Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 14 aprel 2009-cu il tarixli Fərmanı ilə təsdiq
edilmişdir
Azərbaycan Respublikası regionlarının
2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramı
Giriş
Keçən əsrin
90-cı illərinin ortalarından Azərbaycan xalqının
ümummilli lideri Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə
başlanmış demokratik dövlət quruculuğu sahəsində
genişmiqyaslı islahatlar nəticəsində ölkədə
iqtisadi və siyasi sabitlik təmin edilmiş, beynəlxalq aləmdə
Azərbaycan Respublikasının nüfuzu əhəmiyyətli
dərəcədə yüksəlmiş, iqtisadiyyatın
dinamik inkişafının əsası qoyulmuşdur. Həyata keçirilən islahatların
başlıca məqsədi demokratik və güclü
iqtisadiyyata malik müstəqil dövlətin qurulmasından
ibarət olmuşdur. İqtisadi sahədə həyata
keçirilən tədbirlər bazar iqtisadiyyatı mexanizmləri
əsasında sahibkarlıq fəaliyyətinin genişləndirilməsinə,
yerli və xarici investisiyaları, müasir texnologiyaları cəlb
etmək və qabaqcıl idarəetmə təcrübəsindən
faydalanmaqla rəqabətə davamlı məhsul istehsal edən
müəssisələrin, yeni iş yerlərinin
yaradılmasına və nəticə etibarilə ölkənin
iqtisadi qüdrətinin artırılmasına yönəlmişdir.
1994-cü ildə
imzalanmış və Azərbaycan Respublikasının tarixində
yeni mərhələnin əsasını qoyan "Əsrin
müqaviləsi"nin icrasına
başlanılması xarici investisiyaların ölkəyə
cəlb olunmasına güclü təkan vermişdir.
Uğurlu neft strategiyasının həyata keçirilməsi
nəticəsində ilbəil artan neft və qaz gəlirlərini
qeyri-neft sektoruna yönəltməklə iqtisadiyyatın
tarazlı inkişafına nail olmaq son illər Azərbaycan
dövlətinin qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdən
biri olmuşdur. Bu baxımdan regionların
inkişafının sürətləndirilməsi dövlətin
iqtisadi siyasətinin başlıca hədəflərindən
biri kimi müəyyənləşdirilmişdir.
Regionlarda mövcud olan əmək
ehtiyatlarından, təbii və iqtisadi potensialdan səmərəli
istifadə etmək, iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunun
inkişafını sürətləndirmək və aqrar
sektorda islahatları dərinləşdirmək, əhalinin məşğulluğunu
artırmaq, yoxsulluğun səviyyəsini azaltmaq, infrastrukturu
yeniləşdirmək, əlverişli investisiya şəraiti,
müasir tipli müəssisələr, yeni iş yerləri
yaratmaq istiqamətində sistemli tədbirlərin həyata
keçirilməsi məqsədilə Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 11 fevral tarixli Fərmanı
ilə "Azərbaycan Respublikası regionlarının
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci
illər)" təsdiq edilmişdir. Eyni zamanda,
Quba-Xaçmaz, Şəki-Zaqatala, Dağlıq Şirvan, Lənkəran,
Aran, Gəncə-Qazax və Yuxarı Qarabağ iqtisadi
rayonlarına daxil olan şəhər və rayonların sosial-iqtisadi
inkişafının sürətləndirilməsinə dair əlavə
olaraq 17 sərəncam imzalanmışdır.
Regionların sosial-iqtisadi
inkişafı ilə yanaşı, Bakı şəhərinin
ətraf qəsəbələrini abadlaşdırmaq,
onların resurslarından daha səmərəli istifadəni təmin
etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 2006-cı il 27 fevral tarixli 1338 nömrəli Sərəncamı
ilə "Bakı şəhərinin qəsəbələrinin
2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi
inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər
Proqramı" təsdiq olunmuşdur. Bu Proqramda
hər bir qəsəbə üzrə müxtəlif sahələri
əhatə edən konkret tədbirlər müəyyən
edilmişdir.
Hər iki proqramda nəzərdə
tutulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsi nəticəsində
ölkədə qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafı,
yeni müəssisələrin və iş yerlərinin
yaradılması, regionlarda, eləcə də ölkə
paytaxtında kommunal xidmət və sosial infrastruktur təminatının
həcminin və keyfiyyətinin yüksəldilməsi,
sahibkarlıq mühitinin daha da
yaxşılaşdırılması, əhalinin məşğulluq
səviyyəsinin artırılması, yoxsulluğun
azaldılması sahəsində əhəmiyyətli nailiyyətlər
əldə olunmuşdur. Odur ki, "Azərbaycan
Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)", eləcə
də "Bakı şəhərinin qəsəbələrinin
2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi
inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər
Proqramı" çərçivəsində
başlanmış işlərin davam etdirilməsi məqsədilə
"Azərbaycan Respublikası regionlarının
2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramı" hazırlanmışdır.
Dövlət
Proqramının Tədbirlər Planı
aşağıdakı bölmələr üzrə tərtib
edilmişdir:
1. Ölkə əhəmiyyətli
tədbirlər.
2. Bakı şəhərinin
rayon və qəsəbələri üzrə tədbirlər.
3. Ölkənin iqtisadi
rayonları üzrə tədbirlər:
3.1. Abşeron iqtisadi rayonu
(Abşeron, Xızı rayonları, Sumqayıt şəhəri);
3.2. Aran iqtisadi rayonu
(Ağcabədi, Ağdaş, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar,
Göyçay, Hacıqabul, İmişli, Kürdəmir,
Neftçala, Saatlı, Sabirabad, Salyan, Ucar, Zərdab
rayonları, Şirvan, Mingəçevir, Yevlax şəhərləri);
3.3. Dağlıq Şirvan
iqtisadi rayonu (Ağsu, İsmayıllı, Qobustan,
Şamaxı rayonları);
3.4. Gəncə-Qazax iqtisadi
rayonu (Ağstafa, Daşkəsən, Gədəbəy,
Goranboy, Göygöl, Qazax, Samux, Şəmkir, Tovuz
rayonları, Gəncə və Naftalan şəhərləri);
3.5. Quba-Xaçmaz iqtisadi
rayonu (Dəvəçi, Xaçmaz, Quba, Qusar, Siyəzən
rayonları);
3.6. Lənkəran iqtisadi
rayonu (Astara, Cəlilabad, Lerik, Masallı, Yardımlı, Lənkəran
rayonları);
3.7. Naxçıvan iqtisadi
rayonu (Naxçıvan şəhəri, Babək, Culfa, Ordubad,
Sədərək, Şahbuz, Kəngərli, Şərur
rayonları);
3.8. Kəlbəcər-Laçın
iqtisadi rayonu 1(Kəlbəcər, Laçın, Zəngilan,
Qubadlı rayonları);
3.9. Şəki-Zaqatala
iqtisadi rayonu (Balakən, Qax, Qəbələ, Oğuz, Zaqatala,
Şəki rayonları);
3.10. Yuxarı Qarabağ
iqtisadi rayonu 1(Ağdam, Tərtər, Xocavənd, Xocalı,
Dövlət
Proqramının icraçıları müvafiq mərkəzi
və yerli icra hakimiyyəti orqanlarıdır. Onun
icrasının əlaqələndirilməsi Azərbaycan
Respublikasının İqtisadi İnkişaf Nazirliyi tərəfindən
həyata keçirilir.
1. "Azərbaycan
Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramının (2004-2008-ci illər)" və
"Bakı şəhərinin qəsəbələrinin
2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi
inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər
Proqramı"nın icrasının əsas
yekunları
"Azərbaycan
Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)"nın uğurlu icrası nəticəsində
ölkədə makroiqtisadi göstəricilərin səviyyəsində
yüksək artım əldə edilmiş, sosial-iqtisadi
inkişaf sahəsində nəzərdə tutulmuş tədbirlərin
həyata keçirilməsi əhalinin həyat səviyyəsinin
yüksəlməsində mühüm rol
oynamışdır. Ötən beş ildə Ümumi Daxili
Məhsulun (ÜDM) real həcmi 2,6 dəfə artaraq 38 milyard
manata çatmış, ÜDM-in adambaşına düşən
nominal həcmi 5 dəfə artaraq 4440 manat təşkil
etmişdir. Qeyri-neft sektoru 1,8 dəfə
artmış, 2008-ci ilin yekunlarına görə ÜDM-də
qeyri-dövlət sektorunun payı 84,5 faiz təşkil
etmişdir. Qeyri-neft sektoruna qoyulan investisiyanın həcmi son
beş ildə 6,2 dəfə artmış
və ümumi investisiyaların strukturunda onun xüsusi çəkisi
2003-cü ildəki 26,8 faizdən 2008-ci ildə 69 faizə
çatmışdır. Ölkə sənayesində 2,5 dəfə, kənd təsərrüfatında
isə 25,2 faiz artım olmuşdur.
