Ədalət
bu dəfə də zəfər çalacaq
Xalqımızın
doğma yurdundan zorla qovulmasına beynəlxalq hüquqi qiymət verilməlidir
Ermənistandan zorla
çıxarılmış azərbaycanlılar üçün
ədalətin təmin
edilməsi Azərbaycan
dövlətinin qarşısında
duran mühüm strateji və mənəvi xarakterli hədəfdir. XX əsrdə
mərhələlərlə həyata keçirilmiş
məqsədyönlü deportasiyaya
beynəlxalq qiymətin
verilməsi xalqımızın
tələbidir. Hazırkı
Ermənistan ərazisində
olan və xalqımızın min illər boyu yaşadığı doğma
torpaqlarımıza qayıdışın
hüquqi əsasları
həm beynəlxalq birlik, həm də Ermənistan tərəfindən rəsmi
şəkildə qəbul
edilməyincə dövlətlərarası
sabit sülh və normal qonşuluq münasibətlərindən
danışmaq olduqca çətindir. Bu prosesin reallaşması dünya birliyinin azərbaycanlıların tarixi
dədə-baba yurdlarından
zorla didərgin salınması faktını
qəbul etməsindən
keçir, dövlətimizin
bu istiqamətdə reallaşdırdığı səylər
xalqımız tərəfindən
bəyənilir və
dəstəklənir.
Qarşımızda duran növbəti çağırış
Azərbaycan torpaqlarının
ermənilər tərəfindən
30 ilə yaxın müddətdə işğal
altında saxlanılması
ötən əsrin müxtəlif mərhələlərində
xalqımızın tarixən
türk yurdu olan müasir Ermənistan ərazisindən
zorakı yollarla sıxışdırılması prosesinin davamı olmuşdur. XIX əsrin əvvəllərindən etibarən
ermənilərin bir toplum olaraq bu
torpaqlara köçürülməsi
ilə tarixi Azərbaycan ərazilərinə
iddiaları Rusiya imperiyası və keçmiş SSRİ dövründə
daha məqsədyönlü
və aqressiv xarakter almışdır.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Bakıda keçirilən
"Qayıdış hüququ:
Ermənistandan zorla çıxarılmış azərbaycanlılar
üçün ədalətin
təmin edilməsi"
mövzusunda II beynəlxalq
konfransın iştirakçılarına
ünvanladığı məktubda
deyildiyi kimi, "Azərbaycan xalqı ötən əsrin əvvəllərindən başlayaraq
köçkünlük problemi
ilə üzləşmişdir.
Qərbi Azərbaycanda
- indiki Ermənistan ərazisində yaşayan
azərbaycanlılar etnik
təmizləməyə məruz
qalaraq, tarixi vətənlərindən mərhələli
şəkildə zorla
çıxarılmışlar. 1918-1921,
1948-1953 və 1987-1991-ci illərdə
daha dəhşətli
xarakter almış köçürmələr nəticəsində
yüz minlərlə
azərbaycanlı dədə-baba
yurdunu tərk edərək Azərbaycana
sığınmışdır. Bu dəhşətli deportasiyalardan sonra Ermənistanda bir nəfər belə azərbaycanlı qalmamış
və Ermənistan monoetnik dövlətə çevrilmişdir".
2020-ci ilin Vətən
müharibəsində qazandığımız
parlaq hərbi qələbə və ötən ilin sentyabr ayında keçirilən ildırımsürətli
antiterror əməliyyatı
nəticəsində Qarabağ
və Şərqi Zəngəzurda on illər ərzində kök salmış etnik bölücü və aqressiv hərbi xuntanın fəaliyyətinə son qoyulmuşdur. Müstəqillik
dövrümüzdə ilk
dəfə olaraq sərhədlərimiz və
suverenliyimiz bərpa olunmuşdur. Bu tarixi qələbə və ədalətin bərpası xalqımızın
qarşısında duran
növbəti çağırışın
gerçəkləşdirilməsi üçün siyasi və diplomatik səylərin intensivləşdirilməsinə
münbit şərait
yaratmışdır. Əgər
dünya birliyi Cənubi Qafqaz bölgəsində Azərbaycanla
Ermənistanın sabit
sülh şəraitində
mövcudluğunu arzulayırsa
və bu istiqamətdə cəhd göstərmək istəyirsə,
azərbaycanlıların tarixi
yurdlarından zorla köçürülməsi faktını
diqqətdən kənarda
saxlamamalıdır.
