Ermənistanın qaçqın avantürası

Erməni xisləti yenə işə düşüb. Qarabağda "fəaliyyət" göstərmiş qondarma separatçı rejimin rəhbərlərinin və onların yaratdıqları silahlı quldur dəstələrinin təzyiqi, eləcə də Ermənistan rəhbərliyinin çağırışı ilə yaşayış yerlərini könüllü tərk edənlərə Ermənistanda kütləvi surətdə "qaçqın" statusu verilir. İddia oluna bilər ki, Ermənistan müstəqil dövlətdir, bu onun öz işidir. Amma "müstəqil" Ermənistanın pərdəarxası oyunlarını görməmək mümkün deyil.

İlk növbədə Ermənistan qaçqınların sayını 100 min və daha artıq göstərməkdə məqsədi indiyə kimi uydurduğu yalanını siyasi avantüraya çevirməkdir. Necə deyərlər, ermənilərin məqsədi bir gülləylə iki dovşan vurmaqdır. Birincisi, bu yalanı uydurmaqla iqtisadi cəhətdən ağır durumda olan Ermənistan beynəlxalq təşkilatlardan 100 min qaçqın üçün yardım almağı planlaşdırır. İkincisi, strateji hədəfləri qaçqınların sayını şişirtməklə Azərbaycana beynəlxalq təşkilatlar, onları himayə edən dövlətlər vasitəsilə təzyiq göstərməkdir.

Azərbaycanın 19-20 sentyabr 2023-cü ildə Qarabağda keçirdiyi lokal xarakterli antiteror tədbirlərindən sonra işə düşən qaçqın "problemi" Ermənistanın ehtiyatda saxladığı "B" planıdır. Onu işə salmaq üçün "fürsət" gözləyən Ermənistan yaranmış vəziyyətdən istifadə etməyə çalışır. İllərdir ki, işğalçı dövlət Qarabağda 125 min erməninin yaşadığını, onların "blokada"dan, "humanitar fəlakət"dən əziyyət çəkdiklərini iddia edirdi. Hətta Qarabağda yaşayanlardan 2000 nəfərin hamilə qadın olduğu da iddialar sırasında "ciddi" yer alırdı. Erməni şirəsinə uyuşan bəzi korrupsioner təşkilatlar da hazırladıqları "hesabatlar"da bu rəqəmləri məqsədli şəkildə tutuquşu kimi təkrarlayırdılar. Məqsəd qara günləri üçün saxladıqları "B" planı işə düşəndə bu rəqəmlərdən Azərbaycana təzyiq kimi istifadə etmək, həm də beynəlxalq təşkilatlardan, onlara dəstək olan dövlətlərdən külli miqdarda vəsait almaq idi.

Məsələ burasındadır ki, istər ermənilər Qarabağı könüllü tərk edən zaman, istərsə də ondan əvvəl və sonra nə Qarabağda, nə də Ermənistana köçən bir Qarabağ ermənisinin dünyaya uşaq gətirməsi barədə məlumat yoxdur. Olsaydı, dünyaya gələn bu vətənsizi bütün dünyaya nümayiş etdirərdilər, yəqin ki, doğulan körpənin adını da Artsax qoyardılar.

Bu bir faktdır ki, heç vaxt Qarabağda Ermənistanın indi iddia etdiyi qədər 100 və ya 125 min erməni yaşamayıb. Ermənistan illərdir işğal etdiyi ərazilərdə dünyanın bir sıra ölkələrindən gəlmiş erməniləri qanunsuz məskunlaşdırmaqla məşğul olub. Ortada kifayət qədər dəlil-sübutlar var. Yenə də Qarabağda və işğal etdikləri ərazilərdə məskunlaşdırdıqları ermənilərin sayını 100 minə çatdıra bilməyiblər. Rəqəmlər bunun üçdəbiri civarında olub. Həmin rəqəmlərin artmasına Ermənistanın ərazilərimizə qanunsuz yerləşdirdiyi hərbçilər "kömək" edib.

Ermənistan rəhbərliyi avantüraya əl atmazdan əvvəl bir məsələyə də xüsusi olaraq diqqət etməlidir ki, indiyə kimi Ermənistanın "işinə qarışmadığı "Artsax prezidentləri" Bakıdadırlar. Onlar əsl həqiqətləri istintaq zamanı yazılı şəkildə etiraf edirlər. Ortada separatçıların istintaq altında olan "liderləri"nin ifadələrində Qarabağda Ermənistan ordusunun 15 minə yaxın hərbçisi olduğu faktı da var. Konkret olaraq nəticə belədir ki, Ermənistan heç bir əsas olmadan öz məqsədləri üçün Qarabağı könüllü tərk edən ermənilərin sayını məqsədli şəkildə şişirdir.