İqtisadiyyatın
sürətli inkişafı ilə yanaşı, son illər əhalinin
rifahını səciyyələndirən göstəricilərdə
də yüksək artım dinamikası müşahidə
edilmiş, 2003-cü illə müqayisədə 2008-ci ildə
əhalinin gəlirləri 4 dəfə artmışdır. Bu dövrdə muzdla işləyənlərin
orta aylıq əmək haqqı 3,5 dəfə
artaraq inflyasiya səviyyəsini 1,7 dəfə üstələmiş
və 268 manata çatmışdır. 2008-ci
ilin sentyabrından minimum əmək haqqının və
pensiyanın minimum məbləğinin həddi 75 manata
çatdırılmışdır. 2003-cü ildə
ölkə əhalisinin təxminən 45 faizi yoxsulluq şəraitində
yaşayırdısa, 2008-ci ilin sonuna bu kateqoriyaya əhalinin
yalnız 13,2 faizi aid olunur.
Azərbaycanda
həyata keçirilən çevik iqtisadi siyasət dövlət
büdcəsinə, onun gəlir və xərclərinin
dinamikasına və strukturuna öz təsirini göstərmişdir. Aparılan
uğurlu islahatlar və ardıcıl iqtisadi siyasət nəticəsində
dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərinin
ÜDM-ə nisbəti ilbəil dəyişmişdir. Büdcə-vergi siyasəti, əsasən,
makroiqtisadi sabitliyin möhkəmləndirilməsinə,
iqtisadi inkişafın sürətlənməsinə, əhalinin
sosial vəziyyətinin daha da yaxşılaşmasına və
büdcə kəsirinin minimuma endirilməsinə yönəldilmişdir.
Həyata keçirilən çevik büdcə-vergi siyasəti
nəticəsində dövlətin iqtisadi qüdrətinin
daha da artırılması, regionların, qeyri-neft sektorunun və
sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, istehsal və
infrastrukturun müasir tələblərə uyğun yenidən
qurulması, xalqın rifah halının
yaxşılaşdırılması istiqamətində
işlər davam etdirilmiş, dövlət büdcəsi
sosial və investisiya yönümlü, inkişaf və
quruculuq büdcəsinə çevrilmiş, iqtisadi
islahatların və dövlət proqramlarının maliyyələşmə
mənbəyi kimi çıxış etmişdir.
Ölkə iqtisadiyyatının
inkişafına bütün maliyyə mənbələri
hesabına əsas kapitala qoyulmuş investisiyanın həcmi
son beş ildə 33,5 milyard manat təşkil
etmiş, bunun 53,2 faizi daxili, 46,8 faizi isə xarici investisiyalar
olmuşdur. 2008-ci ildə istifadə edilmiş investisiyanın
həcmi 2003-cü il səviyyəsini 3 dəfə üstələmiş,
adambaşına düşən investisiyanın həcmi
2003-cü illə müqayisədə 605,8
manat çox olmuşdur. 2003-cü ildə ümumi
investisiyaların həcmində daxili investisiyaların payı
24,8 faiz olduğu halda, 2008-ci ildə bu
göstərici 78,6 faiz təşkil etmişdir.
Ötən beş il ərzində
həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər
nəticəsində ölkədə 766 mindən çox
yeni, o cümlədən 547,5 min daimi
iş yeri açılmışdır. Ölkədə 27,5 mindən çox yeni müəssisə
yaradılmışdır ki, bunun da 40 faizə qədəri
regionlarda fəaliyyət göstərir. Yeni
yaradılmış müəssisələrin 88 faizdən
çoxunu xüsusi mülkiyyətli müəssisələr
təşkil edir.
Azərbaycan Respublikasında
investisiya mühitinin daha da
yaxşılaşdırılması, sahibkarlığın
inkişaf etdirilməsi, qeyri-neft sektorunun inkişafının
və yeni iş yerlərinin yaradılmasının sürətləndirilməsi
məqsədilə fiziki şəxslərin gəlirlərindən
tutulan vergilərin dərəcələrinin maksimum həddi
35 faizə, mənfəət vergisinin dərəcəsi və
sosial sığorta ayırmaları 22 faiz səviyyəsinə
endirilmiş, vergilərin ümumi sayı 9-dək
azaldılmış, kənd təsərrüfatı məhsulları
istehsalçıları, torpaq vergisi istisna olmaqla, digər
vergilərdən azad edilmişdir. Ölkədə
mövcud olan lisenziyalaşdırma sistemi köklü surətdə
dəyişdirilmiş, lisenziyalaşdırılan fəaliyyət
növlərinin sayı xeyli dərəcədə
azaldılmış, lisenziyaların müddəti isə
uzadılmışdır. Yeni
lisenziyalaşdırma sisteminin tətbiqi azad rəqabətin
inkişafını, istehsal olunan məhsulun, göstərilən
xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəlməsinə təkan
vermişdir. Bununla yanaşı, ölkədə
ixrac rüsumları ləğv edilmiş, idxalda
rüsumların 15 faizlik maksimal həddi müəyyənləşdirilmişdir.
Dövlət
Proqramının icrası dövründə
sahibkarlığa dövlət dəstəyinin mühüm
istiqamətlərindən biri də sahibkarların güzəştli
kreditlərlə təmin edilməsi mexanizmi olmuşdur. Sahibkarlıq fəaliyyətinin
dəstəklənməsi və bu sahəyə dövlət
qayğısının artırılması məqsədilə
2004-2008-ci illər ərzində Azərbaycan Respublikası
İqtisadi İnkişaf Nazirliyi nəzdində fəaliyyət
göstərən Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitləri
hesabına ölkə üzrə 6991 sahibkarlıq subyektinə
323,4 milyon manat kredit verilmişdir.
Ötən
müddət ərzində sahibkarların maliyyə mənbələrinə
çıxışının sadələşdirilməsi
məqsədilə ölkənin müxtəlif bölgələrində
567 filial və 99 bank şöbəsi fəaliyyət göstərmişdir. Bank
filiallarının 47 faizi, bank şöbələrinin isə
57 faizi regionların payına düşür. Müntəzəm
olaraq təşkil edilmiş biznes forumları yerli və
müxtəlif ölkələrdən olan iş
adamlarını, eləcə də rəsmi dairələri
bir araya gətirməklə, sahibkarlar arasında maarifləndirmə
işinin təşkili və onların məlumat əldə
etmə imkanlarının genişləndirilməsinə,
ölkə regionlarının mövcud təbii və əmək
resurslarından səmərəli istifadə edilməsi, habelə
xarici investisiyaların cəlb edilməsi prosesinin dəstəklənməsinə
müsbət təsir göstərmişdir. Sahibkarlıq fəaliyyətinin
inkişafının daha da sürətləndirilməsi məqsədilə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Sahibkarlıq fəaliyyəti
subyektlərinin fəaliyyətinin "bir pəncərə"
prinsipi üzrə təşkilinin təmin edilməsi tədbirləri
haqqında" 25 oktyabr 2007-ci il tarixli 2458
nömrəli Sərəncamı qəbul edilmişdir. Sərəncama əsasən ölkədə biznes
mühitinin əlverişliliyinin daha da artırılması və
biznesə başlama prosedurlarının sadələşdirilməsi
üçün zəruri tədbirlərin görülməsi
məqsədilə "bir pəncərə" prinsipinin tətbiqi
nəzərdə tutulmuşdur.
Sahibkarlığın
inkişafı və biznes mühitinin təkmilləşdirilməsi
istiqamətində ölkədə aparılan islahatlar beynəlxalq
təşkilatlar tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdir. 2008-ci ildə
açıqlanan Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə
Korporasiyası tərəfindən hazırlanan və biznes
mühitinin əlverişliliyi üzrə qiymətləndirməni
özündə əks etdirən nüfuzlu "Doing
Business" hesabatında Azərbaycan biznes mühitinin təkmilləşdirilməsi
sahəsində dünya üzrə Ən İslahatçı
Ölkə elan edilmişdir.
Azərbaycan
Respublikasında əhalinin zəruri ərzaq məhsulları
ilə təmin edilməsi məqsədilə aqrar bölmədə
aparılan köklü islahatlar bu sahənin daha sürətlə
inkişafına əlverişli zəmin yaratmışdır. Dövlət
tərəfindən kənd təsərrüfatı istehsalçılarına
və emal müəssisələrinə geniş texniki və
maliyyə dəstəyi aqrar bölmənin inkişafında
mühüm rol oynayır. "Kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi
haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il
23 yanvar tarixli Sərəncamına uyğun olaraq kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarının istifadə
etdikləri yanacağın, motor yağının və
mineral gübrələrin dəyərinin orta hesabla 50 faizinin
dövlət tərəfindən ödənilməsi kənd
təsərrüfatı istehsalına güclü təkan
vermişdir. 2003-cü illə müqayisədə 2008-ci ildə
taxıl istehsalı 21,4 faiz, kartof - 40,1
faiz, tərəvəz - 17,4 faiz, bostan məhsulları - 14,3
faiz, meyvə və giləmeyvə - 24,6 faiz, üzüm - 78,1
faiz artmışdır. Bu müddət ərzində diri
çəkidə ət istehsalı 30,6 faiz, süd istehsalı
18,3 faiz, yumurta istehsalı 47,9 faiz, yun istehsalı isə 22,3
faiz artmış, kənd təsərrüfatının
ümumi məhsulu isə 25,2 faiz artmışdır.
Ölkədə
aparılan aqrar siyasətin tərkib hissəsi kimi lizinq
münasibətlərinin inkişafı məqsədilə
"Aqrolizinq" ASC yaradılmış və ötən
müddət ərzində səhmdar cəmiyyətinin nəzdində
müxtəlif bölgələrdə fəaliyyət göstərən
Aqroservis filialları tərəfindən kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarına sifarişlər əsasında
20 növ aqrotexniki xidmət göstərilmişdir. Fəaliyyətə
başladığı 2005-ci ildən ötən dövr ərzində
"Aqrolizinq" ASC tərəfindən 7299 ədəd kənd
təsərrüfatı texnikası, 27 dəst texnoloji
avadanlıq, 236,9 min ton mineral gübrə, 7 adda 294,3 ton
pestisid gətirilmişdir.
