"Nəyi gözləyirsiniz...
Qələbə var, tərənnümü isə zəifdir"
"Azərbaycan"a
cavab verirlər... və vermirlər
"Azərbaycan"
qəzetinin 13 aprel 2022-ci il tarixli nömrəsində "Nəyi
gözləyirsiniz..." adlı məqalə dərc
etmişdik. Məqalədə gərəkli və
ağrılı, daha çox narahatedici bir məsələyə
toxunulmuşdu:
Qələbə var, tərənnümü
isə zəifdir!
Başqa sözlə, kifayət qədər
vaxt keçməsinə baxmayaraq, 44 günlük Vətən
müharibəsi dövründə qeyri-adi qəhrəmanlıqlar
göstərərək, 30 il erməni işğalında
qalmış torpaqlarımızı azad edən qəhrəman
əsgər və zabitlər, generallar və komandirlər
haqqında, bütövlükdə xalqın bu şücaəti,
müharibəsi və qələbəsi ilə bağlı ən
müxtəlif janrlarda, yüksək tələblərə
cavab verən əsərlərin yaradılmamasından
narahatlıq ifadə olunurdu.
Məsələ həm də kəskin
və prinsipial qoyulurdu:
Niyə sənət adamları real həyatda
baş verənləri, şahidi olduqları hadisələri,
eşitdiklərini, gördüklərini və bildiklərini
"sənətin dilinə" çevirərək yenidən
xalqa, bu hünəri və fədakarlığı göstərənlərə
qaytarmırlar, beləliklə, sənət əsərlərində
əbədiyaşarlılığı təmin etmirlər!
***
Məqalədə qaldırılan
problemlər və tutulan iradlarla bağlı müxtəlif
qurumların mövqeyini öyrənmək üçün
bir neçə ünvana məktublar da göndərmişdik.
Həmin məktublara cavab verən də
oldu, verməyən də...
Cavablarda bizi qane edən məqamlar
da oldu, etməyənlər də...
Sən demə, bu problemi
qaldıranlarla onu çözməli olanların mövqeləri
fərqli, baxışları müxtəlif imiş...
Əvvəlcə redaksiyamıza gələn
cavab məktublarını müəyyən ixtisarlarla (həcmləri
böyük olduğuna görə) diqqətinizə təqdim
edirik:
"Sizin
15.04.2022-ci il tarixli "Azərbaycan" qəzetində
yaradıcı təşkilatlara
ünvanladığınız məqalənizə münasibət
bildirərək qeyd edirəm ki, 44 günlük Vətən
müharibəsi günlərində təşkilatımızı
təmsil edən bəstəkar və
musiqişünaslarımız daim baş verən hadisələri
izləyərək bu tarixi şəraiti öz əsərlərində
tərənnüm ediblər. Belə ki, 2020-ci il sentyabrın
sonundan başlayan və 44 gün davam edən II Qarabağ
müharibəsi dövründə Azərbaycan Bəstəkarlar
İttifaqı xalqımızla birgə olmuş, baş verən
hadisələrə ciddi reaksiya verərək, bir sıra bəyanatlar
qəbul etmişdir...
2020-ci il sentyabr-oktyabr aylarında
Qarabağ uğrunda şanlı Azərbaycan Ordusunun
apardığı Vətən müharibəsində
xalqımızın hərbi-vətənpərvərlik ruhlu
mahnı və marşlara tələbatının daha da
artmasını nəzərə alaraq bu tələbatı
ödəmək məqsədi ilə Azərbaycan bəstəkarlarının
son dövrdə yaranmış vətənpərvərlik
mahnıları və marşları toplanaraq, notları və
səs yazıları Mədəniyyət Nazirliyinə təqdim
olunub.
2021-ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar
İttifaqının təşkilatçılığı
ilə Zəfər bayramının 1-ci ildönümü
münasibətilə bir sıra tədbirlər həyata
keçirilib...
2021-ci il 2 noyabr tarixində Heydər
Əliyev Sarayında keçirilmiş "Zəfər
Günü"nə həsr olunmuş "Qarabağ Azərbaycandır!"
adlı konsertdə bəstəkarlarımızın bu tarixi qələbəmizə
həsr olunmuş əsərləri səsləndi.
