Belə bir vaxtda tərtərli əkinçini
harada axtarsan, çöldə taparsan
44 günlük Vətən müharibəsində əldə
olunan şanlı qələbə və 24 saatdan az davam
edən antiterror tədbirlərindən
sonra Tərtər rayonunun da tarixində yeni dövr başladı. İllərdir düşmənlə
üz-üzə dayanan,
nankor qonşuların
hər cür əməllərinə mərdliklə
sinə gərən tərtərlilər nəhayət
ki, rahat nəfəs aldılar.
Əlbəttə, bu rahatlıqla bərabər,
qəlblərdə şəhid
yarası, ömrünün
bahar çağında
gözünün nurunu,
sağlamlığını itirən oğulların dərdi də var idi. Amma bu dərd
Tərtər camaatını
əymədi, əksinə,
onları Müzəffər
Ali Baş Komandanın
ətrafında daha sıx birləşdirdi, ölkəmizin, dövlətimizin
xoş gələcəyi
naminə səfərbər
etdi. Nəticələr
göz qabağındadır.
Prezident İlham Əliyevin
tapşırıq və
tövsiyələri ilə
ilk növbədə müharibənin
rayonun infrastrukturuna, yaşayış evlərinə
vurduğu ziyanlar aradan qaldırıldı.
Ötən il bu istiqamətdə Tərtər
şəhərində tikinti
və abadlıq-quruculuq
işləri davam etmişdir. Bu gün şəhərin küçələri
müasir memarlığın
tələblərinə uyğun
yenidən qurulur. Bir sıra işlər, o cümlədən Tərtər
Peşə Məktəbinin
əsaslı təmiri,
bir sıra küçələrin abadlaşdırılması
yekunlaşmış, yeni yaşıllıq
zolaqları salınmış,
işıq, qaz, telekommunikasiya xətləri
təmir edilmiş, ehtiyac olan ərazilərdə divarlar aqlay və bəzək
daşları ilə üzlənmişdir. Bunlardan
əlavə, respublika
və yerli əhəmiyyətli avtomobil
yollarında cari təmir işləri görülmüşdür.
"Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" çərçivəsində
keçirilən tədbirlərdə
hər bir tərtərli böyük
həvəslə iştirak
etmişdir. Bu çərçivədə
rayon üzrə iməciliklərlə
yanaşı, maarifləndirmə
işləri də önə çəkilmiş,
xüsusən məktəblilərdə
ekologiyanın qorunmasına
maraq oyatmaq üçün tədbirlər
həyata keçirilmişdir.
Konkret faktlara gəldikdə "Yaşıl
dünya naminə həmrəylik ili"ndə
ekoloji tarazlığın
qorunması məqsədi
ilə Bərdə-Ağdam
magistral yolunun kənarlarına
11,2 min, Tərtər-Goranboy, Tərtər-Bərdə yolları
istiqamətində yol
kənarlarına və
rayonun digər yaşayış məntəqələrinə
21 min olmaqla ümumilikdə
32 min ağac və gül kolu əkilmişdir.
Onu da qeyd edək ki, Tərtər təbiətinə, iqliminə
görə həmişə
seçilən rayonlardan
olub. Bu yaşıllığı,
səliqə-sahmanı qorumaq
üçün rayonda
keçirilən tədbirlər
kampaniya xarakteri daşımır, davamlıdır
və hər kəs yaşadığı
kəndin, küçənin,
həyətin özünəməxsusluğunu
qorumaq üçün
ümumi işə töhfə verir.
Rayonda görülən
abadlıq, tikinti-quruculuq
işləri ilə yanaşı, iqtisadiyyatın,
o sıradan aqrar
sektorun inkişafı
da diqqətdə saxlanılır.
Konkret rəqəmlərə
keçək: 2024-cü il ərzində rayon üzrə
istehsal edilən kənd təsərrüfatı
məhsullarının dəyəri
112,3 milyon manatdan çox olmuşdur ki, onun da 61,1 milyon manatlığı bitkiçilik,
51,2 milyon manatlığı
heyvandarlıq məhsullarının
hesabına formalaşmışdır.
Ötən il kənd
təsərrüfatı bitkilərinin
əkin sahəsi
23136,2 hektar olmuşdur.
Onun 7978 hektarını
(34,5 faizini) dənli və dənli paxlalı, 4611,7 hektarını
(20 faizini) texniki bitkilər, 1466 hektarını
(6,3 faizini) kartof, bostan və tərəvəz, 9080,5 hektarını
(39,2 faizini) yem bitkiləri təşkil etmişdir. 2024-cü ildə
sahələrdən qarğıdalı
da nəzərə alınmaqla
ilkin çəkidə
24752,9 ton dənli və
dənli paxlalı bitkilər toplanmışdır.
Həmin dövr ərzində 7797 hektar taxıl sahəsindən 23676 ton məhsul biçilmiş, orta məhsuldarlıq 30,4 sentner
olmuşdur. 3712 hektardan
11628,7 ton buğda, 4085
hektardan 12047,3 ton arpa götürülmüşdür ki, bu da buğda üzrə 31,3, arpa üzrə 29,5 sentner məhsuldarlıq deməkdir.
