Zəfərdən yaranan möhtəşəm reallıqlar

Bir çox əlamətdar günləri müxtəlif tədbirlərlə tarixiləşdirən, bu günlərin sevincini, fərəhini daha da yüksəldən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev belə bir xoş ənənəni davam etdirir. Dövlət rəhbərimiz 28 May Müstəqillik Gününü bu dəfə Laçın şəhərində - uzun fasilədən sonra doğma Laçına qayıdan bir qrup sakinlə keçirdi.

Beləliklə, 28 may həmin sakinlər üçün də, onların timsalında ümumən xalqımız üçün də ikiqat bayram oldu. Azərbaycan Prezidentinin Laçında etdiyi çıxış, vurğuladığı məqamlar 105 il əvvəl müsəlman Şərqinin ilk demokratik respublikasını qurub yaradan, sonralar tarixin çox ağır sınaqlarından keçərək ötən əsrin sonlarına doğru yenidən istiqlalına qovuşub bütün çətinliklərə, manelərə rəğmən milli hədəflərinə doğru irəliləyən müstəqil dövlətimizin bu gün hansı mövqelərə gəlib çatdığını bir daha göstərdi.

Dövlət rəhbərimizin həyata keçirdiyi məqsədyönlü siyasət sayəsində tarixinin ən qüdrətli günlərini yaşayan Azərbaycan dünya miqyasında mövqelərini kifayət qədər möhkəmləndirib və istənilən nəticəni əldə etməyə qadirdir. Vətən müharibəsindəki qələbəmizdən sonra işğaldan azad edilmiş yurdlarımızda başlanmış bərpa-quruculuq tədbirləri, dövlətimizin kənardan heç bir maddi dəstək almadan, yalnız öz imkanları hesabına böyük bir ərazidə qurduğu müasir infrastruktur, vətəndaşlarımızın əzəli yurdlarımıza qayıdışı üçün yaradılan şərait bunun təzahürüdür.

Laçında yeni həyat

Laçın rayonunda da geniş bərpa-quruculuq layihələri həyata keçirilir. Cəmi 7-8 ay ərzində şəhərin böyük hissəsi tamamilə yenidən qurulub. İlk 20 ailə artıq Laçında yerləşib. İyunun sonuna qədər əlavə ailələrin də qayıdışı nəzərdə tutulur. Prezident İlham Əliyev bəyan edib ki, birinci mərhələdə Laçında 4 minə yaxın insan məskunlaşacaq.

Yeni hazırlanmış baş plan əsasında qurulan Laçında 7-8 ay ərzində 700 bina inşa edilib, onlardan 620-si fərdi yaşayış binası, 9-u çoxmənzillidir. Həmin binalarda da 144 mənzil var. Beləliklə, artıq 764 ailənin Laçın şəhərində yaşaması üçün lazımi şərait yaradılıb.

Bu ilin sentyabrınadək Zabux kəndi də tamamilə inşa edilib sakinlərinin sərəncamına veriləcək. Səhiyyə xidmətlərinin sakinlər üçün əlçatanlığı məqsədilə Laçında artıq tibb məntəqəsi hazırdır. Yurd yerlərinə qayıtmış şagirdlər yeni dərs ilini müasir məktəblərində qarşılayacaqlar. Rayon sakinlərinin məşğulluğu da diqqətdən kənarda qalmayıb. Laçında onlarla müəssisənin yaradılması nəzərdə tutulur, bu istiqamətdə real addımlar atılır. Burada Aqro və Sənaye Parkı yaradılmaqdadır. Həmin müəssisələrdə 1100-dən çox iş yeri olacaq. Bütün bunlar azad yurdlarımıza qayıdış layihələrinin nə qədər diqqətlə düşünüldüyünü, tədricən, amma planlı şəkildə, hər bir sahəyə xüsusi diqqət yetirilərək həyata keçirildiyini, bütün işlərin paralel şəkildə, uğurla reallaşdırıldığını göstərir.

Bərpadan sonra Laçının müasir simasını əks etdirən görüntülər şəhərin nə qədər böyük zövqlə, sevgi ilə qurulduğundan xəbər verir. Burada həm insanların rahat yaşaması, həm də Laçının müasir simasının Azərbaycanın nailiyyətləri ilə uyğunluğu üçün böyük zəhmət, sevgi, əzmkarlıq ortaya qoyulur.

