Naxçıvan iqtisadi inkişaf və tərəqqi yolundadır

Prezident İlham Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikasına səfəri göstərdi ki, ölkəmizin bütün bölgələrində olduğu kimi, bu qədim diyarda da son illər tikinti-quruculuq və abadlıq işləri geniş vüsət almış, muxtar respublikada dinamik inkişafa nail olunmuşdur. İnsanların sosial həyat tərzi yaxşılaşmış, yüzlərlə yeni iş yeri açılmış, ictimai və sosial obyektlər tikilmiş, müasir standartlara cavab verən fabrik, sex və digər istehsal sahələri yaradılmışdır. Bugünlərdə Naxçıvanda dövlət başçısının xeyir-duası ilə açılan yeni sosial obyektlər bu fikirlərin bariz nümunəsidir. Naxçıvan şəhərində Heydər Əliyev Sarayının əsaslı şəkildə yenidən qurulması, Şahmat Mərkəzinin istifadəyə verilməsi, "Badamlı" Mineral Sular Zavodunun işə salınması, Naxçıvan-Sədərək avtomobil yolunun, Şərurda Olimpiya-İdman Kompleksinin, Şahbuz Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni binasının açılışı Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanın bütün regionlarında olduğu kimi, muxtar respublikada da sosial-iqtisadi sahələrə ciddi qayğı göstərdiyini, əhalinin həyat səviyyəsinin və maddi durumunun daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlərə diqqət yetirdiyinin canlı şahidi olduq.

Azərbaycan Prezidenti yeni obyektlərin açılışında və ictimaiyyətlə görüşlərində vurğuladı ki, bundan sonra muxtar respublikanın daha da inkişaf etdirilməsi, sosial-siyasi və iqtisadi sahələrdə yeni uğurlar qazanması, habelə müdafiə qüdrətini artırmaq üçün lazımi tədbirlər görüləcəkdir. Dövlət başçısının son 5 il ərzində dəfələrlə Naxçıvan Muxtar Respublikasına səfər etməsi, həmin səfərlər, zamanı verdiyi tapşırıq və tövsiyələr, apardığı müzakirələr, irəli sürdüyü ideyalar bu qədim diyarın yeni yüksəlişinin əsas strategiyasını müəyyən etmişdir: "Azərbaycan qədim diyardır. Naxçıvanın çox qədim tarixi var. 3500 il bundan əvvəl insanlar burada yaşamış və yaratmışlar. Eyni zamanda, Naxçıvanın çox zəngin dövlətçilik tarixi vardır. Bütün dövrlərdə Naxçıvan Azərbaycan üçün dayaq olmuş, arxa olmuşdur. Naxçıvan Azərbaycana böyük mütəfəkkirlər, elm, incəsənət, mədəniyyət xadimləri, siyasi xadimlər, böyük sərkərdələr bəxş etmişdir. Naxçıvan Azərbaycana və dünyaya xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevi bəxş etmişdir".

Naxçıvan Muxtar Respublikasında son illər aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri zamanı dövlət büdcəsi hesabına və Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə 31 min 692 yerlik 82 məktəb binası tikilib istifadəyə verilmiş, yaxud əsaslı şəkildə yenidən qurulmuşdur. Məktəblərin hamısı müasir avadanlıqlarla, kompüter texnologiyası ilə təmin edilmişdir. Yaxın illərdə açılmış Diaqnostika-Müalicə Mərkəzi isə nəinki Naxçıvan Muxtar Respublikasında, eyni zamanda, ətraf bölgələrdə analoqu olmayan tibb müəssisəsinə çevrilib. Son 5 il ərzində muxtar respublika üzrə 35 min 740 yeni iş yeri açılıb. Bunun 63,8 faizi daimidir. Muxtar respublikanın 85 illiyinə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə Ali Məclisin Sədri Vasif Talıbov çıxış edərək bu qədim diyarın son beş ildə keçdiyi inkişaf yolundan ətraflı danışmış, burada inkişafın dövlətimizin başçısının qayğısının nəticəsi olduğunu diqqətə çatdıraraq demişdir ki, ölkə Prezidentinin Naxçıvana etdiyi səfərlər zamanı 40-dan çox mühüm əhəmiyyətli obyektin istifadəyə verilməsi, uzun fasilədən sonra muxtar respublikaya təbii qazın nəqlinin bərpa olunması muxtar respublikanın inkişafına göstərilən dövlət qayğısının bariz nümunəsidir. Muxtar respublikada əsas iqtisadi göstərici olan ümumi daxili məhsul istehsalının ötən beş il ərzində həcmi 3,5 dəfədən çox artaraq 232 milyon manatdan 776 milyon manata çatmışdır.

