Hasilat sabit, ixrac ahəngdardır

 

bp ilin birinci yarısının yekunlarını açıqlayıb

 

"Azəri-Çıraq-Günəşli" (AÇG) və "Şahdəniz" karbohidrogen yataqlarından neftin, qazın və kondensatın hasilatı bu ilin əvvəlindən də ahəngdar və təhlükəsiz şəkildə davam edir. Birinci yarımillikdə Heydər Əliyev adına  Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) əsas ixrac neft kəmərinin daşıdığı xam neftkondensat Ceyhan terminalında 148 tankerə yüklənərək dünya bazarlarına yola salınıb. "Şahdəniz" qazının ixracı da uğurla həyata keçirilir.

bp cari ilin birinci yarısının yekunlarına aid açıqlamasında bu və digər  layihələrdə işlərin necə getdiyi barədə ətraflı məlumat verib. Belə ki, şirkətin əməliyyatçı olduğu AÇG layihəsi üzrə 6 ayda ümumi hasilat gündə orta hesabla 424 min barel, ümumilikdə  təxminən 77 milyon barel, yəni 10 milyon ton olub. "Çıraq" platformasından gündəlik orta hasilat 25 min, "Mərkəzi Azəri"dən 108 min, "Qərbi Azəri"dən 109 min, "Şərqi Azəri"dən 62 min, "Dərinsulu Günəşli"dən 78 min və "Qərbi Çıraq"dan 42 min barel təşkil edib. Hazırda  AÇG  yataqlar blokunda 136 neft hasilatı, 37 su injektor və 8 qaz injektor quyusu istismardadır.

Birinci yarımillikdə "Azəri Mərkəzi Şərqi" (ACE) layihəsi plana uyğun şəkildə irəliləyib. İkinci rübün sonuna layihə üzrə işlərin ümumilikdə 75 faizi tamamlanıb. Mühəndis-layihə, tədarük və istehsal-quraşdırma işləri ACE-dən ilk hasilatın 2023-cü ildə əldə olunması  üçün qrafiklə davam edir.

6 ay ərzində AÇG-dən Azərbaycan dövlətinə əsasən Səngəçal terminalından, həmçinin Neft Daşlarındakı qurğu vasitəsilə 2 milyard kubmetr səmt qazı təhvil verilib. Hasil edilən səmt qazının qalan hissəsi təzyiqi saxlamaq məqsədilə yenidən laylara vurulub.

Səngəçal terminalının  texniki emal sistemlərinin gündəlik gücü hazırda 1,2 milyon barel neftkondensat, "Şahdəniz" qazı üçün təqribən 81 milyon standart kubmetrdir. Ümumi qaz emalı və ixracı gücü isə (AÇG-nin səmt qazı da daxil olmaqla) gündəlik təqribən 100 milyon standart kubmetr təşkil edir. İlin birinci yarısında terminaldan təxminən 114 milyon barel neft kondensat ixrac olunub. Bunun 107 milyon bareli  BTC təxminən 7 milyon bareli QİBK (Qərb İxrac Boru Kəməri) marşrutu ilə daşınıb.

Qaz terminalından, əsasən, CQBK (Cənubi Qafqaz Boru Kəməri), genişləndirilmiş CQBK sistemi, terminalın qaz emalı obyektlərini "Azəriqaz"ın qazpaylama şəbəkəsi ilə birləşdirən Azərbaycana məxsus  kəmərlə  nəql edilir. İlin ilk 6 ayı ərzində terminaldan həmçinin gündəlik orta hesabla təxminən 69 milyon standart kubmetr (təxminən 2 milyard 440 milyon standart kubfut) "Şahdəniz" qazı göndərilib.