Bu torpaqlar xəyanətə qurban getmişdi

Ermənilərin işğal altında saxladıqları təxminən 30 il ərzində Laçın ağrı-acılarımızın, yurd həsrətindən qəlbimizdə qövr edən yaraların, nisgilin rəmzi idi. Bu gün yeni tikilən gözoxşayan evləri, müasir infrastrukturu, inkişaf mənzərələriylə Laçın Azərbaycanın nailiyyətlərinin, gücünün, ordumuzun qüdrəti ilə azad etdiyimiz torpaqlarımızı iqtisadi imkanları ilə ayağa qaldırmaq, inkişaf axarına qovuşdurmaq əzminin rəmzinə çevrilir.

İllərdir ki, hər il mayın 18-i Laçının işğalının ildönümü kimi qeyd edər, bu kədərli tarixə acıyardıq. Laçın işğal dövründəki başqa bir sızlayan yaramız - Qarabağın baş tacı Şuşanın işğalından 10 gün sonra itirilmişdi. Şuşa kimi Laçının işğalı da hamımız üçün çox böyük faciə idi. Laçını ələ keçirməklə erməni işğalçıları Ermənistan və keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti arasında coğrafi əlaqə yarada bilmişdilər.

Şuşa kimi Laçın da, əslində, xəyanətin qurbanı olmuşdu. Belə strateji mövqedə yerləşən rayonun müdafiəsinin ciddi şəkildə təşkil olunmadan ermənilərə, demək olar ki, təhvil verilməsi o dövrdə ölkənin siyasət meydanında "at oynadan" təsadüfi kəslərin cılız hakimiyyət maraqlarından irəli gəlirdi. Onlar hakimiyyəti ələ keçirmək üçün qəhrəman övladlarımızın min bir fədakarlıq hesabına qoruduqları, uğrunda canlarından-qanlarından keçdikləri bütöv rayonlarımızı, şəhərlərimizi, kənd və qəsəbələrimizi ard-arda düşmənə təslim edirdilər. O torpaqların hər qarışına görə canını fəda etmiş şəhidlərimizin ruhundan utanıb-çəkinmədən siyasi alverlə məşğul olurdular. Şuşanın, Laçının bir-birinin ardınca ermənilərə təhvil verilməsi bu məkrli niyyətin nəticəsi idi. Sonralar öz hakimiyyət məqsədlərinə çatıb qısa müddətdə vəzifə kürsülərinə yiyələnən və AXC-Müsavat adı altında tariximizin utanc səhifəsinə müəlliflik edən, ölkəni əsl fəlakətə sürükləyən naşı siyasət dəllalları üçün müqəddəs heç nə yox idi. Onlar eyni xəyanət əməllərini vəzifə naminə, qrup mənafelərinə görə didişmələrini birillik hakimiyyət dövründə də davam etdirməkdə idilər. Nəticədə 1993-cü ilin aprelində Kəlbəcər işğal altına düşdü. Hakimiyyətə can atıb xalqa, dövlətə ardıcıl xəyanətlər edən həmin qüvvələr növbəti dəfə Azərbaycana Kəlbəcər acısı yaşatdı.

Bitən həsrət

Yaranmış çıxılmaz durumun yoluna qoyulması, ardıcıl xəyanətlərdən, sapı özümüzdən olan baltaların vurduqları zərbələrdən, uçurumun bir addımlığına sürüklənməsindən sarsılmış Azərbaycanın yenidən qəddini düzəldib ayağa qalxması üçün ağır sınaqlara dözmək lazım gəldi.

Yalnız Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan xalqının təkidli tələbi ilə hakimiyyət rəhbərliyinə qayıdışından sonra vəziyyəti düzəltmək mümkün oldu. Müstəqil Azərbaycan dövləti Ulu Öndərin qətiyyəti sayəsində problemlərini yoluna qoydu. Vətəndaş müharibəsi təhlükəsi aradan qalxdı, qanunsuz hərbi birləşmələr aradan götürüldü, Azərbaycan məhv olmaqdan qurtulub demokratik, hüquqi dövlət quruculuğu, vətəndaş cəmiyyətinin formalaşdırılması yolunda sürətlə irəliləməyə başladı. Sabitlik və inkişaf məkanına çevrilib dünyanın nümunəvi ölkələrindən biri kimi özünü təsdiqlədi.

Müstəqil dövlətimizin sosial-iqtisadi nailiyyətləri uzun illər ərzində aparılan sülh danışıqlarına paralel ordu quruculuğunu da uğurla həyata keçirməyə imkan yaratdı. Dövlətimizin qurduğu güclü ordu özünün döyüş qabiliyyəti haqqında müxtəlif miflər uydurmuş düşməni cəmi 44 gün ərzində darmadağın etdi, erməni işğalçılarını diz çökdürdü, torpaqlarımızdan qovdu.