Ermənilərin uzun illər işğal altında saxladıqları Şuşada, Laçın şəhərində, Laçının Zabux və Sus kəndlərində, eləcə də Xocalı şəhərində, Zəngilan, Kəlbəcər, Ağdam rayonunun kəndlərində kütləvi məskunlaşma apardıqları barədə bu ərazilərdən Ermənistanın və onun təsirinə düşən dünya KİV-inin repotajlar verməsi faktları var. Qarabağı tərk edən ermənilərin böyük əksəriyyəti bu torpaqlarda mövsümi istirahət etmək üçün müvəqqəti gəlmiş "köçərilər"dir. Görəsən Qarabağda qohumunun evinə və ya turist kimi yay, yaz mövsümündə bu səfalı yerlərin havasını udmaq üçün gələn qonaqlara "qaçqın" statusu verməkdə "humanistlik" edən Ermənistan və ona bu gün təəssübkeşlik edən dövlətlərin, beynəlxalq təşkilatların marağı nədir? Əlbəttə, bunun arxasında məkrli məqsəd var.

30 il bir milyondan çox azərbaycanlı zorla, silah gücünə, vəhşicəsinə öz yurdundan didərgin salındı. Bu 30 ildə beynəlxalq təşkilatların, dünya birliyinin 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən keçən qısa bir zamanda Ermənistana göstərdikləri maddi yardımın cüzi hissəsi qədər azərbaycanlı məcburi köçkünlərə və qaçqınlara yardım etdiklərini görmədik. Heç mənəvi dəstəklərini də hiss etmədik. Təbii ki, burada din, xiristian təəssübkeşliyi ilə yanaşı, hazırda Ermənistanı silahlandırıb üstümüzə qaldıran, yenidən münaqişənin yaranmasında maraqlı olan dövlətlərin rolu az deyil.

Qaçqınların statusu haqqında 1951-ci il Konvensiyasında "qaçqın" anlayışı çox konkret şəkildə təsbit olunur və digər məqamlarla yanaşı, "beynəlxalq sərhədi keçən insan" anlayışı qabardılır. Unutmaq lazım deyil ki, Qarabağdan könüllü köçənlər Ermənistanın Qarabağda qanunsuz məskunlaşdırdıqları vətandaşlarıdır. Onların əksəriyyəti Ermənistan pasportu daşıyır. Sərhədi keçərkən də onlara qarşı hər hansı təzyiqin, zorakılığın olmadığını, Ermənistan baş nazirinin çağırışı ilə getdiklərini çəkinmədən deyirdilər.

Burada bir məsələni də qeyd etməyi vacib bilirik. Ermənistanda iqtisadi böhran bu ölkədə əhalinin demoqrafik dəyişikliyinə ciddi surətdə təsir göstərib. Bu ölkənin Statistika Komitəsinin məlumatına görə, son zamanlar Ermənistanı tərk edənlərin sayı ciddi surətdə artmaqdadır. Sürətlə azalan Ermənistan əhalisinin sayını süni surətdə artırmaq məqsədilə Qarabağda yaşayan erməniləri Ermənistana çağıran Nikol hökuməti indi də bundan öz çirkin niyyətlərini həyata keçirmək üçün istifadə etməyə cəhd edir.

Ermənistan bir məsələni də unutmamalıdır ki, Qarabağdan getmiş şəxslərin geri qayıtması məsələsindən öncə müzakirə mövzusu bu dövlətin zorla Qərbi Azərbaycandan deportasiya etdiyi soydaşlarımızın öz torpaqlarına ləyaqətlə qaytarılması məsələsi müzakirəyə çıxarılmalıdır. Azərbaycan Qarabağdan köçən vətandaşlarının evlərini, mülklərini qoruyur, hətta gedərkən bərbad vəziyyətə saldıqları, antisanitariya şəraiti yaratdıqları küçələri təmizləyib dezinfeksiya da edib. Bu gün Ermənistana vəkillik edən dövlətlər, az qala erməni dilində danışan beynəlxalq təşkilatlar azərbaycanlıların deportasiya olduqları Qərbi Azərbaycanda, Ermənistanın uzun illər işğalda saxladığı torpaqlarda azərbaycanlılara məxsus bircə salamat ev tapa bilərlərmi?

Elşən QƏNİYEV,

Azərbaycan.-2023.- 29 oktyabr, № 237.- S.6.