Oxucu rəğbəti qazanan 45 yaşlı kitabxana

Kitabxanaların yaranmasını insanlar ilk günlərdən böyük maraqla qarşılayıblar. Elm öyrənmək, kitab oxumaq istəyənlər həvəslə bu məkana üz tutaraq biliklərini artırıblar. Kitabxanalarda tədqiqatlar aparan alimlər zaman-zaman insanlığa, bəşəriyyətə xidmət ediblər.

Tarixi mənbələrin verdiyi məlumatlara görə, kitabxanalar ilk dəfə qədim Şumerdə yaranıb. Bundan sonra bu elm ocaqları yavaş-yavaş başqa ölkələrə də ayaq açıb. Zamanında qədimliyi və dəyəri ilə daim öyünülən qiymətli kitabxanalardan biri də Assur hökmdarı tərəfindən yaradılıb. Kitabxanalar insanların elmə olan marağını daha da artırıb.

Azərbaycanda ilk kitabxanaların yaranması V əsrə - Qafqaz Albaniyası dövrünə gedib çıxır. O zaman 52 hərfdən ibarət olan əlifbanın tərtibindən sonra bir çox dəyərli kitab alban dilinə çevrilib. Xristianlıq dininin hökm sürdüyü Albaniyada kitabxanalar əsasən kilsələrdə yaradılırdı. IX-X əsrlərdə islam dininin vahid inanc sistemi kimi möhkəmlənməsindən sonra isə kitabxanaların da, kitabların da sayı artıb. Orta əsrlər Azərbaycanında kitabxana işinin daha çox üç istiqamətdə inkişaf etdiyi aydın görünür: saray kitabxanaları; məscid kitabxanaları; şairlərin, alimlərin, filosofların şəxsi kitabxanaları. Kitabxanalar yaradıldıqca, kitablar yazıldıqca o dövrün insanları daha elmli, daha bilikli və zəkalı olurdular.

Bugünkü dünyamızda da zənginliyi ilə tanınan və sevilən bir çox kitabxana fəaliyyət göstərir. Yer üzünün gözəl guşələrindən biri olan Azərbaycan bu baxımdan çoxlarından irəlidədir. Ölkəmizin ən böyük kitabxanası olan M.F.Axundzadə adına Milli Kitabxana təkcə Qafqazda deyil, Avropa qitəsində, o cümlədən dünyada şöhrəti olan milli kitabxanalardan biri hesab edilir.

Azərbaycanda kitabxanaların inkişafı əsasən XX əsrin 70-ci illərindən başlayaraq daha geniş vüsət almışdı. Həmin illərdə kitabxana şəbəkələri xeyli genişlənmiş və yeniləri yaradılmışdı. Bu sahədə qazanılan uğurlar Ulu Öndər Heydər Əliyevin adı ilə sıx şəkildə bağlıdır. Daim xalqının işıqlı gələcəyini düşünən Ümummilli Lider çıxışlarında, verdiyi müsahibələrində kitabxanaları millət üçün, cəmiyyət üçün müqəddəs bir yer, mənəviyyat, bilik, zəka və elm mənbəyi adlandırırdı. İnsanların elm və tərəqqi yolunda bələdçisi olan kitabxanaların əhəmiyyətini, oradakı zəngin mədəni irsin gələcək nəsillərə çatdırmaq istiqamətindəki rolunu yüksək dəyərləndirən Ulu Öndər Heydər Əliyev bu sahəni daim diqqət mərkəzində saxlayır və inkişafına böyük qayğı göstərirdi.

Prezident İlham Əliyevin ölkəmizdə kitabxana, kitab mədəniyyəti və digər sahələrin inkişafına göstərdiyi xidmətlər, imzaladığı fərman və sərəncamlar bu sahəyə olan diqqət və qayğının parlaq təzahürüdür. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu sahə daim fəaliyyətini daha da genişləndirir və təkmilləşdirir. Ölkəmizdə yaranan belə bir əlverişli şərait insanın mənən formalaşmasına, azərbaycançılıq ideologiyasının inkişafına, ədəbiyyat, incəsənət və mədəniyyətdə böyük nailiyyətlərin əldə edilməsinə gözəl imkan yaradır. Kitabxanaların inkişafına, kitab mədəniyyətinə yüksək dəyər verən dövlətimizin başçısı demişdir: "Azərbaycan kitabxanaları xalqımızın milli-mədəni sərvəti, yüzilliklərlə ölçülən qədim tarixə malik mədəniyyət ocaqlarıdır. Ölkəmiz qədim dövrlərdən başlayaraq, öz yüksək kitab mədəniyyəti ilə seçilmiş və zəngin kitabxanaları ilə tanınmışdır".

