Qədim Şəkinin ədəbiyyat dastanı

Azərbaycanın istər siyasi, istərsə də ədəbi xəritəsində qədim Şəkinin öz yeri var. Əlbəttə, başqa bölgələrdə olduğu kimi, Şəkidə də ədəbiyyat ilk dəfə şifahi şəkildə meydana gəlib, dildən-dilə, eldən-elə keçib. İstər şifahi, istərsə də yazılı şəkildə bu ədəbiyyat zaman boyunca möhtəşəm və özünəməxsus olub. Şəkidə doğulub böyümüş dilşünas-alim Ə.Dəmirçizadə deyirdi: "Söz insanın varlığı necə dərk etdiyini əks etdirən bir güzgüdür". Bədii söz isə bu güzgülərin ən sehrlisidir. Şəkidə yaranmış qədim bir bayatıda deyilir:

Quru yaşdan gileyli,

Kabab şişdən gileyli.

Ovçu ovdan, ov dağdan

Dağ da daşdan gileyli.

Əsatiri, əfsanəsi, rəvayəti, zərb-məsəli, lətifəsi, laylası, bayatısı, oxşaması və sairə ilə zəngin olan Şəkidə yazılı ədəbi nümunələrə XVIII əsrin ortalarından rast gəlinir. Bunun bir səbəbini qılıncla yazılan tariximizin qələmlə təsdiqinə olan laqeydliklə bağlasaq da, əsas səbəbi əski əlifba ilə yazılan kitabların sovet dönəmində kütləvi şəkildə məhv edilməsi ilə əlaqədardır.

Klassik şairlərin əsərlərində Şəkinin dəfələrlə adı çəkilib. Məsələn, 1038-1039, 1066-1067-ci illərdə Gəncəyə səfər etmiş Qətran Təbrizi mədhiyyələrinin birində yazır: "Şəkinin də neməti sənin olacaqdır". Şəddadilər sülaləsinin hökmdarlarından biri olan Əbülhəsən Əli Ləşkəriyə ünvanlanmış bu misralar çox şeydən xəbər verir. Eləcə də XII əsrdə yaşayıb yaratmış Nizami Gəncəvi də "Leyli və Məcnun" əsərində Zeynəbin gözəlliyini belə təsvir edib:

Tük kimi incəydi beldən o dilbər,

Ağzı xırdacaydı qarışqa qədər.

Şəki almasıtək çənəsi vardı,

Məkkə qumundan da çox yandırardı.

Eləcə də digər klassiklərin əsərlərində bu məşhur şəhərin adı dəfələrlə çəkilib. Bunlar göstərir ki, Şəki ədəbi mühiti lap qədimlərdən qaynaqlanıb. Yaşıl libaslı Şəkinin ədəbiyyat dastanı, həqiqətən, çox zəngin və dərin köklərə malikdir. Bu barədə ətraflı məlumat almaq üçün AYB Şəki bölməsinin sədri Vaqif Aslanla görüşdük. Şair, publisist, dramaturq, araşdırmaçı və tərcüməçi olan Vaqif Aslan Prezident təqaüdçüsüdür. O, həm də AMEA-nın Folklor İnstitutunun Şəki bölməsinə rəhbərlik edir.

Yeddi kitabın müəllifidir. Pyesləri bir neçə dilə tərcümə edilib. İki əsəri Şəki Dövlət Dram Teatrında tamaşaya qoyulub. "Odla qol-boyun" qısametrajlı, "Şəki: tarixin naxışları" qısametrajlı sənədli filmlərin müəllifidir. Onun haqqında "Azərtelefilm" film çəkmişdir. Vaqif Aslanla apardığımız söhbətdə Şəki ədəbi mühitinin inkişaf mərhələlərinə güzgü tutmağa çalışdıq.

- Şəki ədəbi mühitinin tarixindən bəhs edən müəlliflər müxtəlif dövrlərin bədii mənzərələrini dolğun əks etdirə biliblərmi?

