Böyük Zəfərin
möhtəşəm yolları
Qarabağ və
Şərqi Zəngəzurda qısa zamanda qurulan yeni yol-nəqliyyat
infrastrukturu Azərbaycanın qüdrətinin göstəricisidir
İkinci Qarabağ
müharibəsi nəticəsində 30 illik işğala son
qoyulması ilə azadlığa çıxan tarixi ərazilərimizdə
əsas prioritetlərdən biri quruculuq və bərpa işlərinə
başlanılması oldu.
Prezident İlham Əliyevin
işğaldan azad edilmiş şəhər və
rayonlarımıza səfərləri çərçivəsində
bu istiqamətdə qarşıya qoyulan vəzifələr,
eyni zamanda, səfərdən sonra həmin ərazilərdə
bərpa işlərinin aparılması ilə bağlı
imzalanan sənədlər bu torpaqların qısa müddətdə
cənnətməkana çevriləcəyindən, yeni
regional inkişaf proqramlarının icrasına
başlanacağından xəbər verir.
Şanlı Zəfərimizlə bitən
Vətən müharibəsindən ötən bir il ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur
iqtisadi rayonlarında başlanan tikinti-quruculuq işləri bu
gün sürətlə davam etdirilir. Qarabağı 44 günə
azad edən Müzəffər Ali Baş Komandan İlham
Əliyevin yeni
inkişaf konsepsiyası ilə bu ərazidə
şəhər və qəsəbələrimiz, kəndlərimiz
yenidən qurulur.
Cəmi bir ilə
inşa edilən “Zəfər yolu”
Əlbəttə ki, ilk
növbədə, bu ərazilərdə hərəkətin tənzimlənməsi
üçün yolların yenidən qurulması xüsusi əhəmiyyətə
malikdir. Həm bərpa-quruculuq işlərinin intensivləşdirilməsi,
həm də tranzit-logistik baxımdan yolların inşası
təxirə salınmadan həyata keçirilir.
Hazırda dövlət büdcəsindən
ayrılmış vəsait hesabına 11 avtomobil yolunun tikinti
işləri davam edir. Bunlardan ən qürurvericisi
Şuşa şəhərini işğaldan azad edərkən
rəşadətli ordumuzun istifadə etdiyi “Zəfər yolu”nun
tikintisi artıq başa çatıb və Prezident İlham
Əliyev noyabrın 7-də Şuşaya səfəri çərçivəsində
yolun açılışını edib.
Bu yol Hacıqabul-Horadiz-Ağbənd-Zəngəzur
dəhlizi magistral avtomobil yolunun 149-cu kilometrindəki Əhmədbəyli
kəndindən başlayır və Füzuli şəhəri, Böyük
Tağlar kəndi, Topxana meşəsi və Daşaltı kəndindən
keçərək Şuşa şəhərinə
çatır.
Əvvəllər bu yol
olmayıb. Vətən müharibəsində Azərbaycan əsgərinin
canı və qanı bahasına açdığı
cığırdı bu yol. Böyük Qələbədən
8 gün sonra - noyabrın 16-da qalib Sərkərdə kimi
Füzuli və Cəbrayıla səfəri zamanı İlham
Əliyevin “Zəfər yolu” adlandıraraq təməlini
qoyduğu bu yolla indi qürurla irəliləyərək mədəniyyətimizin
paytaxtı Şuşaya, Cıdır düzünə qalxmaq
olur. Qüdrətli Azərbaycan dövləti
101.9 kilometrlik dağlıq ərazilərdən keçən
yolu cəmi bir ilə çəkib başa
çatdırıb.
Qarabağı, Şərqi Zəngəzuru
dolaşan yollar
Bu gün Qarabağ və Şərqi Zəngəzur
iqtisadi rayonları ərazisində icra olunan 11 yol infrastrukturu
layihələrinin icra prosesi sürətlə davam edir. Bu rayonlara istənilən vaxtda səfər edən hər
kəs yol infrastrukturunun icra prosesinin necə sürətlə
həyata keçirildiyinə şahidlik edə bilər.
Yeni salınan yollarla tanış olun:
1. Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 81,6 km, I texniki dərəcəli, 4 hərəkət
zolaqlı.
Görülən işlər: 0-17,
26-44, 51-52, 58-63 və 70-71-ci km hissələrdə torpaq
yatağının tikintisi, 1, 27, 34, 37 və 50-ci km-də
körpülərin, 80 və 81-ci km-də tunellərin və
alt keçidlərin tikintisi aparılır.
2. Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 123,8 km, I texniki dərəcəli, 4-6 hərəkət
zolaqlı.
