Şəhidlər
xiyabanı qırmızı
qərənfillərə bürünür
Boyun-boyuna vermiş
qərənfillərdən tarix yazılır...
"20 Yanvar", "1990"... Otuz dörd il qabaq Azərbaycan
xalqına qoşulub Qanlı Şənbə şəhidlərinə yas
tutan qərənfillər
bu dəfə tariximizdən "danışır"...
Müxtəlifrəngli
güllərdən ibarət
kompozisiyalar yaradılıb
Yanvarın
soyuq küləkli havasında Bakıda, Şəhidlər
xiyabanında 20 Yanvar faciəsinin növbəti
ildönümü ilə bağlı hazırlıq işləri
başa çatıb. Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin Mətbuat xidmətindən məlumat
aldıq ki, Şəhidlər xiyabanının
ərazisi daim Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin nəzarətindədir: "Ənənəvi
olaraq faciənin ildönümü ilə bağlı burada Hüzn günü ilə bağlı hazırlıq işləri
aparılıb. Müxtəlif
rəngli güllərdən
ibarət kompozisiyalar yaradılıb. Bu işlərə təcrübəli
mütəxəssislər, landşaft-dizaynerləri cəlb olunublar. Şəhidlər
xiyabanı ziyarətçiləri
qarşılamağa tam
hazırdır. Artıq
neçə gündür
ki, bu müqəddəs
məkana axın-axın
insanlar gəlir". Hazırlıq işlərinin
yanvarın 19-dək başa
çatdırılması planlaşdırılıb
Xalqın cəsarəti
ilə qalibiyyət qazanılan gün...
Yetmiş il dövlətinin müstəqilliyinə
həsrət qalan Azərbaycan xalqı otuz dörd il əvvəl imperiya buxovlarından birdəfəlik qurtulmaq üçün haqq səsini ucaltdı. Paytaxtın küçələrinə,
meydanlarına çıxan
azərbaycanlıların "Azadlıq" sədaları
SSRİ rəhbərliyini təşvişə
saldı. İmperiyanın
mərkəzi hakimiyyəti
1990-cı il yanvarın
19-dan 20-nə keçən gecə beynəlxalq hüquq normalarını və ölkə qanunlarını ayaqları
altına salıb tapdaladı. Əhaliyə
xəbərdar edilmədən
Bakı şəhərində
fövqəladə vəziyyətin
tətbiqinə başlanıldı.
Sovet ordu hissələrinin, xüsusi
təyinatlı dəstələrin,
daxili qoşunların
iri kontingentinin və hətta SSRİ-nin ermənilərin sıx yaşadığı
digər regionlarından
olan ehtiyatdakı hərbçilərin iştirakı
ilə həyata keçirilmiş hərbi
təcavüz nəticəsində
Bakıda dinc əhaliyə amansızlıqla
divan tutuldu. Yüzlərlə insan qətlə yetirildi, yaralandı və itkin düşdü. Ancaq bu müdhiş
cinayətə qol çəkənlər məqsədlərinə
çatmadılar. Azərbaycan
xalqının iradəsini
sındıra, yenidən
əsarətdə yaşamağa
məhkum edə bilmədilər. 20 Yanvar faciəsi totalitar rejimin süqutunu daha da sürətləndirdi.
Sovet imperiyası həmişəlik tarixə
gömüldü.
Şəhidlər xiyabanına
20 Yanvar şəhidlərini
ziyarətə gəlmiş
paytaxt sakini Şükufə Zeynalova ilə qeyd etdiyimiz
bu tarixi hadisələri birlikdə
xatırlayırıq. Müsahibimiz
vurğulayır ki,
1990-cı ilin yanvarında
Azərbaycan xalqı vətənsevərliyi, mərdliyi,
cəsarəti ilə
təpədən-dırnağadək silahlanmış imperiya cəlladlarını mənən
məğlub etdi.
"Uşaqlarımız
bilsinlər ki, bizim belə qəhrəmanlarımız var"
Azərbaycanın müstəqilliyinə
qovuşmasından artıq
on illər ötüb. O dövrün
gəncləri yaşa
dolub, uşaqları böyüyüb. Ötüb
keçən zamanın
axarında nəsillər
bir-birini əvəz edir. Vətəninin, xalqının müstəqilliyi,
azadlığı uğrunda
şəhid olanlara ehtiram dəyişməzdir.
