ÜDM istehsalında 5 faizə yaxın artım var
COP29 başa çatdı. Nəticələr
gözlənildiyindən də
uğurlu oldu. Belə də olmalı idi. Azərbaycanın, onun liderinin qol qoyduğu
forma və məzmunundan asılı olmayaraq, hansı beynəlxalq tədbir yüksək səviyyədə
keçməyib və
qarşıya qoyulan hədəfə çatmayıb
ki?!
Sözsüz ki,
bu gün dünyanın əsas problemi sayılan iqlim dəyişmələrinə
qarşı yaxın gələcəkdə aparılacaq
mübarizəyə önəmli
dəstək verəcək
COP29-da əldə edilən
razılaşmaların önəmi,
əhəmiyyəti barədə
hələ çox danışılacaq, çox
yazılacaq. Amma, necə deyərlər, həyat davam edir. Üstəlik, il də yekunlaşır.
Bütün hökumət
strukturları, o cümlədən
nazirliklər, komitələr,
səhmdar cəmiyyətləri
ilin ötən dövrü ərzində
əldə etdiklərini
götür-qoy edir, gələcək işlərini
planlaşdırırlar. Bu
baxımdan Dövlət
Statistika Komitəsinin
(DSK) cari ilin 10 ayı üzrə açıqladığı makroiqtisadi
göstəricilərə nəzər
salmaq yerinə düşərdi.
Açıqlamada bildirilir
ki, ötən 10 ay ərzində ölkə üzrə
103,5 milyard manatlıq
və ya əvvəlki ilin müvafiq dövründəkindən
4,9 faiz çox ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsal olunmuşdur. Əlavə dəyər istehsalı iqtisadiyyatın qeyri-neft-qaz
sektorunda 6,8, neft-qaz sektorunda 1,7 faiz artmışdır.
DSK-nin hesabatına
görə, yanvar-oktyabr
aylarında ÜDM-in
37,1 faizi sənaye, 10 faizi ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri,
7 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı,
6,3 faizi tikinti, 6,2 faizi kənd və meşə təsərrüfatları, eləcə
də balıqçılıq,
2,4 faizi turistlərin yerləşdirilməsi və
ictimai iaşə, 1,8
faizi informasiya və rabitə, 19,2 faizi digər sahələrdə istehsal
olunmuşdur. Məhsula və idxala xalis vergilər
ÜDM-in 10 faizini təşkil
etmişdir. Əhalinin
hər nəfərinə
isə 10146,5 manat əlavə dəyər düşmüşdür.
10 ay ərzində ölkə üzrə 53,3 milyard manatlıq sənaye məhsulları istehsal edilmişdir. Ümumilikdə
bu dövrdə məhsul istehsalı sənayenin qeyri-neft-qaz sektorunda 8,7, neft-qaz sektorunda 1,5 faiz artmışdır. Sənaye
məhsullarının 64 faizi
mədənçıxarma, 30,3 faizi emal, 4,7 faizi elektrik enerjisi, qaz və
buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı, 1 faizi su təchizatı,
tullantıların təmizlənməsi
və emalı sektorlarında istehsal edilmişdir. Mədənçıxarma
sektoru üzrə əmtəəlik neft hasilatı 3,5 faiz azalmış, əmtəəlik
qaz hasilatı 6,8 faiz artmışdır.
Emal sektorunda
əczaçılıq məhsulları
istehsalı 68,4, avtomobil,
qoşqu və yarımqoşquların istehsalı
58,4, mebel istehsalı
40,7, hazır metal məmulatlarının
istehsalı 38,9, metallurgiya
sənayesi məhsullarının
istehsalı 30,3, elektrik
avadanlıqlarının istehsalı
29,6, ağacın emalı
və ağacdan məmulatların istehsalı
22,3, rezin və plastik kütlə məmulatlarının istehsalı
20,4, tikinti materiallarının
istehsalı 19,6, içkilərin
istehsalı 18,1, tütün
məmulatlarının istehsalı
14,3, kimya sənayesi məhsullarının istehsalı
10,3, kağız və
karton istehsalı 9,7, qida məhsullarının
istehsalı 8,7, kompüter,
elektron və optik məhsulların istehsalı 4,3, geyim istehsalı 3,9, neft məhsullarının istehsalı
2,6, dəri və dəri məmulatlarının,
ayaqqabıların istehsalı
0,2 faiz artmışdır.
