Məqsədyönlü siyasətin inkişaf nailiyyətləri

Bu siyasəti yürüdən Prezident İlham Əliyev Azərbaycana daha böyük uğurlar qazandıracaq

Bu gün Azərbaycan regionun müasir iqtisadi-siyasi mənzərəsini müəyyənləşdirən qlobal layihələrin həm təşəbbüskarı, həm də icraçısıdır. Bu layihələr bizə sülh, davamlı inkişaf, vətəndaşlara rifah gətirir. Onlardan böyük bir coğrafiyada yaşayan insanlar da faydalanırlar. Azərbaycanın tutduğu yol, təklif etdiyi gələcək hər kəsin maraqlarına xidmət edir.

Mürəkkəb, ziddiyyətlərlə dolu dünyamızda dövlətin belə bir inkişaf xəttini qoruyub saxlamaq, yaranmış reallıqları yeni fürsətlərə çevirmək, toqquşan maraqlar arasında tarazlığı təmin etmək ölkə rəhbəri üçün böyük bacarıqdır. Digər tərəfdən, dövrünün bütün qüdrətli liderlərinin uğurunu şərtləndirən əsas cəhətlərdən biri də məhz strateji düşüncə, zamanın axarını duymaq bacarığı və gələcəyə hazır olmaq əzmidir. Onda bütün qeyri-müəyyənliklər hazırlıqla qarşılanır, yaranmış fürsətlər anında dəyərləndirilərək reallaşdırılır, hətta ortaya çıxan çətinliklər belə yeni imkanlara çevrilir. Bu baxımdan Prezident İlham Əliyevin xüsusilə xarici ölkələrin media qurumlarına verdiyi müsahibələr ölkə həqiqətlərinin beynəlxalq auditoriyaya düzgün çatdırılması, Azərbaycanın informasiya müharibəsində üstünlüyü üçün son dərəcə önəmlidir.

Bu günlərdə dövlətimizin başçısının "Euronews" televiziyasına verdiyi müsahibə də ölkəmizin regionda yaratdığı yeni reallıqların, mövcud və gələcək inkişaf proseslərindəki rolunun, sabaha strateji baxışının dünyaya çatdırılması baxımından geniş ictimaiyyət tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb.

Sülh üçün beş təməl prinsipi

Öncə qeyd edək ki, Azərbaycan Cənubi Qafqaz geosiyasi məkanının aparıcı dövləti, əsas söz sahibidir. Xüsusilə son onilliklərdə ölkəmiz çox mühüm uğurlar qazanmış, başqa dövlətlərlə ikitərəfli münasibətlərə, eləcə də regionumuzun geostrateji təhlükəsizliyinə əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Vətən müharibəsindəki tarixi qələbəmizlə Azərbaycan bölgədə yeni bir reallıq yaratmışdır. Bu reallıqla Cənubi Qafqazın böyük bir inkişaf yolu, yerləşdiyimiz coğrafiyada çox geniş əməkdaşlıq, qarşılıqlı fayda mühiti başlanır. Azərbaycan belə bir gerçəklikdə inkişaf proseslərinə istiqamət verən, bölgəmizdəki sülh, təhlükəsizlik, dayanıqlı inkişaf mühitinin qoruyucusu missiyasını yerinə yetirən mövqeyini daha da möhkəmləndirir. Müstəqil dövlətimiz beynəlxalq strateji tərəfdaş kimi qlobal məkanda getdikcə daha böyük nüfuz qazanır.

Hazırda regionla bağlı beynəlxalq ictimaiyyəti maraqlandıran əsas məsələlərdən biri Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməsindən sonra Ermənistanla mümkün sülh sazişinin imzalanması barədə olduğundan dövlətimizin başçısına verilən sualların müəyyən bir qismi məhz bu istiqaməti əhatə edirdi.

Ölkəmizin işğaldan və etnik təmizləmədən əziyyət çəkməsi, bir milyon azərbaycanlının Ermənistan hökuməti tərəfindən deportasiya edilməsi və təxminən sahəsi 15 min kvadratkilometr olan ərazinin dağıdılması faktını diqqətə çatdıran Prezident İlham Əliyev bütün bunlara rəğmən onu da bildirdi ki, sülh sazişini imzalamaq və delimitasiya işlərini başlamaq üçün təklif verən ölkə yenə də Azərbaycandır. Dövlət rəhbərimiz xüsusi vurğuladı ki, hazırda Qarabağ məsələsi bitdikdən sonra Ermənistan Azərbaycanla razılığa gəlməkdə daha həvəsli olacaq. Çünki suverenliyimizin bərpası və Qarabağda qeyri-qanuni separatçı rejimin ləğv edilməsi ilə Ermənistana daha cəsarətli davranmağa və ya danışıqlara getməyə mane olan əsas amil artıq mövcud deyil.