Bu müddətdə Azərbaycanda vətənpərvər, sağlam, milli ruhda tərbiyə almış gənc nəsil yetişdi. Bu gənclərin çoxu işğal dövründən sonra doğulmuşdu. Onlar Qarabağı, Şərqi Zəngəzuru görməmişdilər. Amma bu gənclər Azərbaycanın hər qarış torpağı uğrunda göz qırpmadan ölümə getməyə hazır idilər. Biz Vətən müharibəsində bu vətənpərvər, igid gənclərimizin gücü ilə qalib gəldik. Həmin gənclərimiz torpaqlarımızı azad edib illərin həsrətinə son qoydular.

Sülh danışıqlarının aparıldığı müddətdə Azərbaycan öz iqtisadiyyatını gücləndirdi. Heç kimin iqtisadi asılılığında olmamaq, siyasi müstəqilliyi kimi iqtisadi müstəqilliyini də təmin etməkdən ötrü mühüm işlər gördü. Ölkəmiz beynəlxalq mövqelərini möhkəmləndirdi, qlobal məkanda Azərbaycanın dostlarının sayı artdı. Siyasi gücü, sosial-iqtisadi nailiyyətləri yüksəldikcə ölkəmiz regionun lider dövlətinə, bir çox məsələlərdə əsas söz sahibinə çevrildi. Bu gün də Azərbaycan bölgənin əsas dövlətlərindəndir. Xüsusilə regional təhlükəsizlik və inkişaf məsələlərində ölkəmizin razılığı olmadan heç bir təşəbbüs həyata keçirilə bilməz. Bu gün dünya miqyasında bir çox məsələlərdə Azərbaycanın mövqeyi önəmli sayılır.

Torpaqdan pay olmaz

Müstəqilliyin ilk illərində ermənilərin dünya miqyasında yaratdıqları informasiya blokadasında çarəsiz durumda qalan, səsini heç kimə yetirə bilməyən, işğala məruz qalsa da, işğalçı ilə bərabər tutulan, haqlı ikən haqsız durumda qəbul olunan Azərbaycan informasiya müharibəsində də Ermənistan üzərində böyük üstünlüklər qazanıb. 44 günlük Vətən müharibəsində qazandığımız tarixi zəfərin bütün dünyada qəbul olunması bunun göstəricisi idi.

Ermənistanın işğal altında saxladığı torpaqlardan sülh yolu ilə çıxmaq istəyində olmadığı dünya ictimaiyyətinə, guya bu məsələnin həlli missiyasını üzərinə götürmüş beynəlxalq təşkilatlara yaxşı məlum idi. Onlar sülh proseslərində yalnız görüntü yaratmaq, beynəlxalq vasitəçiləri aldatmaq məqsədilə iştirak edir, mövcud vəziyyəti uzatmağa çalışırdılar. Üstəlik, onlar hətta görüntü üçün iştirak etdikləri proseslərdə də belə bir sərsəm iddia irəli sürürdülər ki, Azərbaycanın 5 rayonunu qaytarmağa hazır olsalar da, Laçın və Kəlbəcəri həmişəlik özlərində saxlayacaqlar. Ermənistana da, bu işğalçı ölkənin havadarlarına da elə gəlirdi ki, prosesi qeyri-müəyyən müddətə qədər uzada bilsələr, nə vaxtsa Azərbaycan işğalla barışacaq, torpaqlarını azad etmək fikrində olmayacaq. İşğalçılar belə bir perspektivdən o qədər əmin idilər ki, Laçın və Kəlbəcərdə qanunsuz məskunlaşma aparır, beləliklə, beynəlxalq konvensiyaları pozaraq daha bir hərbi cinayətlə məşğul olurdular.

Erməni işğalçıları yalnız "dəmir yumruğ"un zərbəsini alandan, müzəffər Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlığı sayəsində döyüş meydanında darmadağın ediləndən sonra əsl reallığı anladı. Gördülər ki, Azərbaycan xalqı heç bir zaman Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun əbədilik itirilməsi ilə barışan deyil. Onlar Azərbaycanda yetişən yeni nəslin torpağa-yurda, dövlətçilik dəyərlərinə, milli məqsədlərə nə qədər bağlı olduğunu gördülər.

"...Torpaqdan pay ola bilməz. Danışıqlar zamanı müxtəlif mərhələlər olub, müxtəlif məqamlar olub. Təzyiqlər də olub, hədələr də olub və bəziləri bizi işğalla barışmaq üçün böyük səylər göstərirdilər. Ancaq bizim əyilməz mövqeyimiz, iradəmiz bütün bu səyləri alt-üst etmişdir", - deyə Azərbaycan Prezidenti bəyan etdi.

