Azərbaycan sərmayə sarıdan heç bir investordan asılı deyil

Qarabağ və Şərqi Zəngəzur yalnız daxili imkanlar hesabına dirçəldilir

Azərbaycan dünyada inkişaf edən ölkələr sırasında yer alsa da, ən yaxın strateji hədəfi inkişaf etmiş ölkəyə çevrilməkdir. Bunun, konkret desək, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, neft-qaz gəlirlərindən asılılığın azaldılması, qeyri-neft-qaz sənayesinin inkişafı və sosial məsələlərin həllinin daha da sürətlənməsi üçün ölkədə bir sıra vacib sənədlər qəbul olunub və hazırda həmin sənədlər çərçivəsində yer almış vəzifələr icra edilir.

Nəticədə ölkə üzrə iqtisadi inkişaf dinamikası yüksəlir, əhalinin sosial güvənliyi daha etibarlı təmin olunur. Prezident İlham Əliyev VII çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin ilk iclasındakı nitqində ölkənin iqtisadi göstəricilərinin yüksək olmasını vurğulayaraq demişdir ki, cari ilin 8 ayında ölkə iqtisadiyyatı 4 faizdən çox, o cümlədən qeyri-neft sektorunda 7 faiz artıb. Bu isə ilk növbədə o deməkdir ki, qarşıya qoyulan hədəfə çatmaq üçün ölkənin inkişaf tempi və potensialı yüksəkdir.

Məlumdur ki, sərbəst bazar iqtisadiyyatının inkişaf dinamikasının sabit qalması və artması kapital qoyuluşu ilə sıx bağlıdır. Başqa sözlə, iqtisadi inkişafın hərəkətverici qüvvəsi fasiləsiz kapitallaşmadan asılıdır. Bu səbəbdən də hazırda Azərbaycan hökumətinin apardığı iqtisadi siyasətin başlıca məqsədi sərmayə qoyuluşunun davamlı olmasını təmin etməkdir. Amma son illər dünyada baş verən qarşıdurmalar nəticəsində qlobal səviyyədə sərmayə qoyuluşunda azalma müşahidə olunur. Üstəlik, qütbləşən ölkələrin qarşılıqlı şəkildə bir-birilərinə sanksiyalar tətbiq etməsi investorları daha ehtiyatlı olmağa vadar edib. Çünki sərmayədarlar qoyduqları vəsaitin təhlükəsizliyinə əmin deyillər. Elə buna görədir ki, cari ilin Azərbaycanda yanvar-avqust aylarında ölkə üzrə yatırılan ümumi sərmayənin 58,7 faizi dövlətə, 41,3 faizi qeyri-dövlət sektorunun səhmdarlarına məxsusdur. Bu, indiki mürəkkəb zamanda yeganə çıxış yoludur. Yeri gəlmişkən onu da qeyd edək ki, hər hökumətin özəl sərmayə kəsirini əvəzləmək üçün bizim kimi maliyyə imkanı yoxdur. Azərbaycanın bunu etməsi uğurlu iqtisadi siyasətin nəticəsidir.

İndi isə konkret son rəqəmlərə müraciət edək. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin 8 ayında ölkənin iqtisadi və sosial sahələrinin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 11 milyard 216,9 milyon manat və ya ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,7 faiz çox investisiya yönləndirilmişdir. Bu dövrdə neft-qaz sektoruna yatırılmış investisiyaların həcmi 2,4 faiz azalsa da, qeyri-neft-qaz sektoruna yönəldilən investisiyaların həcmi 3,9 faiz artmışdır.

Kapital qoyuluşunda ölkənin inkişafına birbaşa təsir edən sahələrə xüsusi önəm verilir. Belə ki, hesabat dövründə ümumi sərmayənin 5 milyard 587 milyon manatı (49,8 faizi) məhsul istehsalı sahələrinə yönəldilmişdir. Daxili mənbələrdən əsas kapitala qoyulan investisiyanın dəyərinin ümumi sərmayənin 83,1 faizini təşkil etməsi isə onu göstərir ki, Azərbaycan qarşıya qoyulan vəzifələri icra etmək üçün kifayət qədər maliyyə imkanlarına malikdir və heç bir xarici köməyə ehtiyac yoxdur. Buna baxmayaraq, xarici səhmdarlar da Azərbaycana güvəndiklərindən ölkəmizdə müxtəlif sahələrə sərmayə yatırmaqdan çəkinmirlər. Dövlət Statistika Komitəsinin cari ilin yanvar-avqust ayları üzrə açıqladığı rəqəmlərə görə, xarici ölkələr və beynəlxalq təşkilatların vəsaitləri hesabına əsas kapitala yönləndirilmiş investisiyanın həcmi 1 milyard 819,5 milyon manat olmuşdur. Bunun 95,7 faizi Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı, ABŞ, İsveçrə, Türkiyə, Yaponiya, Rusiya, Norveç, İran, Hindistan, BƏƏ, Qırğızıstan və Fransa sərmayədarlarına məxsusdur.

Kapital qoyuluşu ölkənin hərtərəfli inkişafında önəmli rol oynayan müxtəlif təyinatlı obyektlərin tikintisinə imkan yaratmışdır. Hesabat dövründə ölkənin enerji sektoruna əlavə dəyər qazandıracaq Laçın rayonunda "Zabux", "Qarıqışlaq", "Zəngilan", "Şayıtlı" Su-Elektrik stansiyaları, Qəbələ rayonunda 110/35/10 kV-luq "Hacallı" elektrik yarımstansiyası tikilib istifadəyə verilmiş, paytaxtda və regionlarda bir çox sosial-iqtisadi obyektlər inşa olunmuşdur.

Təbii ki, onların əksəriyyəti işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yerləşir. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda görülən işlərin həcmi və sürəti hətta dünyada möcüzələr yaradan ölkələri belə, təəccübləndirir. Prezident İlham Əliyev 7-ci çağırış Milli Məclisin ilk iclasındakı nitqində bu barədə çox dəqiq demişdir: "...Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun dirçəldilməsi üçün genişmiqyaslı işlər aparılır. Bilmirəm, tarixdə buna oxşar bərpa işləri hansısa ölkədə aparılmışdır, ya yox". Sözsüz ki, bu səviyyədə, bu tezlikdə, bu keyfiyyətdə heç bir ölkədə aparılmayıb və yəqin ki, yaxın gələcəkdə aparılmayacaq da. Üstəlik, bütün görülən və görüləcək işlər yalnız daxili imkanlar hesabınadır. Dövlət başçısı demişkən: "...bütün bu işləri biz öz hesabımıza edirik... bizə bir daş da müftə verilməmişdir... Biz ancaq öz gücümüzə arxalanmalıyıq, öz potensialımıza güvənməliyik".

Rüstəm KAMAL,

Azərbaycan.-2024.- 26 sentyabr (№210).- S.12.