Dövlət Proqramı
çərçivəsində regionlarda infrastrukturun bərpası
və inkişafı, əhalinin kommunal xidmətlərlə,
o cümlədən elektrik enerjisi, qaz və su ilə təchizatının
yaxşılaşdırılması, səhiyyə və təhsil
müəssisələrinin tikintisi, əhalinin sosial vəziyyətinin
daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində
mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, bu sahəyə
irihəcmli dövlət investisiyaları yönəldilmişdir.
Məhz ölkə iqtisadiyyatına
genişmiqyaslı investisiya qoyuluşu uzunmüddətli
perspektivdə qeyri-neft sektorunda yüksək iqtisadi artım
tempinin dayanıqlığını təmin edəcəkdir.
Azərbaycan
Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafında yanacaq-enerji
kompleksinin müstəsna rolu vardır. Regionun lider
ölkəsi kimi, Azərbaycan artıq təkcə
özünün deyil, bütövlükdə bölgənin
Avropaya, eləcə də onun enerji təhlükəsizliyi
sisteminə qoşulmasına çalışır. Vaxtilə Rusiya və İrandan qaz idxal edən Azərbaycan
Respublikası son 5 ildə qaz ixrac edən ölkəyə
çevrilmişdir. Bu müddət ərzində ölkənin
inkişafında mühüm rolu olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft və
Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin
inşası, şimal-cənub və şərq-qərb nəqliyyat
dəhlizlərinin yaradılması kimi möhtəşəm
layihələrin başa çatdırılması,
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun inşasına
başlanılması ölkənin regional əhəmiyyətini
artırmaqla yanaşı, bölgələrdə yaşayan əhalinin
infrastruktura və bazarlara çıxış
imkanlarını yaxşılaşdıraraq sahibkarlıq fəaliyyətinin
genişləndirilməsi üçün əsaslı zəmin
yaratmışdır.
Ölkənin
regionlarında yeni elektrik stansiyalarının tikintisi əhalinin
elektrik enerjisinə olan tələbatını təmin etməklə,
energetika sisteminin dayanıqlığında mühüm rol
oynayır.
Ötən 5 il ərzində ölkədə
9 elektrik stansiyası tikilmişdir ki, bunun 7-si regionlarda fəaliyyət
göstərir. Astara, Şəki, Xaçmaz
rayonlarında modul tipli elektrik stansiyalarının,
Naxçıvan Muxtar Respublikasında 3 elektrik stansiyasının,
Sumqayıt şəhərində yeni istilik elektrik
stansiyasının tikintisi başa
çatdırılmış və istifadəyə
verilmişdir. Bundan başqa, Şirvan
şəhərində, Dəvəçi, Quba və
Füzuli rayonlarında yeni elektrik stansiyaları tikilməkdədir.
Paytaxt əhalisinin elektrik enerjisinə olan tələbatını
tam təmin etmək məqsədilə Bakı şəhərində
110 MVt-lıq və Qaradağ rayonunda 300 MVt-lıq "Səngəçal"
modul tipli elektrik stansiyaları tikilib istifadəyə
verilmişdir. "Bakıelektrikşəbəkə"
və "Sumqayıtelektrikşəbəkə" səhmdar
cəmiyyətlərinin müstəqil fəaliyyəti bərpa
edilmişdir.
Təbii qazla təchizatın
yaxşılaşdırılması sahəsində
görülmüş işlərin nəticəsi olaraq 13
illik fasilədən sonra Naxçıvan Muxtar Respublikasına
təbii qazın verilməsi bərpa olunmuş, Lerik,
Yardımlı rayonları və Füzuli rayonunun Horadiz şəhəri
ilk dəfə, habelə Ağcabədi, Beyləqan
rayonları, Ağdam rayonunun Quzanlı qəsəbəsi və
s. rayonlar təbii qazla təmin edilmişdir. Hazırda
regionların, xüsusilə də kənd və qəsəbələrin
qazlaşdırılması sahəsində işlər davam
etdirilir.
2004-2008-ci illərdə
regionlarda istilik sisteminin yenidən qurulması ilə əlaqədar
75 yeni qazanxana tikilmiş və 72 qazanxana əsaslı təmir
olunmuşdur.
Mərkəzləşmiş qaydada istiliklə təmin edilməsi
nəzərdə tutulan obyektlərin istilik təminatını
yaxşılaşdırmaq məqsədilə ötən
dövr ərzində Bakı şəhərində onlarla
qazanxana tikilib istifadəyə verilmiş, əhalinin qaz təchizatını
yaxşılaşdırmaq üçün Sabunçu, Binəqədi,
Suraxanı, Səbail, Qaradağ, Nizami, Xətai, Əzizbəyov
rayonlarının qəsəbələrində yeni qaz xətləri
çəkilmiş, mövcud qaz kəmərlərində əsaslı
təmir və yenidənqurma işləri
aparılmışdır.
Ötən müddət ərzində
su və kanalizasiya sistemlərinin təkmilləşdirilməsi
məqsədilə dövlət investisiya xərcləri
hesabına, eyni zamanda beynəlxalq maliyyə təşkilatlarını
cəlb etməklə müvafiq layihələr, o cümlədən
Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin tikintisi, Gəncə,
Şəki, Ağdaş və Göyçay şəhərlərinin,
habelə ölkədəki kiçik şəhərlərin
su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən
qurulması ilə bağlı işlər davam
etdirilmişdir.
Əhalinin su təminatının
yaxşılaşdırılması üçün
Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin
inşası böyük əhəmiyyətə malikdir. Su kəməri
istifadəyə verildikdən sonra Oğuz və Qəbələ
ərazisindəki yeraltı su mənbələri hesabına
Bakı şəhərinə saniyədə 5 kubmetr həcmində
su nəql ediləcək və əhali yüksək keyfiyyətli
su ilə təmin olunacaqdır. Taxtakörpü su
anbarının və su elektrik stansiyasının
inşası Bakı, Sumqayıt şəhərlərinin,
ümumən Abşeron yarımadasının içməli
su, suvarma suyu və texniki su ilə təminatını 2 dəfə
yaxşılaşdıracaq, bu obyektlərin istifadəyə
verilməsi nəticəsində ildə 15 milyon manatlıq
elektrik enerjisinə qənaət olunacaqdır.
Ölkənin
dinamik sosial-iqtisadi inkişafı zəruri infrastrukturun, o
cümlədən etibarlı nəqliyyat sisteminin inkişaf
etdirilməsini labüd etmişdir. Nəqliyyat sisteminin
inkişaf etdirilməsində başlıca vəzifə əhalinin
nəqliyyat xidmətlərinə artan tələbini ödəməklə
həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi və
dayanıqlı iqtisadi artıma xidmət etmək
üçün əlverişli nəqliyyat siyasətinin həyata
keçirilməsindən ibarətdir. Odur ki, 5 il ərzində
regionlarda 1000 km-dən çox magistral yol çəkilmiş
və ya əsaslı təmir edilmis, 600 km respublika əhəmiyyətli
və 2700 km yerli əhəmiyyətli yollarda təmir işləri
aparılmış, 69 yeni körpü tikilmiş, 34
körpü təmir edilmişdir.
Son beş
il ərzində Naxçıvan, Gəncə, Lənkəran
və Zaqatala şəhərlərində müasir standartlara
uyğun yeni hava limanları tikilərək istifadəyə
verilmişdir.
Bakı şəhərində
nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi və sərnişindaşıma
xidmətinin keyfiyyətinin daha da yüksəldilməsi məqsədilə
ölkəyə iri və orta tutumlu avtobuslar gətirilərək
istismara buraxılmışdır. Eyni zamanda, Bakı
şəhərinin sərnişin nəqliyyatında hərəkətin
tənzimlənməsinin və idarə olunmasının təkmilləşdirilməsi
məqsədilə nəqliyyat əməliyyatlarının intellektual
idarə edilməsi sisteminin yaradılması nəzərdə
tutulmuşdur. Bu sistemin tətbiqi ilə Bakı şəhəri
üzrə sərnişin daşınmasında və avtomobil
nəqliyyatı vasitələrinin hərəkətində
yaranmış problemlərin aradan qaldırılmasına və
sərnişindaşıma marşrutlarının
optimallaşdırılmasına nail olunacaqdır.
Ötən müddət ərzində
Bakı şəhərində bir sıra yol
qovşağı və piyada keçidi istifadəyə
verilmiş, ümumi uzunluğu 43,9 km olan
Xırdalan dairəvi-Binəqədi-Balaxanı avtomobil yolu təmir
olunmuşdur. Ölkənin 3 magistral yolunu birləşdirən,
uzunluğu 21,5 km olan "Bakı dairəvi yolu"nun, "Əzizbəyov"
metro stansiyası dairəsindən Heydər Əliyev Hava
Limanına qədər (14 km) avtomobil yolunun və 6 zolaqlı
Zığ-Binə, habelə Bilgəh-Pirşağı
avtomobil yolunun tikintisi ölkə paytaxtının nəqliyyat
sisteminin yaxşılaşdırılmasında mühüm əhəmiyyətə
malikdir. Paytaxt sakinlərinin rahat və təhlükəsiz
daşınmasında müstəsna rol oynayan metro nəqliyyatı
sahəsində bir sıra işlər aparılmış, o
cümlədən "Nəsimi" stansiyası inşa
olunmuş, "İçərişəhər" və
"28 may" stansiyaları yenidən qurulmuşdur,
"Azadlıq prospekti" stansiyasının inşası isə
artıq tamamlanmaq üzrədir.