Yaxın günlərdə Yasamal rayon Mirzə Şəfi Vazeh adına Mərkəzi Kitabxananın 45 yaşı tamam olacaq. İllərdən bəri oxuculara xidmət göstərən bu mədəniyyət və elm ocağı 1978-ci ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin göstərişi ilə kütləvi kitabxana kimi təşkil olunub və bir ildən sonra qapılarını oxucuların üzünə açıb. 2011-ci ildə həyata keçirilən islahatlar nəticəsində M.Ş.Vazeh adına kitabxanaya Yasamal Rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) Mərkəzi Kitabxanası statusu verilib.

Kitabxananın Metodika və biblioqrafiya şöbəsinin müdiri Aysel Həsənova və İnformasiya resursları şöbəsinin müdiri Təranə Heydərova söhbət zamanı bildirdilər ki, bu mədəniyyət müəssisəsinin öhdəsinə düşən ən ümdə vəzifə informasiya sahəsində baş verən dəyişikliklərdə iştirak etmək, müntəzəm olaraq insanlara yeni məlumatlar verməkdir: "Üzərimizə düşən vəzifələrin öhdəsindən gəlmək üçün müasir forma və metodlardan səmərəli şəkildə istifadə edirik. MKS-də həyata keçirilən informasiyalaşdırma prosesi oxuculara onların tələbatına uyğun hərtərəfli məlumatlar almaq imkanı yaradır. Kitabxananın təşkil etdiyi tədbirlər bir çox veb-sayt və KİV-də geniş işıqlandırılır. M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxananın "Feysbuk" (yasamal MKS, "Sərhədsiz informasiya tribunası"), "İnstaqram" (yasamalmks), "X" (yasamal_MKS) sosial şəbəkələrində və “Yutub” kanalında səhifələri var. Bütün bunlar oxucularla ardıcıl təmas qurmağa, informasiya mübadiləsi aparmağa əlverişli şərait yaradır. Uğurla həyata keçirilən bu tədbirlər oxucuların mədəni və intellektual səviyyəsini artırmağa, gənc nəslin Vətənə, onun böyük şəxsiyyətlərinə məhəbbət hisslərini aşılamağa, hərbi-vətənpərvərlik tərbiyəsini formalaşdırmağa xidmət edir".

45 yaşlı kitabxananın kollektivi günümüzün vacib məsələlərindən biri olan uşaq ədəbiyyatının təbliğinə də böyük önəm verir. Mədəniyyət Nazirliyinin müvafiq əmrinə əsasən, "Feysbuk" sosial şəbəkəsində "Kitabsevər usaqlar" səhifəsi və eyniadlı "Yutub" kanalı fəaliyyət göstərir. Azyaşlı oxucuların mütaliəyə həvəsini və kitaba olan marağını artırmaq məqsədilə "Kitabsevər uşaqlar" səhifəsində zəruri materiallar yerləşdirilir.

Mərkəzi Kitabxanada "Şəhidlər ölməz, Vətən bölünməz", "Qəhrəmanlar unudulmur", "Milli Qəhrəmanlarımızı tanıyaq", "Tarix yazan igid veteran və qazilərimiz", "Nağıllar aləminə səyahət", "Yaradıcı oxucularımız", "Yubileylər silsiləsi", "Kitabxanaya kitab hədiyyə edirik", "Nəşrə hazırladığımız kitablar", "Kitabxananın beynəlxalq əlaqələri", "Təbiətə valeh olanlar", "Mədəniyyətimizin incisi - Şuşa" davamlı layihələr bu gün də davam etdirilir.

M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanada qarşılıqlı əməkdaşlıq məsələlərinə də böyük önəm verilir. Kitabxana "Kitabxananın beynəlxalq əlaqələri" layihəsi çərçivəsində MDB kitabxanaları ilə əməkdaşlıq edir. Əməkdaşlıq çərçivəsində Rusiya Federasiyasının Orenburq vilayətinin model kitabxanası ilə interaktiv plakatlar hazırlanır, Blaqoveşensk Şəhər Kitabxanası ilə təcrübə mübadiləsi aparılır. S.Vurğun adına Kiyev Şəhər Kütləvi Kitabxanasında, Udmurd və Saxa Respublikasının Milli kitabxanalarında Azərbaycan guşəsi yaradılmışdır. Kitabxana təkcə ölkə xaricində deyil, ölkə daxilində də - Gəncə şəhəri, Quba və Ucar rayonlarının MKS-ləri ilə sıx əməkdaşlıq edir. MKS-nin direktoru Fəxri mədəniyyət işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Lətifə Məmmədova müntəzəm olaraq beynəlxalq konfranslarda (Moskva, Sankt-Peterburq, İjevsk) iştirak və çıxış edərək, kitabxananın iş təcrübəsi və əldə etdiyi uğurlar haqqında danışır. Günümüzün aktual məsələlərilə bağlı beynəlxalq onlayn konfranslarda və dövri mətbuatda çıxışlar edir.

