"Allah-taala buyurur: Adəm
övladlarının orucdan başqa gördükləri hər
bir əməl onların özlərinə aiddir. Oruc isə mənə
aiddir və onun mükafatını da mən özüm verəcəyəm.
Dünyada silahla özünüzü qoruduğunuz kimi, oruc da
qiyamət günü möminləri axirətin əzabından
hifz edib qoruyar. Bu bir həqiqətdir ki, oruc tutan şəxsin
ağzından gələn iy Allah üçün
müşk iyindən daha gözəldir. Oruc tutan şəxslər
iki dəfə sevinərlər: iftar etdikləri və məhşərdə
Allahla görüşüb onları cənnətə daxil
etdiyi zaman".
"Ayların
sultanı" adlanan Ramazan yenə də öz şərafətli
qədəmlərini Yer üzünə atmaqdadır. Hər
bir müsəlmanın üzərinə düşən ilahi
vəzifələrdən biri də Ramazan ayının vacib
orucudur. Qurani-Kərimin surələrinin birində deyilir:
"İnsanlığa yol göstərən, doğru nədir,
əyri nədir ayırd edən Quranın nazil olduğu
Ramazan ayı ki var, kim o zaman Ayı gördü, oruc tutsun ay
uzunu."
Orucun hansı şəraitdə,
hansı şərtlərlə tutulması haqqında ilahiyyat
kitablarında ətraflı məlumat verilmişdir. Oruc
insanın günah, şəhvət, nəfsani istəklərdən
uzaq olması üçün ən gözəl vasitədir.
Bu yolla Allahın istək və məhəbbətini, bunun da nəticəsində
onun rizasını qazanmaq mümkün olur.
Bu il avqustun 21-i niyyət
axşamıdır. Avqustun 22-si səhər ertədən (dan
yeri ağarmamış) isə müsəlmanlar oruc tutmağa
başlayacaqlar. Peyğəmbər (s.) buyurub ki, "oruc cəhənnəm
odunun qarşısında iman əhli üçün bir sipərdir"
və buna görə də hər bir müsəlmanın oruc
tutmağı çox vacibdir.
Orucluq vaxtı
gündüz yemək, içmək olmaz. Yəni insan öz
iradəsini sınağa çəkərək nəfsinin
qarşısını almalı, Allah yolunda vacib əməli
yerinə yetirmək üçün həm də bəd əməllərdən
qaçmalı, təkcə mədəsinə deyil, dilinə,
hərəkətinə də nəzarət etməlidir. Oruc
tutan insanın dilindən pis söz, qarğış
çıxmamalı, Allah yolunda oruc tutduğunu nəzərə
alaraq daim dua etməli, ibadət və xeyirxah işlərlə
məşğul olmalıdır. Əlbəttə, orucluq
dövründə dünya ləzzətindən əl çəkib
nəfsini təmiz saxlayaraq Allaha ibadətlə məşğul
olanların qəlbinə heç vaxt şeytan yol tapa bilməz.
İblisdən uzaq olanların duaları həmişə
eşidilir. Orucluq vaxtı hamının oruc tutmağı
mümkün olmaya bilər. Bunun üçün müəyyən
şərtlər var: xəstə insanlar, hamilə
qadınlar, uşaqlar, səfərə çıxanlar oruc tutmamalıdırlar.
Döyüşdə və yaxud qeyri-adi bir şəraitdə
olduğuna görə oruc tutmayanlar sonra münasib bir vaxtda ya
onun qəzasını tutmalı, ya da zəkat verməlidir.
Oruc təsadüfən pozularsa, günaha yazılmaz, qəsdən
pozanların isə tutduğu orucun bir mənası olmaz.
Orucluq insanlara öz iradələrini, dözümlüklərini
yoxlamaq imkanı verir, onları paklığa,
xeyirxahlığa dəvət edir.
Ramazan hər bir müsəlman üçün Quranın nazil olduğu ay kimi müqəddəsdir. Amma Quran bu ayın hansı günü nazil olub, - konkret bilinmir. Ona görə də oruc tutan şəxs bu il sentyabrın 8, 10, 12 və 16 tarixlərini əhya, yəni Qədr gecəsi kimi qarşılamalı, sübh namazınadək dualar etməli, hədislər oxumalıdır. Qurani-Kərimdə deyilir: "Biz Qədr gecəsində nazil elədik Quranı. Nə biləsən nədir Qədr gecəsi. Min aydan yaxşıdır Qədr gecəsi. Yenər yerə mələklər və Ruh bu zaman hər iş üçün Rəblərinin icazəsilə. Dan yeri sökülənədək salamatlıq deməkdir Qədr gecəsi". Yüzillərin sınağından keçib ki, həmin gecələrdə edilən dualar və diləklər ulu Tanrı tərəfindən eşidilir.
