Yollar bizi reinteqrasiyaya aparır

Rusiyanın göndərdiyi humanitar yükü anbara yığmaqla ermənilər uydurduqları "humanitar fəlakət"in şou olduğunu təsdiqlədilər

Rusiya-Ermənistan münasibətləri gərginləşən xətt üzrə davam etməkdədir. Baxmayaraq ki, Rusiyanın Ermənistanda 102-ci hərbi bazası yerləşir, bu iki dövləti "tarixi ənənəyə" söykənən maraqlar birləşdirir.

Rusiya-Ukrayna müharibəsində zəifləyən Rusiyanı görən Paşinyan hökuməti fürsətdən istifadə edib Rusiyadan ayrılmaq niyyətinə düşüb. Siyasi ekspertlər Rusiyanın Ermənistandan küskünlüyünün, işin gəlib bu həddə çıxmasının səbəbini Nikol Paşinyanın Qərbin adamı olması ilə izah edirlər. Sorosun maliyyə dəstəyi ilə hakimiyyətə gələn Nikolun Qərb dairələri qarşısında Rusiyanı ölkəsindən çıxaracağı haqqında öhdəlikləri olduğu qeyd edilir. 44 günlük müharibə zamanı və postmüharibə dövrü Rusiyadan istədiyini qopara bilməyən Ermənistan hökumətinin bu ölkədən "qopmaq" barədə qərarlı olduğu artıq faktdır. Əlbəttə, bunu hiss edən Rusiya heç də hadisələri sakitcə izləmək fikrində deyil. Kreml Paşinyanı hakimiyyətdən yola salmaq üçün ehtiyatla, tədbirli şəkildə öz işini görməkdədir. Tərəflər arasında 44 günlük müharibədən sonra "atəşkəsi" Paşinyan pozdu. O, İtaliyanın "La Repubblica" jurnalına verdiyi müsahibəsində açıq şəkildə ifadə edib: "Moskvaya ümid yoxdur, çünki o, zəifdir və heç nə edə bilmir. Ümumiyyətlə, Ermənistan Rusiyaya arxalanaraq böyük səhvə yol verdi". Paşinyanı idarə edən qüvvələrin ona Rusiyaya "hücum" əmrini verdiyini hiss etməmək isə sadəlövhlük olardı. Bu təkcə erməni baş nazirinin açıqlamaları ilə müşayiət edilmir. Bütövlükdə Paşinyan hökuməti bu ölkəyə qəzəb və nifrət püskürür. Hətta iş o yerə gəlib çatıb ki, Ermənistan Rusiyanın dedikləri ilə hesablaşmaq niyyətində olmadığını açıqca nümayiş etdirməkdən belə çəkinmir. "Ac", "humanitar böhran" içində "zülm çəkən" əhali Rusiyanın göndərdiyi yardımı iki gün Bərdədə gözlətdikdən sonra Rusiya sülhməramlılarının təzyiqi, hədə-qorxusu ilə qəbul edib, "ac" əhaliyə paylamaq əvəzinə, Xankəndidə anbarlara boşaldıblar. Məntiqlə uydurduqları "humanitar fəlakət" şousu real görünmək üçün gərək ssenari müəllifləri bir maşın ərzağı almaqdan ötrü uzun-uzadı növbəyə duran, hətta ərzaq üstündə dava salan, "aylardır çörəksiz qalıb" çörəyi, unu görüb sevincdən göz yaşı axıtmalı idilər... Bunu etməyən separatçıların "qətiyyətlə dirəniş" göstərməsi təəccüblü deyilmi?