Bunu 30 il ərzində Azərbaycan
torpaqlarının işğalına,
yüzminlərlə soydaşımızın
dədə-baba yurdundan
qovulmasına, xalqımızın
başına gətirilmiş
soyqırımı faktlarına
göz yumub, Ermənistanın işğalçı
əməllərini legitimləşdirməyə
çalışan bəzi
beynalxalq təşkilatlar
və dövlətlərdən
gözləmək çətindir.
Nə üçün?
Ona görə ki, Ermənistanın, erməni diasporunun və onların havadarlarının on illərdir Azərbaycana qarşı davam edən çirkin və qərəzli kampaniyası bu "məzlum" xalqın
"təqib və məhv edilməsi, deportasiyası və soyqırımına məruz
qalması" kimi uydurma təbliğat üzərində qurulub. Qərb dünyasının
erməniləri himayə
etməsinin başlıca
səbəbi "əzilən
ermənilərin məhvinin
qarşısının alınması"
əməliyyatı kimi
təqdim olunub və bu proses
hələ də davam edir. Burada
əsas niyyət yalnız erməniləri müdafiə etmək deyil, həm də bəzi dövlətlərin və
siyasi mərkəzlərin
öz günahlarını
ört-basdır etmək
məqsədi daşımaq
cəhdidir. Bu xalqın tarixən başına nə gəlibsə, başqalarının
əlində siyasi alət olduğu üçün gəlib.
Osmanlı dövlətinin
tərkibində əmin-amanlıq
şəraitində yaşayan
ermənilərin "qəflətən
soyqırımı"na məruz
qalması dünyanı
öz xeyirlərinə
bölmək istəyənlərin
geosiyasi planlarından
irəli gələn oyundur.
XX əsr "erməni
faciəsi"nin dünya
ictimai rəyinə saxtakarlıqla yeridilməsi
prosesi ilə müşayiət olunub. Müxtəlif dövlətlərin
parlament kürsüləri,
beynəlxalq təşkilatların
müzakirə masaları
türklərə qarşı
hədyanların yağdırılması
meydanına çevrilib.
Yalanla dolu kitablar dərc edilib, "elmi araşdırmalar" aparılıb
və belə demək mümkündürsə,
erməni təəssübkeşləri
müvəqqəti də
olsa, istəklərinə
nail olublar. İndi isə həm zəmanə dəyişib, həm də şərtlər.
İnternet və informasiya
əsrində, hər
kəsin məlumat mənbəyinə əlçatanlığı
reallığında siyasi
cəhətdən ən
zəif olan şəxsi belə aldatmaq müşkül məsələyə çevrilib.
İndi bir vaxtlar Rusiya imperiyası və sovet hakimiyyətinin tərkibində olan xalqımızın müstəqil
dövləti - Azərbaycan
var. Azərbaycan o dövlətdir ki, qarşısına qoyduğu
məqsədi - tarixi ədalətin bərpası
missiyasını addım-addım
reallığa çevirmək
əzmindədir və
hədəfindən heç
vaxt, heç bir halda geri
dönməyəcək. Qərbi
Azərbaycandakı torpaqlarımıza
qovuşmaq, soydaşlarımızın
ana vətənə qayıdışını təmin
etmək bu dövlətin əsas tarixi və siyasi missiyalarından biridir.
