Xarici
ticarətin coğrafiyası
genişlənir, çeşidi
artır
Azərbaycanın
172 ölkə ilə
ticarət əlaqəsi
var
Dünyada baş
verən siyasi gərginliklər, mövcud
beynəlxalq əhəmiyyətli
marşrutlarda yaranan problemlər dünya ticarətinə mənfi təsir göstərməkdə
davam edir. İki qütbə bölünmüş dünya
güclərinin siyasi
ambisiyalarından qaynaqlanan
qarşılıqlı sanksiyalar
da qlobal ticarətin dinamikasının
aşağı düşməsini
sürətləndirir.
Bir çox mütəxəssisin rəyinə
görə, bəzən
beynəlxalq ticarətdə
artım kimi təqdim olunan rəqəmlər, əslində,
qiymət artımı
ilə bağlıdır.
Məsələn, hüsilərin
Qırmızı dənizdə
ticarət gəmilərinə
hücumu yük gəmiləri və tankerləri Avropaya mövcud marşrutu
dəyişməklə Afrika
qitəsini dolanmaqla üzməyə məcbur
edir. Nəticədə
daşınan malın
hər tonunda qiymət 3-5 dollar bahalaşır ki, bu da real
ticarətin artması
ilə bağlı deyil.
Azərbaycan dövlətinin
apardığı xarici
iqtisadi siyasət isə bütün ölkələrlə bərabər
hüquqlar çərçivəsində
ticarət aparmağa imkan verir. Yəni
ölkəmiz Ermənistan
xaric bütün dövlətlərlə ticarət
aparmaqla iqtisadi gücünə güc qatır. Azərbaycanın
ticarət apardığı
ölkələrin coğrafiyası
da göstərir ki, bizim xarici
ticarətdə heç
bir problemimiz yoxdur.
Dövlət Statistika
Komitəsindən verilən
məlumata görə,
cari ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycanda fəaliyyət
göstərən hüquqi
və fiziki şəxslər dünyanın
172 ölkəsindəki tərəfdaşları
ilə ticarət əməliyyatları həyata
keçirmişlər. 117 ölkəyə
məhsul ixrac edilmiş, 161 ölkədən
müxtəlif çeşidli
mallar idxal olunmuşdur.
Gömrük orqanlarında
qeydiyyatı aparılmış,
lakin gömrük rəsmiləşdirilməsi tam
başa çatdırılmamış
ixrac olunan xam neft və
təbii qazın statistik qiymətləndirilmiş
dəyəri nəzərə
alınmaqla cari ilin yanvar-avqust aylarında xarici ticarət dövriyyəsi 30 milyard
212,3 milyon, o cümlədən
ixracın dəyəri
17 milyard 448,4 milyon, idxalın dəyəri 12 milyard 763,9 milyon dollar təşkil etmiş, nəticədə
4 milyard 684,5 milyon dollarlıq müsbət ticarət saldosu yaranmışdır.
Xarici ticarətdə
88,5 faiz payla Avropa ölkələri öndədir. Əsas ticarət partnyorlarımız
İtaliya, Türkiyə,
Rusiya, Çin, İsrail, Almaniya, Avstraliya, Hindistan, Çexiya, ABŞ, Xorvatiya,
Birləşmiş Krallıq,
Yunanıstan, Portuqaliya,
Bolqarıstan, Gürcüstan,
İran, Rumıniya, Ukrayna,
Belarus, İsveçrə, Türkmənistan, Tailand və Koreyadır.
Hesabat dövründə
idxalda maşınların,
mexanizmlərin, elektrotexniki
avadanlıq və aparatların, nəqliyyat vasitələrinin, qiymətli
və ya azqiymətli daşların,
qiymətli metallar və onlardan hazırlanan məmulatların,
mineral məhsulları,
içkilər və
tütün məmulatlarının,
bitki mənşəli
məhsulların, plastik
kütlə və ondan hazırlanan məmulatların dəyəri
üstünlük təşkil
etmişdir. Cari ilin yanvar-avqust aylarında ölkəyə
53006 minik avtomobili,
5465 yük avtomobili,
165 avtobus idxal olunmuşdur. Hesabat dövründə bir çox məhsulun ölkədə istehsalı
və ya tələbatın azalması
səbəbindən idxalın
həcmi azalmışdır.
İxracın
strukturunda xam neft, təbii qaz və neft-qaz məhsullarının,
meyvə və tərəvəzlərin, plastik kütlə və
ondan hazırlanan məmulatların, kimya sənayesi məhsullarının,
pambıq lifi və ipliyinin, alüminium və ondan
hazırlanan məmulatların, qara metallar və ondan
hazırlanan məmulatların, alkoqollu və alkoqolsuz
içkilərin, şəkərin, bitki yağlarının
payı daha çox olmuşdur.
Rüstəm KAMAL,
Azərbaycan.-2024.-
20 oktyabr (№ 231).- S.9.