Şuşa şəhərinin 2024-cü ildə "İslam dünyasının mədəniyyət paytaxtı" elan edilməsi ilə əlaqədar M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanada "Mədəniyyətimizin incisi - Şuşa" adlı beynəlxalq layihəyə start verildi. Layihə çərçivəsində kitabxananın fəxri oxucuları olan şair və yazıçılar, ziyalılar Şuşa haqqında yazdıqları şeir, hekayə, əfsanə, nağıl, esse və s. oxuculara təqdim etdilər.

Kitabxanada həmçinin "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" ilə əlaqədar "Təbiətə valeh olanlar" adlı beynəlxalq layihə həyata keçirilir. Layihə çərçivəsində təqdim olunan əsərlərdə təbiətə, ətraf mühitə qayğı göstərmək, sağlam gələcək naminə yaşıl dünyamızı qorumaq tövsiyə olunur.

Kitabxanada kitab təqdimatları, ədəbi axşamlar, vətəndaşlıq və vətənpərvərlik saatları, poeziya gecələri, yaradıcılıq söhbətləri, icmallar, kitab sərgiləri və s. keçirilir. Elm ocağında mütaliə günləri, şeir və qiraət müsabiqələri, nağıl və rəsm saatları, kitab sərgiləri də təşkil olunur. Maraqlı videoçarxlar hazırlanır, sosial şəbəkələrdə paylaşımlar olunur, şair və yazıçıların kitabları təbliğ edilir, ən çox sevilən yazıçı və şairlərlə görüşlər keçirilir. Mərkəzi Kitabxananın təşkil etdiyi tədbirlərdə gənclərin iştirakına böyük önəm verilir.

Burada Narkomaniya və Narkobiznesə qarşı Beynəlxalq Mübarizə Gününə həsr olunmuş maarifləndirici tədbirlər, "İnsan Hüquqları Aylığı" çərçivəsində və uşaq hüquqlarına dair müxtəlif tədbirlər keçirilir.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illik, akademik Zərifə Əliyevanın 100 illik, Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban xanım Əliyevanın 60 illik yubileyləri kitabxanada böyük təntənə ilə qeyd olunmuşdur. Həmçinin Mirzə Şəfi Vazehin 225 və 230 illik, İmadəddin Nəsiminin 650 və 655 illik, A.A.Bakıxanovun 225 və 230 illik, dramaturq Cəfər Cabbarlının 120 və 125 illik, rus şairi M.Y.Lermontovun 210, Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın 110 və 115 illik, istiqlal şairi Əhməd Cavadın 130 illik, böyük dramaturq Hüseyn Cavidin 135 və 140 illik, Aşıq Ələsgərin 200 illik, şair, yazıçı Əli Tudənin 100 illik, nasir, dramaturq İlyas Əfəndiyevin 110 illik, Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının 100 və 105 illik və b. yubileyləri də keçirilmişdir.

Kitabxana cəmiyyətdə sosial reabilitasiyaya və uyğunlaşmaya ehtiyacı olan sağlamlıq imkanları məhdud insanların məlumat əldə etməsinə, onların asudə vaxtlarının təşkilinə daim dəstək vermişdir. Mərkəzi Kitabxanada İRBİS 64 (AKİS) proqramı əsasında elektron kataloq yaradılmışdır.

M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanada "Uşaqlara dair strategiyanın həyata keçirilməsi üzrə 2020-2025-ci illər üçün Fəaliyyət Planı"nın icrası və "Mədəniyyət Nazirliyinin gənclərin asudə vaxtının səmərəli təşkilinə dair Tədbirlər Planı"nın icrası ilə əlaqədar maraqlı tədbirlər həyata keçirilir.

Əziz oxucular! 45 yaşlı M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxana zəngin fondu, ənənəvi və elektron xidmətləri, maraqlı tədbirləri, peşəkar kitabxanaçıları ilə daim sizin xidmətinizdədir. Kitabxananın kollektivini əlamətdar gün münasibəti ilə təbrik edir, işlərində yeni uğurlar və bol oxucu sevgisi arzulayırıq.

Vahid MƏHƏRRƏMOV,

Azərbaycan.-2024.- 23 oktyabr (№ 233).- S.15.