Bakı şəhərində
ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması və
çirkli suların dənizə axıdılmasının
qarşısının alınması məqsədilə
Hövsan aerasiya stansiyasının genişləndirilməsi və
2 saylı Zığ nasos stansiyasının yenidən
qurulması layihəsi həyata keçirilməkdədir. Bibiheybət və
Sabunçu rayonu ərazisində neftlə çirklənmiş
100 hektara yaxın sahə rekultivasiya edilmiş, lay suları
axıdılan açıq kanalların 1200 metrlik hissəsi
qapalı dəmir-beton kanalla əvəz edilmişdir. Buzovna qəsəbəsində gücü 10 min
kubmetr/gün olan bioloji təmizləyici qurğular kompleksi
istifadəyə verilmişdir.
Son dövrdə
əhaliyə göstərilən kommunal xidmətlərin
yaxşılaşdırılması istiqamətində xeyli
işlər görülmüş, Almaniya, Rusiya və Yaponiya
istehsalı olan ixtisaslaşdırılmış
maşınlar Bakıya gətirilmişdir. Yeni texnika və
texnologiyanın tətbiqi ilə məişət
tullantılarının mütəmadi olaraq
yığılması və emal edilməsi təmin ediləcəkdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin "Bakı şəhərində
məişət tullantıları ilə bağlı idarəetmənin
təkmilləşdirilməsi haqqında" 2008-ci il 6 avqust tarixli Sərəncamı isə bu sahədə
köklü islahatların aparılmasında böyük əhəmiyyət
kəsb edir. Sərəncamda qeyd olunan məqsədlərə
nail olmaq üçün "Təmiz Şəhər"
ASC-nin yaradılması, Balaxanıda bərk məişət
tullantılarının yandırılması zavodunun
inşası və Dünya Bankının "Bərk məişət
tullantılarının kompleks idarəçiliyi" layihələrinin
həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Müasir
dövrdə ölkədə əlverişli biznes
mühitinin formalaşmasında və əhalinin həyat səviyyəsinin
yaxşılaşdırılmasında rabitə xidmətləri
müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Ötən
müddət ərzində regionlarda rabitə xidmətlərinin
səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə
müasir tipli avtomat telefon stansiyaları tikilmiş və yenidən
qurulmuş, yeni poçt binaları istifadəyə
verilmişdir.
Dövlət
Proqramı çərçivəsində sosial təminat sahəsində
əlillərin və şəhid ailələrinin mənzil
şəraitinin yaxşılaşdırılması və əlillər
üçün bərpa mərkəzlərinin
yaradılması ilə bağlı zəruri tədbirlər
həyata keçirilmişdir. Bu müddət ərzində
regionlarda əlillər və şəhid ailələri
üçün 33 yaşayış binası, əlillər
üçün 7 bərpa mərkəzi inşa edilmişdir.
Azərbaycan
Respublikasında təhsil ocaqlarının tikintisinə,
onların maddi-texniki bazasının müasir tələblərə
uyğun qurulmasına xüsusi diqqət yetirilir. Dövlət
Proqramının qəbulundan ötən beş
il ərzində 1600 yeni təhsil müəssisəsi və
ayrı-ayrı təhsil müəssisələri
üçün əlavə korpuslar tikilib istifadəyə
verilmişdir. Regionlarda 636 yeni məktəb
tikilmiş, 192 məktəb əsaslı təmir olunmuş,
ayrı-ayrı məktəblərdə 243 yeni sinif
otağı tikilib istifadəyə verilmişdir.
Yalnız Heydər Əliyev Fondunun "Yeniləşən Azərbaycana
yeni məktəb" proqramı çərçivəsində
ötən müddətdə 238 məktəb binası
tikilmiş, 39 təhsil müəssisəsi, o cümlədən
28 internat məktəbi əsaslı təmir olunmuş, 8
uşaq bağçası bərpa edilmiş, müasir
avadanlıqlarla təmin olunmuşdur.
Azərbaycan
Respublikasında əhalinin sağlamlığının
qorunması, tibbi xidmətin keyfiyyətinin daha da
yaxşılaşdırılması həyata keçirilən
sosial-iqtisadi siyasətin başlıca istiqamətlərindən
olaraq daim dövlətin diqqət mərkəzindədir. Son illər
iqtisadiyyatın yüksək inkişafı səhiyyə sahəsinə
də öz təsirini göstərmiş və bu sahədə
aparılan islahatlar nəticəsində əhalinin
sağlamlığının qorunması istiqamətində
bir sıra mühüm işlər görülmüş, o
cümlədən tibb müəssisələrinin maddi-texniki
bazası əhəmiyyətli dərəcədə
yaxşılaşdırılmışdır. Ötən müddət ərzində ölkədə
onlarla xəstəxana, poliklinika və diaqnostika mərkəzi
tikilərək əhalinin istifadəsinə verilmiş, səhiyyə
müəssisələri müasir tibbi ləvazimat və
avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. Lənkəran,
Qazax, Zaqatala, Bərdə, Qəbələ rayonlarında, Gəncə,
Naxçıvan və Şirvan şəhərlərində
yeni müasir müalicə-diaqnostika mərkəzləri fəaliyyətə
başlamış, Sumqayıtda "Real-Med" diaqnostika
sağlamlıq mərkəzi, Xaçmazda "N-KAY M
Klinik" özəl klinikası, Sabirabadda "Muğan"
klinikası, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa
rayonunda Mərkəzi xəstəxana, Babək rayonunda
"Duzdağ" Fizioterapiya mərkəzi və s. səhiyyə
obyektləri tikilib istifadəyə verilmişdir.
Bakının Xocasən, Əhmədli
və Bülbülə qəsəbələrində
poliklinikalar, Buzovnada Vərəm Əleyhinə Dispanser
üçün 125 çarpayılıq yeni korpus inşa
edilmişdir. 2008-ci ildən Azərbaycan Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan bütün
müalicə-profilaktika müəssisələrində pullu
xidmət ləğv edilmişdir ki, bu da insanların
sağlamlığının qorunması sahəsində
çox mühüm və əhəmiyyətli addım
olmuşdur.
Azərbaycan
Respublikasının hərtərəfli inkişafı
üçün idman potensialının güclənməsi də
çox böyük əhəmiyyət daşıyır. Çünki
həyata keçirilən gənclər siyasətinin əsas
istiqamətləri sırasında gənclərin
sağlamlığının qorunması və fiziki
inkişafı aktual istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirilmişdir.
Ötən dövr ərzində ölkənin
regionlarında 18 müasir olimpiya kompleksi tikilib istifadəyə
verilmişdir, 15 belə kompleksin tikintisi isə davam etdirilir.
Ölkədə
formalaşmış əlverişli iqtisadi mühit Dövlət
Proqramının uğurla gerçəkləşdirilməsinə
zəmin yaratmışdır. Bundan sonrakı dövrdə də həyata
keçiriləcək sosial-iqtisadi siyasət,
yaradılmış iqtisadi potensial iqtisadi inkişafın
sürətləndirilməsinə və keyfiyyətcə daha
yüksək səviyyəyə qalxmasına, cəmiyyətdə
orta təbəqənin payının artmasına, əhalinin həyat
səviyyəsinin yaxşılaşmasına və yoxsulluq həddinin
aşağı düşməsinə səbəb olmaqla,
davamlı sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsində
mühüm rol oynayacaqdır.
2. Dövlət
Proqramının məqsədi, vəzifələri və
regional inkişafın prioritet istiqamətləri
"Azərbaycan
Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın əsas məqsədi ölkədə
qeyri-neft sektorunun inkişafının sürətləndirilməsinə,
iqtisadiyyatın diversifikasiyasına, tarazlı regional və
davamlı sosial-iqtisadi inkişafa, əhalinin həyat səviyyəsinin
daha da yaxşılaşdırılmasına nail olmaqdır.
Dövlət Proqramında
müəyyən edilmiş məqsədə nail olmaq
üçün aşağıdakı vəzifələrin
yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulur:
- ölkənin
təbii və əmək potensialından səmərəli
istifadə etməklə qeyri-neft sektorunun sürətli
inkişafının təmin edilməsi;
- infrastruktur
təminatının yaxşılaşdırılması
istiqamətində tədbirlərin davam etdirilməsi;
- sahibkarlıq
mühitinin yaxşılaşdırılması ilə
bağlı məqsədyönlü tədbirlərin həyata
keçirilməsi və sahibkarlığın
inkişafının daha da sürətləndirilməsi;
- iqtisadiyyatın
inkişafına investisiyaların cəlb olunması işinin
davam etdirilməsi;
- ixracyönümlü
məhsul istehsalının stimullaşdırılması;
- müasir
tipli infrastruktur obyektlərinin yaradılması, mövcud
obyektlərin beynəlxalq standartlara
uyğunlaşdırılması;
- əhalinin
kommunal xidmətlərlə təminatının
yaxşılaşdırılması;
- əhalinin
məşğulluq səviyyəsinin artırılması
istiqamətində tədbirlərin davam etdirilməsi;
- yoxsulluğun
səviyyəsinin azaldılması.
