19 yaşında ən ali hərbi təltifi aldı

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Azər Abdullazadənin döyüş yolu gənclərin vətənpərvərliyinin ən gözəl nümunələrindəndir

Hərbi xidmətdən ehtiyata buraxılmağına cəmi bir neçə gün qalmışdı. Səbirsizliklə oktyabr ayının gəlməsini gözləyirdi. Əsgərlik dövründə nümunəvi hərbi xidmət keçmiş, peşəkar tankçı kimi formalaşmışdı. Əsgərliklə bağlı yaxşı xatirələri vardı və bunları ailəsinə, dostlarına danışacaqdı. Danışdı, lakin yalnız əsgər kimi deyil, həm də Vətən müharibəsinin iştirakçısı kimi...

Söhbət Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, cəsur tankçı Azər Abdullazadədən gedir. 2001-ci il fevralın 18-də Tərtər rayonunun Cəmilli kəndində anadan olan Azər orta təhsilini başa vurduqdan sonra, 2019-cu ildə həqiqi hərbi xidmətə çağırılıb. “N” saylı hərbi hissədə tankçı kimi qulluq edib. Vətən müharibəsinin ilk günündən döyüşlərdə iştirak edib. Göstərdiyi igidliklərə görə “Cəbrayılın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif olunub, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adına layiq görülüb.

“Cəbhəyə gedən əsgərlərə qoşulmaq istəyirdim”

Vətən müharibəsi başlayanda Azərin hərbi xidmətini başa vurmağına cəmi bir neçə gün qalmışdı. Amma ürəyində bir arzusu var idi. Cəbhəyanı bölgədə böyüdüyü, əmisi Birinci Qarabağ müharibəsində şəhid olduğu üçün torpaqlarımızın azadlığı uğrunda döyüşmək, şəhidlərimizin intiqamını almaq arzusu onda hələ uşaq yaşlarından yaranmışdı. 2016-cı ilin Aprel döyüşləri isə ürəyində və hafizəsində dərin iz buraxmışdı. Yaşadığı kənddən keçən ordumuzun kolonlarının arxasınca qaçaraq əsgərləri izləyərmiş, onlara qoşularaq torpaqlarımızın azadlığı uğrunda döyüşə yollanmaq üçün alışıb yanmışdı...

- Məni hələ kiçik yaşlarımdan müharibəyə bağlayan, düşmənlə mübarizəyə səsləyən xatirələr vardı.

Atam Abdullayev Rizvan Birinci Qarabağ müharibəsi iştirakçısıdır, birinci qrup əlildir. Əmim leytenant Abdullayev Natiq isə Birinci Qarabağ müharibəsində Ağdərə istiqamətində şəhid olub, hərbi həkim idi. Nənəmi kənd qəbiristanlığına əmimin qəbrini ziyarətə hərdən mən aparırdım. Hələ onda nənəmə demişdim ki, vaxt gələcək əmimin və bütün şəhidlərimizin qisasını alacağıq.

Aprel döyüşləri də xatirəmdə böyük bir iz buraxmışdı. O zaman məktəbdə oxuyurdum, hərbi əməliyyatların getdiyi ərazilərə yaxın yaşayırdıq. 4 gün davam edən döyüşlərdəki atəşlərin səsi indiyədək qulağımdadır. Hər dəfə cəbhəyə gedən əsgərləri gördükdə onlara qoşulmaq istəyirdim. Böyük qardaşım əsgərlərə yardım aparırdı, məni isə yaşım az olduğu üçün yaxın qoymurdular. Ancaq maşınların arxasınca qaçıb əsgərlərə su verirdim.

Həmin vaxt tez-tez ordumuzun erməni mövqelərini necə yarıb keçdiklərini eşidirdim. Bilirdim ki, ordumuz əlverişsiz mövqelərdən əks-hücum əməliyyatı apararaq strateji yüksəkliklərə sahib olub. Hansı ki, həmin strateji mövqelər, işğaldan azad edilmiş ərazilər imkan verirdi ki, təmas xəttində mövcud olan vəziyyətə nəzarət edək və istədiyimiz tədbiri görək. Hər kəs rayonumuzun ərazisinin bir hissəsinin işğaldan azad olunmasından böyük fəxarətlə söz açırdı. Ona görə ən böyük arzum erməni işğalçılarına qarşı döyüşmək idi və görünür, qismətim Vətən müharibəsinə imiş...