Firəngiz
Əlizadə,
Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqının sədri, Xalq artisti,
professor"
***
"Azərbaycan"
qəzetinin 15 aprel 2022-ci il tarixli 11 nömrəli məktubuna əsasən,
44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan
Zəfərdən sonra Müzəffər Ali Baş Komandan
İlham Əliyevin, Azərbaycan Ordusunun, o cümlədən
şəhid olmuş və sağlamlıqlarını
itirmiş əsgər və zabitlərimizin göstərdikləri
şücaət və qəhrəmanlıqlarının təbliği
istiqamətində Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən
görülmüş və görülməsi nəzərdə
tutulan tədbirlər barədə məlumatı diqqətinizə
təqdim edirik.
Qoşma:5 vərəq.
Elnur Əliyev,
Mədəniyyət
nazirinin birinci müavini"
***
"İlk
öncə Rəssamlar İttifaqına
ünvanladığınız maraqlı və dolğun məzmunlu
məktubunuza görə Sizə təşəkkür edirik.
Məktubda qeyd etdiyiniz bəzi nüanslarla biz də
razıyıq. Sizin Azərbaycanda baş verən hadisələrə
düzgün baxışınız sübut edir ki, yalnız
şanlı Prezidentimiz, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin
müdrik siyasəti və mükəmməl rəhbərliyi
altında igid və qəhrəman ordumuz doğma
Qarabağımızı işğal altından azad etdi.
Azərbaycan
Rəssamlar İttifaqı son 30 il ərzində heç vaxt kənarda
qalmayıb. Əsgərlərimizin qəhrəmanlıq və
şücaətini, vətənpərvər
xalqımızın mətanətini əks etdirən
mövzularda rəssamlarımız tərəfindən əsərlər
yaranmış, sərgi-müsabiqələr, sərgilər,
simpoziumlar keçirilmişdir.
I
Qarabağ müharibəsində rəssamlarımız qrup
şəklində cəbhə bölgələrinə səfər
edərək özləri ilə zəruri olan dərmanlar,
daşnaklara qarşı təbliğat plakatları və
karikaturalar aparıblar. Onlar həmin yerlərdə əsgərlərin
portretlərini, döyüş səhnələrini çəkib,
qayıtdıqdan sonra həmin eskizlər əsasında sərgilər
təşkil olunub.
Qeyd edək
ki, bütün bu 30 il ərzində Rəssamlar
İttifaqı tərəfindən "Xocalı",
"Soyqırımı" illik sərgiləri, eləcə
də Azərbaycan və Qarabağ tarixinə aid sərgilər
və sərgi-müsabiqələr keçirilir, ən
yaxşı əsərlər Azərbaycan Rəssamlar
İttifaqının diplom və mükafatları ilə təltif
olunur.
Müzəffər
Prezidentimiz İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə
başlayan 44 günlük qəhrəmanlıq müharibəsi
erməni işğalı qarşısında böyük qələbə
ilə başa çatdı və torpaqlarımız azad
olundu.
Azərbaycan
Rəssamlar İttifaqı Müzəffər Ali Baş
Komandan, Möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin
və qəhrəman ordumuzun mətanət və şücaətini
təsviri sənət vasitəsilə nümayiş etdirmək
məqsədi ilə rəssamlara müraciət etdi.
Rəssamlar
tərəfindən Müzəffər Ali Baş Komandana, onun
qəhrəman ordusuna həsr edilmiş plakatlar silsiləsi
yaradılmış, karikatura sərgiləri
açılmışdır.
Rəssamlar
İttifaqı tərəfindən Şuşa şəhərinin
tarix və mədəniyyətini əks etdirən
"Şuşa ili" sərgisi üçün eskizlərin
yaradılması məqsədi ilə müsabiqə elan edilib
və bir sıra sərgi və tədbirlərin keçirilməsi
nəzərdə tutulub.
Fərhad
Xəlilov,
Azərbaycan
Rəssamlar İttifaqının sədri"
***
Hər məktuba
görülən işlərlə bağlı geniş
arayış da əlavə edilmişdir.
Təəssüf
ki, həcmləri böyük olduğundan və bir də əsərlər
əvvəlki dövrlərdə ərsəyə gətirildiyindən,
başqa sözlə, qaldırılan problemin tələblərinə
cavab vermədiyindən onları dərc etmək
imkanımız olmadı!
Amma...
Məktubumuza
cavab verməyənlər (sonralar telefon zəngləri ilə
xatırlatmalar olsa da belə), problemə öz münasibətlərini
bildirməyənlər də oldu.
