Kiçik biznesin böyük missiyası

2000-ə yaxın kiçik və orta sahibkar işğaldan azad olunmuş ərazilərdə işləmək üçün müraciət edib

Hazırda dünya iqtisadiyyatında gəlirli sahələr transmilli şirkətlərin nəzarətindədir. Həmin şirkətlərin təmsil etdiyi dövlətlərin, həmçinin iş gördükləri ölkələrin siyasi dairələri ilə geniş əlaqələri olur. Onlar bu fürsətdən yararlanaraq siyasilərə təsir göstərib biznesləri xeyrinə qərarlar qəbul etdirə bilirlər.

Ancaq belə şirkətlərin dünya iqtisadiyyatına təsir imkanı böyük olsa da, hüdudsuz deyil. Dünya təcrübəsi göstərir ki, qlobal iqtisadiyyatda kiçik və orta sahibkar subyektləri daha önəmli rolu oynayır, xidmət sektorunda isə şəriksiz liderdirlər. Bir sözlə, kiçik və orta sahibkarlıq dünya iqtisadiyyatının bel sütunudur.

Odur ki, ölkəmizdə də bu sahənin inkişafına xüsusi əhəmiyyət verilməsi təsadüfi deyil. Düzdür, əvvəllər bu kateqoriyadan olan iş adamları müxtəlif problemlərlə qarşılaşdıqda saysız-hesabsız dövlət qurumlarının qapılarını döyməli olurdular. Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi (KOBİA) yaradıldıqdan sonra isə həmin sahədə olan qeyri-müəyyənliyə son qoyulub. Hazırda biznesə başlamaq istəyən sahibkarlıq subyektlərinə KOBİA tərəfindən çeşidli sahələr üzrə dəstək və xidmətlər göstərilir.

Prezident İlham Əliyev ölkədə kiçik və orta biznesin inkişafına xüsusi fikir verir, bu cür biznesin fəaliyyətinin tənzimlənməsi üçün hüquqi baza və texniki təminat mexanizmləri yaradır. Hazırda Bakı, Yevlax və Xaçmaz şəhərlərində KOB evləri fəaliyyət göstərir. KOB evlərində 50-yə yaxın dövlət və özəl qurum tərəfindən sahibkarlara 300-dən çox çeşiddə xidmət göstərilir. Təkcə ötən il 371 mindən çox, cari ilin birinci rübündə isə 99 mindən artıq sahibkar KOB evlərində müxtəlif xidmətdən istifadə edib. Gələcəkdə bu sahənin genişləndirilməsi, o cümlədən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə də KOB evlərinin yaradılması planlaşdırılır.

Təhsil, elm, tədqiqat və dəstək layihələrinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə ötən il dövlət tərəfindən 32 layihəyə 550 min manatdan çox qrant kimi vəsait ayrılıb. Ümumiyyətlə, indiyədək KOB-ların təhsil, elm, tədqiqat və dəstək layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün 58 layihəyə 1 milyon manatdan çox vəsait ödənilib. Bununla yanaşı, 42, ümumilikdə isə bu günədək 145 mikro və kiçik sahibkara innovasiya fəaliyyəti üzrə əldə etdikləri gəlirlərə 3 il müddətinə vergi güzəştlərini nəzərdə tutan "Startap" şəhadətnaməsi təqdim edilib.

Sahibkarlara vergi güzəştlərini nəzərdə tutan digər dəstək mexanizmi olan KOB klasterlərinin yaradılması istiqamətində də işlər uğurla davam edir. Qanunvericilikdə KOB klaster şirkəti və onun iştirakçısı üçün bir sıra vergi güzəştləri nəzərdə tutulur. Belə ki, KOB klaster şirkəti müvafiq reyestrə daxil edildiyi tarixdən 7 il müddətinə mənfəət, KOB klaster fəaliyyətində istifadə olunan torpaqlara görə torpaq və əmlak vergisindən, texnoloji avadanlıqların və qurğuların idxalı üçün ƏDV-dən azad edilir. Eyni zamanda KOB klasterinın iştirakçısı olan şəxs 7 il müddətində KOB klaster şirkəti ilə bağlanmış müqavilə əsasında təqdim etdiyi mal üzrə əldə etdiyi mənfəət və ya gəlirin kapital xarakterli xərclərinin çəkilməsinə yönəldilən hissəsinin mənfəət və ya gəlir vergisindən azad olunur.

