Xalqımızın qədim tarixini özündə yaşadan məkan

AMEA-da Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun təşkilatçılığı ilə "Şuşa - İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtıdır" mövzusunda respublika elmi konfransı keçirilib.

Elmi konfransda çıxış edən institutun direktoru AMEA-nın müxbir üzvü Ərtegin Salamzadə 2022-ci ildə Türkiyənin Bursa şəhərində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatına (TÜRKSOY) üzv ölkələrin Mədəniyyət Nazirlərinin Daimi Şurasının növbədənkənar iclasında Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərinin 2023-cü il üçün "Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı" elan edildiyini xatırladıb. Bu il Qətərin paytaxtı Doha şəhərində keçirilən İslam Dünyası Mədəniyyət Nazirlərinin 12-ci Konfransında isə Şuşa şəhərinin 2024-cü il üzrə "İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı" elan edilməsini diqqətə çatdırıb. O, bu qərarın müsəlman dünyasının Azərbaycana növbəti dəstəyinin, hörmətinin əlaməti olduğunu vurğulayıb.

2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsində Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şanlı Azərbaycan Ordusu tərəfindən Qarabağın, o cümlədən Şuşanın erməni işğalından azad olunduğunu qeyd edən direktor hazırda həmin ərazilərdə aparılan tikinti-quruculuq işlərinə diqqət çəkib. Vurğulayıb ki, dövlətimizin başçısının rəhbərliyi ilə Şuşa şəhərinin qısa müddət ərzində yenidən qurulması, həyatın bu qədim yurdumuza qaytarılması, eyni zamanda tarixi-mədəni və dini abidələrin bərpa edilərək istifadəyə verilməsi istiqamətində aparılan intensiv işlər, Şuşanın beynəlxalq tədbirlərin keçirildiyi məkana çevrilməsi islam dünyası tərəfindən də yüksək dəyərləndirilir.

"Qarabağın incisi, Azərbaycanın göz bəbəyi, xalqımızın qədim tarixini özündə yaşadan Şuşa - mədəniyyətimizin mərkəzi, milli incəsənətimizin beşiyidir", - deyən alim bu qədim şəhərin tarixi, musiqi mühiti və mədəniyyətindən ətraflı bəhs edib. Bildirib ki, milli memarlıq üslubu ilə seçilən, Orta əsr şəhərsalma sənətinin qiymətli abidəsi hesab edilən Şuşa həm də özünəməxsus memarlığı ilə fərqlənir. Azərbaycanın mədəniyyət məbədi olan bu qədim şəhər tarixi abidə, nadir və bənzərsiz sənət incisidir.

AMEA-nın müxbir üzvü Ərtegin Salamzadə Şərqin konservatoriyası, muğamımızın beşiyi adlanan Şuşanın təsviri incəsənət və dekorativ tətbiqi sənət ənənələri ilə də məşhur olduğunu söyləyib. O, Şuşa şəhərinin tarixən Qarabağın əsas xalçaçılıq mərkəzlərindən biri olduğunu vurğulayıb, həmçinin burada şəbəkə sənətinin bədii məktəbinin formalaşdığını qeyd edib.

Direktor eyni zamanda institutun əməkdaşı olan akademik Zemfira Səfərovanın "Azərbaycanın musiqi qalası - Şuşa" kitabının ərəb dilində Əlcəzairdə nəşr olunduğunu diqqətə çatdırıb. Qeyd edib ki, bu nəşrdə Şuşanın Azərbaycan, Şərq və bütövlükdə dünya mədəniyyəti üçün əhəmiyyətindən söz açılır, Azərbaycanın görkəmli musiqiçiləri, bəstəkarları və ifaçıları haqqında ərəb ictimaiyyətinə müfəssəl məlumat verilir.

Tədbirdə professor Sevil Fərhadova "Şuşa mədəniyyətində muğam yaradıcılıq prosesində ritmik həyat dairələri"nin yaşanması", sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktorlarından Ramil Quliyev "Mir Mövsün Nəvvab: Azərbaycan art-terapiyasının banisi kimi", Aslan Xəlilov "Şuşalı memar Kərbəlayi Səfixan Qarabağinin həyat və yaradıcılığı", Afaq Hüseynova "Məşhur şuşalılar silsiləsində - Böyükağa Hüseynov", Nərminə Ağayeva "Şuşa ədəbi-mədəni mühitində maarif və mədəniyyətin yeni ənənələri", Nəzmin Cəfərova "Şuşada müasir muzey quruculuğu: muzeylər "yaşıl dünya"nın keşiyində" adlı məruzələrlə çıxış ediblər.

Konfransda həmçinin "XXI əsrdə nəşr edilən Şuşa haqqında tarixi kitablar", "Heydər Əliyevin Şuşa fəaliyyəti", "İslam mədəniyyətinin paytaxtı Şuşada müasir mədəni inkişaf", "Şuşa regionunun mövcud mədəni turizm potensialı", "Şuşa muğam məktəbinin inkişaf yolları", "Müasir Qarabağ mədəni mühitinin yeni reallıqları" mövzusunda məruzələr dinlənilib.

Məruzələrdə Şuşanın tarixi keçmişindən, ədəbiyyat, incəsənətimizə böyük töhfələr vermiş şuşalı sənətkarların zəngin irsindən, Şuşa şəhərinin mədəniyyət paytaxtına çevrilməsi istiqamətində görülən işlərdən, Qafqazın mədəniyyət tarixində Şuşa şəhərinin yerindən bəhs olunub.

Azərbaycan.- 2024.- 3 iyul (№ 136).- S.14.