Elektrik enerjisi,
qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı sektorunda istehsalın həcmi 0,4 faiz azalmış, su təchizatı, tullantıların
təmizlənməsi və
emalı sektorunda isə 8 faiz artmışdır.
Dövlət Statistika
Komitəsinin açıqlamasına
görə, cari ilin yanvar-oktyabr aylarında əsas kapitala 14 milyard 391,1 milyon manat vəsait
yönəldilmişdir. Bu, 2023-cü ilin müvafiq dövründəkindən 4,4 faiz
azdır. İstifadə
olunmuş ümumi vəsaitin 50,8 faizi məhsul istehsalı və 35,9 faizi xidmət obyektlərinin,
13,3 faizi yaşayış
evlərinin tikintisinə
sərf edilmişdir.
83 faizi daxili sərmayələr olan vəsaitin 72,3 faizi bilavasitə tikinti-quraşdırma
işlərində xərclənmişdir.
Bu dövrdə neft-qaz
sektoruna yatırılmış
investisiyaların həcmi
9,1, qeyri-neft-qaz sektoruna
sərf edilən vəsaitin həcmi isə 2 faiz azalmışdır.
Sosial sahəyə,
daha dəqiq desək, cari ilin yanvar-sentyabr aylarında muzdla işləyənlərin orta
aylıq nominal əməkhaqqına
gəldikdə, Dövlət
Statistika Komitəsinin
məlumatına görə,
ölkə üzrə
bu göstərici
2023-cü ilin eyni dövrünə nisbətən
8 faiz artaraq 993 manata çatmışdır.
Əhalinin ümumi gəlirləri isə 10
ay ərzində 68,1 milyard
manat olmuşdur ki, bu da 5,8 faiz artım deməkdir.
DSK-nin hesabatında həmçinin bildirilir
ki, 10 ayda pərakəndə
ticarət şəbəkəsindən
əhaliyə 48 milyard
343 milyon manatlıq məhsul satılmış,
10 milyard 192,4 milyon manatlıq ödənişli
xidmətlər göstərilmişdir.
2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə əmtəə
dövriyyəsi 3,7, əhaliyə
göstərilmiş xidmətlərdən
əldə olunan gəlir 8,3 faiz artmışdır.
Yanvar-oktyabr ayının
nəticələrinə əsasən,
ölkənin informasiya
və rabitə müəssisələri tərəfindən
ümumilikdə 2 milyard
863,6 milyon manatlıq müxtəlif xidmətlər
göstərilmiş və
həmin xidmətlərin
72,3 faizindən əhali
istifadə etmişdir.
Bu aylar ərzində göstərilən xidmətlərin
həcmi 12,1 faiz artmışdır. Əldə
edilmiş gəlirlərin
84,3 faizi qeyri-dövlət
sektorunun payına düşmüşdür. Nəqliyyat
sektorunda da göstəricilər
müsbətdir: ötən
10 ayda ölkə üzrə 193,8 milyon ton yük, 1,7 milyard nəfərə yaxın sərnişin daşınmışdır
ki, bu da 2023-cü ilin
eyni dövrünə
nisbətən yük
daşınması üzrə
4,1 sərnişin daşınması
üzrə 9,2 faiz çoxdur.
Sonda istehlak qiymətləri barədə:
cari ilin yanvar-oktyabr aylarında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə
istehlak qiymətləri
101,7, o cümlədən ərzaq
məhsulları, içki
və tütün məmulatları üzrə
100,6, qeyri-ərzaq malları
üzrə 101,5, əhaliyə
göstərilən ödənişli
xidmətlər üzrə
103,6 faiz olmuşdur.
Azərbaycan.-2024.-
28 noyabr (№ 262).- S.14.