Dövlət Proqramında
müəyyən edilmiş məqsədlərə nail
olunması, eləcə də qeyd edilən vəzifələrin
yerinə yetirilməsi üçün ölkədə
makroiqtisadi sabitliyin davam etdirilməsi mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Uğurla həyata keçirilən
neft strategiyası Azərbaycanın beynəlxalq iqtisadi sistemə
inteqrasiyasına, neft və qaz gəlirlərinin səmərəli
istifadəsi nəticəsində makroiqtisadi sabitliyin qorunub
saxlanmasına səbəb olmuş və bu sahədə tədbirlərin
davamlı olaraq həyata keçirilməsinə əlverişli
şərait yaratmışdır.
Makroiqtisadi sabitliyi nəzərə
alaraq qarşıdakı illərdə bütövlükdə
iqtisadiyyatın, o cümlədən regionlarda ayrı-ayrı
sahələrin inkişafının başlıca şərtlərindən
biri olan orta illik inflyasiya tempinin və milli valyutanın məzənnəsinin
məqbul səviyyədə saxlanılması, vergi dərəcələrinin
optimal həddə müəyyənləşdirilməsi, kənd
təsərrüfatı məhsulları
istehsalçılarına tətbiq edilən güzəştlərin
müddətinin artırılması, yeni iş yerlərinin
yaradılmasının stimullaşdırılması,
gömrük dərəcələrinin optimal səviyyədə
saxlanılması, xarici borcların səmərəli idarə
olunması siyasəti davam etdiriləcəkdir. Valyuta
gəlirlərinin artırılması, inflyasiya risklərinin
azaldılması, monetar və büdcə-vergi siyasətinin
koordinasiyasının gücləndirilməsi, dövlət xərclərinin
artımının nəzarətdə saxlanılması və
digər tədbirlər hesabına makroiqtisadi vəziyyətə,
habelə qeyri-neft sektorunun inkişafına mənfi təsirlərin
qarşısının alınması növbəti illərdə
də iqtisadi siyasətin başlıca məsələləri
hesab olunur.
Ölkə
iqtisadiyyatının dünya təsərrüfat sisteminə inteqrasiyasının
sürətləndirilməsi məqsədilə gələcəkdə
Azərbaycanın nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarla,
iqtisadi birliklərlə əməkdaşlığının
genişləndirilməsi üçün qanunvericiliyin,
standartların beynəlxalq tələblərə, o cümlədən
Ümumdünya Ticarət Təşkilatının (ÜTT) tələblərinə
uyğunlaşdırılması prosesi sürətləndiriləcəkdir.
Xarici iqtisadi siyasət istehsal olunmuş məhsulların
ixracı üçün əlverişli şərait
yaradılmasına, eyni zamanda, daxili bazarın haqsız rəqabətdən
qorunmasına yönələcəkdir.
Büdcə-vergi
siyasətində əsas məqsədlərdən biri
qeyri-neft sektorunun dayanıqlı inkişafına, ölkənin
makroiqtisadi vəziyyətinin sabit saxlanılmasına,
iqtisadiyyatın səmərəli tənzimlənməsi və
onun dinamik inkişafının
stimullaşdırılmasına nail olmaqdan ibarətdir. Bu baxımdan
qarşıdakı illərdə ölkədə
istehsalın genişləndirilməsinə, rəqabət
qabiliyyətli iqtisadiyyatın, infrastrukturun, əlverişli
investisiya mühitinin yaradılmasına və iqtisadiyyata cəlb
olunacaq sərmayələrdə ölkənin daxili
resurslarının payının artırılmasına nail olunması
zəruridir. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatına
dövlət qayğısının və bu sahəyə
birbaşa subsidiyaların artırılması, emal müəssisələrinin
yaradılmasına investisiyaların cəlb edilməsi,
qeyri-neft, qeyri-xammal sənaye sahələrinin, turizmin
inkişafının təmin edilməsi 2009-2013-cü illərdə
qarşıda duran prioritet istiqamətlər hesab olunur.
Vergi sisteminin təkmilləşdirilməsi
məqsədilə qarşıdakı illərdə
aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi
nəzərdə tutulmuşdur:
- vergi dərəcələrinin
optimallaşdırılması;
- sahibkarlığın
təşviqinə yönəlmiş vergi-gömrük siyasətinin
həyata keçirilməsi;
- kənd
təsərrüfatı məhsullarının
istehsalçılarına tətbiq edilən vergi güzəştlərinin
müddətinin uzadılması;
- sahibkarlara
göstərilən vergi xidmətinin
yaxşılaşdırılması və əhatə dairəsinin
genişləndirilməsi üçün kompüter
terminallarının və özəl vergi məsləhəti
xidmətinin yaradılması.
Qarşıdakı
illərdə pul-kredit siyasətində manatın rəqabət
qabiliyyətliliyinin əlverişli səviyyədə
saxlanmasını təmin edən məzənnə siyasətinin
həyata keçirilməsinə və pul təklifi
kanallarının optimallaşdırılmasına xüsusi
diqqət yetiriləcəkdir. Pul-kredit siyasəti makroiqtisadi
sabitliyin möhkəmləndirilməsinə, o cümlədən
qeyri-neft sektorunda, regionlarda məşğulluğun və
istehsalın stimullaşdırılmasına, bu əsasda onun
sürətli və intensiv inkişafına, real sektorda
investisiya fəallığının yüksəlməsinə,
iqtisadiyyatın diversifikasiyasına, yoxsulluğun səviyyəsinin
azaldılmasına və əhalinin həyat səviyyəsinin
davamlı olaraq yüksəldilməsinə yönələcəkdir.
Azərbaycan Respublikasında
pul-kredit sahəsində, o cümlədən regionlarda maliyyə
xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi üçün həyata
keçirilən vahid dövlət siyasətinin başlıca
məqsədləri aşağıdakılardan ibarət
olacaqdır:
- ölkənin
valyuta ehtiyatlarının artırılması;
- monetar
siyasət və monetar tənzimləmə alət və
mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və səmərəliliyinin
yüksəldilməsi;
- manatın
sabitliyinin və tam daxili dönərliliyinin təmin edilməsi;
- bank
sistemində maliyyə sabitliyinin qorunması, bankların
regional filial şəbəkəsinin genişləndirilməsi;
- nağdsız
ödəniş vasitələrinin (POS-terminallar, bankomatlar,
info-köşklər) quraşdırılmasının
sürətləndirilməsi üçün
stimullaşdırıcı tədbirlərin görülməsi;
- sığorta
və lizinq xidmətlərinin əhatə dairəsinin
genişləndirilməsi;
- kənd
təsərrüfatında sığortanın
stimullaşdırılması və inkişafı məqsədilə
beynəlxalq təcrübəyə əsaslanan yeni iqtisadi
metodların tətbiqi.
Ölkənin
uzunmüddətli iqtisadi və sosial inkişafını təmin
etmək üçün investisiya siyasəti mühüm alətlərdən
biridir. Bu sahədə əsas vəzifə iqtisadiyyatın
bütün sahələrinə investisiya qoyuluşu
imkanlarının genişləndirilməsi və daha əlverişli
investisiya mühitinin təmin edilməsi məqsədilə
bütün investorlar üçün azad rəqabət
mühitinin yaradılmasından və sahədə mövcud
normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsindən
ibarət olacaqdır.
Qarşıdakı
illərdə özəlləşdirməyə
açılmış müəssisələrdə şəffaf
və səmərəli özəlləşdirmə
prosesinin həyata keçirilməsi davam etdiriləcəkdir. Qeyri-neft
sektorunda müəssisələrin investisiya fəaliyyətinin
dəstəklənməsi istiqamətində məqsədyönlü
işlər həyata keçiriləcək, müasir istehsal
avadanlıqlarının idxalı təşviq ediləcəkdir.
Dövlət investisiya siyasəti
regionlarda yeni iş yerlərinin yaradılmasına, infrastruktur
obyektlərinin etibarlı istismarının təmin edilməsinə,
insan kapitalının inkişafı və vətəndaşların
sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi kimi prioritetlərin
həyata keçirilməsinə yönəldiləcəkdir.
Məşğulluq siyasətinin
mühüm istiqamətlərindən biri yeni iş yerlərinin
yaradılmasını məhdudlaşdıran amillərin
aradan qaldırılması və məşğulluq səviyyəsinin
artırılmasını stimullaşdıran şəraitin
yaradılmasıdır. Bu baxımdan
sahibkarlığın, əsasən, kiçik və orta
sahibkarlığın inkişafına yönəlmiş tədbirlər
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Qarşıdakı
illərdə məşğulluq siyasətində əsas məqsəd
əmək ehtiyatlarından daha dolğun istifadə etməklə
əhalinin səmərəli məşğulluğunun təmin
edilməsindən ibarət olacaqdır. Bu məqsədə
nail olmaq üçün aşağıdakı vəzifələrin
həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
- sahibkarlığın,
xüsusilə kiçik və orta sahibkarlığın
inkişafı üçün daha münbit şəraitin
yaradılması;
- məşğulluğun
səmərəli inkişafını təmin edən
investisiya fəallığının dəstəklənməsi;
- işaxtaran
və işsiz vətəndaşların sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi, qeyri-formal əmək münasibətlərinin
leqallaşdırılması istiqamətində tədbirlərin
həyata keçirilməsi;
- əmək
bazarında tələb və təklif arasında dinamik
uyğunluğun gücləndirilməsinə yönəldilmiş
infrastrukturun təkmilləşdirilməsi;
- kadr
hazırlığı sisteminin, o cümlədən peşə
hazırlığı və ixtisasartırma şəbəkələrinin
fəaliyyətinin dinamik inkişaf edən əmək
bazarının tələblərinə
uyğunlaşdırılması.
