Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığı bu sınaqdan da şərəflə çıxdı

Zəlzələnin mərkəzi olmuş Kahramanmaraşda "Azərbaycan məhəlləsi"nin açılışına çox qalmayıb

Zəlzələ dünyanın müxtəlif yerlərində fərqli şəkildə baş verir. Elə ölkələr var ki, onlarda zəlzələ ya olmur, ya da çox nadir hallarda yer silkələnir, o da hiss olunmayacaq dərəcədə zəif. Qardaş Türkiyə isə zəlzələnin ən çox baş verdiyi ölkələrdəndir. Mütəxəssislərin dediyinə görə, Türkiyə ərazisində iki yeraltı qırılma xətti mövcuddur və bu, qardaş ölkə üçün böyük təhlükə mənbəyidir.

İki il öncə - 2023-cü il fevralın 6-da baş verən zəlzələ nəinki Türkiyədə, hətta dünyada baş verən ən geniş və ən çox dağıntı törədən zəlzələ olması ilə fərqlənir. Həmin zəlzələnin "əsrin fəlakəti" adlandırılması hələ azdır, bəlkə də bu deprem əsrlərin faciəsidir. Mərkəzi Kahramanmaraş olmaqla, Türkiyədə bir neçə saat fərqlə baş verən 7,7 və 7,6 bal gücündəki dağıdıcı 2 zəlzələdə 53 min 537 nəfər həyatını itirib, 107 min 213 nəfər isə müxtəlif bədən xəsarətləri alıb. Bu zəlzələ nəticəsində 38 min 901 bina dağılıb. O, 11 vilayət, 124 rayon, 6929 kənd və məhəllə olmaqla, 120 min kvadratkilometr ərazini və 14 milyon insanı əhatə edib. Təsadüfi deyil ki, bu zəlzələ insan itkisi və əhatə etdiyi ərazi baxımından dünya üzrə ən dağıdıcı təbii fəlakətlər siyahısına düşüb.

Türkiyədə baş verən bu fəlakət bütün vicdanlı insanları kədərləndirdi, Azərbaycanda isə bu faciəni xalqımız özününkü bildi. Fəlakət zonasına yardım göstərmək üçün Türkiyədə insanlar necə fədakarlıqlar göstərirdisə, eynisi Azərbaycanda təkrar olunurdu. Analar qızlarına cehizlik üçün sırıdığı yorğan-döşəyi Türkiyədəki qardaş-bacılarına göndərməkdə tərəddüd etmirdi, böyükdən-kiçiyə, imkanlıdan imkansıza hərə bacardığı yardımı göstərirdi.

Bütün dünya Azərbaycan xalqının göstərdiyi bu qardaşlığa heyran oldu. Hamı başa düşdü ki, "iki dövlət - bir millət" gəlişigözəl olan şüar deyil, həqiqi qardaşlıq nümunəsidir. Bu qardaşlığın maddi tərəfi ilə yanaşı, bir mənəvi dəyəri də var. Türkiyədəki bacı və qardaşlarımız gördülər ki, onlar Azərbaycan xalqı kimi etibarlı bir dayağa, dərdini dərdi bilən, sevincini sevinci hesab edən canı bir, dili bir sirdaşa malikdirlər.

Həmişə çətin anlarda olduğu kimi, bu fəlakət zamanı da ölkəmizdə xalq-dövlət birliyi nümayiş olundu. Xalqımızın fədakarlığını dövlətimiz özünün imkanları ilə daha da dəyərli etdi. Dövlət qurumlarımız səfərbər oldular, qardaş ölkəyə yardım etmək üçün bir araya gəldilər, xilasedicilər tərəddüd etmədən fəlakət zonasına getmək istədiklərini bildirdilər. Azərbaycandan göndərilən 669 xilasedici Hatay, Antakya, Kahramanmaraş, Adıyaman və digər şəhərlərdə xilasetmə əməliyyatları zamanı 53 nəfəri xilas etdi, dağıntılar altından 780 cəsədi çıxararaq yaxınlarına təhvil verdi.

Ümumilikdə zəlzələ ilə əlaqədar Azərbaycan tərəfindən qardaş Türkiyəyə fevralın 6-dan martın 15-dək göstərilmiş humanitar və maliyyə yardımının ümumi məbləği 76,3 milyon manat (44,9 dollar) təşkil etdi. Dövlət qurumları tərəfindən zəlzələ bölgəsində zərərçəkənlərə göndərilən humanitar yardımların Türkiyəyə çatdırılması üçün 16 təyyarədən, 459 TIR, 25 vaqondan istifadə olundu.

Zəlzələ zamanı dövlət və xalq kimi Azərbaycanda olan ictimai təşkilatlar da bu prosesə yaxından dəstək verdi. Heydər Əliyev Fondu isə qardaş Türkiyəyə müstəsna yardım göstərməsi ilə fərqləndi. Birinci vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın göstərişinə əsasən, fond tərəfindən qardaş ölkəyə müxtəlif dərman preparatları, tibbi ləvazimat və avadanlıqlar, isti geyimlər, qızdırıcısı olan çadırlar, generatorlar, istilik radiatorları, çöl üçün qızdırıcılar, dizel yanacaqlı kaloriferlər, axtarış-xilasetmə işlərinə dəstək məqsədilə ləvazimat və avadanlıqlar çatdırıldı. Həmçinin fondun "Regional İnkişaf" İctimai Birliyi qardaş ölkəyə dəstək üçün humanitar yardım kampaniyası keçirdi.

Bunlardan əlavə, zəlzələ nəticəsində zərərçəkənlərə yardım üçün Azərbaycanda fəaliyyət göstərən QHT-lər "Qardaş köməyi" adlı platforma yaratdılar və bu platforma vasitəsilə soydaşlarımız Türkiyəyə müxtəlif ləvazimatlar göndərdilər. Fevralın 15-də Türkiyədə keçirilən "Türkiyə - tək ürək" adlı xeyriyyə kampaniyasında da Azərbaycan vətəndaşları fəal şəkildə iştirak etdilər.

Dövlətimiz zəlzələdən ən çox zərər görən Kahramanmaraşda bərpa-quruculuq işlərini görmək üçün 100 milyon dollar ayırdı. Həmin vəsaitlə şəhərdə "Azərbaycan məhəlləsi" tikilir. Sahəsi 28,5 hektar olan ərazidə yaşayış binaları, məktəb, uşaq bağçası, mədəniyyət mərkəzi inşa olunur. Yaxın günlərdə burada 1300 mənzilin, 764 qeyri-yaşayış obyektinin tikintisinin başa çatdırılaraq şəhər sakinlərinin ixtiyarına veriləcəyi gözlənilir.

Rüstəm KAMAL,

Azərbaycan.-2025.- 6 fevral (№ 22).- S.5.