Azərbaycan tarixi qələbələrini 2020-ci ilin noyabrında qazanılmış zəfərimizdən sonra da davam etdirir. Prezident İlham Əliyevin də vurğuladığı kimi, İkinci Qarabağ müharibəsindən keçən dövr gələcək üçün çox önəmli idi. Bu gün bizim yaşadığımız reallıq məhz İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra keçən dövr ərzində əldə edilmiş nəticələr əsasında formalaşıb. Xatırladaq ki, Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan rəhbərləri arasında imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli razılaşmaya görə, ermənilərin yaşadıqları Qarabağ bölgəsi ilə Ermənistan arasında bir yol bağlantısı olmalı idi və Rusiya sülhməramlı qüvvələri bu yola nəzarət etməli idilər. "Beləliklə, Laçın şəhəri hələ də faktiki olaraq işğal altında idi və məhz noyabrın 10-na qədər gedən danışıqlar nəticəsində mən təkidlə nail oldum ki, yeni yol çəkiləcək və yeni yol çəkiləndən sonra Laçın şəhəri bizə qaytarılacaq. Yolun razılaşdırılması üçün üç il vaxt müəyyən edilmişdi, sadəcə olaraq, yolun marşrutunun razılaşdırılması üçün. Biz nəinki bunu razılaşdırdıq, eyni zamanda, ilyarım ərzində bu yolu inşa etdik və avqustun əvvəlində artıq Laçında yaşamış ermənilərə və Rusiya sülhməramlı qüvvələrinə bildiriş göndərdik ki, biz artıq gəlirik, xahiş edirik, buradan çıxın", - deyən dövlət rəhbərimiz xatırlatdı ki, ondan sonra Azərbaycandan Laçın şəhərini, Zabux və Sus kəndlərini boşaltmaq üçün ötən ilin 25 avqustuna qədər vaxt verilməsi xahiş edilib. "Beləliklə, avqustun 25-də sonuncu erməni işğalçı, yaxud ki, qanunsuz yaşayan Laçını tərk etdi və avqustun 26-da biz Laçına qayıtdıq".

Ərazi bütövlüyümüz tam təmin olunub

Bu ilin aprelində Azərbaycan-Ermənistan sərhədinin Laçın istiqamətində sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması və ərazi bütövlüyümüzün tam bərpası Azərbaycanın daha bir strateji nailiyyəti oldu. Hazırda bu məntəqədən hərəkət Azərbaycanın tam nəzarəti altında həyata keçirilir.

Bütün bunlar ermənilərin əsrlər boyu tapındıqları "Miatsum" kitabının bağlanması, separatizmin sona çatması, müstəqillik xülyasının da statusun dalınca gedib məhvə məhkum olması deməkdir.

Azərbaycan Prezidenti bir daha bəyan etdi: "İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı biz güclü iradə göstərmişik və əgər o vaxt heç kim bizə qarşı kənardan müdaxiləyə cürət etmədisə, bu gün bütün bu torpaqlara yenə də sahib olandan sonra kim gəlib ermənilərin yerinə bizimlə vuruşacaq?! ...Biz öz doğma torpağımızdayıq və bu gün ermənilərin yaşadıqları Qarabağ bölgəsi bizim əzəli, hüquqi torpağımızdır".

Son vaxtlar beynəlxalq təşkilatların davranışları onların da faktiki olaraq Azərbaycanın mövqeyi ilə tamamilə razılaşmasını təsdiqləyir. Daha nə müstəqillikdən, nə muxtariyyətdən, nə də başqa iddialardan danışan yoxdur. Bu, əslində, haqlı mövqe ilə razılaşmaq deməkdir. Çünki Azərbaycanın mövqeyi haqq mövqeyidir və hamı bilir ki, ölkəmiz ədalətli mövqeyindən geri çəkilən deyil.

Hazırda Azərbaycanın Ermənistanla sərhədlərin delimitasiyası şərtləri ortadadır və bu şərtlər ədalətli, hər kəsin faydasına olan şərtlərdir. Azərbaycanın mövqeyinə görə, sülh müqaviləsi beynəlxalq şərtlər əsasında olmalı, Naxçıvana yolumuz açılmalı, Qarabağda hələ də kök salmış Ermənistan ordusunun nümayəndələri ərazilərimizdən çıxarılmalıdır. Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdıqdan sonra faktiki olaraq sülh müqaviləsi üçün hər hansı bir ciddi maneə qalmayıb. Yaxın gələcəkdə sülh müqaviləsi imzalana bilər. Əlbəttə, əgər Ermənistan yenə də saxtakarlıq edib öz mövqeyini dəyişməsə.

İradə ƏLİYEVA,

Azərbaycan.-2023.- 3 iyun.- S.6.