Rusiyanın iddiaları əsassızdır

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin iyulun 15-də üçtərəfli Bəyanatı və sülh prosesini şərh edən bəyanatında bölgədə, guya, gərgin humanitar vəziyyətin davam etdiyi qeyd olunub.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin cavabında Rusiyanın iddialarının əsassız olduğu bildirilib, bölgədə Rusiya sülhməramlı kontingentinin müşahidəsi altında erməni silahlı qüvvələrinə dəstək verildiyi bir daha diqqətə çatdırılıb.

Mövzu ilə bağlı Milli Məclisin deputatlarının fikirlərini öyrəndik.

Sülhməramlıların fəaliyyəti sülhə xidmət etməlidir

Milli Məclisin deputatı Azər Badamov qeyd edib ki, Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasında öz üzərinə götürdüyü öhdəliklərini yerinə yetirməməsi və separatçılara dəstək verməkdə davam etməsi regionda əməkdaşlığın və təhlükəsizliyin təminatına mane olur. Belə ki, 10 noyabr 2020-ci ildə imzalanmış üçtərəfli Bəyanata əsasən, Rusiya sülhməramlılarının Qarabağa yerləşdirilməsi ilə paralel olaraq, erməni hərbi birləşmələri ərazilərimizi tərk etməli idi. Lakin müharibənin başa çatmasından ötən üç ilə yaxın müddətdə Ermənistanın hərbi birləşmələri ərazilərimizdən nəinki çıxarılmayıb, əksinə, güclərini artırmaq istiqamətində onlara dəstək göstərilib.

"Təsadüfi deyil ki, ötən müddət ərzində Qarabağa qanunsuz yolla silah-sursat və hərbi təyinatlı mallar daşınıb, canlı qüvvənin rotasiya olunmasına şərait yaradılıb. O cümlədən Zəngəzur dəhlizinin açılması da Rusiyanın nəzarəti altında icra edilməli idi. Lakin Rusiya tərəfindən hələ də bu istiqamətdə hər hansı bir təşəbbüs irəli sürülməyib", - deyə A.Badamov bildirib.

Deputatın sözlərinə görə, Laçın yolunun humanitar məqsədlər üçün açıq olduğunu Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi təsdiq etdiyi halda, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında "Bölgədə humanitar böhran getdikcə dərinləşir. Yerli əhali ərzaq, dərman, ilkin tələbat mallarının kəskin çatışmazlığını yaşayır, elektrik enerjisi və qaz təchizatından praktiki olaraq məhrumdur. Bu, Qarabağ erməniləri - bölgənin sadə sakinləri üçün ən dramatik nəticələrə səbəb ola bilər. Biz Azərbaycan rəhbərliyini Laçın dəhlizinin blokunun dərhal açılması, bu dəhlizlə hər iki istiqamətdə vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin maneəsiz hərəkətinin bərpası, eləcə də rayonun enerji təchizatı üçün təcili tədbirlər görməyə çağırırıq" kimi əsassız fikirlərin yer alması Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılması prosesinə əngəl törətmək cəhdindən başqa bir şey deyil.

Azər Badamov vurğulayıb ki, üçtərəfli Bəyanat imzalananda Rusiya öz öhdəliklərini təsdiqləyib və sənədə imzasını atıb: "Belə olan halda Rusiya öz imzasına hörmətlə yanaşmalı və sülhməramlılar bölgədə yerləşdirilmələrinin əsas məqsədinə xidmət etməlidirlər. Rusiya separatçıları dəstəkləyən bəyanatlar verməkdə davam edərsə, sülhməramlıların ərazilərimizdə qalıb-qalmamaları gündəmə gətirilə bilər. Sülhməramlılar 2025-ci ildə öz missiyasını başa çatdırdıqdan sonra ərazilərimizdən çıxmalıdırlar. Amma onlar bu gün xidmətlərini ədalətli şəkildə davam etdirsələr, regiona sülhün gəlişi sürətlənər və əməkdaşlıq mühiti də bir o qədər tez formalaşar".

Laçın sərhəd-keçid məntəqəsinin yaradılması Azərbaycanın suveren hüququdur

Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramov bildirib ki, Laçın sərhəd-keçid məntəqəsinin yaradılması Azərbaycanın suveren hüququdur: "Ona görə də Rusiyanın bu mövzu ilə bağlı haqsız iddiaları qəbuledilməzdir. Rusiya sülhməramlılarının Qarabağda müvəqqəti yerləşdirilməsində məqsəd həmin ərazilərdəki qanunsuz erməni silahlı dəstələrinin çıxarılmasını təmin etmək idi. Lakin təəssüf ki, biz bunun əksini - sülhməramlılar tərəfindən qanunsuz silahlı birləşmələrə dəstək verildiyini müşahidə edirik".

Deputat deyib ki, əvvəlki dövrlərdə də sülhməramlıların müşayiəti ilə Azərbaycan ərazisinə silahların daşınmasının və ya buna cəhdlər edilməsinin şahidi olmuşuq: "Bu ondan xəbər verir ki, Qarabağda müvəqqəti yerləşdirilmiş kontingent öz mandatına uyğun fəaliyyət göstərmir. Həm Rusiya sülhməramlıları, həm də Ermənistan 2020-ci ilin noyabrında imzalanmış üçtərəfli Bəyanatın şərtlərinə əməl etməli, öhdəliklərini yerinə yetirməlidirlər. Qarabağda erməni silahlı dəstələrinin dəstəklənməsi Azərbaycanın suveren qərarlarının əksinə çıxmaq, beynəlxalq hüquq çərçivəsində həyata keçirilən fəaliyyətlərə qərəzli münasibət sərgiləmək deməkdir".

