Prezident İlham Əliyev Davosda Azərbaycan
üzrə qarşılıqlı biznes əlaqələri
qrupunun forumunda iştirak etmişdir
Xəbər verdiyimiz kimi,
yanvarın 30-da İsveçrənin Davos şəhərinin
"Konqress" mərkəzində Azərbaycan üzrə
qarşılıqlı biznes əlaqələri qrupunun forumu
keçirilmişdir.
Azərbaycan Prezidenti
İlham Əliyev forumda iştirak etmişdir.
Beynəlxalq işgüzar
dairələrin nümayəndələrinin iştirak etdiyi
görüşü Dünya İqtisadi Forumunun Avropa və Mərkəzi
Asiya regionu üzrə direktoru Stefan KİNNOK açaraq dedi:
- Xanımlar və cənablar, bu gün hamınızı burada görməkdən olduqca məmnunuq. Davosda Dünya İqtisadi Forumuna xoş gəlmisiniz. Mən Dünya İqtisadi Forumunun Avropa və Mərkəzi Asiya regionu üzrə direktoru Stefan Kinnokam. Bu gün görüşümüzdə Prezident İlham Əliyevin iştirakından çox məmnunuq.
Forum uzun müddət ərzində Prezident Əliyevlə uğurla əməkdaşlıq edib və ümidvarıq ki, bu münasibətlər belə də davam edəcəkdir. Qarşılıqlı biznes əlaqələri qrupunun məqsədi dəvət olunmuş ölkələrdə iqtisadi vəziyyət barədə məlumatı birbaşa əsas mənbədən almaq və işgüzar dairələri maraqlandıran sualları hökumət rəsmilərinə və biznes sektorunun tanınmış şəxslərinə vermək, narahatlıq doğuran məsələləri onlarla araşdırmaq və nəhayət, biznes əlaqələri baxımından gələcək işlər ətrafında fikir mübadiləsi aparmaqdan ibarətdir. Beləliklə, bu görüşün çərçivəsi söylədiyim mövzular ətrafında olacaqdır.
İndi isə çıxış üçün sözü Prezident Əliyevə vermək istəyirəm.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
çıxışı
- Çox sağ olun.
Hörmətli xanımlar və cənablar!
Sizi görməyimə çox şadam. Hesab edirəm ki, bugünkü görüş ölkəmizin hazırkı inkişafını daha yaxşı anladacaqdır. Ölkəmiz dövlətin planlı iqtisadiyyatından bazar iqtisadiyyatına keçidlə xarakterizə olunan böyük dəyişikliklər yolunu keçmişdir. İyirmi ilə yaxındır ki, ölkəmiz müstəqil dövlətdir. Bu müddət ərzində qarşımızda qoyduğumuz bütün məqsədlərə nail ola bildik. Bu gün iqtisadiyyatımız özünü təmin edir. Ümumi daxili məhsulun artımına gəldikdə, Azərbaycan son dörd il ərzində ardıcıl şəkildə dünyanın ən sürətlə inkişaf edən ölkəsi olubdur. 2003-2008-ci illər ərzində ÜDM 2,6 dəfə artmışdır. Təbii ki, bu, çox böyük göstəricidir və planlaşdırdığımız bütün islahatları həyata keçirməyə imkan yaradır. Biz bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə qəti surətdə sadiqik.
Sizə məlumat vermək istərdim ki, 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini qazandığı zaman iqtisadiyyatımızın özəl sektoru sıfır səviyyəsində idi. İndi isə iqtisadiyyatımızın 85 faizi özəl sektorun payına düşür. Sürətli iqtisadi inkişaf, böyük infrastruktur, enerji və nəqletmə layihələrinin həyata keçirilməsi regionda yeni vəziyyət yaratmışdır. Coğrafi mövqeyimiz olduqca əlverişlidir. Lakin davamlı nəqletmə marşrutları olmadan coğrafiya böyük məna kəsb etmir. Coğrafi mövqeyimizdən istifadə edərək, biz ölkəmizin və xalqımızın tələbatlarına cavab vermək və qonşuluqda olan dövlətlərin və Avropa qitəsinin enerji təhlükəsizliyinə töhfə vermək məqsədilə müxtəlif istiqamətlərdə gedən neft və qaz kəmərlərini çəkdik.
