Bakıda
Azərbaycan-Çin münasibətlərinə
həsr olunmuş konfrans olub
Aprelin 22-də
Bakıda Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin
təşkilatçılığı ilə "Azərbaycan-Çin
münasibətlərinin yenidən qiymətləndirilməsi:
İrəliyə doğru yol" mövzusunda konfrans
keçirilib.
AZƏRTAC xəbər
verir ki, konfransın panel iclaslarında "Qlobal və Regional
Dinamika: Azərbaycan və Çindən baxış",
"Kəmər və Yol" təşəbbüsü ilə
Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu arasında
potensial sinerji", "Azərbaycan və Çin arasında
qarşılıqlı fayda naminə əməkdaşlıq:
iqtisadi, mədəni və insanlar arasında mübadilələr"
mövzusunda məruzələr dinlənilib.
"Qlobal və
regional dinamika: Azərbaycan və Çindən baxış"
adlı panelə moderatorluq edən ADA Universitetinin İnkişaf
və Diplomatiya İnstitutunun Siyasi araşdırmalar, təhlil
və nəşrlər
üzrə direktoru Damyaan Krnyeviç Miskoviç Azərbaycanın
mövqeyinin Amerikaya nisbətən Çinin mövqeyi ilə daha yaxın olduğunu deyib: "Azərbaycan və Çinin mövqeyi ondan ibarətdir ki, kənar qüvvələr ölkənin
daxili işlərinə
müdaxilə etməməlidirlər.
Hər iki dövlətin əlaqələrində
suverenlik və dövlətçilik prinsipləri
əsas götürülür".
Milli Məclisin
deputatı, Azərbaycan-Çin
parlamentlərarası əlaqələr
üzrə işçi
qrupun üzvü Soltan Məmmədov qeyd edib ki,
iki ölkə arasında iqtisadi və siyasi sahədə əlaqələr
prioritet təşkil edir. Deputat ölkələrimiz
arasındakı mədəni
əlaqələrdən də
söz açıb:
"Sirr deyil ki, iki ölkə
arasında münasibətlərin
güclənməsində mədəni
əlaqələrin rolu
böyükdür. Bu
əlaqələr tarixi
ənənələrə əsaslanır. Azərbaycan
müstəqilliyini bərpa
etdikdən sonra Çinlə əlaqələrə
mühüm yer verilib. Azərbaycan hər zaman Çin məsələsində
vahid mövqe ifadə edib, bütün platformalarda Çinin ərazi bütövlüyünü tanıyıb.
Ölkəmiz Çinin
"Bir kəmər, bir yol" layihəsini
dəstəkləyir. Orta
Dəhliz bir sıra ölkələrin
diqqətini cəlb edib".
Deputat, həmçinin
Heydər Əliyev Fondunun ölkələrimiz
arasında əlaqələrin
dərinləşməsinə töhfə verdiyini vurğulayıb Fondun dəstəyi ilə həyata keçirilən
tədbirlərdən, pandemiya
dövründə Çinin
Azərbaycana verdiyi dəstəkdən də danışıb.
Çin Sosial Elmlər Akademiyası Rusiya Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya Araşdırmaları İnstitutunun
direktoru Sun Cuanqcı Azərbaycanın dünyada
sabit ölkələrdən
biri olduğunu deyib: "Çin tərəfi qarşılıqlı
əməkdaşlığı hər zaman dəstəkləyir. Bəzi
ölkələr dünya
üçün təhlükə
yaradır. Çin-Azərbaycan
dostluq münasibətləri
isə sabitlik vəd edir və
dayanmadan inkişafdadır.
"Bir kəmər, bir yol" layihəsi
yüksək bir mərhələyə çatıb.
İki ölkənin inkişafına töhfə
verən digər layihələrin də sayı artacaq".