Səbəbini
yalnız ehtimal edə bilərik:
AZƏRBAYCAN
KİNEMATOQRAFÇILAR İTTİFAQI
Bu təşkilat
hələ başı hayındadır! Təşkilati məsələlərlə
məşğul olduqlarından yəqin ki, kimin məktuba
münasibət bildirəcəyini öz aralarında həll
edə bilməyiblər.
AUDİOVİZUAL
ŞURA
Görünür,
bu qurum yenə də telekanalların "yaradıcılıq
siyasətinə" müdaxilə etmədiyini əsas gətirərək
problemə münasibət bildirməkdən çəkinib.
Üstəlik, özəl telekanallardakı məişət
mövzusundakı bol-bol serialların daha vacib və gərəkliliyini
dəstəkləyir.
AZƏRBAYCAN
YAZIÇILAR BİRLİYİ
Yəqin
bu mövzuda qələmə alınmış şeirlər
və müxtəlif bədii nümunələr əsasında
hazırlayıb, operativ qaydada buraxdıqları
"Qarabağ dastanı" adlı kitabla kifayətləniblər.
***
Biz isə
qaldırılan məsələnin öz
aktuallığını hələ də
saxladığını, 44 günlük Zəfər
müharibəsi ilə bağlı say, keyfiyyət, sanbal, məzmun,
mövzu rəngarəngliyi baxımından çox cüzi əsərlər
meydana çıxdığını hesab edirik!
Yaradıcı
insanlar qəhrəman Azərbaycan əsgərinə, zabitinə,
general və komandanına çox borcludurlar!
Təbiidir
ki, əsgərlərimiz, xüsusən şəhidlərimiz
barədə çox deyilib, yazılıb, müxtəlif
süjetlər çəkilib!
Amma bu
şücaətə, bu qəhrəmanlığa layiq əsərləri
hələ də görmürük!
Odur ki,
mövzunu davam etdiririk!
KİMİ
GÖZLƏYİRSİNİZ, YAXUD SİZİN
İŞİNİZİ ƏVƏZİNİZƏ
BAŞQASIMI GÖRMƏLİDİR?!
Son illər
dövlət qurumlarında qəribə şakər
yaranıb:
Qəzetin
tənqidi çıxışlarına cavab verməmək!
Tənqidi
yazıları görməzliyə qoymaq!
Yaxud
ümumi sözlərlə cavab məktubu göndərərək,
məsələni bağlamaq!
Tənqidi
materiallardan 2-3 dəfə böyük yazını
"cavab" kimi redaksiyaya ünvanlayaraq dərcini istəmək
də yeni şakərlər sırasındadır.
Sanki tənqid
edilən nöqsanlar bunlara aid deyil!
Elə
bil həmin nöqsan və çatışmazlıqlarla
bağlı heç bir ölçü də
götürülməməlidir.
Sicilləmə
cavabın üstüörtülü mənası isə
budur ki, "baxın, biz işləyirik, siz isə nahaqdan bizləri
tənqid edirsiniz, bu yazılanları özünüz də
oxuyun, oxucularınız da!"
Əlbəttə,
sağlam tənqidə sağlam da münasibət
olmalıdır.
"Azərbaycan"
qəzeti heç zaman heç kəsi haqsız yerə, tənqid
xatirinə tənqid etmir!
İstəyirik
ki, hər işimiz yaxşı olsun, diqqətdən kənarda
qalan, yaddan çıxan, yaxud insanların umduğu, nəticə
gözlədiyi məsələlər tez bir zamanda həllini
tapsın!
Üstəlik,
həmin nəticədən ayrı-ayrı insanlar da razı
qalsınlar, ölkə vətəndaşları da!
Yaxanı
qırağa çəkməklə heç bir problem həll
olunmur, heç bir nöqsan və çatışmazlıq
düzəlmir!
Bəli,
biz də etiraf edirik:
Əsərlər
var, tamaşalar var, musiqi var, seriallar var!
Keçilməz
maneələri dəf edən, sıldırım qayalara
dırmaşan, cığırlarla hərəkət edərək
Şuşanı əlbəyaxa döyüşdə,
düşməni məhv edərək geri qaytaran qəhrəmanlara
layiq, onları vəsf edən nəsr və nəzm əsərlərimiz
necə, varmı?
Yoxdur!
Qaçqın
həyatından bəhs edən, mükafatlar alan səhnə əsərlərimiz
var!
Azərbaycanın
əsgər və zabitinin, şəhidlərin şücaətindən
danışan dram əsərləri necə,
yazılıbmı, varmı?!
Yoxdur!