Ermənilərdən fərqli olaraq, bizim əlimizdə gerçək tarixi sənədlər var. Onları himayə edənlərdən fərqli
olaraq, biz yalan dolu kitablar
deyil, tarixi ədalətə söykənən
elmi əsərlər,
araşdırmalar yazırıq.
Qanlı erməni diasporundan fərqli olaraq, biz saxtalaşdırılmış
mənbələr deyil,
müasir reallığa
əsaslanırıq: indiki
Ermənistan ərazisində
əsrlər boyu yaşayan soydaşlarımızın
hansı zorakılığa
məruz qaldıqlarına
dair sənədləşdirilmiş
faktlar, videogörüntülər
var.
Müzəffər Ali
Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə, xalqımızın əzmi
və ordumuzun iradəsi ilə Qarabağ və Şərqi Zəngəzuru
geri qaytarmağımız,
bu torpaqlarda həyata keçirilən
irimiqyaslı bərpa
və yenidənqurma işləri deməyə
əsas verir ki, Azərbaycan dövləti sözügedən
məsələdə də
tarixi ədalətin bərpa edilməsi istiqamətindəki səylərindən
geri çəkilməyəcək.
"Azərbaycan xalqı
heç vaxt bu ədalətsizliklə barışmamış, haqq
səsini dünyaya çatdırmağa çalışmışdır.
2020-ci ildə Azərbaycanın
şanlı qələbəsi
ilə bitən Vətən müharibəsi
Qarabağdan və Şərqi Zəngəzurdan
qovulmuş soydaşlarımızın
doğma yurdlarına qayıdışına imkan
yaratdı. Azərbaycanın
bu ədalətli savaşı beynəlxalq hüququn aliliyinin təntənəsi və qlobal miqyasda məcburi köçürülmə
probleminin həllinə
verilmiş böyük
bir töhfədir. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə
hazırda "Böyük
Qayıdışa dair
Dövlət Proqramı"
uğurla icra edilir... Qərbi Azərbaycan İcması üzvlərinin doğma torpaqlara qayıdış
hüququnu təmin etmək məqsədilə
beynəlxalq hüquqa
uyğun dinc təşəbbüslərinin beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən dəstəklənməsi
olduqca əhəmiyyətlidir.
Uğurla həyata keçirilən Qayıdış
Konsepsiyasına əsaslanan
bu təşəbbüslər
qərbi azərbaycanlıların
sülh yolu ilə təhlükəsiz
və ləyaqətli
şəkildə öz
doğma yurdlarına geri dönməsinə böyük töhfələr
verəcəkdir", - deyə
dövlət başçısının
konfrans iştirakçılarına
ünvanladığı məktubda
deyilir.
Qərbi azərbaycanlıların
fundamental hüquqları
bərpa edilməlidir
Ermənistan dövləti
hər vəchlə bu tarixi gerçəkliyi
inkar etməyə çalışır və
təəssüf ki, dünya birliyi də vətənlərindən
zorla qovulmuş azərbaycanlıların probleminə
biganə qalmaq yolunu tutub. Necə
ki, biz bunu
illərboyu Qarabağ
və Şərqi Zəngəzurdan olan əhalimizin acınacaqlı
vəziyyətinə münasibətdə
sərgilənən etinasızlıqda
görmüşük. Bununla
belə xalqımız
yaxşı anlayır
ki, tarixi ədaləti bərpa etmək üçün ikili standartların hökm sürdüyü dünya reallığında
ilk növbədə öz gücümüzə
və iradəmizə
əsaslanmalıyıq. Prezident
İlham Əliyevin tədbir iştirakçılarına
göndərdiyi məktubda
hazırkı Ermənistan
ərazisindən zorla
qovulmuş azərbaycanlıların
vətən həsrəti
və doğma yurdlarına, torpaqlarına
qayıda bilmək hüququnun tanınmasının
"yol xəritəsi"
əks olunur: "Ermənistan cəmiyyətində
xalqımıza qarşı
dərin kök salmış nifrət hissi, mifik "böyük Ermənistan"
xülyası, Ermənistan
Konstitusiyasında Azərbaycana
qarşı ərazi iddiasının hələ
də qalması, bu ölkənin sürətlə silahlanması
iki ölkə arasında dayanıqlı
sülhün əldə
olunmasını əngəlləyir.