- Bu sahədə xidmətləri olan tədqiqatçılarımız var. Kərim ağa Fateh, Seyid Əbdülhəmid Əfəndi, Mustafa ağa Şuxi, Mirabbas Mirbağırzadə və başqaları. Onların yolunu sonralar Salman Mümtaz, Firudin bəy Köçərli, Hüseyn əfəndi Qayıbov kimi tədqiqatçılar davam etdiriblər. Doğrudur, birincilər öz xronikalarında dövrün ədəbi simasını elə də dolğun əks etdirə bilməyiblər. Amma Salman Mümtazın yaradıcılığı, həqiqətən, nümunə olasıdır. Onun əsərlərində Şəkili Nəbinin adı xüsusilə çəkilir. Biz indi Şəki ədəbi mühitinin bizə məlum olan ilk yazı nümunələrini məhz Şəkili Nəbinin əsərləri əsasında təqdim edirik. Onun çox zəngin yaradıcılığı olub. Maraqlıdır ki, bütün müxəmməslərində Şəkidə cərəyan edən tarixi hadisələr öz əksini tapıb.

Şəki ədəbi mühitinin Şəkili Nəbidən sonra ikinci görkəmli nümayəndəsi Məhəmmədhüseyn xan Həsənağa oğlu Müştaqdır. Bəllidir ki, 1759-1780-ci illərdə xanlıq etmişdir. Məhz onun xanlığı dövründə Molla Pənah Vaqif, Molla Vəli Vidadi, Şəkili Raci, Şəkili Nəbi, Ağcayazılı Zari, Kəlbirli Rafei və digərlərinin dostluq münasibətləri ədəbi mühitin daha da inkişaf etməsinə təkan vermişdir. Vaqiflə Məhəmmədhüseyn xan Müştaq arasında böyük dostluq əlaqələri olmuşdur.

Məhəmmədhüseyn xan özü də gözəl şeirlər yazırmış. O, müxəmməs, qoşma, təcnis, qəzəl qoşarmış. Həmişə də şeirlərini yazarkən "Müştaq" sözündən təxəllüs kimi istifadə edirdi. Salman Mümtazın təqdim etdiyi "El şairləri" kitabında Müştaqın şeirləri də yer tutur.

- Eşitdiyimizə görə, Müştaq təkcə ədəbiyyatda deyil, həyatda da abidələr ucaltmağı sevərmiş. O, əslində sözlə kərpicin dastanını yaradırmış.

- Həqiqətdir. Şəkiyə layiq müxtəlif mədrəsələri, məscid və hamamları inşa etdirən babası Hacı Çələbi xanın ənənələrini davam etdirən Məhəmmədhüseyn xan Müştaq Şəkidə tikilən sarayların daş və kərpiclərinin, ağac və şəbəkələrinin rənginə, naxışına, ölçüsünə poeziyasındakı kimi həssaslıqla yanaşırdı. Onun yaratdıqları həm gözü, həm də könlü oxşayardı.

XVIII əsr şairləri sırasında Süleymanın da adı çəkilir. Salman Mümtaz öz tədqiqatında göstərib ki, hətta Molla Pənah Vaqif şair Süleymana nəzirə də yazıb və bu nəzirə kitablara daxil edilib. Amma təəssüf ki, Süleymanın şeirləri itib batıb.

- Xanlıqların əldən-ələ keçməsi, siyasi həyatda baş verən dəyişikliklər XIX əsrin rəngini dəyişdi. Azərbaycan dili ilə yanaşı, gah ərəb, gah fars, gah da rus dillərində əsərlər qələmə alınmağa başlandı. Bu illərin qovğasında Şəki necə görünürdü?

- Yəqin ki, siz ədəbiyyat məsələləri ilə maraqlanırsınız. XIX əsrin əvvəllərində Şəki ədəbi mühitində xüsusi yeri olan şairlərdən birincisi Molla Qasım Zakir olmuşdur. Tədqiqatçı F.Köçərli onu Şəki şairlərinin ustadı kimi təqdim edib. Onun yaradıcılığını nəzərdən keçirəndə görürsən ki, Molla Qasım Zakir qoşmalarında sələflərinin yolunu davam etdirib.

- Yəqin ki, bu dövrdə təkcə Azərbaycanda deyil, Yaxın və Orta Şərq ədəbi fəlsəfi fikir tarixində böyük yeri olan Mirzə Fətəli Axundov da Şəki ədəbi mühitinin daha parlaq olmasına, inkişafına xüsusi kömək edib.

