İranın IX prezidenti Məsud Pezeşkian oldu

Yeni lider ölkəsini daha açıq dövlətə çevirəcəyini və vətəndaşların azadlıqlarını genişləndirəcəyini vəd edib

İranda keçirilən növbədənkənar prezident seçkilərinin ikinci turunda islahatçı qanadın namizədi, keçmiş səhiyyə naziri, etnik azərbaycanlı Məsud Pezeşkian qalib gəlib. İslam Respublikasının Seçki Qərargahının rəsmi nümayəndəsi Möhsün Eslami bildirib ki, 30,530 milyon bülletenin hamısının emalının nəticələrinə əsasən, Pezeşkian 16,384 milyon səs toplayıb. Bu, ümumi səslərin 53,6 faizidir.

Seçkilərin nəticələri açıqlandıqdan sonra Məsud Pezeşkian səs verməyə gələn tərəfdarlarına təşəkkür edib. Dövlət televiziyasındakı çıxışında o deyib: "Biz hamıya dost əli uzadacağıq, biz hamımız bu ölkənin insanlarıyıq, biz hər bir vətəndaşdan ölkənin tərəqqisi üçün istifadə etməliyik".

İran lideri Ayətullah Əli Xameneinin respublikanın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasındakı nümayəndəsi, mühafizəkar Səid Cəlili isə 13,538 milyon - 44,3 faiz səs əldə edib. Rəsmi məlumata görə, seçici fəallığı 49,8 faiz olub.

İranda təxminən 61 milyon insan səsvermə hüququna malikdir. Prezident seçkilərinin birinci turunda seçici fəallığı təxminən 40 faiz təşkil edib ki, bu da İslam Respublikası tarixində ən aşağı göstəricidir.

Xatırladaq ki, iyunun 28-də keçirilən seçkilərin birinci turunda prezidentliyə namizədlərdən heç biri 50 faizdən çox səs toplaya bilmədiyi üçün qalib müəyyən edilməmişdi. Pezeşkian və Cəlilidən başqa, prezidentlik uğrunda mübarizəyə daha iki namizəd - parlamentin spikeri Məhəmməd Bağer Qalibaf və Daxili İşlər və Ədliyyə Nazirliyinin keçmiş rəhbəri Mostafa Purməhəmmədi qatılmışdılar.

Pezeşkian və Cəlili böyük fərqlə ikinci tura yüksəlmişdi. 24,5 milyon bülletenin işlənməsinin nəticələrinə əsasən, keçmiş səhiyyə naziri 10,4 milyona yaxın, Təhlükəsizlik Şurasının üzvü 9,5 milyona yaxın səs toplamışdı. Mübarizədən kənar qalan Qalibaf və Purməhəmmədi müvafiq olaraq 3,3 milyon və 206 min səs qazanmışdılar.

İslahatçı siyasətçi Məsud Pezeşkian İran İslam Respublikasının 9-cu prezidentidir. O,1954-cü il sentyabrin 29-da İranın Qərbi Azərbaycan əyalətinin Mehabad şəhərində anadan olub. İran Tibb Elmləri Universitetini ürək çərrahiyyəsi ixtisası üzrə bitirib. İraqla müharibə zamanı hərbi həkim kimi xidmət göstərib. 1994-1999-cu illərdə Təbriz Tibb Elmləri Universitetinə rəhbərlik edib, 2001-2005-ci illərdə islahatçı Məhəmməd Hatəminin hökumətində səhiyyə naziri işləyib. 2016-2020-ci illərdə parlamentdə birinci vitse-spiker vəzifəsində çalışıb.

Pezeşkian iki dəfə prezident seçkilərində iştirak etmək üçün sənədlərini təqdim edib. 2013-cü ildə Əli Əkbər Haşimi Rəfsəncanini dəstəkləyərək namizədliyini geri götürüb, 2021-ci ildə isə Konstitusiya Keşikçiləri Şurası Pezeşkianın seçkilərdə iştirakına icazə verməyib.

Məsud Pezeşkian anti-İran sanksiyalarını aradan qaldırmağın əsas yollarından biri kimi ABŞ və digər Qərb ölkələri ilə danışıqlar vasitəsilə Tehranın nüvə proqramına dair razılaşmanın bərpasını vacib hesab edir. Seçki kampaniyası zamanı Məsud Pezeşkian İranı daha açıq dövlətə çevirəcəyini və vətəndaşların azadlıqlarını genişləndirəcəyini vəd edib.

O, ABŞ ilə münasibətlərin yaxşılaşdırılmasını və qadınların hüquqlarını, o cümlədən hicabdan azad olunmasını müdafiə edib. Eyni zamanda yeni prezident İran İslam Respublikasında əsas söz sahibi olan Ayətullah Əli Xameneiyə sədaqətini vurğulayıb.

Rizvan CƏFƏROV,

Azərbaycan.-2024.- 7 iyul (№ 140).- S.14.