Belə getsə, keşişin leşi çıxacaq

 

 

44 günlük müharibədə Ermənistan təkcə məğlub olmadı, həm dərin siyasi böhrana, çıxılmaz depressiyaya düşdü. Çünki Azərbaycan Ordusunun sarsıdıcı zərbəsi ermənilərin 200 illik "böyük Ermənistan" yaratmaq xülyasına birdəfəlik son qoymuşdu.

Bu gün Ermənistan cəmiyəti siyasi elitası iki yerə parçalanıb. Birincilər reallığı qəbul edənlər, ikincilər isə acı məğlubiyyətlə barışmayan revanşistlərdir. İndi bu iki qrup arasında ölüm-dirim mübarizəsi gedir.

Qonşu ölkədə baş verən prosesləri izləyəndə görürük ki,  erməni cəmiyyəti həqiqətən xəstədir. Yəni onlar dünyada baş verən reallıqları anlamaq nəticə çıxarmaq iqtidarında deyillər. İndi məğlubiyyətlərinin bütün günahını Rusiyada ruslarda görürlər. Belə fikirləşirlər ki, rus əsgərləri onların əvəzində Azərbaycanla döyüşməli idi. Daha fikirləşmirlər ki, onları Azərbaycan ərazisini 30 il işğal altında saxlamaq zəlil günə qoydu.

Erməniləri bu günədək bir arada saxlayan "böyük Ermənistan" ideyası olub. Hamı yaxşı xatırlayır: Ermənistanın keçmiş prezidenti Serjik Sarkisyan tələbələrin Ağrı dağı (yəni Türkiyə ərazisi) ilə bağlı sualına cavab olaraq demişdir ki, bizim nəslimiz Qarabağı azad etdi, siz o torpaqları azad etməlisiniz. Bu xəyaldan sonra Azərbaycan Ordusu Serjik onun kimilərini elə cəzalandırdı ki, bir daha başlarını qaldıra bilməyəcəklər.

Amma bir məsələni unutmaq olmaz ki, 200 il erməni cəmiyyətində formalaşmış "böyük Ermənistan" ideyası qısa zamanda onların beyinlərindən silinib getməyəcək. Hətta bunu istəsələr belə, bunu onlara xaricdəki havadarları, diaspora kilsə imkan verməyəcək. Çünki illər boyu bu cəmiyyət xəstə təfəkkürlə yaşayıb. Amma faydası yoxdur, qarşılarındakı iqtisadi hərbi cəhətdən güclü Azərbaycandır. Elə buna görə ermənilərin üçüncü Qarabağ müharibəsi barədə çağırışları boş hay-küydür.

Ermənistanın baş naziri xarici işlər nazirinin revanşistlərə tez-tez dediyi "siz yenə 4 min erməni əsgərinin ölməsini istəyirsiz" sözləri onların Azərbaycan Ordusundan çəkinməsindən qaynaqlanır. Bu gün qonşu ölkədə iqtidarda olanlar himayədarları tərəfindən qızışdırılsa da, reallığı nəzərə alırlar. N.Paşinyan bunu açıq şəkildə deyib: "Əgər yenidən müharibə olsa, heç kəs bizim əvəzimizdən vuruşmayacaq Azərbaycanla üz-üzə qalacağıq".

Qaşınmayan yerdən qan çıxarmaq ermənilərin tarixi mərəzidir. Son 100 ildə  qonşuları ilə çaxnaşma yaradan ermənilərin, el arasında deyildiyi kimi, həmişə "çanaq başlarında çatlayıb". İndi Ermənistandakı revanşist qüvvələr bir keşişi tapıb ortaya atıblar. O, meydan-meydan, şəhər-şəhər gəzib Ermənistan iqtidarını devirib revanşist müharibəyə başlamaq istəyir. Amma deyəsən, qonşu ölkədə yeni reallıqları dərk edənlər revanşistlərdən çoxdur. Əks halda bu müddət ərzində Ermənistanda çoxdan çevriliş olmuşdu.

Bu gün heç kəsə sirr deyil ki, keşiş Boqratın apardığı avantürist çağırışların arxasında duran əsas qüvvə Qarabağ klanıdır. O klan  ki, ermənilər illərlə yaşadıqları rəzalətə görə onlara nifrət edirlər. Bu üzdən müharibə çağırışları edən keşişə böyük dəstək verilmir. Digər tərəfdən, hər kəsə məlumdur ki, Baqrat kimi bir əyalət keşişinin arxasınca minlərlə insan düşməz, ona pərdə arxasında dəstək verən daxili xarici qüvvələr var. Yoxsul, səfalət içində yaşayan ermənilərə hər mitinqdə iştiraka görə 5 min dramın verildiyini N.Paşinyan parlament tribunasından bəyan etdi. Əsas maliyyəçilərinin Qarabağ klanı, diaspor erməni kilsəsi olduğu isə hər kəsə bəllidir.

Ermənistanın ən böyük bəlası bu günədək sözün həqiqi mənasında coğrafi ərazi statusunda qalmasıdır. Qonşu ölkədə 4 dəfə iqtidar  dəyişsə , o, heç vaxt müstəqil dövlət olub azad şəkildə daxili xarici siyasət həyata keçirə bilməyib. Əvvəlki iqtidarlar dövründə üzlərini şimala, indi isə qərbə tutublar. Azərbaycanla bu günədək sülh sazişinin bağlanmaması da bununla bağlıdır. N.Paşinyan indi Qərbdən aldığı tapşırıqları yerinə yetirməklə məşğuldur. Belə olmasaydı, silahlanmaq əvəzinə ölkəmizlə sülh müqaviləsi bağlayıb iqtisadi siyasi xaosdan xilas olmaq üçün səy göstərərdi.

Rusiya ilə münasibətlərin kəskinləşməsinin Ermənistana baha başa gələcəyini söyləyən erməni siyasətçiləri politoloqları da kifayət qədər çoxdur. Onlar dərk edirlər ki, şimal qonşumuz təkcə enerji daşıyıcılarının qiymətini artırmaqla Ermənistanı qısa bir zamanda daha dərin sosial-iqtisadi siyasi böhrana sürükləyə bilər. Qeyd etdiyimiz kimi, bunun kökündə Ermənistanda milli maraqlara uyğun siyasət apara biləcək siyasətçi siyasi iradənin olmaması durur. qədər ki, bu ölkə öz milli maraqlarını qoruya bilməyəcək, onu başqa ölkələrdən gələn emissarlar idarə edəcək.

 

Rüstəm KAMAL,

Azərbaycan.-2024.- 29 iyun, № 133.- S.5.