Son beş il ərzində Azərbaycanın sənaye istehsalı iki dəfədən çox artmışdır. Biz, demək olar ki, işsizliyi aradan qaldıra bildik. Regionların inkişafı proqramı bizə son beş il ərzində 766 min yeni iş yeri açmaq imkanı yaratdı. Bu proqram hazırda Azərbaycanın bütün bölgələrinin daha tarazlı şəkildə inkişafını təmin edir. Bir sözlə, sürətli iqtisadi inkişaf, iqtisadi islahatlar, enerji siyasəti, güclü sosial proqramlar, təhsilə, səhiyyəyə və informasiya texnologiyalarının inkişafına qoyulan sərmayələr bu gün Azərbaycanın reallığıdır.
Hesab edirəm ki, Dünya Bankının "Doing Business" hesabatında Azərbaycanın 2008-ci ildə dünyada bir nömrəli islahatçı ölkə elan olunması göstərdiyimiz səylərə verilən yüksək qiymətdir. Bu, yerli və xarici sərmayədarları Azərbaycandakı imkanlara daha diqqətlə baxmağa sövq edir. Ölkəmizdə sərmayə mühiti də çox müsbətdir. Son beş il ərzində Azərbaycana təxminən 40 milyard dollar sərmayə yatırılmışdır. Xarici və yerli sərmayələr qanunla qorunur. Gələn illər ərzində, təbii olaraq, biz iqtisadiyyatın qeyri-neft sektoruna daha çox sərmayə qoyacağıq. İqtisadiyyatın inkişafına təkan vermək məqsədilə olduqca güzəştli kreditlərin ayrılması ilə özəl sektora dəstəyimizi davam etdirəcəyik. Bütün məqsədlərimizə nail olmaq üçün gələcəkdə görüləcək işlər çoxdur. Təcrübəmiz göstərir ki, güclü siyasi iradə və regional əməkdaşlıq, eləcə də siyasi və iqtisadi islahatlar nəticəsində planlaşdırdıqlarımıza nisbətən qısa müddət ərzində nail olmaq mümkündür.
Bu gün Azərbaycan tam mənada müstəqil ölkədir. Yəni ölkəmiz heç bir digər dövlətdən asılı deyildir. Biz özünü təmin edən ölkəyik. Maliyyə ehtiyatlarımız 20 milyard dollara yaxındır. Halbuki dövlət borcu təqribən 2,5 milyard dollar həcmindədir. Hətta böhranın ilk aylarında da iqtisadiyyatımız davamlı şəkildə inkişaf etmişdir.
Bəlkə mən burada giriş sözümü başa çatdırım və sizi maraqlandıran sualların verilməsinə imkan yaradaq. Sağ olun.
Aparıcı: Sual verərkən özünüzü təqdim edin və işlədiyiniz təşkilatın adını çəkin.
- Cənab
Prezident, bizimlə görüşdüyünüzə
görə minnətdaram. Mən Türkiyənin "Borusan Holdinq" şirkətinin
rəhbəriyəm. İcazənizlə, mən iki məsələ
ilə bağlı Sizə sual verərdim. Biz
"Katerpillar"ı Azərbaycanda və regionun digər
ölkələrində təmsil edirik. Mən gələcəkdə,
xüsusən hazırkı mürəkkəb iqtisadi
böhran şəraitində, infrastruktur sərmayələri
sahəsində Sizin prioritetlərinizi bilmək istəyirəm.
İkinci sualım ondan ibarətdir
ki, biz Türkiyədə bərpa olunan enerji növlərinə
sərmayə qoyan şirkətik. Bununla bağlı yeni
imkanları fəal şəkildə axtarırıq. Azərbaycanda
alternativ, xüsusən də külək enerjisi ilə
bağlı Sizin şərhlərinizi bilmək istərdim.
- İnfrastruktur layihələrinə
gəldikdə, bu il biz həmin sahəyə böyük sərmayə
qoyuluşunu davam etdirəcəyik. Bu işlərin
bütün məsuliyyətini dövlət öz üzərinə
götürür. Özəl şirkətlər
üçün daha yaxşı şərait təmin etmək
məqsədilə biz müasir infrastruktur yaratmalıyıq.