Prezident İlham Əliyev sülh sazişinin şərtlərinə də bir daha diqqət yönəltdi. Nəzərə çatdırdı ki, Azərbaycan sülh sazişi üçün əsas götürüləcək beş təməl prinsipi hazırlayıb: bunlar bir-birinin ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı surətdə tanınması; gücdən istifadə etməmə; bir-birinə ərazi iddialarının olmaması; iki ölkə arasında kommunikasiyaların açılması və münasibətlərin normallaşması. Bu şərtlərin hər biri beynəlxalq hüquqa əsaslanır.

Dövlət rəhbərimiz rəsmi İrəvanın sülh sazişinə Azərbaycanda erməni azlığı məsələsini daxil etmək cəhdlərinə də münasibət bildirdi. Bir daha xatırlatdı ki, Ermənistanda azərbaycanlıların sayı ermənilərin Azərbaycandakı sayından daha çox olub və təxminən 300 min insanı təşkil edib. Əgər rəsmi İrəvan Azərbaycanda erməni azlığı məsələsini əks etdirmək istəyirsə, onda biz də otuz il əvvəl Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlı azlığı məsələsini daxil etmək istərdik: "Bir sözlə, mövqeyimiz belədir ki, həmin məsələ qarşılıqlı olmalıdır. Biz iki milli azlığın məsələsini, onların hüquqları və təhlükəsizliyini, o cümlədən qayıtmaq hüququnu qeyd edək. Yəni təkcə ermənilərin Azərbaycana qayıtması deyil, o cümlədən azərbaycanlıların Ermənistana qayıtması məsələsini qoyuruq. Azərbaycanlıların 30 il əvvəl qovulması və ermənilərin iki ay əvvəl ölkəmizi tərk etmək qərarı arasında fərqin əhəmiyyəti yoxdur".

Prezident İlham Əliyev bir daha bəyan etdi ki, Azərbaycan dövləti Qarabağ ermənilərinin yaşadıqları yerdə qalması istəyində olub. Bunu verilmiş ictimai bəyanatlar və sonradan atılmış addımlar da göstərir. Azərbaycanın ermənilərin reinteqrasiyası üçün elektron qeydiyyat portalını yaratması, qayıtmaq istəyən hər kəsə belə bir hüququn verilməsi buna nümunədir. Azərbaycan dövləti onların mülkiyyətini də lazımi şəkildə qoruyur, həmçinin bütün tarixi və dini yerləri mühafizə edir.

Dövlətimizin rəhbəri Azərbaycanın çoxmillətli, çoxkonfessiyalı ölkə olduğunu, burada bir çox etnik qrupların yaşadığını və bu etnik qrupların bəzilərinin, onlara mənsub insanların Qarabağdakı erməni əhalidən qat-qat çox olduğunu, onların hamısının sülh içində yaşayıb, bütün hüquq və təminatlardan faydalandıqlarını vurğuladı. Müsahibəsində Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, Qarabağ ermənilərinin hüquqları da təmin olunacaq. Onların dil, tədris, din, bələdiyyə hüquqları nəzərə alınıb. Onlar bələdiyyə seçkiləri vasitəsilə öz nümayəndələrini seçə və orada yaşamaqda davam edə bilərlər. Azərbaycan Prezidenti tam ədalətli və beynəlxalq hüquqa əsaslanmış belə bir yanaşmanı da bölüşdü ki, əgər Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlı məcburi köçkün ora geri qayıtsa, o, Qərbi Azərbaycan Respublikasının sakini olduğunu deməyəcək. Prezident İlham Əliyev bu gün Azərbaycanın müxtəlif yerlərində erməni əhalisinin heç bir problem olmadan yaşadığını, ermənilərin və azərbaycanlıların Rusiyada, Ukraynada bir yerdə, Gürcüstanda hətta eyni kəndlərdə yaşadıqlarını diqqətə çatdırdı.

Ölkəmiz müstəqil siyasətinə davam edəcək

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev Azərbaycanın həyata keçirdiyi səmərəli xarici siyasətlə bağlı da bəzi fikirlərini bölüşdü, ölkəmizin qonşularla münasibətlərinin dostluğa, qarşılıqlı marağa əsaslandığını bildirdi. Eyni zamanda qeyd etdi ki, bizim Avropa təsisatları ilə münasibətlərimizin də öz müsbət dinamikası var. Həmçinin Azərbaycanın müsəlman ölkələri ilə münasibətləri həmrəylik və tərəfdaşlıq nümunəsidir.