Ermənistan Qərbi Azərbaycan İcmasının
fəaliyyətini qəsdən
öz ərazi bütövlüyünə təhdid
kimi təqdim etməyə çalışır.
Lakin icmanın məqsədi Qərbi Azərbaycandan didərgin salınmış soydaşlarımızın
dinc və təhlükəsiz şəraitdə,
ləyaqətlə öz
dədə-baba yurdlarına
qayıdışının təmin olunmasından ibarətdir. Bu, sırf insan haqları məsələsidir".
Daha sonra məktubda qeyd olunur ki, Ermənistanın
icmanın fəaliyyətini
təhdid kimi qələmə verməsi
məsələnin əsl
mahiyyətini təhrif
etmək və beynəlxalq hüquqa əsaslanan qayıdış
hüququnu inkar etmək cəhdidir. Qərbi Azərbaycan İcması dəfələrlə
Ermənistan hökumətini
dialoqa çağırmış,
lakin qarşı tərəf bundan imtina etmişdir: "Ermənistan icma ilə danışıqlara
başlamalı və
qərbi azərbaycanlıların
fundamental hüquqlarının
bərpa edilməsi istiqamətində praktiki addımlar atmalıdır.
Bundan əlavə, Ermənistan xalqımıza
məxsus tarixi-mədəni
irsin dağıdılması,
təhrif edilməsi ilə bağlı vəziyyətin monitorinqi məqsədilə UNESCO-nun
faktların araşdırılması
missiyasının səfərinə
icazə verməli və bu sahədə
əməkdaşlıq etməlidir".
Ermənistan azərbaycanlıların
vətən hüququnu
tanımalıdır
Müasir Ermənistan
ərazisindəki torpaqlarımızın
xalqımıza məxsusluğunu
burada qalmış və təəssüf ki, əksər hallarda dağıdılmış
və Yer üzündən silinmiş
Azərbaycan irsi, maddi-mədəniyyət, tarixi-memarlıq
abidələri təsdiqləyir.
Xalqımızın öz
vətəni üzərində
olan hüququ, əsrlər boyu yaşadığı el-obasına
qayıdış haqqının
tanınması ilə
yanaşı, həmin
torpaqlarda Azərbaycan
irsinə qarşı
bilərəkdən həyata
keçirilmiş Yer üzündən silinmə
və unutdurulma siyasəti beynəlxalq hüquqi platformalarda öz ədalətli qiymətini almalıdır.
Azərbaycan ötən
illər ərzində
və dəfələrlə
beynəlxalq birliyi, konkret olaraq UNESCO kimi mötəbər təşkilatı işğal
altında olan ərazilərində Ermənistan
və erməni separatçı xuntanın
həyata keçirdiyi
və sivil bəşəriyyətə həqarət
olan cinayət əməllərinə diqqət
yetirməyə çağırmışdır.
Təəssüf ki, humanizm ideyaları ilə pərdələnmiş
bəzi dairələr
işğal altında
olan torpaqlarımıza
belə missiyaların
gerçəkləşdirilməsinə hər vəchlə əngəllər yaratmaqla
Ermənistanın işğal
əməllərini ört-basdır
etməyə çalışmışlar.
Nəticədə yüzlərlə
yaşayış məntəqəmiz
- şəhər və
kəndlərimiz viran
edilib Yer üzündən silnmiş,
məzarlıqlarımız və ibadət yerlərimiz dağıdılıb
təhqir edilmiş, mədəniyyat ocaqlarımız
sökülmüş, Azərbaycan
xalqının irsi olan maddi-mədəniyyət
nümunələrimiz oğurlanıb
qəsb edilmişdir.