Özümüzə, gücümüzə və Ali Baş Komandanımıza inanırdıq...

Azər danışır ki, sentyabrın 27-də səhər saatlarında əsgər yoldaşları ilə birlikdə tankları təmizləyən vaxt hərbi hissəyə “həyəcan” siqnalı verildi. Əvvəlcə bunun təlim üçün verilən siqnal olduğunu düşündük. Amma çox keçmədən elan olundu ki, Ermənistan cəbhə xəttində hərbi təxribat törədib və ordumuz düşmənin hücumlarının qarşısını almaq üçün əks hərbi əməliyyatlara başlayıb. O, cəbhəyə yola düşməyini belə nəql edir:

- “Döyüşə!” əmri ilə tanklarla Füzuli rayonuna doğru hərəkət etdik. Artıq Füzulidə olarkən başa düşdük ki, müharibə başlayıb. Beləliklə, 2020-ci il sentyabrın 27-dən artıq müharibənin iştirakçısı idik. Mən həyatımın əsgərlikdən fərqli bir mərhələsinə qədəm qoymuşdum. Bir vaxtlar həsədlə izlədiyim döyüşə gedən əsgərlərdən biri idim. Çox sevinirdim və əmin idim ki, torpaqlarımızı azad edəcəyik və şəhidlərimizin qisasını alacağıq. Buna qədər döyüşdə iştirak etməmişdim. Lakin Füzuliyə yetişəndə komandirdən əsgərə qədər bütün şəxsi heyət olduqca nikbin əhvali-ruhiyyədə idi. Çünki özümüzə, gücümüzə və Ali Baş Komandanımıza inanırdıq.

Azər bildirir ki, ilk gündən döyüşdə qazandıqları uğurun əsas səbəblərindən biri hərbi təlimlərdə qazandıqları təcrübə olub.

- Hərbi xidmət dövründə təlimlərimiz çox olmuşdu, komandirlərimdən tankın peşəkar idarə olunmasının, düşmənə döyüş zamanı effektiv zərbə endirilməsinin sirlərinə yiyələnmişdim. Dəfələrlə düşmənin ön xəttinin yarılması üzrə məşqlər etmişdik. Ermənistan ordusunun işğal dövründə yaratdığı və möhkəmləndirdiyi müdafiə mövqelərini, mühəndis-istehkam qurğularını görməsəm də, müəyyən təsəvvürlərim var idi.

Ermənilər bir neçə mərhələdən ibarət mürəkkəb müdafiə mövqeləri yaratmışdılar. İlk sədlərdən biri avtomobil və zirehli texnikaların hərəkətinin qarşısını almaq üçün qazılan xəndək idi. Düşmən xəndəyi qazarkən torpağı öz tərəfinə tökmüşdü ki, hücum edən bölmələrimiz xəndəyi doldura bilməsinlər.

Növbəti səd tank əleyhinə mina sahəsi idi. Ondan sonra tank əleyhinə dirəklər, metal kirpilər gəlirdi. Həmçinin piyadalar üçün minalanmış sahələr, tikanlı məftildən hazırlanmış torlar və daha nələr... Məhz peşəkarlığımız nəticəsində sürətlə və minimal itki ilə düşmənin müdafiə xətlərini yardıq və hücuma keçdik.

Elə ilk anlardan mən müharibənin nə demək olduğunu anladım. Onu da deyim ki, keçirdiyim ilk duyğu fəxarət hissi oldu. Müharibə nə qədər həyəcanlı, qan qoxulu olsa da, Vətən üçün haqq savaşına qalxan əsgərlərimiz, zabitlərimiz, çavuş və gizirlərimiz bu sədləri, istehkamları elə yarıb keçirdilər ki, düşmənin canına vəlvələ düşürdü. Silahını atıb qaçmaqdan başqa ermənilərin çarəsi qalmamışdı.