Görülən işlər: 0-23,
50-66-cı km hissələrində torpaq yatağının
tikintisi aparılır. Torpaq işləri 17
faiz, boru və keçidlərin tikintisi 12 faiz, körpülərin
tikintisi 10 faiz icra olunub.
3. Xudafərin-Qubadlı-Laçın
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 70,4 km, I texniki dərəcəli, 4 hərəkət
zolaqlı.
Görülmüş işlər: Qubadlı - Laçın istiqamətində
0-37 km, Xanlıq istiqamətində 0-1 və 5-14 km hissədə
torpaq yatağı tikilib, 1 və 22-ci km-də körpü
tikintisi işləri aparılır, topoqrafik işlər davam
etdirilir. Torpaq işləri 36 faiz, yol geyimi 5 faiz, boru və
keçidlərin tikintisi 37 faiz, körpülərin tikintisi
29 faiz icra olunub.
4.
Qubadlı-Eyvazlı avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 26 km, IV
texniki dərəcəli, 2 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
Qubadlı rayonu ərazisində Eyvazlı kəndinə gedən
yolda qaya qruntları dağıdılmaqla torpaq yatağının
tikintisi işləri aparılır. Ümumi
yolun 8 km-də torpaq yatağının genişləndirilərək
normativ enə çatdırılması işləri başa
çatıb.
5.
Şükürbəyli-Cəbrayıl-Hadrut avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 43 km, I
texniki dərəcəli, 4 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
torpaq işləri 51 faiz, yol geyimi 9 faiz, boru və keçidlərin
tikintisi 52 faiz, körpülərin
tikintisi 49 faiz icra olunub.
6. Füzuli-Hadrut
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 13 km, I
texniki dərəcəli, 4 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
yolun torpaq yatağının tikintisi işləri
aparılır. İlk 5 km hissəsində torpaq
işləri və yol yatağının tikintisi 50 faiz icra
olunub.
7. Bərdə-Ağdam
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 45 km, I
texniki dərəcəli, 4 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
torpaq işləri 42,5 faiz, boru və
keçidlərin tikintisi işləri 28,2 faiz, körpülərin
tikintisi 81,2 faiz icra olunub.
8.
Talış-Tapqaraqoyunlu-Qaşaltı-Naftalan avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 22 km,
II-IV texniki dərəcəli, 2 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
0-6 km hissəsi mina və partlamamış hərbi sursatlardan
təmizlənib, həmin hissədə torpaq yatağı,
suötürücü borular və yolun əsası, ilk 1,8 km
hissədə asfalt-beton örtük tikilib,15-22 km hissədə
deformasiyaya uğramış örtük qazılaraq
çıxarılıb.
9.
Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 80,7 km, I-II
texniki dərəcəli, 2-3 hərəkət zolaqlı, tunel
- 11,6 km.
Görülən işlər: 7 km
Toğanalı kənd yolunda asfalt-beton örtük tikilib, 48
km mövcud yol genişləndirilib və hərəkətə
yararlı vəziyyətə gətirilib, 14 km hissəsinə
asfalt-beton örtük döşənib, Murovdağ tunelində
qazma işləri davam etdirilir.
10. Kəlbəcər-Laçın
avtomobil yolu;
Texniki göstəriciləri: 72,3 km, I-II texniki dərəcəli, 2-3 hərəkət
zolaqlı, tunel - 9,8 km;
Görülən işlər: yolun
torpaq yatağının tikintisi işləri 10 faiz icra olunub.
11. Kəlbəcər
və Laçın ərazisində yol infrastrukturunun tikintisi;
Texniki göstəriciləri: 30 km, IV
texniki dərəcəli, 2 hərəkət zolaqlı.
Görülmüş işlər:
yolların torpaq yatağının və yol geyimi tikintisi
işləri aparılır, boruların tikintisi 95 faiz icra
olunub, yol nişanları 80 faiz quraşdırılıb.
Regionun ən
böyük avtomobil tuneli və Zəngəzur dəhlizi
Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu
avtomobil yolunda uzunluğu 11,6 km olan regionun ən
böyük avtomobil tuneli inşa edilir və onun 2025-ci ilə
qədər təhvil verilməsi nəzərdə tutulub.
Artıq əksər
yolların tikinti prosesinin böyük hissəsi
yekunlaşıb. Əminliklə deyə bilərik ki,
tezliklə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi
rayonlarının yol-nəqliyyat infrastrukturu tamamilə yenidən
qurulub istifadəyə veriləcək.
Oktyabr ayının 26-da Azərbaycan
və Türkiyə prezidentləri tərəfindən təməli
qoyulan Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil
yolunun (Zəngəzur dəhlizi) tikintisi sürətlə
davam etdirilir.