Düşündürən
simfonik əsərlər, qəlboxşayan bəstələr,
ayaq üçün yazılan diringə mahnılar kifayət
qədər olsa da, milyonların qanını coşduran,
hamı üçün hitə çevrilən,
çalınanda xorla oxunan marşlarımız necə,
varmı?!
Yoxdur!
Hər
gün saatlarla vaxtımızı alan, məişət
dedi-qodularından bəhs edən, mənəvi dəyərlərimizi
təhrif edən, bütün kanallarla yüzlərlə
seriyası nümayiş etdirilən primitiv seriallarımız
var!
Zəfər
müharibəsindən söhbət açan, möcüzəvi
qəhrəmanlıqlar göstərən, düşməni rəzil
günə qoyan, canı-qanı bahasına Qarabağı geri
qaytaran sərkərdə, general, zabit və əsgərlərin
rəşadətindən bəhs edən seriallar necə,
varmı, çəkilirmi?!
Yoxdur!
Xalqımız
nə istəyir?
Bu qələbəni
bizə nəsib edənlər - adi əsgərdən
tutmuş Müzəffər Ali Baş Komandana qədər
hamısı vəsf edilsin, şəhidlər,
döyüşçülər, qəhrəmanlar barədə
gözəl sənət əsərləri meydana
çıxsın!
Həm də
lap indi!
Sonraya
saxlamadan!
Çünki
I Qarabağ müharibəsindən yazmaq üçün
"üstündən illər keçəndən sonra əsl
əsərlər meydana çıxacaq" vədini verənlər
sözlərinə əməl etmədilər.
Deməli,
hadisələrdən isti-isti yazmaq, qəhrəmanlığı
dərhal tərənnüm etmək lazımdır!
Yazmaqları
bir yana, heç bu barədə çıxışlara, tənqidi
məqalələrə, məktublara belə reaksiya vermirlər.
***
Azərbaycan
bir dövlət olaraq bütün dünyanın gözü
qarşısında 30 illik işğala son qoydu, 44
günlük Zəfər müharibəsində erməni
faşistlərini torpaqlarından qovdu, ərazi
bütövlüyünü bərpa etdi!
Bu
şanlı qələbə:
Müzəffər
Ali Baş Komandan İlham Əliyevin şücaəti, hərb
meydanında, diplomatiya və informasiya müharibəsində qəhrəmanlığı
sayəsində qazanıldı.
İndiyədək
Azərbaycan Ordusunun, əsgər və zabitlərinin, Vətən
uğrunda canından keçən şəhidlərimizin qəhrəmanlığı
və rəşadəti barədə hamının
zövqünü oxşayan və razı salan, milyonların qəlbinə
yol tapan, hitə çevrilən, məzmunu və sanbalı ilə
seçilən, insanların həm qəlbinə, həm hisslərinə
təsir göstərən əsərlər isə hələ
də yoxdur!
Halbuki
ölkəmizdə kifayət qədər adlı-sanlı,
titullu, hətta deyərdik ki, daha artığına iddia edən
yazıçı, şair, dramaturq, bəstəkar, rejissor,
ssenarist, rəssam və digərləri vardır!
Gəlin
bir qədər də açıq danışaq:
Əməkdar
və Xalq artisti adları, Prezident təqaüdü almaq
üçün yaxa cıran, bütün aşkar və gizli
vasitələrə əl atan, telekanallarda, sosial şəbəkədə
ah-vay edən, peşəkarlıqlarından, xidmətlərindən,
istedadlarından yorulmadan söhbət açanlar indiyədək
ortaya bir dəyərli əsər qoya bilməyiblər!
Ola bilsin
ki, kimsə nəsə yazıb və özlüyündə
onu şedevr hesab edir!
Amma 44
günlük Zəfər müharibəsindən sonra meydanda
hamının bəyəndiyi və sevdiyi, dillərə
düşüb ürəklərə yatan əsər
görməmişik və görmürük də!
***
Şuşanın
əlbəyaxa döyüşlə, topsuz, tanksız, raketsiz
alınması bütün dünyanı heyrətə
saldı, hərb tarixinə qızıl hərflərlə
yazıldı.
Erməniyə
sağalmaz yara vurdu, gözdağına çevrildi.
Azərbaycansevənlərin
heyrət və məhəbbətinə səbəb oldu!
Prezident
İlham Əliyev Şuşaya mədəniyyət paytaxtı
statusu verdi!
2022-ci il
"Şuşa ili" elan olundu!
