ABŞ-nin keçmiş prezidenti həm əsas ştatlarda, həm də milli sıralamalarda mövqelərini
gücləndirir
Kamala Harris və
Donald Trampın prezident seçkilərində
qalib gəlmək şansları ilə bağlı Amerikanın NBC telekanalının
sorğusunun nəticələri
şərhçilər və
analitiklər arasında
böyük müzakirələrə
səbəb olub.
Bu da hər iki namizədin prezident seçkilərində qalib
gəlmək şanslarının
bərabər olması
ilə əlaqədardır.
Onların hər birini respondentlərin 48 faizi dəstəkləyib.
Cəmi bir ay əvvəl Harris Trampı beş bənd qabaqlayırdı.
Bu müddət ərzində Trampın reytinqi 4 pillə yüksəlib, Harrisin reytinqi isə bir pillə azalıb.
Sorğunun ortaya
çıxmasından bir
gün sonra Harrisin seçki kampaniyası demokrat seçicilərin e-poçt
ünvanlarına mesaj
göndərib: "The New York Times" qəzeti Corciya, Arizona və Şimali Karolina ştatlarında səsvermənin
nəticələrini açıqlayıb.
Tramp hər üç ştatda liderdir. Biz onu
məğlub etməyimizə
kömək üçün
dərhal 25 dollar ianə verəcəyinizə
ümid edirik. Xahiş edirik, 25 dollar və ya daha çox
göndərin!"
Kamala Harris seçkilərdə
rəsmi namizəd olduqdan sonra, avqust ayından bəri tədricən
səsvermədə liderliyi
ələ alırdı.
Lakin bu ay vəziyyət dəyişməyə başlayıb.
Oktyabrın 20-nə olan
məlumata görə,
sorğuda iştirak edənlərin 49,2 faizi Harrisə, 48,3 faizi isə Trampa səs verib. Amma rəqəmlər hər gün dəyişir. Eyni zamanda ABŞ bukmeyker kontorları Trampın
Harris üzərində qalibiyyəti
üçün daha çox şans verir - müvafiq olaraq 53 faiz və 46 faiz.
Son məlumatlara
görə, namizədlərdən
heç biri hələ ki, ciddi liderliyə nail ola bilməsə
də, Kamala Harrisin rəqibi, ABŞ-nin keçmiş prezidenti Donald Trampın reytinqi durmadan artır. Respublikaçı namizəd
həm əsas ştatlarda, həm də milli sıralamalarda
öz mövqelərini
gücləndirir. Sosioloqların
fikrincə, yarışda
trend dəyişib və bu tendensiya
davam edərsə, eks-prezident Ağ Evə qayıda bilər.
ABŞ-də prezidentlik
yarışının bitməsinə
cəmi iki həftə qalıb. Artıq yarım aydan çoxdur ki, ictimai rəy
sorğuları Donald Trampa dəstəyin gücləndirilməsi tendensiyasını
nümayiş etdirir.
"RealClearPolitics"in konsolidasiya
edilmiş məlumatlarına
görə, hələlik
Kamala Harris irəlidədir. Reytinqlər aqreqatoru ona bir həftə
əvvəlki 2,2 faiz bəndi ilə müqayisədə hələ
də 1,3 faiz bənd üstünlüyü
təmin edir. Lakin bu, son dərəcə kövrək
liderlikdir. Məsələn,
əvvəlki prezidentlik
yarışında Co Bayden Trampı 8,9 faiz bəndi, 2016-cı ildə
keçmiş dövlət
katibi Hillari Klinton isə
onu 6,5 faiz bəndi qabaqlamışdı.
Ancaq Klinton 3 milyon səs üstünlüyü
ilə irəli keçsə də, nümayəndələrin verdiyi
səslərin hesabına
Trampa məğlub olub.
Son vaxtlar vitse-prezidentin populyarlığı
da əhəmiyyətli dəyişikliklərə
məruz qalır. NBC-nin son sorğusu seçicilər arasında
ona olan rəğbətin azaldığını
göstərib. Bir neçə
həftə ərzində
Harrisin populyarlığı
48 faizdən 43 faizə
düşüb. Donald Trampa dəstək təxminən
46 faiz təşkil
edir.