Acınacaqlı haldır
ki, on illərboyu
bu vandallığa göz yummuş dünya birliyi xalqımızın ərazi
bütövlüyünü bərpa etməsindən sonra da ermənilərin
saxta iddialarının
aləti olmaqdan qurtula bilmir. Erməni diasporunun, Azərbaycana münasibətdə
qərəzli mövqedə
olan bəzi dövlətlər və mərkəzlərdə fəaliyyət
göstərən erməni
lobbisinin təzyiqi ilə xalqımıza qarşı yürüdülən
ikili standartlar siyasəti bu sahədə də davam etdirilir. Xalqımıza
məxsusluğu tarixi
dəlillərlə sübut
edilən, ancaq işğal dövründə
saxtalaşdırma əməllərinə
məruz qalan, indi isə "erməni irsi" kimi təqdim edilən tarixi abidələrə "araşdırıcı"
missiyaların təşkil
edilməsi məzmunlu
təşəbbüslər irəli sürülür.
Halbuki Azərbaycan bu tələbi on illər ərzində
etsə də, Qərbin "humanist" dəhlizlərində eşidilməmiş
olaraq qalmışdır.
Bu baxımdan xalqımızın indiki Ermənistan ərazisindəki
doğma yurdu üzərində hüquqlarının
tanınması və
bərpası prosesində
tarixi-memarlıq, maddi-mədəniyyət
və mənəvi irsimizin təbliğinin mühüm əhəmiyyəti
var. Dövlət başçısının beynəlxalq
konfrans iştirakçılarına
müraciətində bu
amilə toxunması xüsusi əhəmiyyət
kəsb edir: "Ermənistan Azərbaycan xalqının əsrlər
boyu öz dədə-baba torpaqlarında
yaşaması və zəngin mədəni irs yaratması faktını hər vəchlə danmağa çalışır. Ermənistan
Qərbi Azərbaycanda
xalqımızın min
illər ərzində
yaratdığı mədəni
irsi - tarixi abidələri, qəbiristanlıqları,
məscidləri, tarixi
yaşayış yerlərini
dağıtmış, UNESCO tərəfindən ümumbəşəri
mədəni dəyər
kimi tanınan Azərbaycan aşıq sənətinə ciddi zərər vurmuşdur. Bu tarixi-mədəni abidələr arasında yalnız Azərbaycan memarlığının və
islam mədəniyyətinin
parlaq nümunələrindən
biri olan Göy Məscid salamat qalmışdır.
Lakin Ermənistan Göy Məscidin orijinal tarixi-memarlıq üslubunu qəsdən dəyişdirərək onu
başqa ad altında təqdim etməyə çalışır.
Regionun tarixini və mədəni mənzərəsini təhrif
etmək, yenidən yazmaq məqsədi daşıyan belə destruktiv addımlar dözümsüzlük və
irqçilikdən başqa
bir şey deyildir".
Azərbaycan dövləti
xalqımızın XX əsrdə
mərhələlərlə hazırkı Ermənistan
ərazisində olan vətənindən qovulmasına,
məqsədli şəkildə
deportasiyasına beynəlxalq
hüquqi qiymətin verilməsinə nail olmaq əzmindədir. Dünya birliyi ilə yanaşı, Ermənistan da azərbaycanlıların bu
hüququnu tanımalı
və reallıqla barışaraq tarixi ədalətin bərqərar
olmasına müqavimət
göstərməməlidir. Azərbaycan xalqı onsuz da bu
hüququnu bərpa edənə qədər mübarizə aparacaqdır.
Necə ki, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun
işğalı ilə
barışmayaraq, minlərlə
şəhid verərək
ərazi bütövlüyümüzə
nail olmuşuq, eləcə də dədə-baba yurdumuza qayıdışımız üçün
mübarizəmizi davam
etdirəcəyik.
İradə ƏLİYEVA,
Azərbaycan.-2024.-
8 dekabr (№ 271).- S.4.