Ölkə
iqtisadiyyatı inkişaf etdikcə, daxili əmək
bazarında iştirak edən əcnəbilərin sayı
artmaqdadır.
Azərbaycan Respublikasının əlverişli geosiyasi
mövqeyi, ölkədə aparılan iqtisadi islahatlar,
sahibkarlığın inkişafı, beynəlxalq kommunikasiya
layihələrinin həyata keçirilməsi və s. əmək
miqrasiyası axınlarının artmasına səbəb
olmuşdur. Qarşıdakı illərdə miqrasiya siyasətinin
əsas istiqamətləri aşağıdakılar
olacaqdır:
- miqrasiya
proseslərindən ölkənin inkişafı
üçün səmərəli istifadə olunması;
- miqrasiya
proqramlarının və tədbirlərinin həyata
keçirilməsində dövlətin və cəmiyyətin
mənafelərinin nəzərə alınması;
- miqrantların
mövcud sosial-iqtisadi vəziyyətə adaptasiyasını
sürətləndirən şəraitin yaradılması;
- miqrantların
hüquqlarının müdafiəsi;
- qeyri-qanuni
miqrasiyanın qarşısının alınması.
Sahibkarlığın
inkişafı ölkə iqtisadiyyatının
diversifikasiyası baxımından həyata keçirilən
dövlət siyasətinin aparıcı istiqamətlərindən
birini təşkil edəcəkdir. Bu siyasət
iqtisadiyyatın bütün sahələrində, xüsusilə
prioritet inkişaf sahələrində işgüzar fəaliyyət
üçün normativ-hüquqi, təşkilati və maliyyə
təminatı səviyyəsinin yüksəldilməsinə
yönəldiləcəkdir. Davamlı iqtisadi
inkişafın təmin edilməsi baxımından
sahibkarlıq sahəsində aşağıdakı tədbirlərin
həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
- kiçik
və orta sahibkarlığın (
- sahibkarlıq
fəaliyyətinin sahə, regional və texnoloji baxımdan
strukturunun optimallaşdırılması;
- kiçik,
orta və iri müəssisələr arasında qarşılıqlı
səmərəli əməkdaşlığın, o cümlədən
istehsal-kooperasiya əlaqələrinin genişləndirilməsi;
- sahibkarlığın
dəstəklənməsinin müasir təşkilati modellərinin
yaradılması, o cümlədən sahibkarlar
üçün məsləhət xidməti, informasiya təminatı,
marketinq xidməti və sair strukturların
yaradılmasının davam etdirilməsi;
- ticarət
yarmarkalarının yaradılması;
- yerli
iqtisadiyyatın yönümünü nəzərə almaqla
rayonlarda işsizlər üçün kadrların peşə
hazırlığının təkmilləşdirilməsi mərkəzlərinin
yaradılması;
- sahibkarlıq
fəaliyyətinə müdaxilələrin
qarşısının alınması.
Azərbaycanda
qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəlmiş tədbirlərin
kompleks şəkildə həyata keçirilməsi
ixracyönümlü məhsulların istehsalını
sürətləndirən müvafiq iqtisadi mexanizmlərin tətbiqi
əsasında mümkün olacaqdır. Ölkənin
ixrac potensialının inkişaf etdirilməsi, Azərbaycan
malları və xidmətlərinin xarici bazarlara
çıxarılması, bunun üçün əlverişli
şəraitin yaradılması, ölkə
iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına səmərəli
inteqrasiyasını təmin etmək üçün tədbirlərin
həyata keçirilməsi qarşıdakı illərdə
prioritet istiqamətlərdən olacaqdır.
Ölkənin ixrac
potensialının səmərəli reallaşması, daxili
bazarda sağlam rəqabət mühitinin formalaşması,
istehlakçıların hüquqlarının
qorunmasının təmin edilməsi, standartlaşdırma və
metrologiya sahələrinin beynəlxalq tələblərə
uyğunlaşdırılması məqsədilə
aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi
nəzərdə tutulur:
- özəl
sektorda ixracın stimullaşdırılması və ixrac
mallarının çeşidinin artırılması;
- milli
istehsalçıların xarici bazarlarda mövqelərinin
möhkəmləndirilməsi, maraqlarının müdafiəsinin
gücləndirilməsi istiqamətlərində müvafiq tədbirlərin
həyata keçirilməsi;
- ticarət,
iaşə və məişət sahələrində xidmət
səviyyəsinin daha da yüksəldilməsi və ÜTT
prinsipləri çərçivəsində daxili bazarın
qorunması tədbirlərinin həyata keçirilməsi;
- haqsız
rəqabət hallarına qarşı mübarizənin
gücləndirilməsi və rəqabətin inkişafı
ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsinə
sahibkarların və istehlakçıların cəlb
olunması;
- istehlak
mallarının keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə
nəzarətin gücləndirilməsi.
Sənaye sahəsində
əsas məqsədlərdən biri regionlardakı mövcud
sənaye müəssisələrinin fəaliyyətinin bərpası
və yenidənqurulmasından, yeni müəssisələrin
yaradılmasından ibarət olacaqdır. Burada kənd
təsərrüfatı məhsullarının emalı müəssisələrinin
bərpasına və ixrac potensilaının
artırılmasına xüsusi diqqət yetiriləcəkdir.
Sənaye sektorunda əsas məqsədə nail olmaq
üçün aşağıdakı tədbirlərin həyata
keçirilməsi nəzərdə tutulur:
- sənayenin
qeyri-neft sektorunun inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi;
- rəqabətədavamlı
sənaye məhsullarının istehsalının dəstəklənməsi
və ixracyönümlü istehsal sahələrinin
yaradılmasının təşviqi;
- dövlət
mülkiyyətində olan və ya səhmlərinin nəzarət
zərfi dövlətə məxsus olan sənaye müəssisələrinin
sağlamlaşdırılması və özəlləşdirilməsi;
- özəlləşdirmədən
sonra müəssisələrin fəaliyyətinin dəstəklənməsi;
- istehsalın
texnoloji cəhətdən yenidən qurulması;
- ixtisaslı
kadrların hazırlanması.
Ötən
dövr ərzində institusional baxımdan torpaq və aqrar
islahatlarının uğurla başa çatması - kənd
təsərrüfatı istehsalçıları
üçün yeni imkanların yaranması
qarşıdakı illərdə də sərbəst bazar
münasibətlərinə əsaslanan və
özünüinkişaf qabiliyyətinə malik olan
bütöv iqtisadi sistemin - müstəqil milli
iqtisadiyyatın formalaşdırılması prosesi ilə səciyyəvi
olacaqdır. Kənd təsərrüfatı məhsullarının
istehsalının müxtəlif təsərrüfat
formaları üzrə, o cümlədən kollektiv təsərrüfat
forması üzrə inkişafı regionlarda birgə əmək
kooperasiyasının genişlənməsinə və daha məhsuldar
olan ictimai qüvvənin əmələ gəlməsinə səbəb
olacaqdır. Növbəti illərdə Azərbaycanın
kənd təsərrüfatında ənənəvi sahələr
olan taxılçılığın,
üzümçülüyün, meyvəçiliyin,
pambıqçılığın,
tütünçülüyün,
çayçılığın, ipəkçiliyin və
digər sahələrin inkişafı prioritet vəzifə
olaraq qalacaqdır. Aqrar sektorda islahatlar
davam etdiriləcək, dağ rayonlarının
inkişafına xüsusi diqqət yetiriləcəkdir.
Aqrar bölmənin inkişafı istiqamətləri
aşağıdakılardan ibarətdir:
- aqrar
bölmənin normativ hüquqi bazasının, elmi-metodik təminatının
və kadr hazırlığı sisteminin təkmilləşdirilməsi;
- aqrar
bölmənin xammal istehsalı və emalı sahələrinin
əlaqəli inkişafı, rəqabətqabiliyyətli məhsul
istehsalının artırılmasının
stimullaşdırılması;
- aqrar
bölməyə maliyyə dəstəyinin
artırılması;
- aqrar
bölmənin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi;
- aqrar
sektora xidmət edəcək və bazar prinsipləri əsasında
fəaliyyət göstərəcək yeni strukturlara dəstək
verilməsi;
- kənd
təsərrüfatında suvarma və meliorasiya təminatının
yaxşılaşdırılması;
- torpaq və
su ehtiyatlarından səmərəli istifadənin təmin
edilməsi.