Son illər ərzində biz dəmir və avtomobil
yollarına, elektrik stansiyalarına, su təchizatına, hava
limanlarına və Xəzərdə yük
daşımalarını artırmaq üçün gəmiçiliyə
sərmayə qoymuşuq. 2009-cu ildə dövlət sərmayələrinin
həcmi təxminən 5 milyard dollar olacaqdır. Əlbəttə
ki, neftin qiymətləri planlarımıza müəyyən təsir
göstərə bilər, lakin əminəm ki,
planlaşdırdığımız bütün infrastruktur
layihələrini həyata keçirə biləcəyik.
Tikinti sahəsi bu işlərin ən böyük hissəsini
təşkil edir. Biz dünyanın bütün yerlərindən
şirkətləri həmin layihələrdə iştirak
etməyə dəvət edirik. Onları həm sərmayədar,
həm də podratçı kimi görməkdən şad
olardıq. İmkanlar çoxdur. Enerjinin kifayət dərəcədə
olmasına gəlincə, son beş il ərzində biz əsasən
ənənəvi enerji mənbələrindən istifadə
etmişik. Beş il ərzində biz qazla işləyən
altı elektrik stansiyası tikdik və bu, bizə elektrik
enerjisini ixrac etmək imkanını da yaratdı. Bundan əvvəl
biz elektrik enerjisini idxal edirdik. Hazırda biz bərpa olunan
enerji mənbələrinə sərmayə qoymaqda
özümüzü daha rahat mühitdə hiss edirik. Bunun
üzərində çalışırıq, çünki
bizdə, əsasən, su elektrik enerjisi stansiyaları nəzərdə
tutulur. Çaylarımızın bütün potensialından
istifadə etməyə və süni göllər əsasında
böyük elektrik enerjisi stansiyalarının tikintisini
planlaşdırırıq. Eyni zamanda, külək və
günəş enerjisinin də böyük potensialı var.
Bakı küləklər şəhəridir. İlboyu
küləklər əsir. Eyni zamanda, ölkəmizin digər
bölgələri kimi, paytaxtımız çox günəşli
şəhərdir. Təbii ki, gələn beş il ərzində
biz bərpa olunan enerji mənbələrinə daha çox
diqqət yetirəcəyik və bir çox şirkətləri
bu səylərimizə qoşulmağa dəvət edəcəyik.
- Şərhlərinizə
görə çox minnətdaram. Mən
"MasterKard"ın sədriyəm. Ölkənizdə neft
sənayesi sahəsinə illər boyu yatırılmış
böyük sərmayələrdən xəbərimiz var.
Şəxsən mən özüm neft sənayesində
işləmişəm və bu sahə ilə
bağlılığım var. Lakin eyni zamanda, bilirik ki, Xəzər
dənizində Türkmənistanla mübahisəli yerlərdə
işlənilməmiş ehtiyatlar da var. Həmin mübahisənin
gələcəkdə həllinə nikbin
baxırsınızmı?
- Əlbəttə ki,
qonşular arasında narahatlıq doğuran bütün məsələlərin
qarşılıqlı surətdə məqbul həllinə
ümid edirik. Bütün bu həll variantları beynəlxalq
təcrübəyə, hüquqa əsaslanmalıdır. Azərbaycan
beynəlxalq hüquq əsasında Xəzər dənizində
öz sektoru daxilində təbii sərvətlərini hasil etmək
hüququndan istifadə edir. 1990-cı illərin ortalarında
aşkar etdiyimiz neft və qaz yataqları onilliklər ərzində
özümüzə və ixrac üçün kifayət edəcəkdir.
Əgər qazdan danışırıqsa, ehtiyatlar daxili
istehlak və ixrac üçün, ən azı, yüz ilə
bəsdir.
Bir neçə onilliklər
ərzində böyük həcmdə neft hasilatını
davam etdirəcəyik. Bu o demək deyil ki, biz bəzi
qonşularımız tərəfindən mübahisəli
hesab edilən yataqlara daxil olmağa təcili ehtiyac duyuruq. Biz
yaxşı, vicdanla və tərəfdaşlıq ruhunda həll
yolunu tapmaq istəyirik. Lakin bu, beynəlxalq təcrübəyə
əsaslanmalıdır. Əlbəttə, əgər biz bu məsələni
qısa vaxt ərzində həll etsək, həmin yataqlar
tezliklə ümumi hasilat işlərinə daxil edilə bilər.