Peyğəmbərin (s.) bir hədisində deyilir: "Allah-taala buyurur: Adəm övladlarının orucdan başqa gördükləri hər bir əməl onların özlərinə aiddir. Oruc isə mənə aiddir və onun mükafatını da mən özüm verəcəyəm. Dünyada silahla özünüzü qoruduğunuz kimi, oruc da qiyamət günü möminləri axirətin əzabından hifz edib qoruyar. Bu bir həqiqətdir ki, oruc tutan şəxsin ağzından gələn iy Allah üçün müşk iyindən daha gözəldir. Oruc tutan şəxslər iki dəfə sevinərlər: iftar etdikləri və məhşərdə Allahla görüşüb onları cənnətə daxil etdiyi zaman".
Həzrəti Əli (ə.) buyurur ki, "Allah-taala orucu insanların imanlarının sınağı üçün vacib etmişdir". Bu sınağın da vacibliyi müəyyən şərtlərə söykənir. Varlı və yoxsul bərabər olsun. Varlılar istədiklərini çətinlik çəkmədən əldə edər, aclığın nə olduğunu təsəvvürə belə gətirə bilməzlər. Ona görə də oruc müsəlman üçün ilahi bir hökmdür və onun üzərində ilahidən möhür var. Həzrət Əli (ə.) elə belə deməyib ki, orucun möminlərə nə üçün vacib olduğunu soruşsanız, cavabında sizə deyiləcək. Allah rizasını qazanıb axirət dünyasının mükafatına nail olsunlar. "Bütün bunlarla yanaşı, möminlər oruc tutduqları müddət ərzində yoxsulların keçirdikləri ağır həyat tərzini özlərində yaşadır, qəzəb və şəhvət kimi şeytani xislətləri özlərindən uzaqlaşdıraraq mənəvi saflığa nail olurlar" (Həzrət Əli).
Ramazan ayında insan təkcə nəfsinə yox deyib iştahasının qarşısına sipər çəkmir. O həm də qulağını, gözünü gözəlliyə öyrədir. Yaxşı işlər görsün, yaxşı sözlər danışsın. Özü də, onu dinləyən də feyziyab olsun. Bəlkə də elə buna görə imamlardan gələn sədadır ki, "oruc tutduğunuz zaman qulağınız, gözünüz, dəriniz və tükləriniz də oruc tutmalıdır".
Ramazanın fəzilətləri çoxdur. Bu dəyərlərə əməl etmək insanı həqiqi mənada paklaşdırır, saflaşdırır, onu Tanrının sevdiyi şəxsə çevirir. Yəni hər bir imanlı şəxs Ramazan boyu təkcə yeməyində deyil, danışığında, davranışında, əməllərində də "pəhriz" gözləməli, gözəl-gözəl sözlər danışmalı, rəftarında mülayim olmalı, iztirab çəkənlərin həm dildə, həm də əməldə könlünü almalı, imkanı daxilində kimsəsizlərə əl tutmalı, iftar süfrələri açmalıdır. Ramazan həm ruhi, həm də fiziki təmizlənmədir. Quranda göstərilir: "Xeyirxahlığı könüldən eləyənin qarşısına xeyirxahlıq çıxar".
Bir məsələ də var ki, sovet dövründə Azərbaycanda yaşayan müsəlmanlar sərt bir rejimin diktəsi altında olduqlarından onlar bu bayramı müəyyən mənada gizli şəraitdə qeyd edirdilər. Oruc tutan da, namaz qılan da xiffətli duyğularla öz ayinlərini yerinə yetirməyə çalışırdı. Dövlət müstəqilliyimizi qazandıqdan sonra Ramazan bayramı ölkəmizdə açıq şəkildə qeyd edildi. Milli Məclisin qəbul etdiyi "Azərbaycan Respublikasının bayramları haqqında" qanuna əsasən bu qədim və müqəddəs bayram dövlət səviyyəsində qeyd olunmağa başlayıb.
Orucluğun başa çatdığı gün bayram edilir. Həmin gün bütün müsəlmanlar bir-birini təbrik, dünyasını dəyişənlərin qəbirlərini ziyarət edir, ruhlarına dualar oxuyurlar. Bayram günü hər kəs ehtiyacı olanlara və fəqir-füqəraya mütləq fitrə zəkatı verməlidir.
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsindən verilən məlumata görə, Ramazan ayının 29-da (19 sentyabr) Ay görünərsə, 20 sentyabr bayram günüdür, görünməzsə, sentyabrın 21-i bayramdır.
Allah orucunuzu və dualarınızı qəbul
etsin!
Flora XƏLİLZADƏ
Azərbaycan.- 2009.- 21
avqust.- S. 6.