Azərbaycan
Respublikasında turizmin inkişafı, bu sahədə beynəlxalq
əməkdaşlığın genişləndirilməsi
qarşıdakı illərdə prioritet istiqamətlərdəndir. Turizmi iqtisadiyyatın
yüksək gəlirli sahəsinə çevirmək, sosial və
ekoloji tələblərə cavab verəcək səmərəli
və rəqabətqabiliyyətli müasir turizm kompleksləri
yaratmaq və bu sahədə yeni iş yerlərinin
açılmasını təmin etmək qeyri-neft sektorunun
inkişafı istiqamətində qarşıda duran
mühüm vəzifələrdəndir. Turizm sahəsinin
inkişaf istiqamətləri aşağıdakılardan ibarətdir:
- rəqabətqabiliyyətli
turizm infrastrukturunun və turizm sənayesinin yaradılması;
- mövcud
turizm obyektlərinin beynəlxalq standartlara
uyğunlaşdırılması;
- turizm
xidməti üzrə mütərəqqi üsulların və
standartların hazırlanması və tətbiqi;
- ölkə
turizm-rekreasiya zonalarının hüquqi statusunun müəyyən
edilməsi, ölkə ərazisində turizm zonalarının
və turist marşrutlarının müəyyən olunması;
- turizm
sahəsində zəngin təcrübəsi olan ölkələrlə
kadr hazırlığı sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın
genişləndirilməsi.
Azərbaycan
Respublikasının iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin
olunmasında karbohidrogen ehtiyatlarından səmərəli
istifadə müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanması ilə beynəlxalq neft şirkətlərinin
enerji sektoruna uzunmüddətli investisiya qoyuluşunun təmin
olunması Azərbaycanı dünyanın enerji sahəsində
aparıcı dövlətə çevirmişdir. Ölkənin yanacaq-enerji kompleksinin
qarşısında duran əsas vəzifə iqtisadiyyatın
və əhalinin enerji resurslarına olan tələbatının
daha dolğun ödənilməsini təmin etməkdən ibarətdir.
2009-2013-cü illərdə bu sahədə dövlət siyasətinin
əsas istiqamətləri aşağıdakılardan ibarət
olacaqdır:
- neft-qaz
hasilatı, nəqli və emalı infrastrukturunun yenidən
qurulması və modernləşdirilməsi;
- yeni
yataqların və perspektiv strukturların geoloji kəşfiyyat
işlərinin sürətləndirilməsi və onların
istismara hazırlanması;
- ölkənin
qazla təmin edilməyən məntəqələrinin qazla təchiz
edilməsi;
- regionların
inkişafı və bununla əlaqədar elektrik enerjisinə
tələbatın artım sürətini nəzərə
alaraq yeni güclərin yaradılması, alternativ və bərpa
olunan enerji mənbələrindən istifadənin genişləndirilməsi
nəticəsində ölkənin enerji təhlükəsizliyinin
təminatının yüksəldilməsi;
- energetika
sektorunda sahibkarlıq fəaliyyətinin dəstəklənməsi;
- müasir
tipli elektrik stansiyalarının inşasının, yenidənqurulmasının
və inkişafı layihələrinin həyata keçirilməsinin
davam etdirilməsi;
- elektrik
ötürücü xətlərin və
yarımstansiyaların yeniləşməsi və tamamilə
yeniləri ilə əvəz olunması.
Son illər
ölkə iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşu
üçün yaranmış əlverişli mühit nəticəsində
yeni tikilən yaşayış və məişət obyektlərinin
sayı əhəmiyyətli dərəcədə
artmışdır. Bu da, şəhərsalma qanunvericiliyinə
əsasən, müvafiq kommunal infrastrukturun yenidən
qurulmasını və bazar iqtisadiyyatının tələblərinə
uyğun xidmətlərin təşkilini zəruri edir.
Bu sahədə həyata keçirilməsi
planlaşdırılan məqsədyönlü islahatlar nəticəsində
ölkədə mənzil-kommunal təsərrüfatı sahələrində
istehlakçılara göstərilən xidmətlərin səviyyəsinin
dünya standartlarına uyğunlaşdırılması nəzərdə
tutulmuşdur:
- qəza
vəziyyətində olan bina və tikililərin bərpa-gücləndirilmə
işlərinin aparılması;
- kommunal
xidmətlər sahəsində restrukturizasiya tədbirlərinin
sürətləndirilməsi;
- mövcud
istilik sistemlərinin bərpası, modernləşdirilməsi
və yenidənqurulması;
- məişət
tullantılarının toplanması, daşınması, zərərsizləşdirilməsi
və emalı üzrə yeni müəssisələrin
yaradılması, bu sahəyə özəl sektorun cəlb
olunması;
- su
sektorunda restrukturizasiya tədbirlərinin davam etdirilməsi və
dünya standartlarına uyğun etibarlı su təchizatının
təmin olunması;
- ölkənin
şəhərlərində, rayon mərkəzlərində,
xüsusilə kənd yerlərində su və kanalizasiya
sistemlərinin bərpası və yeni xətlərin,
qurğuların tikilməsinə özəl sektorun və bələdiyyələrin
cəlb olunması.
Azərbaycan
Respublikasının dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası və
xarici ticarətin genişləndirilməsi nəqliyyat
infrastrukturunun yenidənqurulmasını, tranzit ölkə
kimi mövcud imkanlardan səmərəli istifadə edilməsini,
ölkə yükdaşıyıcılarının rəqabətqabiliyyətliliyinin
artırılmasını və nəqliyyat xidmətləri
ixracının inkişafını tələb edir. Qarşıdakı
illərdə ölkədə nəqliyyat sisteminin səmərəli
inkişafının təşkil edilməsi, yeni müasir
yolların və yol qurğularının, körpülərin,
yeraltı və yerüstü keçid və dayanacaqların
tikilməsi, ictimai nəqliyyatın fəaliyyətini tənzimləyən
normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi və
bu istiqamətdə digər zəruri tədbirlərin işlənib
hazırlanması nəzərdə tutulmuşdur.
2009-2013-cü illərdə bu sahənin kompleks
inkişafına nail olunması və nəqliyyat xidmətlərinin
inkişafının daha da
yaxşılaşdırılması üçün
aşağıdakı istiqamətlər üzrə tədbirlərin
həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:
- ölkənin
yol-kommunikasiya kompleksinə daxil olan müxtəlif nəqliyyat
növlərinin ahəngdar inkişafı;
- ölkə
ərazisində beynəlxalq və tranzit dəhliz və
yolların, eləcə də ölkənin regionlararası,
şəhər və rayondaxili yol-nəqliyyat infrastrukturunun
tarazlı inkişafı;
- ölkə
ərazisindən keçən nəqliyyat-kommunikasiya trafikinin
və əsas nəqliyyat vasitələrinin dünya
standartlarına uyğun modernləşdirilməsi əsasında
milli nəqliyyat-yol sisteminin dünya kommunikasiya məkanına
sürətli inteqrasiyası;
- yolların,
kommunikasiya xətlərinin və digər infrastruktur obyektlərinin
inşasının, yenidənqurulmasının və
inkişafı layihələrinin həyata keçirilməsinin
davam etdirilməsi;
- təsərrüfatlararası
mal mübadiləsini gerçəkləşdirən
yükdaşıma nəqliyyatının və əhalinin əsas
sosial tələbatlarından birini təmin edən sərnişin
nəqliyyatının tarazlı inkişafı.
Azərbaycan
Respublikasında son illər rabitə və informasiya
texnologiyaları sahəsi yüksək sürətlə
inkişaf edir.
XXI əsrdə ölkədə informasiya cəmiyyətinə
keçid, elektron hökumətin
formalaşdırılması və intellektual potensialın
inkişafı sosial-iqtisadi inkişafın yüksəldilməsi
üçün zəruri məsələlərdən birinə
çevrilmişdir. Eyni zamanda, ölkə üzrə
rabitə və informasiya texnologiyalarını inkişaf etdirməklə
ölkənin hərtərəfli tərəqqisinə nail
olmaq, xüsusilə informasiya və kommunikasiya
texnologiyalarının (İKT-nin) inkişafı üzrə
Milli Strategiyanı həyata keçirmək, müəyyən
edilmiş məqsədlərə və fəaliyyət istiqamətlərinə
uyğun olaraq layihələri planlaşdıraraq
icrasını təmin etmək qarşıdakı illərdə
prioritet inkişaf istiqamətləridir. Mövcud potensialdan səmərəli
istifadə etməklə onun inkişaf etdirilməsi, rabitə
və informasiya texnologiyaları sahəsinin təşkilati,
hüquqi, texniki, kadr baxımından modernləşdirilməsi,
İKT sənayesinin formalaşdırılması, bu sahəyə
yeni investisiyaların cəlb edilməsi və
sahibkarlığın genişləndirilməsi nəticəsində
ölkədə informasiya cəmiyyətinə keçidin təmin
edilməsinə yönəlmiş müxtəlif tədbirlər
nəzərdə tutulur.
Bu sahədə
qarşıya qoyulan məqsədə nail olmaq
üçün aşağıdakı istiqamətlərdə
müvafiq tədbirlər həyata keçiriləcəkdir:
- inkişaf
etmiş informasiya və kommunikasiya infrastrukturunun
yaradılması, vahid milli elektron informasiya məkanının
formalaşdırılması;
- səmərəli,
şəffaf və nəzarət oluna bilən dövlət
idarəetməsi və yerli özünüidarəetmənin
reallaşması üçün elektron hökumətin
yaradılması;
- təhsildə
dünya informasiya resurslarından səmərəli istifadənin
təşkili, interaktiv tədris imkanlarından daha geniş
istifadə olunmasının sürətlənməsi;
- regionlarda
universal rabitə (telekommunikasiya, İT və poçt) xidmətinin
təmin edilməsi;
- bütün
bölgələrdə internet şəbəkəsindən
istifadə imkanlarının genişlənməsi.