Azərbaycan, Gürcüstan Türkiyədən keçən BTC kəmərinə Səngəçal terminalından vurulan neftin Ceyhanda yüklənildiyi 5000-ci tankerin yola salınması da  sözügedən vaxta təsadüf edib. Bu, martın 23-də olub. 2006-cı ilin ortalarında istismara veriləndən cari ilin ikinci rübünün sonunadək isə kəmərlə təqribən 516 milyon tondan çox (3,87 milyard barel) xam neft daşınıb bu həcm Ceyhanda 5087 tankerə yüklənərək dünya bazarlarına göndərilib.

Hazırda BTC boru kəməri, əsasən, AÇG nefti və"Şahdəniz" kondensatı, bundan  əlavə,  Xəzərin digər regional xam neft kondensat həcmlərini nəql edir.

"Şahdəniz"dən Azərbaycan ("Azərkontrakt" ASC-), Gürcüstan (GOGC-), Türkiyə (BOTAŞ-a) bazarlarına, çoxsaylı obyektlər üçün BTC şirkətinə Avropadakı alıcılara qaz çatdırılması ahəngdar şəkildə həyata keçirilir. 6 ayda yataqdan - "Şahdəniz Alfa" "Şahdəniz Bravo" platformalarından birlikdə təqribən 13 milyard standart kubmetr qaz 2 milyon ton (18 milyon bareldən artıq) kondensat alınıb. "Şahdəniz"in mövcud qurğularının hasilat gücü hazırda gündə təxminən 70 milyon (ildə 25 milyarddan artıq) standart kubmetrdir. "İstiqlal" "Maersk Explorer" qurğuları "Şahdəniz-2"dən hasilatı onun sonrakı tədrici artımını təmin etmək üçün indiyədək 21 quyu qazıb bunlardan 19-nu tamamlayıb.

Xatırladaq ki, "Şahdəniz" qazını daşıyan CQBK 2006-cı ilin sonlarında istismara verilib həmin vaxtdan başlayaraq Azərbaycana, Gürcüstana Türkiyəyə mavi yanacaq çatdırır. Genişləndirilmiş CQBK isə kommersiya qaz həcmlərini Türkiyəyə 2018-ci ilin iyun ayında, Avropaya  2020-ci ilin dekabr ayında ixrac etməyə başlayıb. Bu ilin ilk altı ayında CQBK-nın ixrac üçün gündəlik orta ötürücülük gücü 56,9 milyon kubmetr olub.

Yarım ilin yekunlarında bp Azərbaycan vətəndaşı olan işçilərinin sayını da açıqlayıb. Belə ki, müddətli müqavilə əsasında işləyənlər daxil olmaqla, onların sayı 2268 nəfərdir. 2018-ci ilin ortalarından bp-nin ixtisaslı işçilərinin 90 faizini milli kadrlar təşkil edir. İxtisası olmayan işçilərin isə hamısı yerli vətəndaşlardır.

bp tərəfdaşları mühüm sosial investisiya layihələri həyata keçirməyə  davam edirlər. Bu layihələrə təhsil proqramları, yerli icmalarda bacarıq qabiliyyətlərin yaradılması vasitəsilə yeni imkanların açılması, icmalarda sosial infrastrukturun təkmilləşdirilməsi, maliyyə vəsaitlərinə çıxışın təmin edilməsi təlim vasitəsilə yerli müəssisələrə kömək, mədəni irs idmanın inkişafına dəstək, eləcə hökumət qurumlarına texniki yardım daxildir. 2022-ci ilin birinci yarısında  bp  əməliyyatçısı olduğu layihələrdəki tərəfdaşları ilə birlikdə Azərbaycanda sosial investisiya layihələrinə 1,3 milyon dollardan artıq vəsait xərcləyib. bp belə hesab edir ki, Xəzərdəki layihələrin uğuru həm əməliyyatçının region ölkələrinin əhalisi üçün bu layihələr vasitəsilə hiss edilən faydalar yaratmaq bacarığından asılıdır.

 

 Flora SADIQLI

 

Azərbaycan.- 2022.- 6 avqust.- S.1; 5.

.