Yeni inşa edilən yol
boyunca layihə çərçivəsində zəruri yerlərdə
ortalama ümumi uzunluğu 6 km təşkil edən 3 avtomobil
tunelinin inşası nəzərdə tutulub. Artıq bu istiqamətdə
tikinti işlərinə start verilib. Tunellər
şərti olaraq T1, T2 və T3 adlandırılıb.
Uzunluğu 1019 metr təşkil edən
T1 tuneli üzrə 250 metr, uzunluğu 1810 metr təşkil edən
T2 tuneli üzrə isə 50 metr qazma işləri
aparılıb. Qazma işləri partlatma və
qırıcı üsulları ilə davam etdirilir. Eyni zamanda qruntlardan ibarət qaya hissələrinin kənarlaşdırılması
da həyata keçirilir. İnşasına yenicə
başlanılan və uzunluğu 3171 metr təşkil edən
T3 tunelinin giriş hissəsində tikinti işləri
tamamlanaraq qazma işlərinə start verilib.
Uzunluğu 123,8 kilometr olan Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd
avtomobil yolu (Zəngəzur dəhlizi) boyunca 2 viaduk və 23
avtomobil körpüsü, 8 yol ötürücüsü, 50
yeraltı keçid, 5 yerüstü keçid, suların
ötürülməsini təmin etmək məqsədilə
400 dairəvi boru və düzbucaqlı su keçidi, həmçinin
kommunikasiya xətləri üçün 60 ehtiyat
keçidinin inşası nəzərdə tutulub ki, bu
işlərin icrası da sürətlə davam edir. Ehtiyat
keçid tikintisinin 30 faizi yerinə yetirilib, 38 dairəvi, 2
düzbucaqlı süni qurğu tikilib, 10 körpünün təməl
və svay işləri görülüb.
Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd
avtomobil yolu (Zəngəzur dəhlizi) Qarabağ və Şərqi
Zəngəzur iqtisadi rayonları ərazisində Prezident
İlham Əliyevin tapşırığı ilə icra
olunan və işğaldan azad edilmiş rayon və kəndlərin
sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayacaq
infrastruktur layihələrindən biridir. Sözügedən
yol Hacıqabul-Horadiz-Ağbənd-Zəngəzur dəhlizi
magistral avtomobil yolunun bir hissəsi olmaqla, Zəngilanı Azərbaycanın
digər rayonları və Naxçıvan Muxtar Respublikası
ilə birləşdirmək baxımından çox
böyük əhəmiyyətə malikdir.
Avtomobil yolu
başlanğıcını Füzulinin Əhmədbəyli
kəndindən götürməklə layihələndirilib. Dövlət
başçısının tapşırığına əsasən
avtomobil yolu Qarabağın inkişaf planı nəzərə
alınmaqla 6 və 4 hərəkət zolaqlı olmaqla I
texniki dərəcəyə uyğun inşa edilir. Yolun
ilk 80 kilometrlik hissəsi 3 gediş - 3 gəliş olmaqla 6,
qalan 43,8 kilometrlik hissəsi isə 2 gediş - 2 gəliş
olmaqla 4 hərəkət zolaqlı olması nəzərdə
tutulub.
Hazırda avtomobil yolunun ilk 110
kilometrlik hissəsində torpaq işləri icra olunur. Belə ki,
xüsusi texnikalardan istifadə olunmaqla yolun genişləndirilərək
profilə salınması və I texniki dərəcəyə
uyğun yeni torpaq yatağının inşası işləri
həyata keçirilir.
Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd
avtomobil yolu (Zəngəzur dəhlizi) işğaldan azad
edilmiş Füzuli, Cəbrayıl və Zəngilan
rayonlarının ərazisindən keçir və hazırda
inşası aparılan Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa,
Şükürbəyli-Cəbrayıl-Hadrut və Xudafərin-Qubadlı-Laçın
avtomobil yolları başlanğıcını məhz bu
yoldan götürür.
Beləliklə, İkinci
Qarabağ müharibəsindəki şanlı qələbədən
sonra yaranan yeni reallıq göz önündədir. Qarşıya
qoyulan bir nömrəli prioritet məsələ
işğaldan azad olunmuş ərazilərdə bərpa və
quruculuq işləri aparmaq, yeni infrastrukturların
yaradılmasına, sərmayələrin cəlb edilməsinə
nail olmaqdır. Görülən işlər
onu deməyə əsas verir ki, tezliklə dünya bir daha Azərbaycanın
qüdrətinə şahidlik edəcək.
Rəşad
BAXŞƏLİYEV
Azərbaycan.- 2022.-6 yanvar.- S.6.