Bunlardan başqa, kiçik və orta sahibkarlara digər formada da dəstək verilir. Onlardan biri də məhsulların sərgilərdə təqdim olunmasıdır. Ötən il 79 KOB subyektinin məhsulları o sərgidə ödənişsiz olaraq nümayiş olunub, ticarət şəbəkələrində yaradılmış 8 satış nöqtəsində 25-dən çox sahibkarlıq subyektinin məhsullarının satışına dəstək verilib. Həmçinin sahibkarların maarifləndirilməsi, bilik və bacarıqlarının artırılması məqsədilə KOBİA-nın təşkil etdiyi ödənişsiz təlim və məsləhət xidmətlərindən keçən il 14 minə yaxın KOB subyekti, startap və biznesə başlamaq istəyən şəxs faydalanıb. Kənd təsərrüfatı, istehsal, xidmət və s. üzrə 697 biznes-planın hazırlanmasında KOB subyektlərinə dəstək göstərilib, agentliyin ödənişsiz video təlimlərindən 424 sahibkar və biznesə başlamaq istəyən şəxs yararlanıb. Bundan əlavə, 37 sahibkar və menecer beynəlxalq təcrübəyə yiyələnmək üçün Almaniyada ixtisasartırma kursu keçib. Cari ilin mart ayında Azərbaycan Texniki Universitetində fəaliyyətə başlamış KOB Model Müəssisəsinin imkanlarından isə artıq 20-dən çox sahibkar faydalanıb. Məlumat üçün bildirək ki, bu model müəssisə kiçik və orta sənaye müəssisələrinin səmərəli və rəqabətqabiliyyətli olmasına imkan verən, qənaətli idarəetmə üsullarına əsaslanan tədris və təcrübə mərkəzidir. Müəssisənin imkanlarından faydalanan KOB subyektlərinin mühəndisləri və texniki heyəti təcrübə əsnasında qənaət üsullarını öyrənir və həmin üsulları öz şirkətlərində tətbiq edirlər. Bu isə həm işçilərin, həm də şirkətin məhsuldarlığını və rəqabətqabiliyyətliliyini artırır.

Hazırda biznes üçün aktual məsələlərdən biri də işğaldan azad edilmiş ərazilərə investisiya yatırmaq və burada biznes şəbəkələri yaratmaqdır. Cari il mayın 1-dən bu istiqamətdə KOBİA-ya 1950-dən çox müraciət daxil olub. Onların 1450-dən çoxu yerli, 500-dən çoxu isə xarici müraciətlərdir. Ümumi müraciətlərin 980-dən çoxu investisiya layihəsidir ki, onun da 48 faizi ticarət və xidmət, 22 faizi sənaye, 22 faizi kənd təsərrüfatı, 8 faizi tikinti, turizm, səhiyyə, təhsil və mədəniyyət sahələrini əhatə edir.

Agentliyə müraciət edən sahibkarlara işğaldan azad edilmiş ərazilərin iqtisadi və investisiya potensialına dair ətraflı məlumat, peşəkar məsləhət xidməti, müvafiq dövlət qurumları ilə əlaqələndirmə, yerli tərəfdaşların tapılması istiqamətində dəstək və xidmətlər göstərilir, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun iqtisadi və investisiya potensialı layihələrinin yerli və xarici iş adamlarına təqdim olunması üçün məlumat verilir. İndiyədək işğaldan azad olunmuş ərazilərimizdə öz biznesini quran sahibkarlar agentliyin bu cür müxtəlif dəstək və xidmətlərindən yararlanıblar.

Agentlik Azərbaycanda kiçik və orta sahibkarlara ölkə hüdudlarından kənar fəaliyyət göstərmələri və tərəfdaşlar tapmaları istiqamətində də böyük işlər görür. İqtisadi əlaqələri genişləndirmək məqsədilə bu yaxınlarda KOBİA nümayəndələri Vyetnamın paytaxtı Hanoy şəhərinə səfər etmişlər. Nümayəndələrimiz Vyetnamın bir çox dövlət qurumlarında görüşlər keçirmiş, fikir mübadiləsi aparmışlar. Məqsəd iki ölkənin sahibkarlıq sahəsində əldə edilən təcrübə, işgüzar dairələr arasında əlaqələrin qurulması, ticarət əlaqələrinin inkişafı və mümkün əməkdaşlıq imkanlarına dair fikir mübadiləsi barədə danışıqlar aparmaq idi.

Rüstəm KAMAL,

Azərbaycan.-2024.- 2 iyun, № 115.- S.9.