Moskvadan səslənən bəzi bəyanatlar ümumi niyyətlərimizlə üst-üstə düşmür

Milli Məclisin deputatı Bəhruz Məhərrəmov deyib ki, Rusiya sülhməramlı kontingenti Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınan ərazilərinə 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatına əsasən 5 il müddətinə yerləşdirilib. Bəyanatla Azərbaycan tərəfi üzərinə düşən bütün öhdəlikləri yerinə yetirib, kontingentin istər yerləşmə, istər logistik təminatı, istərsə də rahat fəaliyyəti üçün lazımi şərait yaradıb. "Lakin təəssüf doğuran haldır ki, Azərbaycanın beynəlxalq hüquqa və mehriban qonşuluq münasibətlərinə sədaqəti, Rusiya ilə aramızda müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə, eləcə də Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və suverenliyini dəstəkləyən çıxışları fonunda bəzən şimal qonşumuzun münasibətlərin ruhuna zidd olaraq arzuolunmaz reaksiya və davranışların şahidi oluruq. İlk növbədə 10 noyabr Bəyanatının 4-cü maddəsində açıq mətnlə ifadə olunur ki, "Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti erməni silahlı qüvvələrinin çıxarılması ilə paralel şəkildə yerləşdirilir". Bu günə qədər Ermənistanın özünün də etiraf etdiyi kimi, sülhməramlıların müvəqqəti nəzarət zonasında həm Ermənistan silahlı qüvvələrinin 10 mindən artıq heyəti, həm də separatçıların qanunsuz hərbi birləşmələri mövcuddur. Yəni 10 noyabr Bəyanatının şərtləri, konkret olaraq 4-cü maddə ilə müəyyən olunmuş öhdəliklər kobud surətdə pozulmaqdadır", - deyə deputat bildirib.

Bəhruz Məhərrəmov vurğulayıb ki, bundan başqa, 22 fevral 2022-ci il tarixli "Azərbaycan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə"nin 9-cu maddəsi ilə Rusiya 10 noyabr 2020-ci il, 11 yanvar 2021-ci və 26 noyabr 2021-ci il tarixli bəyanatların müddəalarının həyata keçirilməsi üzrə səylərə bundan sonra da hər cür dəstək verəcəyi barədə öhdəlik götürüb. Lakin Rusiya tərəfi öhdəliklərini tam olaraq yerinə yetirmir, üstəlik, Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında da ifadə olunduğu kimi, sülhməramlıların müşahidəsi altında erməni silahlı qüvvələrinə dəstək verir.

Deputatın sözlərinə görə, bu dəstək yalnız sülhməramlı kontingentin komandanlığının mövcud vəziyyətə göz yummasında ehtiva olunmur: "Sülhməramlılar, həmçinin separatçılara, onların qanunsuz hərbi-cinayətkar dəstələrinə, o cümlədən Ermənistanın fərari ordusunun Qarabağdakı qalıqlarına mühəndis-istehkam işlərində, daşımalarda açıq formada kömək edirlər. Ekofəalların aksiyasına qədər isə sülhməramlılar separatçılar üçün açıq formada silah-sursat daşımalarını həyata keçirirdilər".

Bəhruz Məhərrəmov bildirib ki, Azərbaycan ümumbəşəri dəyərlərə sadiq olaraq bütün dünya xalqları ilə dostluq, sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşamağı və bu məqsədlə qarşılıqlı fəaliyyət göstərməyi ali niyyət kimi bəyan edib: "O cümlədən Rusiya ilə münasibətlər də bir çox aspektlərdə bizim üçün vacib əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycan tərəfi 2020-ci ilin noyabrında regionda atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılmasında Rusiya Federasiyasının vasitəçiliyini, o cümlədən Vladimir Putinin Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə verdiyi açıq dəstəyini yüksək qiymətləndirir. Unutmaq olmaz ki, Rusiya tərəfi də dəfələrlə Azərbaycan liderinin mövqeyini alqışlayıb, ölkəmizin qonşuluq-tərəfdaşlıq münasibətlərində etibarlı mövqeyinə görə şəxsən Rusiya Prezidenti dəfələrlə minnətdarlığını ifadə edib".

Deputat əlavə edib ki, lakin Moskvadan səslənən bəzi bəyanatlar, o cümlədən sülhməramlı kontingentin regionda sülhə təhdid yaradan fəaliyyəti ümumi niyyətlərimizlə üst-üstə düşmür. Hesab edirəm ki, bu qeyri-adekvat davranışlar səmərəli inkişaf edən əlaqələrimiz üçün əngələ çevrilir. Xüsusilə belə həssas geosiyasi məqamda buna qətiyyən imkan vermək olmaz.

Nəzrin QARDAŞXANOVA,

Azərbaycan.-2023.- 18 iyul.- S.9.