Qüdrətli Sərkərdəmizin “Dəmir yumruğ”u ilk saatdan başlayaraq qələbə qazandı

Sentyabrın 27-də Azər və döyüşçü dostları Füzuli rayonunun ərazisində tanklarla düşmənin ön xətt mövqelərini uğurla yarmağa nail olurlar. Elə əks-hücumlar həyata keçirirlər ki, ermənilər gözlərini belə açmağa imkan tapmırlar. Qəhrəman döyüşçü danışır ki, ilk saatlardan düşmənin onlarca ağır hərbi texnikasını və müxtəlif nəqliyyat vasitələrini məhv etdilər, atəş mövqelərini susdurdular. Onun idarə etdiyi T-90 tankı isə elə ilk döyüşdə düşmənin bir tankını və çoxsaylı canlı qüvvəsini sıradan çıxartdı:

- İlk döyüşdə bizim tankımız minaatanla vuruldu, mən də yaralandım. Amma tankımız döyüş qabiliyyətini itirmədi və xəsarət almağımıza baxmayaraq döyüş tapşırığını sona qədər yerinə yetirdik. Axşam hava qaralandan sonra məni Füzuli rayonunun Əhmədbəyli kəndindəki hospitala gətirdilər. Bir gün hospitalda müalicə aldıqdan sonra düşündüm ki, burda çox qala bilmərəm. Səhəri gün hərbi hissənin arxadakı bölmələrinin yanına gəldim. Orda da qala bilmədim və hərbi hissə komandirinin icazəsi ilə ərzaq maşını ilə ön xətdəki bölmələrimizin yanına qayıtdım.

Ön xətdə əvvəlcə mənə dedilər ki, bölüklərin tank heyətləri tam komplektləşdirilib. Amma əvvəlki uğurlu döyüşümü nəzərə alaraq məni hərbi hissənin ikinci bölüyünün tərkibinə saldılar və növbəti dəfə döyüşə girdim. Ermənilər geri çəkilsələr də, arxadakı eşelonlarda mövqe tutmuşdular. Hərbi hissəmizin döyüş əmri həmin ərazilərdəki atəş nöqtələrini məhv etmək, piyada motoatıcı bölmələrimizin hücumlarını dəstəkləmək idi. Dayanmadan irəliləyirdik. İtkimiz, tanklarımızdan vurulanı olsa da, düşməni qovaraq, məhv edərək irəliləyirdik.

Cəbrayıl rayonunun Rüzgar kəndi ətrafında gedən döyüşlər zamanı ermənilər xüsusilə möhkəmləndirdikləri mövqelərindən iriçaplı silahlardan əsgərlərimizi, həm də texnikanı atəşə tuturdular. Bu, elə bir mövqe idi ki, düşməni susdurmaq üçün dəqiq atəş açmaq lazım gəlirdi. Əvvəl başqa bir tank, sonra isə mən atəş açdım və mərmi kiçik pəncərədən daxil olaraq ermənilərin mövqeyini darmadağın etdi. Döyüşü uğurla başa vurduq, düşmənin atəş nöqtələrini susdurduq və motoatıcı bölmələrimiz hücuma keçdilər.

Döyüşdə iştirak edən 8 tankın heyətinin hamısı sağ-salamat tapşırığı yerinə yetirdi. Sonra əmr gəldi ki, tanklar iki qrupa ayrılmalıdırlar. Bizim qrup xüsusi təyinatlı bölmələrlə birlikdə oktyabrın əvvəllərində Cəbrayıl şəhəri istiqamətində hücuma keçdi. Qrupumuz irəliləyərək rayonun Şükürbəyli kəndinin yaxınlığında mövqe tutdu. Şükürbəylidən düz yol Cəbrayıl şəhərinə gedirdi, sola burulan yol isə Zəngilan və Qubadlıya aparırdı. Hər iki istiqamətdə gedən döyüşlər zamanı düşmənə sarsıdıcı zərbələr vurduq.

Ermənilərin zirehli texnikasını, “UAZ” avtomobilini və iki “Ural”ını məhv etdik, 3 atəş nöqtəsini susdurduq

Azər deyir ki, Cəbrayıl rayonu ərazisində düşmənin alayının yerləşdiyi bir hərbi hissə var idi. Döyüş tapşırıqlarından biri həmin hərbi hissənin alınması idi:

- Bizim tank hərəkət edərək yüksəklikdə mövqe tutdu. Baxdıq ki, ermənilər hərbi hissədədirlər. Ərazinin tam müşahidəsini həyata keçirdikdən sonra hərbi hissəni tank atəşinə tutmağa başladıq. Bu vaxt ermənilər gizlənmək üçün toplu şəkildə hərbi hissədəki binalara doluşdular. Həmin binaları yerləyeksan etdik.