Milli Məclisin
deputatı, Azərbaycan-Çin
parlamentlərarası əlaqələr
üzrə işçi
qrupunun üzvü Elşad Mirbəşiroğlu
dünya iqtisadiyyatının
20 faizini Çin iqtisadiyyatının təşkil
etdiyini vurğulayıb:
"Bu göstərici
dünya iqtisadiyyatına
geosiyasi təsir imkanlarının olması
deməkdir. Dünya iqtisadiyyatında Çinin
rolu həlledicidir. Çin ümumbəşəri
dəyərlərə sadiqlik
nümayiş etdirir. Bu gün Azərbaycan
da dünyada etibarlı tərəfdaş
kimi qəbul olunur. Ölkəmizin nəqliyyat logistika imkanları hər zaman dəyərləndirilir.
Azərbaycanla Çin
arasında yeni istiqamət kimi bərpaolunan enerji mənbələrinin yaradılması
həm Çinin, həm də Azərbaycanın maraqlarına
cavab verir".
Çin Beynəlxalq
Araşdırmalar İnstitutunun
Avropa-Mərkəzi Asiya
Tədqiqatları Departamentinin
direktoru Li Çiquo Qarabağın işğaldan
azad edilməsini sevindirici hal kimi qiymətləndirib. O bildirib ki, Ermənistan
da artıq Qarabağın Azərbaycana
məxsus olduğunu təsdiqləyir. "İstənilən
layihənin başlanmasında
Çinin böyük
rolu vardır. Cənubi Qafqaz ölkələrinin hər
birinin Çinlə əlaqələri mövcuddur.
Çin-Azərbaycan münasibətlərinə
bir neçə istiqamətdən baxmaq lazımdır. Çin şirkətləri investisiya
sahəsində böyük
nailiyyətlər əldə
edib, yatırım məsələsində Avropanı
keçib. Ümid edirəm ki, Azərbaycan Hökuməti
bizimlə əlaqələri
dayanmadan inkişaf etdirəcək", - deyə
qonaq vurğulayıb.
Beynəlxalq Münasibətlərin
Təhlili Mərkəzinin
şöbə müdiri
Cavid Vəliyev Azərbaycanın proaktiv siyasət həyata keçirdiyini qeyd edib. O, Türk Dövlətləri Təşkilatının
(TDT) əhəmiyyətindən danışıb, torpaqlarımızın
işğaldan azad edilməsindən sonra Azərbaycanın xarici siyasətində TDT-nin mühüm istiqamətlərdən
birinə çevrildiyini
diqqətə çatdırıb:
"Çin də bu təşkilata böyük önəm verir. TDT
regional problemlərin həlli
baxımından mühüm
rola malik ola bilər. Çünki Çin də Orta Dəhliz vasitəsilə daşımaları
dəstəkləyir".
Şanxay Beynəlxalq
Araşdırmalar İnstitutunun
Rusiya və Mərkəzi Asiya Araşdırmaları
Mərkəzinin direktoru
Çianq Siaoyun qeyd edib ki, hazırda
beynəlxalq siyasətdə
böyük dəyişikliklər
baş verməkdədir:
"Mürəkkəb beynəlxalq
vəziyyətlər yeni nəzəriyyələr
ortaya çıxarır.
Bəzi ölkələrin
fikirləri və düşüncələri fərqlidir.
Azərbaycan və Çin bir sıra beynəlxalq layihələrin iştirakçısıdır.
Biz inkişaf üçün əlimizdən
gələni etməliyik.
Daşınma və ya logistika, "yaşıl" əməkdaşlıq
sahəsində əlaqələrimiz
daha da genişləndirilməlidir".
"Kəmər və
Yol" təşəbbüsü
ilə Transxəzər
Beynəlxalq Nəqliyyat
Marşrutu arasında
potensial sinerji" adlı panelə moderatorluq edən Azərbaycan Dəmir Yolları QSC-nin Kommunikasiya departamentinin rəhbəri Aybəniz İsmayılova deyib ki, Azərbaycan ərazilərini işğaldan
azad etdikdən sonra Çinlə əməkdaşlıq üçün
platforma yaranıb. O qeyd edib ki,
Çinin bərpaolunan
enerji sahəsində təcrübəsi iki ölkə arasında əməkdaşlığa töhfə
verəcək.