Lakin bu bizim hasilat həcmimizə təsir göstərməyəcək,
Azərbaycan nefti və qazının ixracında böyük
maneə olmayacaqdır. Bir sözlə, mümkün qədər
tezliklə düzgün həll variantını
tapmalıyıq. Lakin o, bütün iştirakçılar
üçün qəbuledilən olmalıdır.
- Mənim adım Sami Kuridir.
Mən CCC şirkətini təmsil edirəm. Biz
Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərini tikmişik. Sualım belədir:
söhbət gedir ki, buraxıcılıq gücünü
artırmaq və Qazaxıstandan əlavə neft həcmini nəql
etmək üçün Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri
genişləndiriləcəkdir. Bu, həqiqətən baş
verəcəkmi?
- Bilirsiniz, bunu sizdən
soruşmalıyıq, çünki boru kəmərini siz
çəkmisiniz. Genişləndirmək üçün
imkan varmı? Bildiyiniz kimi, Qazaxıstan nefti artıq
Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri vasitəsilə nəql
olunur. Bu, bir daha onu göstərir ki, biz hər şeyi
vaxtında etməliyik. Bildiyiniz kimi, Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin
tikintisinə razılıq və onun başa
çatdırılması neftin qiymətlərinin
aşağı səviyyədə olduğu zaman baş
tutmuşdur. Ola bilsin, 1 barelin qiyməti hətta 30 dollardan da
az idi. Həmin vaxt hasilatın həcmi təxminən gündə
200 min barel təşkil edirdi. Belə bir vaxtda
buraxıcılıq gücü gündə bir milyon barel olan
boru kəmərinin çəkilməsinə milyonlarla dollar sərmayə
yatırmağa başladıq.
Bildirmək istəyirəm
ki, Avropada hazırda müzakirə edilən Nabukko, TGİ və
TAP kimi layihələr, ola bilsin ki, ehtiyatların həcmindən
asılı olmayaraq, həyata keçirilməlidir.
Qazaxıstanın timsalında olduğu kimi, boru kəmərləri
istismara veriləndə neft və qazın nəqli başlana
bilər. 2006-cı ildə boru kəməri istismara verildi və
nəqlolunma ilə bağlı Qazaxıstanla hökumətlərarası
saziş imzalandı. 2007-ci ildə dövlət şirkətləri
saziş imzaladılar və 2008-ci ildə artıq
Qazaxıstan neftinin nəqli başlamışdır.
Genişlənmə potensialı var. Hasilatın həcmi
gündə təqribən 1,1 və 1,2 milyon barel olacaqdır.
Onun əksər hissəsi Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinə
yönəldilir. Təbii ki, Xəzərin şərq sahilindən
daha çox neft ötürülərsə,
Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin imkanları sizin köməyinizlə
genişləndirilə bilər. Belə olarsa, ərazimizdən
əvvəl planlaşdırılan həcmdən daha çox
neft nəql edilə bilər.
- Cənab Prezident, mənim
adın Con Ceymbersdir. CİSCO-nu təmsil edirəm. Sizi bir daha
görməyimə şadam. Sualdan öncə, ölkənizin
özəl sektorunda etdiyiniz uğurlu dəyişikliklər
münasibətilə Sizi təbrik etmək istərdim.
Hazırda bir çox ölkələr genişzolaqlı
infrastrukturu sürətlə yaradır. Hətta bu sürət
gözləniləndən də yüksəkdir. Böhrana
baxmayaraq, bu inkişaf sürətini həm Birləşmiş
Ştatlarda, həm Birləşmiş Krallıqda, həm də
Sinqapurda görmüşəm. İlk növbədə, Sizi
bu nailiyyətlər münasibətilə təbrik edirəm.
Sizinlə görüşmək imkanının
yaradılmasına görə minnətdarıq.
Bilirəm ki, Sizin rəhbərliyiniz
altında Azərbaycan götürdüyü bütün
öhdəlikləri yerinə yetirir. Lakin bilmək istərdim:
Siz gələcəkdə genişzolaqlı infrastrukturun
inkişaf sürətini artırmaq və ya eyni səviyyədə
saxlayaraq, daha çox səhiyyə, təhsil və digər
sahələrə diqqət yetirəcəyinizi
planlaşdırırsınızmı?