- Əlbəttə, Mirzə Fətəli Axundov təkcə Şəki üçün deyil, bütün türk dünyası, Şərq aləmi üçün analoqu olmayan misilsiz xidmətlər göstərmiş mütəfəkkir idi. Azərbaycanda ilk dram, ilk mükəmməl nəsr və fəlsəfi trilogiya onun adı ilə bağlıdır. Azərbaycan teatr sənəti Mirzə Fətəli Axundovun əsəri ilə həyata vəsiqə aldı. O, elə bir şəxsiyyətdir ki, türk ədəbi səmasının sönməyən günəşinə çevrilib.

- Siz söhbət əsnasında Kərim ağa Fatehin adını çəkdiniz. Onun Şəki ədəbi mühitində yeri nədən ibarət olub?

- Kərim ağa Fatehin 1829-cu ildə yazdığı "Şəki xanlarının müxtəsər tarixi" kitabı çox məşhurdur. F.Köçərlinin məlumatına görə, Fateh 75 yaşında Şəkidə vəfat edib. Kərim ağa Fatehin bugünümüzə bir divanı gəlib çatıb. Əsərlərini əsasən fars dilində yazan Fatehin türkcə də qəzəlləri var. O, bu qəzəlləri əsasən qələm dostlarına ithaf edib. Fateh ən çox "Möhnəti" təxəllüsü ilə yazırmış.

- XIX əsr Şəki ədəbi mühitini təmsil edənlər çoxdurmu?

- Əlbəttə, Hacı Mahmud əfəndi Nafe Şəkidə doğulub boya-başa çatıb. Nəsillikcə ruhani olduqlarından dini mövzuda mükəmməl əsərlər yazıb. Hacı Rəsul - o da Nafe kimi dini məzmunlu əsərlər yazıb. Rəsul Dülgər sənətinə uyğun təxəllüs seçib. Onun da çox sayda klassik əsərləri var. Xəstə Qədir çox az yaşayıb. Bu müəllif haqqında da məlumatı Firudin Köçərli verib. Mustafa ağa Şuxi dövrün alim və şairləri ilə bir yerə yığışaraq ovqat məclisləri keçirərmiş. Əslində hərbçi olub.

Amma şeir, sənət vurğunu imiş. Onun da iki divanı qalıb. Əsərləri dini-didaktik məzmundadır.

XIX əsr Şəki ədəbi mühiti, həqiqətən, çox zəngindir. Molla Məhəmməd Hüzni, Çarıxçı Məhəmməd Şəməmduz, Molla İbrahimxəlil Dodui, İsmayıl bəy Nakam və başqaları o dövrdə şeirləri ilə geniş şöhrət qazanıblar. F.Köçərli öz tədqiqatlarında Şəkidə yaşayıb yaradan şairlər sırasında Mirzə Həsənin, İbrahim Əfəndi Nicatın da adını çəkir. Bu dövrdə Şəki şairlərinin bir qismi öz təxəllüslərini məşhur olduqları sənətin adından götürürdülər. Məsələn, Rəsul Dülgər, Lətif Nəqqaş və s.

- Maraqlıdır, Azərbaycan poeziyasının Gəncədə göyərən Məshəti, Qarabağda səs salan Natəvan şöhrətinin Şəkidə əks-sədası olmayıb? Elə yazıb-yaradanın hamısı kişilərdir ki?..

- XIX əsr Şəki ədəbi mühitindən danışarkən Mah xanım və Mahtab xanımın adlarını çəkməmək olmaz. Mah xanım XIX əsrin ikinci yarısında yaşamışdır. Bunu şair Mustafa ağa Şuxiyə yazdığı şeir də təsdiq edir.

Ağaların bağçası var, bağı var,

İlxısı var, atı, malı, varı var.

Kasıbın da namusu var, arı var.

Mahtab xanım Mah xanımın müasiri olmuşdur. Əldə bir qoşması var:

Səhərdən varmışdım o gözəl bağa,

Bir tuti quş gəlib qondu budağa.

Mübarək qədəmin basdı otağa,

Gizlicə sirrimi vermişəm bu gün.

Mahtabam, yaman günüm keçildi,

Dolandı saqilər, badə içildi.

Gözün aydın olsun, baxtım açıldı,

Bir ali nəsəbi sevmişəm bu gün.

- Vaqif müəllim, həqiqətən də, Şəki ədəbi mühiti çox zəngindir. Heç ola bilməz ki, burada ədəbi məclislər fəaliyyət göstərməmiş olsun.

