BMT-nin İqlim
Dəyişmələri üzrə
Çərçivə Konvensiyasının
Tərəflər Konfransının
29-cu sessiyasının (COP29) Azərbaycanda keçirilməsi
qərarı dünyanın ölkəmizə
etimadının, etibarının göstəricisi,
beynəlxalq aləmdə
qazandığı hörmət
və nüfuzun dəyərləndirilməsi idi.
Ölkəmiz COP29-dək bir
çox möhtəşəm tədbirə
evsahibliyi etməklə
də dünyada yüksək imic qazanmışdı.
COP29 kimi genişmiqyaslı
bir tədbirin keçirilməsi üçün
məhz Azərbaycanın
seçilməsinin başlıca
səbəblərindən biri
həm də enerji keçidi sahəsindəki
fəaliyyətimiz, hamıya
bəlli olan "yaşıl gündəliy"imiz
idi.
Azərbaycan COP29-a doğru
addım-addım, lakin
uzaqgörənliklə, inamla,
məqsəd aydınlığı
ilə gəlmişdi.
Dünyada az olkə var ki,
öz enerji təhlükəsizliyini tam
şəkildə özü həll etmiş olsun. Prezident İlham Əliyevin çıxışlarının
birində dediyi kimi: "Azərbaycanda ümumi iqtisadi artımdan danışarkən
biz enerji təhlükəsizliyi məsələsinə
toxunmalıyıq. Bu gün Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini 100 faiz
təmin edir və bir çox
digər ölkələrin,
o cümlədən Avropa
İttifaqının üzvlərinin
də enerji təhlükəsizliyini təmin
edir. Biz neft, qaz, elektrik
enerjisi, neft-kimya məhsulları ixrac edirik. Bizim planlarımıza
qazın, elektrik enerjisinin və neft-kimya məhsullarının
ixracını böyük
həcmdə artırmaq
daxildir".
Azərbaycan buna,
dövlətimizin başçısının
sözü ilə ifadə etsək, Tanrının bizə vəsilə etdiyi, pay verdiyi enerji
resursları ilə, neft, qaz sahəsində
qlobal layihələr həyata keçirməklə
nail olub. Bununla yanaşı, yanacaq enerjisindən əldə olunan gəlirlərdən səmərəli
istifadə ilə digər sahələri də inkişaf etdirmişik. Bir sözlə, ölkəmizdə
neft kapitalı insan kapitalına çevrilib. Çoxsaylı
və sanballı ekoloji layihələr də həyata keçirilib ki, bunlara da sərf
olunan xərclər təbii ki, neftin və qazın satışından
əldə edilən vəsaitdəndir. Bütün bunlarla yanaşı, biz xeyli vaxtdır "yaşıl
enerji"yə
geniş meydan vermək üzərində
düşünür və
işləyirik. Bu sahədə artıq uğurlu
start götürülüb
və layihələr
gerçəkləşdirilib.
Xatırladaq ki,
Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan Respublikasının
energetika sektorunda islahatların sürətləndirilməsi
haqqında" 29 may
2019-cu il tarixli sərəncamı ilə
verilmiş tapşırıqların
icrasının təmin
edilməsi məqsədilə
ölkədə bərpaolunan
enerji sahəsində yeni istehsal güclərinin
yaradılması və
sahəyə özəl,
o cümlədən xarici
investisiyaların cəlb
edilməsi istiqamətində
Dünya Bankı Qrupuna daxil olan
Beynəlxalq Maliyyə
Korporasiyası ilə
"Azərbaycanda dənizdə
külək enerjisinin
inkişafı üzrə
yol xəritəsi"
hazırlanıb.
"Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər"də bölmələrdən
biri məhz "Təmiz ətraf mühit və "yaşıl artım" ölkəsi" adlanır. Həmin sənəddə
deyilir ki, qlobal iqlim dəyişikliklərinin
miqyasını nəzərə
alaraq ekoloji təmiz texnologiyaların tətbiqinə əhəmiyyətli
yer verilməli, təmiz enerji mənbələrindən istifadə,
tullantıların təkrar
emalı və çirklənmiş ərazilərin
bərpası təşviq
edilməlidir. Bu, istilik effekti yaradan qaz emissiyasının
beynəlxalq normalara uyğun səviyyədə
saxlanılması istiqamətində
göstərilən səylərə
mühüm töhfə
olacaqdır.
Ölkənin perspektiv
iqtisadi inkişafı
ilə bərabər,
ətraf mühitin sağlamlaşdırılması, yaşıllıqların sürətli
bərpası və artırılması, su ehtiyatlarından və dayanıqlı enerji mənbələrindən səmərəli
istifadə təmin edilməlidir. Bu prioritet daxilində strateji dövrdə iki məqsədin effektiv reallaşdırılmasına
nail olunmalıdır.
Bunlardan biri yüksəkkeyfiyyətli
ekoloji mühit, digəri "yaşıl enerji" məkanıdır.
Bərpaolunan enerjidə
texniki potensialımız
quruda 135 giqavat və dənizdə 157 giqavat təşkil edir. İndiyədək bu
istiqamətdə görülən
işlər baradə
deməyə də söz var. Belə ki, ötən il Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin
"Masdar" şirkətinin
tikdiyi 230 meqavatlıq
"Qaradağ" Günəş-Elektrik
Stansiyası istifadəyə
verilib. Səudiyyə
Ərəbistanının "ACWA Power"
şirkəti isə hazırda 240 meqavatlıq külək enerjisi stansiyasını tikir.
COP29-un davam etdiyi günlərdə Cəbrayıl
rayonunda Birləşmiş
Krallığın BP şirkəti
ilə 240 meqavatlıq
"Şəfəq" Günəş-Elektrik
Stansiyasının təməli
qoyulub.
Qarabağ və
Şərqi Zəngəzur,
eləcə də Naxçıvan Muxtar Respublikası dövlət
başçısı tərəfindən "yaşıl
enerji" zonaları elan edilib. Bununla
yanaşı, bərpaolunan
eneji layihələrimiz
getdikcə daha çox bölgəni əhatə etməkdədir.
Cari il iyunun 4-də "Bakı-Ekspo"
Mərkəzində Bakı
Enerji Həftəsi çərçivəsində keçirilən 29-cu Beynəlxalq
Xəzər Neft və Qaz və
12-ci Xəzər Beynəlxalq
Energetika və "Yaşıl Enerji" sərgilərinin açılışı
zamanı Prezident İlham Əliyev və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin
sənaye və yüksək texnologiyalar naziri Sultan Əhməd
Əl-Cabir Neftçala,
Biləsuvar günəş-elektrik
stansiyalarının və
Abşeron-Qaradağ Külək-Elektrik
Stansiyasının təməlini
qoydular.
Ümumiyyətlə, 2030-cu ilə qədər ölkəmizdə təxminən
6 giqavatlıq günəş,
külək və hidroenerji stansiyalarının
tikilməsi nəzərdə
tutulur. Lakin bu, planlarımızın hamısı deyil, çünki 10 giqavatlıq
bərpaolunan enerji layihələri üzrə
müqavilələr və
anlaşma memorandumları
imzalanıb. Külək
və günəş
enerjisi layihələri
hesabına elektrik enerjisinin quraşdırılmış
gücündə bərpaolunan
enerjinin payı 2027-ci
ildə 33 faizə,
2030-cu ildə isə
35,5 faizə yüksələcək.
Bütün bu
və digər nailiyyətlərimiz COP29 zirvəsindən
daha aydın göründü. On minlərlə
qonağımız tədbirin
mükəmməl təşkilini
görməklə, qlobal
çağırışlarını eşitməklə yanaşı,
həm də "yaşıl enerji" strategiyamızla daha yaxından tanış oldu.
Flora SADIQLI,
Azərbaycan.-2024.-
24 noyabr (¹ 259).- S.5.