2023-cü
il üçün Şuşa Türk dövlətlərinin
mədəniyyət paytaxtı adına layiq
görülüb!
Bu gün
Şuşaya dünyanın hər yerindən gələn
qonaqların, bu qədim şəhərdə keçirilən
yerli və beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərin
sayı-hesabı yoxdur!
Şuşaya
gələn hər bir insan ona vurulur, sevgi və heyrətini
gizlətmir.
Amma
bütün hiss və duyğular mükəmməl bir əsərə,
gözəl bir mahnıya çevrilməyib!
İki əsrdir
Xan Şuşinskinin düzüb-qoşduğu
"Şuşanın dağları başı
dumanlı..." mahnısı dillərdən
düşmür.
Az qala
Şuşa şəhərinin himninə çevrilib!
Belə
bir mahnı yazmaq olmazmı?!
Şuşanı
geri qaytaran qəhrəmanları vəsf edən, qeyri-adi
igidlikləri tərənnüm edən, Şuşada,
Şuşa ilə bağlı tədbirlərdə
hamının birlikdə, xorla oxuyacağı mahnını,
marşı kim yazmalıdır?
Nə
vaxt yazılacaq bu mövzuda əsər?
Yoxsa Xan
Şuşinskidən başqa daha Azərbaycanda bəstəkar
yoxdur?!
Qara
Qarayev, Fikrət Əmirov, Mayestro Niyazi Azərbaycan
muğamları əsasında qeyri-adi simfonik əsərlər
yazdılar!
Bütün
dünyanı heyrətə saldılar!
Əsərləri
dünyanın ən böyük dövlətlərinin ən
məşhur konsert salonlarında səsləndirildi.
Bu əsərlərin
mayasında Azərbaycan muğamları ilə bərabər,
xalq mahnıları, aşıq musiqisi də vardı.
Qəhrəmanlıq
dastanlarından doğan, qan coşduran saz havaları, qədim
musiqi aləti zurnada səsləndirilən, Koroğlu nərəsini,
at kişnərtilərini xatırladan döyüş musiqiləri
timsalında marşlar yazmaq, 44 günlük Zəfər
müharibəsi qəhrəmanlarını şöhrətləndirmək,
hörmətləndirmək, dillər əzbərinə
çevirmək olmazmı?
***
Meydana
girib dövlətdən umacaqlarını yorulmadan bəyan edənlər,
özlərini qeyri-adi istedad sahibi sayanlar harda qalıblar?
Niyə səsləri
eşidilmir?
Niyə
meydana əsər qoymurlar?
Xalq
misalında deyildiyi kimi: bu meydan, bu da şeytan!
Yoxsa yenə
yazıb-yaratmaq üçün daha 30 il vaxt istəyirsiniz?
Əgər
birinci 30 ilin heç bir məhsulu, faydası olmadısa, xalq
onlara daha bir 30 illik "yaradıcılıq dövrü"
verməlidirmi?
Görünür,
artıq fəxri adların və imtiyazların ləğv
edilməsi zamanı da çatıb!
Dünyanın
demokratik ölkələrində olduğu kimi...
Sənətkarı
əsəri tanıtmalı, şöhrətləndirməli,
hörmət sahibinə çevirməlidir!
Dövlətin
verdiyi fəxri adlar və titullar yox!
***
Biz qalib dövlətik!
Biz alnıaçıq, üzügülər xalqıq!
Biz "məğlubedilməz" Ermənistan ordusunu məhv etmişik!
Biz "məğlubedilməz erməniləri" torpaqlarımızdan iti qovan kimi qovmuşuq!
Biz XXI əsrin ən yeni müharibəsini aparmışıq!
Biz bütün dünya üçün örnəyə, nümunəyə çevrilən müharibənin müəllifləriyik!
Bizim bu qələbəni yaradan, bu qüruru, bu fəxarəti bizə yaşadan Müzəffər Ali Baş Komandanımız da, Ordumuz da, əsgər və zabitlərimiz də, qızıl qanları ilə bu qələbəni təmin edən şəhidlərimiz də ən yüksək tərifə, ən yüksək təltifə, ən yüksək mükafatlara layiqdirlər və ən dəyərli sənət əsərləri vasitəsilə tərənnüm edilməlidirlər!
Bu,
onların halal haqqıdır!
Elə isə
bir daha sual edirik:
Nəyi
gözləyirsiniz?!
Bəxtiyar SADIQOV
Azərbaycan.-2022.- 15 iyul.- S.3.