- Şəkidə ədəbi məclisin hansı ad altında fəaliyyət göstərdiyi hələ dəqiq açılmayıb. Amma şəkili ədiblərin Şuşada təsis edilmiş "Məclisi-üns". "Məclisi-fəramuşan" və Şamaxıdakı "Beytüs-səfa", Bakıdakı "Məcməüş-şüara" ilə əlaqə saxladığı dəqiqdir. Eləcə də şəkili ədiblərin Ordubadda təsis edilən "Əncüməni-şüara", Qubadakı "Gülüstan", Tiflisdəki "Divani-hikmət" məclisləri ilə sıx əlaqələri olmuşdur.

- Şəkidə aşıq ədəbiyyatının vəziyyəti necə olub?

- Ədəbi mühitin bu qanadını inkişaf etdirmək Aşıq Molla Cümanın bəxtinə düşüb. Molla Cüma çox istedadlı söz adamı olub. Azərbaycan aşıq şeirinin inkişafında onun xidməti çoxdur. "İsmi-pünhan" təxəllüsü ilə yazıb yaradırmış. Onun qoşmaları indi də dillər əzbəridir:

İsmi-pünhan, niyə məndən küsübsən?

Dost-mehriban ya bir olar, ya iki.

Bəllidir ki, Molla Cümanı 1920-ci ilin may ayında ermənilər qətlə yetiriblər. Təkcə Molla Cümanın yaradıcılığına görə Şəki Azərbaycan aşıq ədəbiyyatının möhtəşəm məkanlarından biridir.
- XIX əsrdən fərqli olaraq XX əsr ədəbi mühitinin rəngi daha da tünd idi.

- Milli münaqişələr, dünyanın bölüşdürülməsinə yönələn çəkişmələr, çaşqınlıqlar Azərbaycan ədəbiyyatına öz təsirini göstərməyə bilməzdi. XX əsr Şəki ədəbi mühitinin ilk nümayəndələrindən biri Rəşid bəy Əfəndiyev olub. Maarif xadimi, etnoqraf, tərcüməçi, şair, nasir və dramaturq kimi tanınan Rəşid bəy Əfəndiyevin əsərləri İstanbul, Bakı və Tiflisdə nəşr edilmiş pyesləri Azərbaycan və Orta Asiya səhnələrində tamaşaya qoyulmuşdur. O, Puşkinin, Lermontovun əsərlərini, o cümlədən Firdovsinin "Şahnamə"sini tərcümə etmişdir. Rəşid bəyin qardaşı Abdulla bəy Əfəndizadə Tiflisdə Müəllimlər İnstitutunu bitirmişdi. O, Şəkidə ilk oğlan, ilk qız məktəblərinin və gimnaziyanın banisi kimi tanınırdı. 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin parlamentinə üzv seçilmişdir.

Parlamentdə onun latın əlifbasına keçmək layihəsi bəyənilmişdir. Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda məntiq fənnini tədris etmişdir. Uşaqlar üçün şeirlər, hekayələr yazırdı. Abdulla bəy Əfəndizadənin "Ya ölüm, ya Türkiyə" mənzuməsi məşhur idi.

Söhbət əsnasında adını tez-tez çəkdiyimiz Salman Mümtaz öz dövrünün ziyalıları arasında həm də şair kimi tanınmışdır. O, ədəbiyyat toplayıcısı, tədqiqatçısı idi. 1938-ci ilin repressiyasına məruz qalan Salman Mümtaz 1941-ci ildə ölüm düşərgəsində güllələnmişdir.

Hüseyn Kişli akademik Ə.Dəmirçizadənin müəllimi olmuşdur. Ədəbi yaradıcılığı hekayələrdən, şeirlərdən və dini risalələrdən ibarətdir. İlk kitabı 1915-ci ildə Tiflisdə nəşr olunmuşdur. Şəki ədəbi mühitində fəaliyyəti ilə bağlı çoxlu məlumatlar var.

Mustafa Quliyev həm dövlət xadimi idi, həm də ədəbiyyatın inkişafında mühüm xidmətləri olan şəxsiyyət idi. O da repressiya qurbanlarından biridir.

