Ermənistan regionun ekoloji terror mənbəyidir

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları Ermənistanın dağ-mədən sənayesinin ekoloji fəlakətə səbəb olan fəaliyyəti barədə beynəlxalq ictimaiyyətə və Birləşmiş Millətlər Təşkilatına (BMT) müraciət ünvanlayıblar. Müraciətdə qeyd olunub ki, Ermənistanın Azərbaycanla sərhəd bölgəsində davam edən mədən əməliyyatları ekosistemə ciddi ziyan vurur. Bu ekoloji təsir insanların sağlamlığına, floraya, faunaya, torpağa, havaya və suya ciddi təhlükə yaradır.

Mövzu ilə bağlı məktub ünvanlayan ictimai birliklərin nümayəndələrinin fikirlərini öyrəndik. Onların sözlərinə görə, BMT və bir sıra digər beynəlxalq və regional təşkilatlar Ermənistana yaratdığı ekoloji problemlərin aradan qaldırılması üçün təsir göstərə bilərlər.

Ermənistan ətraf mühitə və insanların sağlamlığına ziyan vurur

"Cəmiyyətin və Vətəndaş Münasibətlərinin İnkişafı" İctimai Birliyinin sədri Əhməd Abbasbəyli bildirib ki, Ermənistanın dağ-mədən sənayesinin ətraf mühitə vurduğu ziyan təkcə regional deyil, eyni zamanda qlobal səviyyədə təhlükəlidir: "Ermənistan öz ərazisində ətraf mühitə və insanların sağlamlığına laqeyd yanaşsa da, biz Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyətlərinin nümayəndələri olaraq, respublikamızın və regionun təhlükəsizliyi məsələsinə ciddi yanaşırıq. Ermənilərin regionu ekoloji fəlakətlə üz-üzə qoyması onların qədim və güclü xalq mifini bir daha darmadağın edir. Aydın olur ki, ermənilər Orta əsrlərdə və ondan əvvəlki dövrlərdə yaşamış vəhşi barbarlara xas davranışlar sərgiləyirlər. Bu vəhşi münasibəti həm insanlara, həm də tarixi mədəniyyət abidələrinə, eləcə də flora və faunaya münasibətdə nümayiş etdirirlər".

Müsahibimizin sözlərinə görə, BMT və digər beynəlxalq təşkilatlara ünvanlanmış məktubda ermənilərin ekoloji terror siyasətinə dair çoxlu sübutlar yer alıb. Onların böyük əksəriyyəti elə 30 illik işğal ərzində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur torpaqlarında törətdikləri cinayətkar əməllərlə bağlıdır. Erməni vandalları meşələrimizi qırıb, çaylarımızı çirkləndirib, flora və faunamızı məhv ediblər. İndi də dağ-mədən sənayelərində qeyri-şəffaf və hesabatlılığı olmayan istismar fəaliyyəti ilə məşğuldurlar. Beləliklə, ermənilər ənənəvi olaraq insanlara və ətraf mühitə zərər verməyə davam edirlər".

Əhməd Abbasbəyli əlavə edib ki, Ermənistan BMT-nin bir sıra konvensiyalarına məhəl qoymur. Ermənistan "Transsərhəd su axarlarının və beynəlxalq göllərin mühafizəsi və istifadəsi haqqında" Konvensiyanın, "Su və sağlamlıq haqqında" protokolun, "Avropa İqtisadi Komissiyasının Təhlükəli tullantıların transsərhəd daşınmasına və utilizasiyasına nəzarət" haqqında Bazel Konvensiyasının, "Uzunmüddətli transsərhəd havanın çirklənməsinə dair" Konvensiyanın, "Transsərhəd kontekstdə ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi üzrə Avropa İqtisadi Komissiyası" Konvensiyasının tələblərini, BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərini, Biznes və İnsan Hüquqları üzrə BMT-nin Rəhbər Prinsiplərini kobud şəkildə pozur.

Bədnam qonşumuz aldığı qrantlardan təbiətin məhv edilməsi üçün istifadə edir

"Şəfəq" Ekoturizm İctimai Birliyinin sədri Vamiq Babayev də Ermənistanın ekoloji norma və prinsiplərə uyğun olmayan dağ-mədən fəaliyyəti ilə BMT-nin bir sıra konvensiyalarının əleyhinə çıxdığını qeyd edib. Buna görə də ölkəmizdə fəaliyyət göstərən 29 qeyri-hökumət təşkilatının sübutlar və əsaslandırılmış faktlarla Birləşmiş Millətlər Təşkilatların müxtəlif qurumlarına, Avropa Komissiyası, Avropa Şurası, Avropa Parlamenti, Avropa Ətraf Mühit Agentliyi, Ümumdünya Vəhşi Təbiət Fondu (WWF), Qlobal Ətraf Mühit Fondu (GEF), "Friends of Earth" təşkilatı, İnsan Hüquqları Təşəbbüsü Birliyi (CHRI), "Greenpeace" və digər beynəlxalq təşkilatlara müraciət ünvanlayaraq, Ermənistanın dağ-mədən sənayesinin fəaliyyəti nəticəsində yaranan və Yer kürəsinin ekosisteminə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərən ekoloji fəlakətə təxirə salınmadan təcili diqqət yetirmələrini bildiriblər.

V.Babayev vurğulayıb ki, Ermənistanın dağ-mədən sənayesində müəssisələrin yüksək zəhərli kimyəvi tullantıları, demək olar ki, bütün transsərhəd suları çirkləndirir: "Bu ekoloji təsir insanların sağlamlığına, flora, fauna ehtiyatlarına mənfi təsir göstərir. Zərərli tullantı sularının Araz çayına axıdılması çayın canlılar aləminə və suvarma üçün istifadə edilən təsərrüfatlara ciddi təhlükə yaradır. İçməli su təchizatına vurulan zərər də insanların sağlamlığı və su təhlükəsizliyi üçün risklər yaradır. Bu da sərhədyanı bölgələrdə yoluxucu xəstəliklərin yayılması ilə nəticələnir".

Təşkilat sədri qeyd edib ki, Ermənistan Avropa İttifaqından Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində "yaşıl sənaye"nin inkişafı üzrə qrantlar alır. Lakin görünən odur ki, Ermənistan aldığı maliyyə vəsaitindən regionda təbiətin məhv edilməsi və ekoloji tarazlığın pozulması ilə nəticələnən fəaliyyətlər üçün istifadə edir.

İctimai birliyin sədri əlavə edib ki, BMT və müraciət ünvanladıqları digər beynəlxalq qurumların Ermənistanı mövcud ekoloji konvensiyalara əməl etməyə çağıracaqlarına və bu ölkənin regionda yaratdığı ekoloji problemlərin həllində bizə dəstək olacaqlarına inanırlar.

Nəzrin QARDAŞXANOVA,

Azərbaycan.-2023.- 19 iyul.- S.9.