Ermənilər bu döyüşdə bir neçə dəfə tanklarımızı hədəfə aldılar. Amma biz aldadıcı manevrlərlə döyüşürdük və hər dəfə atəşdən sonra cəld hərəkət edərək yerimizi dəyişirdik. 3-cü atəşdən sonra tankımızın hədəfə düşdüyü barədə siqnal aldıq. Tez tüstü qumbarasını atdım. Bu qumbara düşmənin nişan ala bilməməsi üçün tankı maskalayan xüsusi vasitədir. Beləliklə, ermənilər nə qədər cəhd etsələr də, bizi hədəfə ala bilmədilər.

Həmin an gördüm ki, “Ural” avtomaşınına doluşan ermənilər qaçmaq istəyirlər. Cəld sərrast atəşlə maşını əsgərlərlə birlikdə göyə uçurdum. Bu vaxt kənardan maşının vurulduğunu görən 30-a yaxın erməni bir qədər aralıdakı sığınacağa doluşdu. Sərrast atəşlə sığınacağı da darmadağın etdik və içəridəkilərin hamısı məhv oldular.

Bunun ardınca erməni zabitlərin olduğu minik avtomobilini vurdum. Ümumilikdə, bu döyüşdə tankla ermənilərin bir zirehli texnikasını, iki “Ural” avtomaşınını və bir “UAZ” avtomobilini məhv etdim, 3 atəş nöqtəsini susdurdum. Məhv etdiyimiz erməni hərbçilərinin isə sayı çox idi. Ordumuz hərbi hissəni ələ keçirdi. Biz isə geri qayıdaraq tanklara yeni mərmilər yüklədik.

Bundan sonra Cəbrayıl şəhəri də azad edildi və mən düşmənin bir zirehli texnikasını qənimət götürdüm. Bütövlükdə, Cəbrayıl istiqamətində düşmənin xeyli sayda silah-sursatını, döyüş və avtomobil texnikasını ələ keçirdik. Bu döyüşlərdə Cəbrayılın Karxulu, Şükürbəyli, Yuxarı Maralyan, Çərəkən, Daşkəsən, Decal, Mahmudlu, Cəfərabad, Horovlu, Mehdili, Çaxırlı, Aşağı Maralyan, Şəybəy və Quycaq kəndləri işğaldan azad edildi. Müxtəlif istiqamətlərdə bir neçə strateji yüksəkliyə nəzarəti ələ keçirdik.

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın qayğısı və diqqəti ilə əhatə olundum

Qəhrəman tankçının sözlərinə görə, onlar döyüşlərdə olan vaxt Ali Baş Komandan İlham Əliyev xalqa müraciətlər etmişdi:

- Televizora baxmaq, radio dinləmək imkanımız yox idi. Amma Prezidentimizin müraciətlərindən xəbərdar idik və bu, bizə güclü motivasiya verirdi. Deyirdilər ki, Prezident İlham Əliyev bizim işğaldan azad etdiyimiz kəndlərin adını elə həmin gün çəkir, xalqa zəfər xəbərini yetirir. Sevncimizin həddi-hüdudu olmurdu. Ali Baş Komandan ermənilər barədə “qovuruq onları”, “axıra kimi qovacağıq” sözlərini deməklə bizim hücum əməliyyatlarımıza dəqiq qiymət verirdi. Həqiqətən, erməniləri qovurduq, onlar arxalarına baxmadan qaçırdılar.

Oktyabrın 11-nə kimi bütün hücumlarda uğurla iştirak etdim, döyüş əmrlərini tam yerinə yetirdim. Oktyabrın 11-də hücum zamanı mənim olduğum tank Cəbrayılın Hacılı kəndi istiqamətində düşmən tərəfindən vuruldu. Bizi tank əleyhinə raketlə vurmuşdular. Zərbədən sonra huşumu itirdim. Özümə gələndə hiss etdim ki, gözlərim görmür. Həmin an fikirləşirdim ki, düşmənə əsir düşməkdənsə, döyüşüb şəhid olaram. Bir az keçmiş eşitdim ki, kimsə tankın lükünü döyür, amma səs-küydən onun nə dediyini başa düşə bilmirdim. Yavaş-yavaş lükü açanda bildim ki, tankın üstündəki bizim hərbi hissənin əsgəri Elsevər Hümbətlidir. Elsevər məni tankdan çıxartdı. Sonra ərazidən təxliyə etdilər...

