İllərin sınağından çıxan dostluq və qonşuluq

Azərbaycan-Rusiya iqtisadi əməkdaşlığı qarşılıqlı maraqlara əsaslanır

Azərbaycanla Rusiya arasında iqtisadi əlaqələr hər iki dövlət başçısının siyasi iradəsi, qonşuluq və dostluq münasibətləri sayəsində davamlı inkişaf edir. Bu inkişafın kökündə həm də Rusiya ilə Azərbaycan arasında çoxəsrlik dostluq ənənələri, iki əsrlik ortaq tarix və mədəniyyət, həmçinin bir-biri ilə qaynayıb-qarışan milyonlarla insan taleyi dayanır. Ona görə də dövlətlərarası münasibətlərin hər zaman normal olması vacibdir.

Rusiya Azərbaycanın təkcə yaxın qonşusu deyil, həm də ölkəmizdə istehsal olunan məhsullar üçün böyük bazardır. Azərbaycan iqtisadiyyatı, o sıradan istehsalçılar üçün bu bazar mühüm əhəmiyyət kəsb edir. İqtisadi əlaqələrin daha da genişlənməsi və qarşıdakı illərdə də inkişaf edərək davam etdirilməsi üçün bu ilin əvvəlində "Azərbaycan-Rusiya əməkdaşlığının inkişafının əsas istiqamətləri üzrə 2024-2026-cı illər üçün Yol Xəritəsi" imzalanıb. Sənəddə ticarət-iqtisadi və investisiya qoyuluşu, nəqliyyat, sənaye, aqrar və qida təhlükəsizliyi, enerji, turizm, humanitar və sosial, həmçinin innovasiya və informasiya texnologiyaları sahələrində əməkdaşlığın inkişafı ilə bağlı konkret addımların atılması nəzərdə tutulub. Təbii ki, Azərbaycanla Rusiya arasında öz axarında gedən iqtisadi münasibərlər imzalanan sənədlərin kağız üzərində qalmasını deyil, icra olunmasını diktə edir.

Bu gün Azərbaycanda Rusiya biznesi ilə əczaçılıq və neft-kimya, qida sənayesi və şərabçılıq, mədən sənayesi və tikinti materiallarının istehsalı, avtomobil sənayesi və avadanlıqlara texniki xidmət sahələrində əməkdaşlığın uğurlu nəticələri var. Avqustun 18-19-da ölkəmizdə dövlət səfərində olan Rusya Prezidenti Vladimir Putin də mətbuata bəyanatında çıxış edərkən bu məsələyə toxunub: "Rusiya ən iri investorlar sırasına daxildir və biz buna yalnız sevinirik. Azərbaycan bazarında şirkətlərimiz özünü yetərincə rahat hiss edir. Artıq xatırladıldı ki, burada həm "LUKOYL", həm yığılma istehsalını təşkil edən "KamAZ", həm də "Sollers", "UAZ" var. Onlar uğurla fəaliyyət göstərir və inkişaf perspektivlərinə malikdir. Biz onların işinə yaradılan şəraitə görə Azərbaycan hakimiyyətinə minnətdarıq. "Transmaşholdinq" fevral ayında Bakı Metropoliteni üçün Rusiya vaqonlarının böyük partiyasının istehsalına dair növbəti müqavilə bağlayıb. Ümidvaram ki, bu qatarlardan istifadə edənlər də razı qalacaqlar".

