Dünyanın gözü Ağ Evdə, Makron isə Azərbaycandakı səfirini geri çağırır

Nə var - nə var - Qarabağa səfər edib

Fransanın Azərbaycandakı səfiri "məsləhətləşmələr" üçün geri çağırılıb. Sözügedən ölkənin Azərbaycandakı səfirliyinin Mətbuat xidmətinin bu haqda verdiyi açıqlamasında qeyd olunur: "Fransanın Azərbaycandakı səfiri Ann Buayonun yaxın müddətdə səlahiyyət müddəti başa çatacaq. Onun yerinə təklif edilən şəxsin kimliyi ilə əlaqədar məlumat Azərbaycan hökumətinə təqdim olunub".

Xatırladaq ki, Ann Buayon 2023-cü il yanvarın 26-da etimadnaməsini Azərbaycan Prezidentinə təqdim edib. Onun ölkəmizdə fəaliyyət göstərdiyi bu müddətdə Azərbaycan hökuməti diplomatik korpusun, xarici şirkətlərin nümayəndələrinin işğaldan azad olunmuş ərazilərə səfərlərini təşkil etsə də, Fransa səfirliyi nəinki həmin ziyarətlərdə iştirak etmiş, hətta cidd-cəhdlə bu səfərlərə mane olmağa çalışmışdır. Amma 2025-ci ilin iyununda səfir Ann Buayon, necə deyərlər, şeytanın ayağını qıraraq Şuşaya səfər etmişdir. Üstəlik, səfər zamanı açıqlama da vermişdir: "Şuşa Azərbaycan mədəniyyətini başa düşmək, anlamağa imkan verən şəhərdir. Həqiqətən də, burada olmaqdan böyük sevinc hissi keçirirəm. Bilirəm ki, Şuşa Azərbaycan üçün xüsusi yer tutur, çünki bu şəhər mədəniyyət və incəsənətin rəmzidir. Bundan əlavə, Şuşa dünyaya bir çox məşhur insanlar bəxş edib". Buayon həmçinin qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın Qarabağ regionunda aparılan tikinti-bərpa işlərinin gedişinə heyran qalıb.

Birmənalı olaraq qeyd edə bilərik ki, Fransa Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin ideya müəlliflərindən biridir. Bu ölkə istər problemin həllində vasitəçilik məqsədilə yaradılmış ATƏT-in Minsk qrupuna həmsədrlik etdiyi zamanda, istərsə də 2020-ci ildə Azərbaycan öz torpaqlarını hərbi yolla azad etdikdən sonra iki ölkə arasında sülh yaratmaqdan çox sülhə mane olan, münaqişə yaradan tərəf kimi fəaliyyət göstərib. 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə Fransa parlamentinin keçmiş "Dağlıq Qarabağ"ın müstəqilliyinin tanınması barədə qətnamə qəbul etməsi yəqin ki, çoxlarının yadındadır. Həm də o yadındadır ki, rəsmi Paris Ermənistan üzərindən regionda möhkəmlənmək üçün əl altında saxladığı beynəlxalq və regional təşkilatlar vasitəsilə Azərbaycana davamlı təzyiqlər göstərməyə cəhd edirdi. Bununla da kifayətlənməyib iki ölkə arasında münaqişəni qızışdırmaq üçün məğlub olmuş ölkəni silahlandırmaq yolunu da tutmuşdu. Amma bu zaman nəzərdən qaçırırdı ki, Azərbaycanın dövlət maraqlarını və mövqeyini nəzərə almadan Cənubi Qafqazda möhkəmlənmək faktiki olaraq mümkün deyil. Mümkün olmayan həm də Azərbaycanla güc dilində danışmaqla nəyə isə nail olmaqdır. Hətta səfiri geri çağırmaqla belə...