Adambaşına düşən ÜDM-in həcmi isə 637 ABŞ dollarından 2 min 500 ABŞ dollarına çataraq dörd dəfə artmış, büdcənin həcmi bu dövrdə 48 milyon manatdan 5,7 dəfə artaraq 273 milyon manat olmuşdur. İqtisadiyyatın inkişafı muxtar respublikanın xarici iqtisadi əlaqələrinin də artmasına səbəb olmuşdur.

Ötən beş il ərzində muxtar respublikada yeni emal və istehsal müəssisələrinin yaradılması sənayenin inkişafında nəzərəçarpacaq dönüş yaratmışdır. Belə ki, 2004-cü illə müqayisədə 2008-ci ildə sənaye məhsulu istehsalının həcmi 26 milyon manatdan 164 milyon manata çataraq altı dəfə artmışdır. Təkcə 2009-cu ilin altı ayı ərzində muxtar respublikada 122 milyon 181 min manatlıq sənaye məhsulu istehsal olunub. Ötən dövr ərzində dövlət dəstəyi ilə 32 istehsal və xidmət sahəsi fəaliyyətə başlayıb. Onların arasında cem istehsalı sahəsi, ərzaq məhsulları terminalı, gücü ildə 3 milyon litr olan pivə zavodu, plastik qapı-pəncərə, elastik boru, tikiş müəssisələri və digər obyektlər var. Məhsul istehsalının artımına birbaşa təsir göstərən amillərdən biri də özəl bölmənin inkişaf etdirilməsidir. Əgər 2004-cü ildə muxtar respublikada sahibkarlara üç milyon manata yaxın kredit verilmişdirsə, cari ildə maliyyə dəstəyinin həcmi 6 dəfə artırılaraq 19 milyon manata yaxın olmuşdur. Bunun nəticəsidir ki, 2004-2009-cu illər ərzində muxtar respublikada 184 yeni istehsal və xidmət sahəsi yaradılmışdır. İndi Naxçıvan Muxtar Respublikasında 87 növdə ərzaq, 148 növdə qeyri-ərzaq olmaqla, ümumilikdə 235 növdə məhsula olan tələbat daxili imkanlar hesabına ödənilir. Son beş ildə muxtar respublikaya qoyulan investisiyaların həcmi də artmışdır. Çoxsaylı təhsil, səhiyyə və digər sosial obyektlər inşa olunmuşdur. Məktəb tikintisində Heydər Əliyev Fondu xüsusi fəallıq göstərmişdir. Fondun təşəbbüsü ilə müasir standartlara cavab verən məktəb binaları inşa olunmuşdur. Elmin inkişafı və Naxçıvan MR-in tarixi ilə bağlı araşdırmaların aparılması istiqamətində ciddi nəticələr əldə edilmiş, tarixi abidələrin bərpası ilə bağlı lazımi tədbirlər görülmüşdür.

Muxtar respublikada əsas əkinçilik sahəsinə - taxıla olan ehtiyacın ödənilməsi sahəsində son illər yüksək nailiyyətlər əldə edilmiş, insanların təbii qaz və elektrik enerjisinə olan tələbatı tam ödənilmişdir. Əhalinin sosial rifahının yaxşılaşdırılması və şəxsi vəsaitləri hesabına tikilən yaraşıqlı mülklərin sayı artmışdır. Əgər 2004-cü ildə əhalinin şəxsi vəsaiti hesabına 28 min kvadratmetr yaşayış sahəsi tikilmişdirsə, ötən il və bu ilin altı ayı ərzində həmin göstərici 6 dəfə artaraq 184 min kvadratmetr olmuşdur. Əldə edilən inkişaf, yaradılan şərait öz növbəsində bir vaxtlar muxtar respublikanı tərk etmiş vətəndaşların geri qayıtmasına, əhali artımına və məskunlaşmaya da öz təsirini göstərmişdir. Burada yaşayan insanların həyata və cəmiyyətə olan baxışları xeyli dəyişib, torpağa bağlılıq hissləri daha da güclənib. Son beş ildə muxtar respublikanın əhalisi 20 min nəfər artmış, əhalinin ümumi sayı isə 400 min nəfərə çatmışdır. Naxçıvanın iqtisadi və təbii sərvətlər potensialı yüksək səviyyədədir. Naxçıvanlılar dövlət başçısının qayğısından ruhlanaraq bütün bu imkanlardan səmərəli istifadə etməklə ölkədə aparılan quruculuq işlərində fəal iştirak edirlər. Təbii ki, qazanılan uğurlar, əldə olunan nailiyyətlər, ilk növbədə, ardıcıl və məqsədyönlü siyasətin həyata keçirilməsi ilə bağlıdır. Bütün bunların kökündə isə ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilən və Prezident İlham Əliyevin uğurla davam etdirdiyi inkişaf strategiyası dayanır.

Rəhman SALMANLI

Azərbaycan.- 2009.- 8 avqust.- S. 1.