Ölkədə ətraf
mühitə mənfi təsir edən amillərin qarşısının
alınması və ekoloji vəziyyətin
yaxşılaşdırılması üçün bir
sıra vacib tədbirlər görülməli, o cümlədən
Xəzər dənizinin sahilboyu zolağında, Abşeron
yarımadasında və ölkənin digər regionlarında
su hövzələrinin, havanın, torpağın təbii
keyfiyyətinin bərpa olunması üçün tullantı
suları təmizlənməli, çirklənmiş torpaqlar
rekultivasiya edilməli, geniş sahələrdə meşələr
və yaşıllıqlar salınmalı, abadlaşdırma
işləri aparılmalı və digər zəruri tədbirlər
həyata keçirilməlidir. Ölkə
iqtisadiyyatının sürətli inkişafı ətraf
mühitin mühafizəsi və təbii sərvətlərdən
səmərəli istifadə problemlərinin həlli sahəsində
qarşıdakı illərdə aşağıdakı tədbirlərin
həyata keçirilməsini tələb edir:
- Kür, Araz və digər
çaylarda hidroloji monitorinq sisteminin təkmilləşdirilməsi;
- yaşıllaşdırma
işlərinin genişləndirilməsi, şəhər və
qəsəbələrin küçə və prospektlərinin
abadlaşdırılması;
- regionlarda
meşəbərpa və meşəsalma tədbirlərinin
davam etdirilməsi;
- rekreasiya
əhəmiyyətli meşələrin müəyyən
edilməsi və ekoturizmin inkişafı üçün xidmət
infrastrukturunun təşkili;
- su
ehtiyatlarının tullantı suları ilə çirkləndirilməsinin,
o cümlədən transsərhəd çirklənməsinin
qarşısının alınması üzrə tədbirlərin
davam etdirilməsi;
- sənaye
müəssisələri və nəqliyyat vasitələri tərəfindən
atmosfer havasının çirklənməsinin
qarşısının alınması üzrə tədbirlərin
həyata keçirilməsi;
- torpaqların
eroziyasına və şoranlaşmasına qarşı tədbirlərin
görülməsi;
- ekoloji təbliğat
və maarifləndirmə tədbirlərinin gücləndirilməsi,
tədris müəssisələrində ekoloji təhsilə
daha geniş yer ayrılması.
Əvvəlki illərdə
olduğu kimi, növbəti beş ildə
də ölkədə sosial siyasətin başlıca məqsədi
əhalinin, o cümlədən regionlarda yaşayan vətəndaşların
həyat şəraitinin daha da
yaxşılaşdırılmasını təmin etməkdən
ibarət olacaqdır. Əhalinin sosial müdafiəsi
sahəsində aparılan tədbirlərin əsas istiqamətlərindən
biri aztəminatlı əhali qrupları üzrə sosial
müavinətlərin artırılması, sosial müdafiəyə
ehtiyacı olan şəxslərin sosial vəziyyətinin, həyat
şəraitinin yaxşılaşdırılması və
ümumilikdə ölkədə yoxsulluq səviyyəsinin
azaldılmasından ibarət olacaqdır. Vətəndaşların
sosial müdafiəsinin və layiqli həyat səviyyəsinin
təmin olunması məqsədilə pensiya təminatı
sistemini təkmilləşdirmək və onun səmərəliliyini
artırmaq sahəsində tədbirlərin davam etdirilməsi
nəzərdə tutulmuşdur.
Sosial təminat sahəsində
dövlət siyasətinin ən mühüm istiqamətlərindən
biri sosial müavinətlərin
ünvanlılığının təmin edilməsindən,
əlillərə, müharibə veteranlarına, gənc ailələrə,
əhalinin ən az təminatlı hissəsinə
xüsusi diqqətin yetirilməsindən ibarət olacaqdır.
Əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi sahəsində
aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi
nəzərdə tutulmuşdur:
- aztəminatlı
ailələrə ünvanlı sosial yardımın göstərilməsi
üçün müvafiq tədbirlərin davam etdirilməsi;
- əhalinin,
xüsusilə gənc ailələrin mənzilə olan
ehtiyaclarının daha dolğun ödənilməsi məqsədilə
ipoteka kreditləşmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi;
- Qarabağ əlilləri və
şəhid ailələrinin mənzil şəraitinin
yaxşılaşdırılması;
- ana və
uşaqların sosial müdafiəsinin və mühafizəsinin
gücləndirilməsi;
- uşaq
və ailə mərkəzlərinin, o cümlədən
xüsusi istirahət müəssisələrinin və
uşaqlar üçün ixtisaslaşmış xidmət
müəssisələrinin yaradılması;
- əhalinin
sağlamlığının yaxşılaşdırılması
(qida məhsullarının keyfiyyətinin yüksəldilməsi,
yoluxucu və cinsi yolla keçən xəstəliklərin
qarşısının alınması və sair);
- əhalinin
reproduktiv sağlamlığının
yaxşılaşdırılması və ailə
planlaşdırılması xidmətinin inkişafı.
Qarşıdakı
illərdə təhsil sahəsində həyata keçiriləcək
işlər onun strukturunun və məzmununun yeniləşməsinə
istiqamətlənəcəkdir. Ölkədə bütün əhali
təbəqələri üçün müasir tələblər
səviyyəsində qurulmuş təhsil xidmətlərinin
göstərilməsini təmin edə biləcək
maddi-texniki və tədris-metodiki şəraitin
yaradılması və bu zəmində təhsil sisteminin
yüksək sosial-iqtisadi səmərəliliyinə nail
olunması dövlətin sosial siyasətində əsas yer
tutur. Eyni zamanda, ölkədə rəqabət qabiliyyətli
iqtisadi sistemin formalaşdırılması və davamlı
inkişafın təmin edilməsi baxımından müasir tələblərə
cavab verən kadrlara ehtiyacın ödənilməsi, gənclərin
ümumbəşəri dəyərlər əsasında
layiqli ali təhsil almaları
üçün lazımi şəraitin yaradılması,
dünyanın aparıcı ölkələrində təhsil
almaq imkanlarının genişləndirilməsi prosesinin
mütəşəkkilliyi və səmərəliliyinin
artırılmasını təmin etmək prioritet
olacaqdır. Bu məqsədlərə nail olmaq
üçün qarşıdakı illərdə
aşağıdakı tədbirlər həyata keçiriləcəkdir:
- təhsilin
məzmununun müasirləşdirilməsi, onun keyfiyyətinin
artırılması;
- yeni məktəblərin
inşası, məktəblərin texniki və kadr təminatının
yaxşılaşdırılması;
- təhsil
müəssisələrinin informasiya-kommunikasiya üzrə
maddi-texniki bazasının təkmilləşdirilməsi,
kompüter avadanlığı və digər zəruri rəqəmsal
avadanlıqla təminatının
yaxşılaşdırılması;
- şagirdlərin
pulsuz dərsliklərlə təmin edilməsi və məktəb
kitabxanalarının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi;
- əhalinin
bütün təbəqələri üçün təhsil
almaq imkanlarının bərabərləşdirilməsi;
- xüsusi
qayğıya ehtiyacı olan (sağlamlıq imkanları məhdud)
uşaqların təhsilinin
yaxşılaşdırılması;
- məktəbəqədər təhsil sahəsində islahatların sürətləndirilməsi, belə təhsil müəssisələri şəbəkəsinin optimallaşdırılması, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi və ehtiyac duyulan şəhər, kənd və qəsəbələrdə müasir səviyyədə yeni məktəbəqədər müəssisələrin yaradılması;
- peşə və ali təhsil sistemində islahatların gücləndirilməsi, o cümlədən kadr hazırlığının əmək bazarına uyğunlaşdırılması.
Elm sahəsində ən mühüm vəzifələrdən biri aparılan tədqiqatların praktiki əhəmiyyətinin artırılması, elmi tədqiqat və layihə institutları ilə təsərrüfat subyektləri arasında əlaqələrin daha sıx qurulmasının təmin edilməsindən ibarətdir. Qarşıdakı illərdə elm sahəsində aşağıdakı istiqamətlərdə tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur:
- elmi-texniki potensialın qorunması və inkişaf etdirilməsi;
- ölkənin elmi kadr potensialının artırılması və onun sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi;
- dövlətin informasiya ehtiyatlarının artırılması və innovasiya proseslərinin sürətləndirilməsi;
- elmi müəssisələrdə və ali məktəblərdə aparılan elmi-tədqiqat fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və istiqamətləndirilməsi üzrə işin daha da gücləndirilməsi;
- əhalinin sağlamlığının qorunmasında və ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsində elmi potensialdan səmərəli istifadə edilməsi;
- xarici ölkələrdə təhsil almaq və təcrübə keçmək yolu ilə yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanması.
2009-2013-cü illərdə səhiyyə sahəsində
həyata keçiriləcək tədbirlər əhalinin
sağlamlığının qorunmasına, tibbi xidmətlərin
keyfiyyətinin daha da yüksəldilməsinə, Azərbaycan
Respublikasında müasir standartlara cavab verən səhiyyənin
qurulmasına təminat verməlidir.
Azərbaycan.-2009.-16 aprel.-S.3-4.