- Şərhlərinizə
görə çox minnətdaram. Qarşılıqlı
maraq doğuran məsələlərə aid
görüşlər və müzakirələr
yadımdadır. Biz Azərbaycanda informasiya texnologiyaları
sektorunun inkişafına çox sadiqik. Onun böyük gələcəyi
var. Fikrimcə, neft və enerji sektorundan sonra bu,
iqtisadiyyatımızın aparıcı sektoru ola bilər və
gələcəkdə diqqət mərkəzimizdə
olmalıdır.
Enerji məsələlərinə
gəldikdə, biz planlaşdırdığımıza
artıq nail olmuşuq. Ona görə neftdə olduğu kimi,
biz dünyanın ən böyük qeyri-neft şirkətləri
ilə birgə eyni razılaşma üsulundan istifadə etməliyik.
Bunun böyük potensialı var. Artıq bir çox sərmayələr
qoymuşuq. Planlarımız böyükdür. Buraya kosmos sənayesinin
yaradılması da daxildir. Azərbaycanda informasiya
texnologiyalarının inkişafı sürətlə gedir.
Hazırda bütün ali məktəblərin kompüterləşdirilməsini
yekunlaşdırmaq üzrəyik. Gündəlik həyatımızın
bütün sahələrində informasiya
texnologiyalarının daha geniş şəkildə tətbiqini
planlaşdırırıq. Bu sahə gələcəkdə
prioritetlərdən biri olaraq qalacaqdır. İqtisadiyyatın
digər sahələrində olduğu kimi, biz sosial
infrastuktura - səhiyyə və təhsilə böyük sərmayələri
davam etdirməliyik. Bu istiqamətdə informasiya
texnologiyalarının daha geniş şəkildə tətbiqinə
ehtiyac duyulur. Ümidvarıq ki, bu işdə dünyanın
aparıcı şirkətləri, o cümlədən
CİSCO ilə yaxşı əməkdaşlığımızı
davam etdirəcəyik.
- Cənab Prezident, mən
Hindistanın "Reliance Qrupu"nu təmsil edirəm. Enerji məsələsi
ilə bağlı sualım var. Dünən bu məsələ
barədə söylədiyiniz fikirlər məndə
böyük təəssürat doğurdu və onları
eşitməkdən məmnun oldum. Azərbaycanda nəhəng
neft və qaz ehtiyatları var. Ola bilsin, ehtiyatların həcmi
cari əsrin sonuna qədər kifayət edəcəkdir. Sizin
fikrinizcə, neft və qaz hasilatından əldə olunan gəlirlər
gələcəkdə nəinki Azərbaycanın, həm də
bütün Avropa regionunun iqtisadi rifahı üçün nə
kimi rol oynaya bilər?
- Neft və qaz bizim
üçün güclü iqtisadiyyat qurmaq vasitəsi rolunu
oynamışdır. Sovet İttifaqının süqutundan
sonra, Azərbaycan müstəqilliyini 1991-ci ildə əldə
etdiyi vaxt heç nəyimiz yox idi. İqtisadiyyat böhran
içərisində idi. Sənaye dayanmışdı. Sovet
vaxtında fəaliyyət göstərmiş bütün
zavodlarımız faydasız olmuşdu. Sənaye
istehsalında və ümumən iqtisadiyyatda müşahidə
olunan tənəzzül həddindən artıq böyük
idi. İnflyasiya 100 faiz təşkil edirdi. Ona görə də
bizim üçün vəziyyətdən çıxmağın
yeganə yolu təbii sərvətlərdən istifadə etmək
və potensial sərmayədarlar üçün şərait
yaratmaq idi. Bu gün bizim sərmayə qoymaq üçün
maliyyə imkanlarımız var. Lakin o vaxt biz sərmayədarları
dilə tutmalı idik. Bu, daha çətin idi. Azərbaycan həmin
dövrdə Ermənistanla fəal müharibə mərhələsində
idi. Ermənistan ölkəmizə qarşı təcavüzə
başlamışdı. Belə şəraitdə, əlbəttə
ki, Azərbaycan sərmayələr üçün çox
riskli ölkə hesab edilirdi. Lakin buna baxmayaraq, biz bu gün əldə
etdiyimiz nailiyyətə çatdıq.