Rəqəmsal İnkişaf
və Nəqliyyat Nazirliyinin Nəqliyyat siyasəti şöbəsinin
müdiri Fariz Əliyev qeyd edib ki, iki
ölkə arasında
inkişaf edən əməkdaşlıq müxtəlif
iqtisadi sektorları əhatə edir. "Çin hazırda Azərbaycanın ən mühüm ticarət tərəfdaşlarından biridir.
Çin, sadəcə,
resurslar baxımından
zəngin deyil, eyni zamanda, onun
kifayət qədər
böyük iqtisadi qüdrəti var. Bizim Çindən öyrənəcəyimiz çox
böyük məqamlar
var. Azərbaycan "Bir kəmər, bir yol" layihəsinə
çox böyük dəstək verir. Azərbaycan Orta Dəhlizdə yerləşən
kimi "Bir kəmər, bir yol" layihəsinin mühüm tərəflərindən
biri kimi malların təhlükəsiz
şəkildə daşınmasına
töhfə verməkdədir.
Son 20 ildə Azərbaycan nəqliyyat sahəsinə kifayət qədər sərmayələr
yatırıb. Bu gün Orta Dəhlizdə
kifayət qədər
artımlar müşahidə
edilib", - deyə şöbə müdiri bildirib.
F.Əliyev, həmçinin
elektrobusların Azərbaycanın
nəqliyyat sisteminə
daxil edilməsi məsələsinə də
toxunub. O bildirib ki, Çinin "BYD" şirkəti Azərbaycanın
avtobus parkına töhfə verəcək.
"Bu il Çindən gətirilən
160 sayda elektrik mühərrikli avtobusu xəttə buraxılacaq.
Azərbaycan bu tip avtobusları nəqliyyat sisteminə daxil edir", - deyə F.Əliyev vurğulayıb.
Bakı Beynəlxalq
Dəniz Ticarət Limanının baş əməliyyat inzibatçısı
Yucin Si bütün investisiyaları
düzgün yerləşdirməyin
vacib olduğunu deyib. O çıxışında
alternativ marşrutlara
hər zaman ehtiyac olduğunu qeyd edib.
"Bakı Ələt
limanı tam gücü ilə işləyir. Ələt
limanı Mərkəzi
Asiya ölkələri
üçün də
tranzit rolunu oynayır. Biz limanın ikinci faza modelini də
işləyib bitirmişik.
Planlaşdırma fazasında
maraqlı tərəflər
karqolar gətirməklə
bu investisiyanın artmasına kömək edə bilər", - deyə inzibatçı qeyd edib.
Çin Beynəlxalq
Araşdırmalar İnstitutunun
Avropa-Mərkəzi Asiya
Tədqiqatları Departamentinin
elmi işçisi Kanq Cie Transxəzər
dəhlizinin təkcə
Qərb və Şərq dəhlizini yox, eyni zamanda,
şimal və cənub dəhlizlərini
də birləşdirdiyini
qeyd edib: "Bu layihə heç bir vəchlə ölkələri
zəiflətməyə deyil,
əksinə, regional əməkdaşlığı gücləndirməyə xidmət
edir. Transxəzər dəhlizi və "Bir kəmər, bir yol" layihəsi
Qərb ölkələrində
yeni sənayeləşmə
növlərini axtarıb
tapmağa kömək
edir. Bu, Azərbaycan tərəfindən
yeni fiberoptik xətlərin Transxəzər
ölkələrinə çəkilməsinə
şərait yaradır.
Bu xətlərin çəkilməsi ilə
Azərbaycan böyük
ehtimalla çox mühüm məlumat mərkəzinə çevriləcək.
