NATO Ukraynaya yalnız vəd verdi

Bu ölkənin alyansa qoşulması üçün dəqiq müddət açıqlanmadı

NATO-nun Vilnüsdə keçirilən növbəti zirvə toplantısı başa çatıb. Sammitin yekununa əsasən "Böyük yeddilik" (G7) ölkələri Ukrayna üçün təhlükəsizlik təminatları ilə bağlı birgə bəyanat qəbul edib və ona Rusiyanın gələcək silahlı hücumu zamanı "daimi" təcili hərbi və maliyyə yardımı göstərəcəklərini vəd ediblər. NATO-nun Vilnüs toplantısında Ukraynanın alyansa qoşulması üçün dəqiq müddət açıqlanmayıb.

Ukrayna Avropa ölkələrindən "F-16" qırıcıları alacaq

Britaniyanın "Financial Times" qəzeti yazır ki, konkret olaraq söhbət Qərbin Ukrayna ordusu, donanması və hərbi hava qüvvələri üçün müasir avadanlıqların tədarükündən, kəşfiyyat məlumatlarının mübadiləsinin gücləndirilməsindən, Ukrayna hərbçilərinin və onların hərbi qüvvələrinin hazırlığının genişləndirilməsindən, birgə hərbi təlimlərdə iştirak üzrə öhdəliklərindən gedir. Bundan əlavə, ABŞ-nin milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sallivan bildirib ki, Ukrayna yüksək ehtimalla Avropa ölkələrindən "F-16" qırıcıları alacaq.

Bundan əvvəl NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq alyansa üzv ölkələri Ukraynaya uzunmüddətli dəstək verməyə çağırıb. Stoltenberq bu barədə NATO-nun Vilnüs sammiti çərçivəsində Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski ilə birgə mətbuat konfransında bildirib. Buna cavab olaraq Zelenski Vilnüs sammitindən sonra ölkəsinin NATO-ya dəvət edilməməsindən narazılığını ifadə edib.

Vilnüsdə keçirilən sammitdə Ukraynaya alyansa dəvət və NATO-ya daxil olmaq üçün proqramlar təqdim olunmayıb. Stoltenberqin sözlərinə görə, ilk növbədə münaqişəni dayandırmadan bu məsələlərin həlli mümkün deyil.

Bu arada, gözlənildiyi kimi, Moskva G7-nin Kiyevə təhlükəsizlik zəmanəti vermək qərarına mənfi reaksiyasını gecikdirməyib. Prezident Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bu qərarın təhlükəsizliyin bölünməzliyi prinsipini pozduğunu bildirib. Onun fikrincə, onlar Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verməklə Rusiya Federasiyasının təhlükəsizliyinə qəsd edirlər. Bu cür hərəkətlərin nəticələri çox neqativ ola bilər.

"Valday" Beynəlxalq Diskussiya Klubunun proqram direktoru Oleq Barabanov deyib ki, Amerika Birləşmiş Ştatları NATO üzvü olmayan Ukraynaya İsrail modeli üzrə təhlükəsizlik zəmanəti verməyə hazır olduğunu dəfələrlə bildirib.

Ekspertin dediyinə görə, Vilnüs sammitindəki qərar kifayət qədər simvolikdir. Kiyev uzun müddətdir ki, alyans üzvlərindən Ukraynanı hərbi təcavüzdən qorumaq üçün uzunmüddətli hüquqi öhdəliklər almağa çalışır. Barabanovun fikrincə, bu öhdəliklər Ukrayna hakimiyyətinin nöqteyi-nəzərindən münaqişənin mümkün dondurulması halında Rusiya ilə danışıqlarda müsbət rol oynaya və gələcəkdə hərbi əməliyyatların bərpa olunmayacağına zəmanət verə bilər.

MDB Ölkələri İnstitutunun Ukrayna şöbəsinin rəhbəri İvan Skorikov isə hesab edir ki, "Böyük yeddilik" liderlərinin birgə bəyanatı Kiyevin NATO-ya üzvlüyü üçün yol xəritəsi təqdim etmədən tələblərini təmin etmək cəhdidir. Bu, Ukraynaya hərbi texnika, o cümlədən uzaqmənzilli silahlar, "F-16" qırıcıları, kəşfiyyat məlumatlarının ötürülməsi və digər məsələlərlə bağlı alyans dövlətlərinin öhdəliklərinin təsbit edilməsi deməkdir.

ABŞ-nin Ukraynaya dəstəyi zəifləməyəcək

ABŞ Prezidenti Co Bayden isə iddia edib ki, Birləşmiş Ştatlar təhlükəsiz Avropa olmadan inkişaf edə bilməz. O, bu barədə Vilnüsdə Qərbin Kiyevə dəstəyinə həsr olunmuş çıxışında bildirib. "Son illər ərzində biz trans-Atlantik tərəfdaşlığı yeni zirvələrə qaldıraraq, qlobal sabitliyin lövbəri olan Avropa ilə ABŞ arasında münasibətlərin vacibliyini sübut etdik. ABŞ-nin təhlükəsiz Avropa olmadan çiçəklənə biləcəyi ideyası əsassızdır", - deyə Co Bayden söyləyib.

ABŞ Prezidenti Qərbin Ukraynaya dəstəyinin heç zaman zəifləməyəcəyini bildirib. Onun sözlərinə görə, Birləşmiş Ştatlar Ukraynanın indi və gələcəkdə özünü müdafiə edə bilməsini təmin etmək üçün 50-dən çox ölkədən ibarət koalisiya yaradıb: "Bizim Ukraynaya dəstəyimiz zəifləməyəcək. Biz bu gün, sabah və nə qədər lazımdırsa, azadlığı və müstəqilliyi müdafiə edəcəyik".

NATO Çinə xəbərdarlıq etdi

NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq Çinin 2035-ci ilə qədər 1500 nüvə başlığına sahib olacağını təxmin etdiklərini bildirib. Stoltenberq Litvanın paytaxtı Vilnüsdə keçirilən NATO sammitinin sonunda keçirdiyi mətbuat konfransında sualları cavablandırarkən belə deyib.

O bildirib ki, həmin ildə Çin bütün Şimali Amerika və Avropaya çata biləcək raketlərə də sahib ola bilər. Təhlükəsizliyin təkcə regional deyil, qlobal xarakter daşıdığını vurğulayan Stoltenberq Çinin hərbi sahəyə böyük sərmayə qoymasına işarə edib. Çinin 2035-ci ilə qədər bütün Şimali Amerika və Avropaya, yəni NATO ərazisinə çata biləcək raketlərdə 1500 nüvə başlığına sahib olacağını gözləyirik. Biz Çinin buna nə qədər yaxınlaşdığını görürük", - deyə Stoltenberq bildirib.

Rizvan CƏFƏROV,

Azərbaycan.-2023.- 14 iyul.- S.12.