Əlbəttə, biz gələcəkdə
enerji məsələlərinə davamlı şəkildə
diqqət yetirəcəyik, çünki bu məsələlərin
ölkəmizin, hətta regionun hüdudlarından kənara
çıxması göz qabağındadır. Enerji təhlükəsizliyi
qlobal təhlükəsizlik məsələsidir. Halbuki
beş il əvvəl belə deyildi. Təbii ki, enerji amili
iqtisadi inkişafımızda və müəyyən dərəcədə
siyasi təşəbbüslərimizdə əsas yer
tutacaqdır. Qeyri-neft sektorunun inkişafı üzərində
ciddi şəkildə düşünürük. Lakin biz
neftin qiymətlərindən və neft hasilatından
asılılığı azaltmalıyıq.
Yeri gəlmişkən deyim
ki, neftin bir barelinin qiyməti 40 dollar səviyyəsində
olduğu şəraitdə iqtisadiyyatımızın
inkişaf səviyyəsi iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi,
neft və qazdan asılılığın azaldılması
sahəsində görülmüş bir çox işləri
aydın şəkildə nümayiş etdirir. Bütün
bunlar davamlı inkişaf üçün imkanlar
yaradacaqdır. Günlərin birində neft və qaz tükənəcəkdir.
İqtisadiyyatı irəliyə doğru aparan və
inkişaf etmiş ölkələrin uğurunun əsas səbəbi
bilik, texnologiya və təhsildir. Biz bu sahəyə diqqət
yetiririk və bunu davam etdirəcəyik.
- Mənim adım Markdır,
enerji daşıyıcılarının satışı ilə
məşğul olan iri şirkətlərdən birinin rəhbəriyəm.
Cənab Prezident, Siz ölkənizlə bağlı bir
çox müsbət məsələlər söylədiniz.
Lakin bilmək istərdim ki, ölkənin gələcəyi
ilə bağlı Sizi narahat edən məsələlər
varmı? Əgər varsa, hansılardır: neftin qiyməti,
iqtisadi böhran və sair.
- İqtisadi inkişafa gəldikdə,
əlbəttə ki, siz elə bir ölkə tapa bilməzsiniz
ki, böhrandan narahat olmasın. Söhbət mənfi təsirin
səviyyəsindən gedir. Vacibi odur ki, bu və ya digər
ölkə bu böhrana nə dərəcədə
hazırdır. Xoşbəxtlikdən, hesab edirəm ki, Azərbaycan
böhrandan minimum itki ilə çıxacaqdır. Lakin yenə
də bu məsələ narahatlıq doğuran məsələdir.
Artıq dediyim kimi, enerji məsələlərində
davamlı inkişafı təmin etmək üçün hər
şey əvvəlcədən
planlaşdırılırdı və lazım olan
bütün işlər yerinə yetirilmişdir. Bu gün biz
regionumuzdan kənarda yerləşən istehlakçılar
üçün əhəmiyyətli olan layihələrə
daha çox diqqət yetiririk. Avropanın enerji təhlükəsizliyi
məsələsinə töhfəmizi davam etdiririk və
bildiyiniz kimi, müxtəlif layihələr baxılmaq üzrədir.
Azərbaycan
üçün həlli təcili xarakter daşıyan real
problem, təbii ki, Ermənistanın Azərbaycan
torpaqlarına qarşı davam edən təcavüzüdür.
Artıq 17 ildən çoxdur ki, təcavüz hər
hansı irəliləyiş və nizamlama olmadan davam edir.
BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası Ermənistan
silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş Azərbaycan
ərazilərindən qeyd-şərtsiz və dərhal
çıxarılmasını tələb edən qətnamələr
qəbul edibdir. Ötən il BMT-nin Baş Məclisi oxşar
qətnamə qəbul etmişdir. Həmçinin ATƏT,
Avropa Şurası və İslam Konfransı Təşkilatı
bu cür qətnamələr qəbul etmişlər. Bu,
bütün beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tələb
olunur. Bu tələb düzgün, mənalı tələbdir,
çünki digər dövlətin ərazisinin işğalını
davam etdirmək olmaz. Bu, əsas problemdir. Hesab edirəm ki, beynəlxalq
ictimaiyyət bu məsələdə daha həlledici rol oynaya
bilər və oynamalıdır.