Bu arada xəbər yayıldı ki, səfir Ann Buayonun Şuşaya səfəri ləğv edilmiş qondarma "artsax"ın Fransadakı "daimi nümayəndəsi" Hovannis Gevorgyanın da "qəzəb"inə səbəb olub. Separatçıların nümayəndəsi Prezident Emmanuel Makrona məktub yazaraq "tədbir" görülməsini xahiş edib. Ancaq başa düşmək çətindir ki, bütün dünyanın gözünün Ağ Evə dikildiyi, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin bağlanmasının indiki qədər yaxın və real olduğu bir vaxtda Fransa nə adla səfiri ilə bağlı "tədbir" görəcək. Əvəzində onu başa düşürük ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın iyulun 10-da Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Əbu-Dabidə vasitəçisiz keçirilən görüşü Cənubi Qafqaza göz dikən Fransa üçün arzuedilməz idi. Başqa sözlə, görüşdən sonra iki dövlət arasında imzalanacaq sülh müqaviləsinin şərtlərinin razılaşdırıldığı və Zəngəzur dəhlizinə Amerkanın özəl şirkətinin nəzarət edəcəyi haqqında mətbuatda gedən məlumatlar adıçəkilən dəhlizə nəzarəti ələ keçirmək istəyən və Cənubi Qafqaz regionunda Ermənistan vasitəsilə möhkəmlənməyə can atan Fransa üçün "sürpriz" olmuşdur.

Aydın məsələdir ki, Fransanı düşündürən öz qlobal geosiyasi marağıdır. Amma vaxtilə dünyanın bir çox ölkələrində kütləvi surətdə əhalini məhv edən, insan hüquqlarına məhəl qoymayan, XXI əsrdə müstəmləkəçilik siyasətindən əl çəkə bilməyən bir dövlətin özünü "artsaxlı"ların müdafiəçisi kimi göstərməsi "tülkünün həccə getməsi" qədər gülünc və ikrahedici görünür. Elə ona görə də Cənubi Qafqazda geosiyasi maraqları iflasa uğrayan rəsmi Paris ona-buna söz atmaqla son uğursuz çabalarını edir. Xülasə, görünən odur ki, N.Paşinyan hökuməti ilə istədiyinə nail ola bilməyən Paris əli hər yerdən üzüldüyü üçün üzünü yenidən separatçılara və revanşistlərə tərəf çevirib. Təsadüfi deyil ki, bu günlər Fransa Milli Assambleyasında ermənipərəst və anti-Azərbaycan ünsürlər tərəfindən yeni qətnamə layihəsi irəli sürülüb. Qətnamə layihəsinin müəlliflərinin kimliyi artıq həmin layihənin mahiyyətini açıq şəkildə ortaya qoyur. Regionumuzda baş verən proseslərə növbəti müdaxilə cəhdi olan bu layihədə adəti üzrə reallıqlar təhrif olunur, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə açıq hörmətsizlik nümayiş etdirilir və ölkəmiz əleyhinə yalan ittihamlar yer alır.

Belə görünür ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında, xüsusən Əbu-Dabi görüşündən sonra və Ağ Evdə Azərbaycan Prezidenti və Ermənistan baş nazirinin ABŞ liderinin iştirakı ilə gözlənilən görüşü ərəfəsində Cənubi Qafqazda sülhü istəməyən məlum qüvvələr fəallaşıblar. Onlar vəziyyəti yenidən gərginləşdirmək və sülh gündəliyinə xələl gətirmək istəyirlər.

İndiyə kimi sülh danışıqlarında "vasitəçi"lik etmək üçün az qala dəridən-qabıqdan çıxan Makronun danışıqlar prosesindən tamamilə kənar qalması, bağlı qapılar arxasında iki ölkə arasında nələrin müzakirə edildiyini yalnız mətbuatdan xəbər tutması bu ölkənin Cənubi Qafqaz regionunda siyasi iflası deməkdir.

Elşən QƏNİYEV

Azərbaycan .- 2025.- 7 avqust (№163).- S.1;4.