Əslində, 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatından sonra Rusiyadan gələn əksər yüklər Qarabağa Ağdam-Xankəndi yolu ilə daşınırdı. Hələ Rusiya sülhməramlı kontingenti təmsilçilərinin iştirakı ilə həmin inşaat materiallarından ermənilərə evlər tikilməsi barədə erməni KİV-də xəbərlərin tirajlandığını, süjetlər yayımlandığını da görmüşük. Biz hətta Rusiya hərbçilərinin "pasev"ə çıxdıqlarına, ermənilərlə birlikdə taxıl əkdiklərinə də şahidlik etmişik. Bəs onda "humanitar böhran" keçirən, "aclıq", "fəlakət içində yaşayan" ermənilərin müttəfiqlərinin göndərdiyi "yardım"ı "ac, çörəksiz" əhaliyə paylamayıb anbarlarda saxlamalarının səbəbi nədir? Səbəb Rusiyanın regionda artıq "ciddi fiqur" olmadığını açıq surətdə dünyaya nümayiş etdirməkdir. Bununla Nikol onu himayə edənlərə, Rusiyanı küncə sıxışdıranlara artıq Ermənistanda Putinin sözünün keçmədiyini nümayiş etdirməkdir.

Rusiya hələlik səbir nümayiş etdirir. Ermənistana olan münasibətdə təmkinli davrandığı ortalıqdadır. Hətta münasibətləri yumşaltmağa çalışdığı da hiss edilməkdədir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova son açıqlamasında bildirib ki, Rusiya Ermənistanın düşməni deyil və heç vaxt da olmayacaq. Onun sözlərinə görə, İrəvanın son açıqlamalarına Moskvanın sərt reaksiya verməsi faktlarda qeyri-dəqiqliyin olmasından irəli gəlir: "İrəvanda qəbul edilən qərarların günahını və məsuliyyətini Rusiyanın üzərinə yükləməyə ehtiyac yoxdur. Bu, Ermənistan üçün təhlükəli nəticələrə gətirib çıxara bilər". Rusiya hələlik Ermənistana ağıllı olmağı tövsiyə edir. Sözsüz ki, "təhlükəli nəticə" dedikdə Rusiya Ermənistanla silahların dili ilə danışmayacaq. Cəmi bir neçə gün əvvəl Kremlin sözçüsü Dmitri Peskovun "Rusiya Cənubi Qafqaz regionunda vəziyyətin sabitləşdirilməsində çox mühüm rol oynamaqda davam edir. Rusiya Cənubi Qafqaz regionunun ayrılmaz hissəsidir. Buna görə də heç yerə gedə bilməz. Rusiya Ermənistanı da tərk edə bilməz. Unutmayaq ki, Rusiyada Ermənistandan daha çox erməni yaşayır", - ifadəsini xatırlamaq kifayətdir. Əgər Paşinyan bundan sonra səhvini başa düşüb "söz eşidən olmasa" Rusiya Nikolu hakimiyyətdən salmaq üçün ərazisində yaşayan erməniləri "deport" edib İrəvana göndərəcək. Bu, Rusiyanın Gürcüstanda sınaqdan çıxardığı ən optimal üsuldur. Gözləyək görək dünyaya "aclıq fəlakəti" şousu göstərən ermənilər Rusiyanın göndərdiyi humanitar yardımı nə qədər anbarlarda saxlayacaq və Ermənistanın "humanitar fəlakət" şousuna rejissorluq edənlərin buna münasibəti necə olacaq?

Azərbaycanın Qarabağın erməni sakinlərinin ehtiyaclarının qarşılanması üçün təklif etdiyi Ağdam-Xankəndi yolundan istifadə olunmaqla yardım göstərmək təklifi reallığa çevrildi. QXC-nin yük maşını Ağdam-Xankəndi yolu ilə geri qayıtdı. Ermənilər Rusiyanın yardımına göstərdiyi münasibətlə bir daha "humanitar böhran" şousu ilə siyasi manipulyasiya etdiyini açıqca nümayiş etdirdilər. Yükün Ağdam yolu ilə Xankəndiyə getməsinə gəlincə isə bu, Azərbaycanın ciddi uğurudur. Bundan sonra hansı dövlət Qarabağa "humanitar yardım" göstərmək niyyətinə düşsə, Ağdam-Xankəndi yolunu tərəddüd etmədən seçə bilər. Qeyd edək ki, sonrakı prosesin reinteqrasiyanın başlanğıcı ilə nəticələnəcəyi də şübhə doğurmur.

Elşən QƏNİYEV,

Azərbaycan.-2023.- 14 sentyabr.- S.5.