Ənvər Qaziyev publisist kimi fəaliyyət göstərirdi. O da repressiya qurbanıdır. Sovet dönəmində Bakıya ziyalı axını görünməmiş bir səviyyəyə qalxmışdır. Əyalət sıxıntılarından uzaqlaşmaq üçün insanlar Bakıya ümid gözü ilə baxırdılar. Təəssüf ki, şura hökumətinin sonradan həyata keçirdiyi repressiya paytaxta gəlmiş qələm sahiblərinin sonralar mühacirətə üz tutmalarına səbəb oldu. Bəziləri ədəbi fəaliyyətləri ilə nüfuz qazanaraq məşhurlaşsalar da, çoxunun taleyindən xəbər tutulmadı.

Məsələn, Şəkidə doğulub böyümüş Fuad Əmircan Əbdüləli 1920-ci ildə ailəsi ilə birlikdə İstanbula köçmüşdür. Qalatasaray liseyini bitirib, Parisdə ali siyasi, Berlində isə ali hüquq təhsili almışdır. Amma onu nə Bakıda, nə də Şəkidə tanıyırdılar.

Şəkidə doğulub Bakıda pərvəriş tapan ədiblərin çoxu öz yaradıcılıqları ilə Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına təkan verirdilər. Əhməd Həsən oğlu Rəhimov kimi. O, "Bir sarayın tarixi" kitabını redaktə etdiyinə görə repressiya qurbanı oldu. Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad, Seyid Hüseynlə əlaqə saxladığına görə 1939-cu ildə Sibirə sürgün edilən Gülarə Qədirbəyova - Göylü qızı belələrindəndir.

Sovet dönəmində həyatı və fəaliyyəti təkcə Şəki mühiti ilə məhdudlaşan ədiblərimizdən biri də Müseyib Sadıqovdur. 1934-cü ildən AYB üzvü idi. Şeirləri, poeması və bir sıra oçerkləri vardı. O da repressiya qurbanıdır. 1938-ci ildə həbs edilərək güllələnmişdir.

Lütfəli Həsənovun da imzası bir vaxtlar çox məşhur idi. O, 1916-cı ildə Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Ədəbi yaradıcılığa şeir və hekayə ilə başlamışdır. Əsərləri Gəncə Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur. Şəkidə dünyasını dəyişmiş bu müəllifin zəngin ədəbi irsi qalıb.

XX əsr Şəki ədəbi mühitinin Azərbaycan ədəbiyyatına verdiyi istedadlı insanlar çoxdur. Məsələn, təmsil janrının inkişafında xüsusi rolu olan Hikmət Ziyanı, tərcüməçi və publisist İsmət Səfərovu, tarixçi və yazıçı Mahmud İsmayılovu, nasir-dramaturq Məmmədiyyə Yusifzadəni, dilşünas-alim Ə.Dəmirçizadəni, şair Rövzəti, dramaturq Sabit Rəhmanı, şair Vaqif İbrahimi, Nəzir Eltəkini, filoloq-alim Yaşar Qarayevi, tənqidçi, ədəbiyyatşünas, türkoloq Aydın Məmmədovu, ədəbiyyatşünas, şair, nasir Arif Abdullazadəni, bütün türk dünyasına səs salan Bəxtiyar Vahabzadəni bu siyahıya əlavə etsək, onda Şəki ədəbi mühitinin necə geniş parametrlərə malik olduğunu görərik. Şəkidə doğulub boya-başa çatanlardan filologiya elmləri doktoru Baba Babazadə, folklorşünas Ramil Əliyev, folklor toplayıcısı Hikmət Əbdülhəlimov, publisist və nasir Tofiq Yusifov, şairlərdən Qiymət xanım, M.Məsimoğlu, Akif Salamoğlu və başqaları öz fəaliyyətlərini Bakıda davam etdirirlər.

Dramaturq və nasir kimi yazıb yaradan Çingiz Məmmədov isə Sumqayıtda yaşayır.

XIX əsr Şəki ədəbi mühiti əsasən Mirzə Fətəli Axundzadəsi ilə fəxr edirdisə, XX əsr Şəki ədəbi mühiti S.Mümtazı, S.Rəhmanı, Ə.Dəmirçizadəsi, H.Ziyası, Y.Qarayevi və nəhayət, Bəxtiyar Vahabzadəsi ilə qürur duyur.

- Bir neçə kəlmə də AYB Şəki bölməsinin fəaliyyəti barədə danışmağınızı xahiş edirəm.