Təbii ki, adı əməkdaşlıqdırsa, o, qarşılıqlı olur - istər dövlət, istərsə də qeyri-dövlət səviyyəsində. Bu gün Azərbaycan və Rusiya arasında əməkdaşlıq iqtisadiyyatın, demək olar ki, bütün sahələrinə nüfuz edib. Rusiya şirkətləri, investorları özləri etiraf edirlər ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərmək üçün münbit şərait var. Öz növbəsində Azərbaycan sahibkarları Rusiyada özlərini çox rahat hiss edirlər. Hətta o dərəcədə ki, ekspertlər gələcəkdə yüksəktexnologiyalı istehsala və Rusiyanın İT sektoruna Azərbaycanın sərmayə qoyacağını gözləyirlər. Təsadüfi deyil ki, şərhçilər və politoloqlar hər iki ölkə arasında iqtisadi inkişaf tempinin bundan sonra da artacağını proqnozlaşdırırlar. Politoloq Yusif Bağırzadə deyir ki, keçən il Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsinin dəyəri təqribi hesablamalara görə 4,5 milyard dollar olub: "Bu ilin yanvar-iyul ayları ərzində isə Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsinin dəyəri 2 milyard 572,8 milyon dollar təşkil edib. Bu göstərici ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5,2 faiz və ya 127,5 milyon dollar çoxdur. Hazırda Azərbaycanda Rusiya kapitallı 1400-dən çox müəssisə fəaliyyət göstərir. Onların 300-ə yaxını 100 faiz Rusiya sərmayəsinə malikdir. Ötən il Rusiyanın Azərbaycan iqtisadiyyatına birbaşa investisiyalarının məbləği 300 milyon dollara yaxın olub. Ümumilikdə isə indiyə qədər Rusiyanın Azərbaycan iqtisadiyyatına yatırdığı investisiyanın həcmi 6 milyard dollar təşkil edib".

Bu gün Rusiya ilə Azərbaycan arasında ticarət və energetika, sənaye və kənd təsərrüfatı, logistika və nəqliyyat, turizm və mədəniyyət, təhsil və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq sürətlə inkişaf edir. Hər iki tərəfdən səmərəli dövlət dəstəyi ilə investisiya əlaqələri güclənir. Nəticədə ötən il iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi rekord həcmə çatıb. Prezident İlham Əliyev də Rusiya liderinin Azərbaycana dövlət səfəri zamanı mətbuata açıqladığı bəyanatında iki ölkə arasındakı iqtisadi əlaqələri yüksək dəyərləndirib: "Biz iqtisadi-ticari münasibətlərlə bağlı məsələləri detallı şəkildə təhlil etdik. Keçən il və bu ilin 6 ayında əmtəə dövriyyəsinin artımı əməkdaşlığın böyük potensialından xəbər verir. Ötən il biz 4 milyard dollar həddini adladıq və bunun son hədd olmadığı barədə fikir mübadiləsi apardıq".

Onu da qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyevin iqtisadi şaxələndirmə siyasətində Azərbaycanın tranzit potensialının reallaşdırılması önəmli rol oynayır. Bu çərçivədə nəqliyyat sektorunun bütün sahələrində xidmət infrastrukturları modernləşdirilib, yol təsərrüfatının yenidən qurulması ilə bağlı layihələr həyata keçirilib, o cümlədən çoxsaylı yol ötürücüləri, körpülər, tunellər, yeraltı və yerüstü piyada keçidləri inşa olunub və s. "Deməliyəm ki, Azərbaycanın ərazisində "Şimal-Cənub" dəhlizinin həm dəmir yolu, həm də avtomobil yolu seqmentləri tam şəkildə reallaşdırılıb və uğurla fəaliyyət göstərir", - deyən Prezident İlham Əliyev sözügedən bəyanatda vurğulayıb: "Hazırda bu dəhlizin ötürücülük qabiliyyətini yüksəltmək üçün onun dəmir yolu sahəsinin modernləşdirilməsi ilə məşğuluq. Biz ildə 15 milyon ton və daha çox - 30 milyon tonadək yüklərin daşınması imkanlarından danışırıq və bu, tamamilə realdır. Ümidvaram ki, hazırkı şəraitdə Rusiya və Azərbaycan, həmçinin bu dəhlizin digər iştirakçıları birgə səylərlə öz fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər. Rusiya və Azərbaycanın müxtəlif şəhərləri arasında hər gün 20 reys həyata keçirilir. Deməliyəm ki, hətta Sovet İttifaqı dövründə bu qədər qarşılıqlı reyslər olmayıb. Eyni zamanda onlar Azərbaycan və Rusiya daşıyıcıları arasında bərabər bölünüb. Bu, məhz ondan xəbər verir ki, insanlar arasında təmaslar mütəmadi xarakter daşıyır".

Züleyxa ƏLİYEVA,

Azərbaycan.-2024.- 21 avqust, № (178).- S.6.