Xalq öz qəhrəmanlarını sevgi
ilə anır. Təqdirəlayiq
bir məqam da odur ki,
bu sevgi uşaqlara da aşılanır. Şəhidlər
xiyabanında olarkən
bunun bir daha şahidi olduq.
20 Yanvar faciəsinin
otuz dördüncü
ildönümünə qızğın
hazırlıq işlərinin
aparıldığı bir
vaxtda Şəhidlər
xiyabanına gələn
ziyarətçilərin ardı-arası
kəsilmir. Bir çoxu öz övladları, ya da nəvələri ilə gəlir.
Paytaxt sakini Əntiqə Əliyeva dostları ilə birlikdə şəhidlərin
məzarı üstünə
qərənfil düzən
qızı Aytaca baxa-baxa danışır:
"Doğrudur, biz valideynlər, eləcə
də müəllimlər
tariximizi uşaqlarımıza
öyrədirik. Bizi sevindirən onların münasibətidir. Övladlarımız
özləri də tariximizi öyrənmək,
qəhrəmanlarımızı tanıtmaq istəyirlər".
Balaca Əli və Töhfə isə anaları ilə gəliblər. Ana söhbətimiz zamanı deyir: "Övladlarımın birinin
8, digərinin 5 yaşı
var. Onlara ölkəmizin müstəqilliyi,
torpaqlarımızın işğaldan
azad olunması uğrunda qurban getmiş şəhidlərimizdən
danışıram. Hər
il 20 Yanvar faciəsinin ildönümündə
onlarla bura gəlirəm. Bu gün də uşaqlarımı gətirmişəm
ki, şəhidlərimizi
yad etsinlər. Bilsinlər ki, bizim belə qəhrəmanlarımız var".
Ziyarətçilər arasında qrup halında gələnlər
də diqqəti cəlb edirlər. Bakı şəhərindəki
194 saylı tam orta məktəbin ibtidai sinif müəllimi
Şəfəq Rüstəmova
şagirdləri arasında
idi. Şəfəq Rüstəmova şagirdlərinə
20 Yanvar hadisələri
barədə dəfələrlə
məlumat verdiyini söyləyir: "Dərslərimizdə
xalqımızın azadlığı
yolunda qurban getmiş şəhidlərimizdən
danışırıq. Bu
gün isə bu xiyabanda onlara
deyirik ki, biz azad yaşaya
biliriksə, şəhidlərimizə
borcluyuq. Onlar bizim - öz doğma xalqının övladlarının yolunda
canlarından keçiblər".
Ankara liseyinin şagirdləri də Şəhidlər xiyabanına
ziyarətə müəllimləri
ilə birlikdə gəliblər. Məktəbin
müəllimi Səbinə
Abdullaqızı bu məqamı xüsusi vurğulayır: "Biz şəhidlərimizlə qürur
duyuruq. Onların qəhrəmanlıq dolu real həyat hekayələrini böyük
iftixar hissi ilə şagirdlərimizə
danışırıq. Uşaqların
gözlərində, sözlərində
eyni sevgini, fəxarət hissini görüb eşitdikcə
daha da qürurlanır,
fərəhlənirik".
117 saylı tam
orta məktəbin müəllimi Xəyalə
Rüstəmova da şagirdləri ilə birlikdə Şəhidlər
xiyabanının ziyarətçilərinə
qoşulur. Məktəbin
2p sinfinin şagirdləri
20 Yanvar şəhidlərinə
həsr olunmuş şeirlər söyləyirlər.
Gələnlərin çoxunun əllərində,
ya da çiyinlərində
üçrəngli Azərbaycan
bayrağı var. Ziyarətçilər 20 Yanvar
şəhidlərinin məzarları
önünə tər
qərənfillər düzürlər...
Zöhrə
FƏRƏCOVA,
Azərbaycan.-2024.-
19 yanvar, № 11.- S.14.