Əsas ştatlar
uğrunda mübarizəyə
gəlincə, orada
Donald Trampın orta hesabla 1 faizlik üstünlüyü var.
İndi prezidentlik yarışında,
əslində, üç
ştat uğrunda qızğın mübarizə
gedir, bunlardan ikisi ənənəvi olaraq demokratlara səs verən Viskonsin
və Miçiqandır.
Harrisin onları qazanma ehtimalı hələ də yüksəkdir, lakin gözlənilən qədər
deyil - müvafiq olaraq 51 faiz və 53 faiz.
"FiveThirtyEight"
hesablamalarına görə,
hər iki namizədin qalib gəlmək şanslarının
təxminən bərabər
olduğu Pensilvaniyada ən şiddətli mübarizə gözlənilir.
"RealClearPolitics"in məlumatına
əsasən, Donald Trampın
orada 0,7 faiz bəndi üstünlüyü
var. Belə
bir cüzi üstünlük də
Donald Trampın qələbəsinə
qoyulan mərclərin
artmasına səbəb
olub. Bukmeyker kontorları onları orta hesabla 57,8 faiz, Harris üçün
isə 40,9 faiz qiymətləndirir.
Yəqin ki, hazırkı
göstəricilərə bu
ştatlarda vəziyyətin
dəyişməsi də
təsir edir. Məsələn, Pensilvaniyada
qeydiyyatdan keçmiş
demokratların sayı
son iki il
ərzində 10,3 faiz
azalıb ki, bu da partiyada
məyusluq yaradır və onun tərəfdarları
arasında laqeydliyə
dəlalət edir.
ABŞ-nin həftəlik
"Newsweek" jurnalı xəbər
verir ki, təkcə 2023-cü ildə
qeydiyyatdan keçmiş
36 mindən çox demokrat Respublikaçılar
Partiyasına keçib.
Bu il isə
daha 61 mindən çox demokrat eyni addımı atıb.
Ölkədəki
mövcud qəliz seçki
sisteminə əsasən həlledici olan ümummilli səslərin
çoxluğu deyil, maksimum seçici sayına malik
ştatlarda qələbədir. Bu, həmişə xüsusi
intriqa yaradır. Təxminən on ştata "tərəddüd
edən" ştatlar
deyilir. Orada demokrat və ya respublikaçı partiyalar üçün açıq-aşkar üstünlük
yoxdur. Digər ştatlarda partiya elektoratı onilliklər əvvəl formalaşıb,
ona görə də orada həmişə
partiyalardan birinin elan edilmiş namizədi qalib gəlir.
Milli sorğular
namizədin ölkə
üzrə populyarlığının göstəricisi
olsa da, onlar heç də həmişə seçkinin
nəticəsini dəqiq
proqnozlaşdırmırlar. Bunun səbəbi Birləşmiş Ştatlarda
Seçici Kollegiya sistemindən istifadə edilməsidir və burada hər bir ştatdan öz əhalisinə təxminən uyğun gələn səslərin
sayının alınmasıdır.
Ümumilikdə Seçici
Kollegiyasının 538 üzvü,
yəni nümayəndə
var və namizədin qalib gəlməsi üçün
270 nümayəndənin səsi
lazımdır.
Nümayəndələr
2024-cü il dekabrın 17-də
səs verəcəklər. Daha sonra onların səsləri ABŞ Konqresində
yoxlanılacaq və sayılacaq. Bu prosedur yanvarın 6-da baş tutacaq. Səslərin hesablanması
başa çatdıqdan
sonra seçkilərin
nəticələrinin yekun
təsdiqi olacaq.
Yeni prezidentin rəsmi
inauqurasiyası 2025-ci il yanvarın 20-də Vaşinqtonda
keçiriləcək.
Rizvan CƏFƏROV,
Azərbaycan.-2024.-
22 oktyabr (¹ 232).- S.12.