Bu da Azərbaycanda
kifayət qədər
rəqəmsal infrastrukturun
qurulmasına kömək
edəcək".
Nəqliyyat məsələləri
üzrə ekspert Rauf Ağamirzəyev çıxışında Azərbaycanın
165 illik dənizçilik
tarixinə, 144 illik dəmir yolu təcrübəsinə sahib
olduğunu bildirib. O, eyni zamanda, Azərbaycanın
8 beynəlxalq hava limanına da sahib olduğunu, bir hava limanın
da tikilməkdə olduğunu qeyd edib. Ekspert Azərbaycandan
1980-ci illərdə dəmiryolu
xətti vasitəsilə
100 milyon tona yaxın yükün daşındığını xatırladıb. R.Ağamirzəyev
bu gün də Azərbaycanın bu sahədə böyük potensialının
olduğunu diqqətə
çatdırıb.
"Azərbaycan və
Çin arasında qarşılıqlı fayda
naminə əməkdaşlıq:
iqtisadi, mədəni və insanlar arasında mübadilələr"
adlı paneldə çıxış edən
Xarici İşlər
Nazirliyinin Asiya idarəsinin rəisi Ramil Rzayev Azərbaycanla
Çin arasında
1992-ci ildən qurulan münasibətlərin yeni
fazaya daxil olduğunu və əlaqələrin xalqlarımızın
maraqları naminə inkişaf etdiyini diqqətə çatdırıb.
O bildirib ki, əməkdaşlıq dövlət
başçılarının qətiyyəti nəticəsində
yeni münasibətlərin
inkişafına təkan
verib.
Azərbaycan Dillər
Universitetinin Konfutsi İnstitutunun direktoru Rafik Abbasov bildirib
ki, Ulu Öndərin
1992-ci ildə Çinə
səfəri Çin
üçün Azərbaycanın
qapılarını açıb:
"Bizim siyasi əməkdaşlığımızın əsas istiqaməti vahid Çin siyasətinin dəstəklənməsidir.
Çin də öz növbəsində
bu günə kimi Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü
dəstəkləyib. Çin
şirkətləri işğaldan
azad edilmiş ərazilərə böyük
maraq göstərirlər".
Bakı Dövlət
Universitetinin Konfutsi İnstitutunun direktoru Vanq Xaoçianq rəhbərlik etdiyi təşkilatın 2011-ci ildə
fəaliyyətə başladığını
xatırladıb. O bildirib
ki, Konfutsi İnstitutunda 13 nəfər
fəaliyyət göstərir.
İki dövlət arasında əməkdaşlıq
gündən-günə inkişaf
edir: "Azərbaycanda
kiçik yaşlarından
etibarən Çin dilinə maraq göstərənlər əvvəlki
illərdən çoxdur.
Konfutsi institutu açılandan bəri burada 6000 tələbə
təhsil alıb. Tərəfimizdən təşkil
edilmiş 400-dən artıq
tədbirdə çox
sayda insan iştirak edib. Hər il 30-a yaxın uşaq Çinə təqaüdlə
təhsil almağa göndərilir. Eyni zamanda, hər il 45-ə yaxın uşaq Çində yay məktəbində iştirak edir".
Digər çıxış
edən çinli qonaqlar Çin-Azərbaycan
münasibətlərinin strateji
mərhələdən planlı
şəkildə gələcəyə
doğru addımladığını
bildiriblər. Çinin
və Azərbaycanın
ortaq istəyinin hərtərəfli əməkdaşlığı
inkişaf etdirmək olduğunu bir daha konfrans iştirakçılarının
diqqətinə çatdırıblar.
Onlar, həmçinin
Azərbaycanın qədim
və müasir tarixindən bəhs ediblər və ölkəmizin çoxillik
tarixə malik olduğunu vurğulayıblar,
eyni zamanda, Azərbaycanın adının
tarixi mənalarına
diqqət çəkiblər.
Azərbaycan.-2024.-
23 aprel, № 81.- S.12.