- Bu bölmə 1993-cü ilin payızında ulu öndər Heydər Əliyevin tarixi qayıdışından bir qədər sonra böyük şairimiz Bəxtiyar Vahabzadənin, ədəbiyyatşünas Yaşar Qarayevin, yazıçı Anarın təşəbbüsü ilə yaradılmışdır. Respublikamızın şimal-qərb bölgəsi üzrə ədəbi qüvvələri birləşdirməyi qarşısına məqsəd qoyan AYB-nin Şəki bölməsi coğrafiyasına görə Qəbələ, Oğuz, Şəki, Qax, Zaqatala və Balakən rayonlarını əhatə edir. Şəki bölməsinin ilk sədri tanınmış jurnalist, yazıçı Teymur Abuzər olub. O, çox səmərəli fəaliyyət göstərirdi.

Şəkinin tarixi abidələrindən bəhs edən üç dildə - Azərbaycan, rus və ingilis dillərində çap olunan "Şəki" adlı kitabça 1985-ci ildə Teymur Abuzərin redaktorluğu ilə çap edilmişdir. Müəllifin yaradıcılığının zirvəsi kimi iki əsərinin adını xüsusilə qeyd etmək olar: "Şəki qaçaqları" və "Əl quzuları". Jurnalist və tərcüməçi kimi Teymur Abuzər çox məhsuldar işləyirdi. O, müxtəlif rus yazıçılarının əsərlərini dilimizə tərcümə etmişdir. Dünyasını dəyişdikdən sonra biz onun yarımçıq qalmış işlərini ləyaqətlə davam etdirməyə çalışırıq. Bölməmizin işi, əlbəttə, ədəbiyyatın milli şüura, əxlaqa və mənəviyyata, estetik zövqün səviyyəsinə təsir etməsini daim diqqət mərkəzində saxlamaqdır. Üzvlərimizdən Namizəd Xalidoğlu (Şəki), Sabir Tahiroğlu (Qax), Nəzir Əhmədov (Şəki), Abbas Bəxtiyarov (Şəki), Yusif Şükürlü (Şəki), Nazim Hüseynli (Oğuz), Tacəddin Məmmədov (Qəbələ), Mustafa Ramazanov (Zaqatala), Ramazan Xutrayev (Balakən) və başqaları həm Azərbaycan, həm də başqa dillərdə şeirlər yazırlar. Onların kitabları da müntəzəm olaraq işıq üzü görür.

Bölməmizin işi, əlbəttə ki, rəsmi şəkildə AYB üzvü kimi fəaliyyət göstərən şəxslərin yaradıcılığı ilə məhdudlaşmır. Qəbələdə "Qəbələ", Qaxda "Kürmik nəğmələri", Zaqatalada "Yurdun səs xəzinəsi", Balakəndə "Sultan" ədəbi dərnəkləri fəaliyyət göstərir. Onların da siyahısına bölməmizin nəzdindəki ədəbi məclisi də əlavə etsək, onda çevrəmizin necə böyük olduğunu aydın görərik.

Onlarla yaradıcı insanları birləşdirən bu ədəbi dərnəklərdə yetişən, cilalanan qələm sahibləri dövri mətbuata çıxdıqca oxucu rəğbəti qazanır, poetik ruhumuzun daşıyıcılarına çevrilirlər.

Biz başqa bölgələrdə fəaliyyət göstərən bölmələrlə də birgə tədbirlər həyata keçiririk. Məsələn, Mingəçevir, Qazax bölmələri ilə birgə hazırladığımız poeziya axşamları, yubiley gecələri çox rəğbətlə qarşılandı. Bölməmizin vaxtaşırı olaraq Bakıda yaşayan və fəaliyyət göstərən alim və yazarlarla da daim əlaqəsi olur. Respublikamızın görkəmli elm xadimləri və ziyalıları tez-tez Şəkiyə gələrək bizim qonağımız olurlar. Onların bu gəlişi həm əlaqələrimizin inkişafına, həm də ədəbi mühitin səviyyəsinə öz töhfəsini verir. İnamla deyə bilərəm ki, AYB-nin Şəki bölməsi müstəqil respublikamızın bugünü və sabahı naminə döyünən ürəklərin arzularını özündə əks etdirən əsərlərin yaranması üçün mükəmməl fəaliyyət göstərir.

Flora XƏLİLZADƏ

Azərbaycan.- 2009.- 21 avqust.- S. 5.