Biz sülh prosesinə
sadiqik, lakin bunun da hüdudları olmalıdır. Biz daim
gözləyə bilmərik. Artıq dediyim kimi, bu, 17 ildir
davam edir və atəşkəsdən indiyə qədər
15 ildir ki, danışıqlardayıq. Bu məsələ təcili
qaydada həll edilməlidir. Belə olmasa, bunun çox təhlükəli
nəticələri ola bilər. Qafqazda sülh bərqərar
olmayıbdır. Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh
yoxdur. Əslində, iki ölkə arasında müharibə
də başa çatmayıbdır. Sadəcə, müharibənin
birinci mərhələsi başa çatıbdır. Biz hələ
də müharibə şəraitindəyik. Bu, təkcə Azərbaycanın
deyil, qlobal və regional təhlükəsizlik problemi və əslində
ədalət problemidir. Əgər dünyada ədalətsizliyi
görürüksə və aparıcı beynəlxalq təşkilatlar
məsələni ədalət və qanun əsasında həll
etməkdə acizdirsə, onda beynəlxalq münasibətlərin
bütün sisteminə xələl gəlir. Beynəlxalq təşkilatlara,
beynəlxalq qaydalara etimad sual altına alınır. Bu, sadə
bir regional problem deyil, böyük məsələdir. Bu,
sualınıza verdiyim cavabdır. Bu məsələ, bizi daim
narahat edir.
- Cənab Prezident, mən
Hindistandanam, əczaçılıq şirkətini təmsil
edirəm. Dünyanın 60 ölkəsində fəaliyyət
göstəririk. Bilmək istərdim, Bakıda və ya
ölkənizin digər bölgələrində əczaçılıq
zavodunu necə açmaq olar və yaxud bunu, müştərək
müəssisə formasında etmək
mümkündürmü? Sağ olun.
- Bu sualı eşitməkdən
çox məmnunam. Zənnimcə, siz bu sahədə işləri
necə həyata keçirəcəyinizlə
maraqlanırsınız. Bu, çox yaxşı ideyadır və
həm ölkələr, həm də şirkətlər
üçün daha faydalı olardı. Hazırda bizdə əczaçılıq
sənayesi yoxdur, bütün dərmanlar xaricdən gətirilir.
Əgər siz əczaçılıq zavodu açmaq istəyirsinizsə,
biz bundan şad olardıq. Bunu etmək çətin deyil.
Hazırda bizdə biznesi aparmaqda, o cümlədən sərmayə
qoymaqda çox asan tənzimləyici qaydalar mövcuddur. Bu,
çox vaxt aparmır. Siz, sadəcə, bazar haqqında məlumatı
əldə etməli və sərmayələri
planlaşdırmalısınız. O ki qaldı başqa
qaydalara, bunlar asanlıqla həll oluna bilər. Biz bu səyləri
yüksək dəyərləndirərdik və beləliklə,
Azərbaycanda yeni sənaye sahəsi açılardı.
* * *
Müzakirələrdə Azərbaycan
Beynəlxalq Bankı İdarə Heyətinin sədri Cahangir
Hacıyev və Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin
vitse-prezidenti Elşad Nəsirov da iştirak edirdilər.
Tədbir başa
çatdıqdan sonra işgüzar dairələrin nümayəndələri
Prezident İlham Əliyevə yaxınlaşaraq, Azərbaycanla
əməkdaşlığa, yeni layihələrdə
iştiraka və ölkəmizə sərmayə qoymaqda
maraqlı olduqlarını bildirdilər, informasiya
texnologiyaları və bank sektoru ilə maraqlandılar.
Forumda İsveçrənin
"Svis stayl maqazin" jurnalı Azərbaycan Dövlət
Neft Şirkətinə xüsusi mükafatını təqdim
etdi. Bildirildi ki, Dövlət Neft Şirkəti bu mükafata
ekoloji sahədə həyata keçirdiyi kompleks tədbirlərin
səmərəliliyinə və Bakı buxtasının təmizlənməsinə
görə layiq görülmüşdür.
AzərTAc
Azərbaycan.-2009. - 4 fevral.-S.1-2.