Azərbaycan Prezidenti bəyan etdi ki, dövlətimiz beynəlxalq arenada müstəqil siyasət yürütməkdə davam edəcək. Prezident İlham Əliyev ölkəmizin artıq dördüncü ildir ki, BMT-dən sonra ikinci ən böyük beynəlxalq təsisat olan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etdiyini, 120 üzv ölkənin ümumi rəyinə əsasən, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına yeni ölçü və dinamika verməkdə önəmli rol oynadığını diqqətə çatdırdı. Beynəlxalq birliyin 200-dən artıq ölkədən ibarət olduğunu və bu ölkələrin əksəriyyətinin Azərbaycanı dəstəklədiyini vurğuladı. Qeyd edək ki, ötən dörd ildə Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının institusional inkişafı ilə bağlı çoxlu addımlar atıb. Qurumun parlament və gənclər platformaları yaranıb, hazırda qadınlar üçün platformanın yaradılması üzərində işlər aparılmaqdadır. Bundan başqa, Azərbaycan COVID pandemiyası məsələsi ilə bağlı çox böyük fəallıq göstərərək 80-dən çox ölkəyə yardım göstərib. Qoşulmama Hərəkatında sədrlik statusu Azərbaycana öz səmərəli siyasətini, imkanlarını nümayiş etdirməyə şərait yaradıb.

Azərbaycan bu gün bir çox böyük beynəlxalq oyunçular tərəfindən etibarlı tərəfdaş hesab edilir və bu əməkdaşlığın real nəticələri göz önündədir. Ölkəmizi istənilən rəqabətdən, geosiyasi mübarizədən və ya böyük dövlətlərin toqquşmasından qorumaq üçün lazımi addımlar atılır. Azərbaycan müstəqil xarici və daxili siyasətə malik ölkədir və bu siyasəti milli maraqlara əsaslanaraq yürüdür. Əsas amillərdən biri ölkəni qarşıdurma, yaxud rəqabət arenasına çevirməməklə dövləti mənfi xarici təsirdən və daxili işlərə müdaxilədən qorumaqdır. Prezident İlham Əliyev bəyan etdi ki, hazırda Azərbaycanın daxilində risklər yoxdur. Ölkəmiz çox sabit siyasi sistemə malikdir, xalqımızın çox güclü birliyi var, xüsusilə işğal olunmuş ərazilərimizin azad edildiyi tarixi Qələbədən sonra milli birliyimiz daha da güclənmişdir. Əsas beynəlxalq aktorlarla yaxşı siyasi əlaqələr, özünü təmin edən iqtisadiyyat və ölkədəki siyasi sabitlik və birlik - bütün bu amillər Azərbaycanda daxili risklərin olmadığını göstərir.

Azərbaycan bütün xarici borclarını qısa müddətdə ödəyə bilər

Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev onu da vurğuladı ki, sabitlik olmasa, investisiya, iqtisadi inkişaf və təhlükəsizlik də olmaz. O, SPECA Proqramına üzv olan bütün ölkələrlə Azərbaycanın hazırda mükəmməl əlaqələrinin olduğunu, ölkəmizin Mərkəzi Asiyada, Mərkəzi Asiyanın isə Azərbaycanda investisiyalarının durmadan artdığını bildirdi. Son iki ildə Azərbaycan və bütün Mərkəzi Asiya ölkələri arasında və Mərkəzi Asiya ölkələrinin özləri arasında fəal qarşılıqlı əlaqə görünməmiş dərəcədə yüksəkdir.

Prezident İlham Əliyev o faktı da yada saldı ki, Rusiyaya qarşı sanksiyalara görə Avropa qitəsinə qaz təchizatının artırılması ilə bağlı Avropa Komissiyasının müraciətinə müsbət cavab verilib. Yanacaq enerjisi sahəsinə investisiyaların qoyuluşu bundan sonra da davam etdiriləcək. Çünki təbii ehtiyatlar baxımından Azərbaycan böyük potensiala malikdir. Avropada Azərbaycan qazına böyük ehtiyac var və bu ehtiyac getdikcə artmaqdadır. Eyni zamanda bərpaolunan enerji mənbələri birbaşa xarici investisiyaların əsas istiqaməti olacaq. Azərbaycan Prezidenti ötən ay regionun ən böyük, 230 meqavat gücündə olan və xarici investorlar tərəfindən tam maliyyələşdirilmiş günəş-elektrik stansiyasının açılışının olduğunu, növbəti 5-6 ildə 10 qiqavat həcmində günəş və külək enerjisinin istehsalının planlaşdırıldığını diqqətə çatdırdı. Eyni zamanda bildirdi ki, enerji sahəsinin inkişafı neft hasilatından təbii qaz istehsalına keçid etsə də, ölkəmizin neft hasilatı və ixracı hələ də bir çox ölkənin enerji təhlükəsizliyinin bir hissəsidir. Üç il öncə 3500 kilometr uzunluğunda inteqrasiya edilmiş qaz boru kəmərlərindən ibarət olan "Cənub qaz dəhlizi"nin başa çatdırılması Azərbaycana özünün qaz təchizatının coğrafiyasını genişləndirmək imkanı yaradıb. Bu gün ölkəmiz Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan, Bolqarıstan, İtaliya və Rumıniyaya qaz ixrac etməkdədir.