Azəri əvvəlcə Füzulinin Əhmədbəyli kəndindəki hospitala gətirirlər. Onun ilk cərrahi əməliyyatını burada doğma əmisi, polkovnik Elçin Abdullayev edir. Daha sonra Müdafiə Nazirliyinin mərkəzi hospitalına köçürürlər və burada növbəti dəfə əməliyyat olunur. Əməliyyatdan çıxandan sonra 4 gün komada qalır:

- Ayılandan sonra həkimlərin ilk işi mənim görüb-görmədiyimi yoxlamaq oldu. Qarşıma bir saat qoymuşdular və rəqəmləri göstərib soruşurdular: onları seçə bilirsənmi? Cavab verirdim ki, yox.

Hospitalda bildim ki, sağ gözümü itirmişəm, sol gözümün vəziyyəti isə yaxşı deyil və görə də bilərəm, görməyə də. Çünki hələ qəlpə qalmışdı. Bundan sonra məni yenidən əməliyyat etdilər, 4 həftə gözlərim bağlı qaldı. Daha sonra digər xəstəxanalarda müalicə aldım, tədricən zəif də olsa, görməyə başladım. Ümumiyyətlə isə, 7 dəfə əməliyyat olundum.

Tankımız vurularkən üzüm yanmışdı, dişlərim sınmışdı. Hospitalda həkimlərimiz bütün bu xəsarətlərimi ən yüksək səviyyədə müalicə edərək aradan götürdülər.

Müalicə müddətində Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın böyük qayğısı, diqqəti ilə əhatə olunmuşdum. Bu himayədarlıq bütün yaralı hərbçilərə aid idi. Mehriban xanım davamlı olaraq bizim vəziyyətimizlə maraqlanırdı. Müalicəmizi şəxsi nəzarətinə götürərək, gərəkli bütün tədbirləri görürdü.

Ali Baş Komandan İlham Əliyevin əsgəriyəm

Azər 2020-ci ilin dekabrında hospitaldan buraxılır. Əvvəlcə xidmət etdiyi hərbi hissəyə gedir, əsgər yoldaşları və komandirləri ilə görüşür və evlərinə qayıdır:

- Axşam saatlarında komandirim, polkovnik-leytenant Firdovsi Bəyova zəng etdim. Səsindən hiss olunurdu ki, sevinc içərisindədir. Dedi ki, Azər, səni təbrik edirəm, Ali Baş Komandan İlham Əliyev sənə “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” adı verib.

Ailəmiz həm Birinci, həm də İkinci Qarabağ müharibəsində Vətən qarşısındakı borcunu layiqincə yerinə yetirib. Atamın, əmimin yolunu mən, hərbi həkim olan digər əmim, o cümlədən Suqovuşan və Talış istiqamətlərində döyüşən qardaşım Yaqub Abdullazadə layiqincə davam etdirdik. Həm torpaqlarımızı işğaldan azad etdik, həm də əmimin və bütün şəhidlərimizin qisasını aldıq. İllər öncə nənəmə verdiyim sözü tutduğum üçün qürur hissi keçirirəm.

Ali Baş Komandan İlham Əliyev tərəfindən “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” adına layiq görülmək mənim üçün böyük şərəfdir. Həm də 83 nəfərin sırasında bu adı daşıyan cəmi 3 əsgərdən biriyəm.

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı Azər Abdullazadənin döyüş yolu Azərbaycan gənclərinin vətənpərvərliyinin ən gözəl nümunələrindəndir. Cəsur tankçı deyir ki, qazi olsa da, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin əsgəridir və Vətən qarşısında borcunu qəhrəmancasına icra etdiyi kimi, mülki həyatda da öz vətəndaşlıq borcunu layiqincə yerinə yetirəcək.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan.- 2022.-2 fevral.- S.1; 6.