Lahıc - zamanların qovuşduğu məkan

Üzü dağlara tərəf uzanan yollarda maşınlar gözə çox dəyirdi. Son günlər havalar isti keçdiyindən gediş-gəlişdə canlanma hiss olunurdu. Hamı gözəlliyi dillər əzbəri olan bu qədim məkana tez gedib çatmağa tələsirdi. Söhbət gözəlliyi və qədimliyi ilə diqqətçəkən Lahıcdan gedir. Lahıca aparıb qovuşduracaq yolların da mənzərəsi ayrı bir aləm idi. Hər addımda ehtiyatlı olmalı, avtomobili aşağı sürətlə sürməlisən. Hündür ağaclar sanki yola qalın kölgə salmaq üçün bir-biri ilə əl-ələ tutuşmuşdular.

Zərnava kəndindəki sərt döngələrin birində maşınların yolun sağ tərəfində bir xətt boyunca ard-arda düzüldüyünü görüb dayanmalı olduq. Fikirləşdik ki, yəqin qəza-filan baş verib. İçimizdə həyəcan yükü, beynimizdə narahat duyğu və düşüncələr maşınların arasından irəli keçib getdik. Qəflətən qarşımızda bu yerlərin gözəlliyinin daha bir möhtəşəm və bənzərsiz səhifəsi açıldı. Yanaşı dayanmış uca dağların arasından şırıltı qopararaq heç yerə tələsməyən çay axıb keçirdi. Sahildə islanmış irili-xırdalı daşlar par-par parıldayaraq sayrışıb göz qamaşdırırdı. Səmaya əl uzadan bir-birinə bənzəməyən iki dağın arasından kanat körpü asılmışdı. Lahıca gedən həm xarici turustlərin, həm də ölkə vətəndaşlarının diqqətini ilk növbədə elə bu asma körpü cəlb edir. Turistlər, uşaqlar körpüylə çıxıb hərəkət etməyə, o tərəf-bu tərəfə adlamağa böyük həvəs göstərirlər. Asma körpü ilə üzbəüz iri və sərt qayalar ilk baxışda adama vahiməli, qorxulu görünür. Amma sonra yavaş-yavaş sanki qayalar adamla doğmalaşır. Qayaların üstündə heç torpağın, suyun belə əli çatmadığı yerlərdə güllər, çiçəklər açmışdı. Bu da təbiətin bir möcüzəsidir.

Lahıca yaxınlaşdıqca yollar adamda vahimə yaradırdı. Nə vaxtsa buralarda təbiətə güc gəlmək istəyən insanlar, onun nizamını pozmuş, dağları partladıb, qayaları parçalayıb, torpağı yarıb yol çəkmişdilər. Bəzi hündür qayalara baxanda narahat olursan ki, elə indicə hər şey yerindən qopub düşəcək. Uzaqdan baxanda dağların sinəsində xal kimi görünən iri qayalar nərilti-gurultu salaraq üzü aşağı - üstümüzə dığırlanacaq. Ürəyimizdə həyəcan yükü, asta-asta yolumuza davam edirik. Amma nə dağlar yerindən qopur, nə də qayalar üstümüzə aşır. İlk dəfə bu yerlərə ayaq qoyduğumuzdan ətrafdakı gözəlliyə baxmaqdan gözlərimiz doymur. Bilmirik ki, hara, hansı tərəfə daha çox baxaq?

Lahıc hündür dağların ətəyində yerləşir. Əsrlərdir, bu dağlar Lahıcı ovucunun içində saxlayıb yerdən, göydən gələn təhlükələrdən qoruyur.

Lahıcın küçələri, döngələri, yolları bir anlıq bizə qədimdən qədim olan İçərişəhərimizi xatırladır. Keçib getdiyimiz küçələrə, məhəllələrə iri, yastı daşlar döşənib. Bu iri daşların üstü ilə addımladıqca sanki hiss edirik ki, burada Yer kürəsi ayağımızın altında daha da möhkəm dayanıb. Burada nələr satılmır? Ürəyindən keçən hər şeyi mağazalarda tapa bilərsən. Ən çox da satışa miskərlik sənətinin nümunələri çıxarılıb. Lahıcda oğullar atalarının, babalarının sənətini böyük həvəslə, sevə-sevə davam etdirib yaşadırlar. Bu gözəl el sənətini çiyinlərində bu gündən gələcəyə daşıyıb aparırlar, nəsildən-nəslə ötürürlər.

Ətrafda turistlər daha çox gözə dəyir. Mağazaların sırası ilə irəli addımladıqca sanki üzü keçmişə gedirsən. Elə bil burada zaman donub, bu günlə-dünən, keçmişlə-gələcək bir-biri ilə möhkəmcə əl-ələ tutub.

Lahıca gələn turistlər satışa çıxarılmış qədim əşyalara böyük maraqla baxır, ustalarla şirin-şirin söhbət edirlər. Hiss olunur ki, milli geyimlərimiz turistlərin diqqətini özünə daha çox cəlb edir.

Daş döşənmiş küçələrlə irəli getdikcə sanki ötən illərlə üz-üzə qalırıq. Ətrafda gördüklərimiz bir anlıq bizi sehrləyir. Sanki sirlərlə dolu olan nağıllar aləminə düşürük. Darısqal küçələrdə tez-tez bulaqlarla da rastlaşırıq. Buz kimi soyuq sudan içir, dağların havasını, gül-çiçəklərinin ətrini ciyərimizə çəkirik. Bulaqlara müxtəlif adlar qoyublar. Bizi ən çox cəlb edən "Qoşa bulaq" oldu. Uca dağlardan dəmir borularla süzülüb gələn su kiçik nohurda birləşərək qıjha-qıjla axıb gedir.

Dar küçələri xeyli gəzib dolaşdıq, bizi sehrinə salmış gözəllikləri göz dolusu seyr etdik. Ətrafda gördüyümüz hər şey bizi özünə cəlb edirdi. Xeyli gəzib dolaşdıqdan sonra üzü yuxarı bir-birinə söykənən dağlara tərəf getdik. Lahıcın zirvəsi göylərə söykənən dağları küçələrinin, məhəllələrinin gözəlliyinə rəng qatıb tamamlayırdı.

Addım-addım qabağa getdikcə qulaqlarımıza daim insana rahatlıq və həzinlik gətirən su şırıltısı gəlir. İki əzəmətli dağın arasından çay axır. İlan kimi dağların arasından qıvrılıb keçən çay sanki şırıltısı ilə göz işlədikcə uzanıb gedən bu gözəlliyə, zamanları özündə qovuşduran Lahıca əbədi laylay çalır. Həzin, şirin və doyumsuz bir laylay...

Vahid MƏHƏRRƏMOV,

Azərbaycan.-2024.- 27 iyul (№ 157).- S.10.