Neft və qaz sektoru iqtisadiyyatımızın əsas hissəsi olmaqda davam edir. Bu il neft hasilatının cüzi aşağı düşməsi səbəbindən ölkəmizin iqtisadi artımı nisbətən zəif olsa da, son 20 il ərzində Azərbaycanın ümumi daxili məhsulu (ÜDM) dörd dəfə artıb və bu, çox əhəmiyyətli nailiyyətdir. Bu nailiyyəti təmin edən aparılmış məqsədyönlü islahatlardır. Son 20 ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollardan çox sərmayə cəlb edilib. Ölkəmiz iqtisadiyyatı şaxələndirməyə, neft və qaz sektorundan asılılığı azaltmağa nail olub. Azərbaycanın logistika imkanlarından istifadə də mənfəətin artımında mühüm rol oynayacaq. Belə ki, "Şimal-Cənub" və "Şərq-Qərb" nəqliyyat dəhlizlərindən Azərbaycan ərazisindən keçən, müxtəlif istiqamətlərə daşınan 10 milyonlarla ton əlavə yük gözlənilir. Bu, məşğulluq, əlavə vəsait, Azərbaycanın geosiyasi əhəmiyyəti deməkdir.

Azərbaycan Prezidenti müsahibəsində onu da qeyd etdi ki, 2030-cu il üçün baxışımızın əsas hədəfi və strategiyası öz resurslarımıza, maliyyə imkanlarımıza əsaslanır və qarşıdan gələn illərdə iqtisadi artımı təmin edəcək sahələrə yerli və xarici investisiyaların qoyuluşundan ibarətdir. Ölkəmizin xarici borcunun səviyyəsi hər il azalır. Hazırda bu rəqəm ÜDM-in 10 faizindən də azdır. Növbəti il üçün hədəf ÜDM-in 7 faizidir. Bu isə Azərbaycan iqtisadiyyatının dayanıqlılığını nümayiş etdirir. Ölkəmiz belə bir göstərici ilə tez bir zamanda öz xarici borclarını ödəmək iqtidarındadır. Dünyada bunu edə biləcək ölkələrin sayı o qədər də çox deyil.

Cənab İlham Əliyev işğal dövründə də iqtisadiyyatımızın inkişaf etdiyini, indi isə ərazi bütövlüyümüzü və suverenliyimizi tam bərpa etdiyimizi vurğuladı. Hazırda büdcədə daha çox vəsaitin toplanması üçün genişmiqyaslı iqtisadi islahatlar aparıldığını qeyd etdi, həmçinin gömrük və vergi inzibatçılığı sahəsində olduqca uğurlu islahatların həyata keçirildiyini bildirdi.

Azərbaycan Prezidenti onu da diqqətə çatdırdı ki, yaxın dövrlərdə əsas dövlət xərcləri azad edilmiş Qarabağa və Şərqi Zəngəzura yönləndiriləcək. Çünki keçmiş məcburi köçkünləri mümkün qədər tez yerləşdirməliyik. 2026-cı ilin sonunadək 140 min insanın yerləşdirilməsi planlaşdırılır. Bunun üçün isə infrastruktura, yaşayış yerlərinin inşasına və sosial infrastruktura böyük vəsait yatırılmalıdır.

Düşünülmüş sosial siyasət sayəsində son 20 ildə Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi 50 faizdən 5,5 faizə qədər enib. Bu onu nümayiş etdirir ki, enerji layihələrinin həyata keçirilməsi nəticəsində əldə edilmiş sərvət əhalimizin bütün seqmentləri arasında ədalətli bölünüb.

Bütün bunlar son 20 il ərzində həyata keçirilən məqsədyönlü daxili və xarici siyasətin, inkişaf layihələrinin həyatımıza gətirdiyi nailiyyətlərdir. Azərbaycan bu nailiyyətləri daha da möhkəmləndirəcək, strateji inkişaf xəttini davam etdirərək daha böyük uğurlar qazanacaq.

İradə ƏLİYEVA,

Azərbaycan.-2023.- 17 dekabr, № 278.- S.4.