Məhsuldarlığa görə
buğda üzrə ən yüksək nəticə Mamırlı
(49 sentner), Borsunlu (43 sentner), Seydimli (40 sentner), arpa üzrə Mamırlı
(50 sentner), Borsunlu (41 sentner), Sarov (40 sentner) kəndlərində
olmuşdur.
Pambıqçılıq Tərtərdə
kənd təsərüfatının
ənənəvi sahələrindən
sayılır. Hələ
sovet dönəmində
tərtərlilər bu
sahədə zəngin
təcrübə toplamışlar.
Yaşlı insanlar
Ulu Öndər Heydər
Əliyevin pambıqçılarla
görüşlərini, onlara
verdiyi tövsiyələri
bu gün də minnətdarlıq hissi ilə xatırlayırlar. Ötən
mövsüm rayon üzrə
2306,5 hektarda pambıq
əkilmişdir ki, bu
da 2023-cü ilə nisbətən
2,9 faiz çox idi. Tarlalardan 6696,8 ton pambıq toplanmış, orta məhsuldarlıq inişilki
göstəriciyə nisbətən
4,6 faiz artaraq 29,5 sentnerə çatmışdır.
Pambıqçılıqla yanaşı, rayonda çuğundur, günəbaxan,
tərəvəz, meyvə
istehsalı da yeni texnologiyaların
tətbiqi hesabına artır.
Son illər Tərtərdə
tingçilik sürətlə
inkişaf edir.
2024-cü ildə rayonun
təsərrüfatlarında 2468 min meyvə və 844 min dekorativ bitki tingləri yetişdirilmişdir. Paralel
olaraq baramaçılıq
sahəsində irəliləyiş
var. Keçən il kümçülər
370 qutu baramaqurdu saxlamış və 9271 kiloqram barama tədarük etmişlər.
Hər qutudan orta hesabla 39,4 kiloqram barama istehsal olunmuşdur ki, bu da 2023-cü ildəkindən
8,6 kiloqram və ya 27,9 faiz çoxdur.
Müstəqilliyimizin ilk illərində
baramaçılıq unudulmuşdu.
Amma son illər ölkədə
ənənəvi kənd
təsərrüfatı sahələrinin
inkişafı ilə
bağlı həyata
keçirilən tədbirlər
insanlarda bu xeyirli və vacib sahəyə marağı artırmışdır.
İlk növbədə kəndlərdə
ipəkçiliyin yem
bazası yaradılmışdır
ki, bu da kənd əməkçilərinə az
müddət ərzində
yüksək gəlir
əldə etməyə
kömək edir. Söz düşmüşkən
qeyd edək ki, ötən il baramaçılara
54,3 min manat subsidiya verilmişdir.
Ölkəmizdə ət məhsullarına artan tələbat təsərrüfatlarda
mal-qara və qoyun-keçilərin baş
sayının artırılması
üçün yeni üsullar
axtarılmasını tələb
edir. Tərtər rayonunda bu məqsədlə
süni mayalanmaya diqqət artırılmışdır.
2024-cü il ərzində rayonda
süni mayalanma yolu ilə 1161 baş buzov doğulmuşdur. Bu cür
üsulla doğulmuş
1311 baş buzova görə 131,1 min manat subsidiya verilmişdir. Həmçinin baytarlıq
xidmətinin daha yüksək, müasir səviyyəyə qaldırılması
üçün tədbirlər
görülmüşdür.
Bol kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalında
suvarmanın düzgün
təşkili həmişə
vacib məsələlərdən
olub. Bu sahədə tərtərlilər uzun müddət ciddi çətinliklərlə üzləşmişlər.
Sərsəng və Suqovuşan su anbarları işğaldan
azad edildikdən sonra isə əkinçilərin üzü
gülür. Prezident
İlham Əliyevin sərəncamları
ilə yeni subartezian quyularının vurulması,
mövcud quyuların təmir edilərək istismara verilməsi də fermerlərin su sarıdan problemlərini
həll edib.
Tərtər Su Meliorasiya Sistemləri İstismarı İdarəsinin
müdiri Murad Zeynalov deyir ki, rayonda mövcud olan 599 subartezian quyusundan 37-si içməli, 562-si kommunal,
məişət və
suvarma məqsədi ilə istismar olunur: "591 subartezian quyusu saz və
işlək vəziyyətdədir.
Qalan 8 quyu təmir olunur. Keçən il 274 subartezian
quyusunun nasosları əsaslı təmir olunmuş, 27 subartezian quyusunun yararsız nasosları yenisi ilə əvəz edilmişdir. Ötən
il həmçinin kəndlərdə
8 yeni subartezian quyusu qazılmışdır. Yaxın
günlərdə onların
istismara verilməsi nəzərdə tutulur".
Fermerlər də suvarma işçilərinin
onların problemlərinə
operativ və həssas yanaşdıqlarını
deyirlər.
Bu bahar günlərində tərtərliləri harada
axtarsan, sahələrdə
taparsan. Həmişə
Boz ay kimi gördüyümüz
mart da bu il sanki həmin ay deyil, özünün istisi ilə kəndlini çölə çağırır.
Belə bir vaxtda Tərtər əkinçisi evdə otura bilərmi?!
Lazım QULİYEV,
Azərbaycan.-2025.-14
mart (№56).- S.14.