Samux yüksəliş yolundadır

Samuxlular 2008-ci ili uğurla yola saldılar. İqtisadi-sosial həyatın hər sahəsində çoxlu işlər görülüb. İndi yerlərdə ötən ilin yekunları təhlil olunur, yeni ilin vəzifələri müəyyən edilir. Bu günlərdə rayonda keçirilən toplantıda da bu barədə ətraflı söhbət açıldı. Əvvəlcə icra hakimiyyətinin başçısı Vilyam Hacıyev il ərzində görülən işlərdən danışdı. Sonra ayrı-ayrı idarə və müəssisə rəhbərlərinin məlumatları dinlənildi.

Uğurlar göz önündədir

Son beş ildə kənd təsərrüfatı sahəsində məhsul istehsalı təqribən dörd dəfə, sənayedə isə 8,4 dəfə çoxalıb. Əsaslı kapitala yönəldilən investisiyanın həcmi 23,7 dəfə artıb.

Yekdilliklə qeyd olundu ki, bütün bunlar ölkə başçısı İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə qəbul edilmiş "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın bəhrəsidir. Dövlət Proqramının icrası ilə əlaqədar olaraq rayon elə sürət götürüb ki, burada il ildən daha uğurlu gəlir.

Samux əsasən aqrar rayon kimi tanınır. Torpaq əsl sahibinə veriləndən sonra hər sahədə məhsuldarlıq ilbəil artır. Ötən il rayon üzrə 28,3 min ton taxıl, nəzərdə tutulduğundan xeyli çox qarğıdalı, günəbaxan, meyvə-tərəvəz, habelə heyvandarlıq məhsulları istehsal olunub. "2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı" uğurla yerinə yetirilir. Kənd təsərrüfatının bir sıra sahələri üzrə, xüsusən taxıl tədarükündə rayon özünü tam təmin edir.

Keçən il fermerlərə güzəştli qiymətlərlə 207,4 ton azot və 138 ton superfosfat kübrəsi satılıb. Bundan əlavə, toxumçuluq təsərrüfatlarına Rusiyadan gətirilmiş təqribən 40 ton yüksək repreduksiyalı buğda toxumu verilib. Cari ildə isə "Buğda istehsalçılarının maddi marağının artırılması və buğda istehsalının stimullaşdırılmasına dair" Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən torpaq mülkiyyətçilərinə 286 min manat yardım hesablanıb.

Torpaq sahibkarlarına kömək məqsədilə suvarma sisteminin inkişafına xüsusi diqqət yetirilir. Təkcə ötən il qırx ədəd hidrotexniki qurğu, habelə 270 metr boru kəməri əsaslı təmir edilib. Altı ədəd yeni subartezian quyusu istifadəyə verilib. Ən önəmlisi isə budur ki, Yenikənd nasos stansiyasında 250 kilovatlıq gücündə təzə mühərrik quraşdırılıb. Taxılçılar deyirlər ki, bütün bunlara görə yerlərdə vəziyyət çox yaxşıdır. Neçə gün davam edən qar da torpağa güc-qüvvət gətirdi. Belə getsə, cari ildə zəmilərdən azı otuz min ton məhsul götürə biləcəyik.

Maldarların da uğurları fərəhlidir. Hazırda rayonda iribuynuzlu mal-qaranın sayı 20 min, qoyun-quzunun miqdarı 160 min başa çatır. Son bir neçə ildə ət, süd və yun istehsalı iki dəfə artıb.

Bu yerlər tarixən üzümçülük diyarı olub. Ənənə davam edir. Sərkarda, Yenikənddə və başqa yerlərdə kütləvi surətdə üzüm bağları salınır. Plantasiyaların sahəsi min hektara çatır. Üzümçülüyün inkişafı ilə əlaqədar mövcud emal müəssisələri bərpa edilir, yeniləri tikilir.

Samux sənaye mərkəzinə çevrilir

Özəl sektor inkişaf etdikcə yeni-yeni obyektlər, istehsal-emal müəssisələri yaranır. Müxtəlif qəsəbə və kəndlərdə irili-xırdalı doqquz ədəd müasir quruluşlu dəyirman fəaliyyət göstərir, ət, süd, günəbaxan, meyvə-tərəvəz emalı üzrə onlarca zavod və sex təşkil olunub. Hazırda rayon üzrə təqribən otuza yaxın müasir quruluşlu sənaye obyekti işləyir. Samux quşçuluq fabriki fəaliyyətə başlayıb. Qarayeri qəsəbəsində "Qaraçanaq" şərab zavodu istifadəyə verilib. "Qoşqar" un fabriki hər yanda tanınır. "Bizim ailə" adlı tumdoldurma müəssisəsinin məhsulları respublikanın hər guşəsinə, hətta sərhəddən kənara da gedir. "Çinar" müəssisəsində ictimai və fərdi binalar üçün mişar daşından milli ornamentli bəzək hissələri hazırlanır.

Rayonda yerli xammal hesabına tikinti materialları istehsalı geniş miqyas alıb. Zavodlar, sexlər, istehsal sahələri yaradılır. Bütün bunların nəticəsidir ki, son beş il ərzində rayonda sənaye məhsulunun həcmi 8,4 dəfə artıb.

Keçən il "Universal HAA" meyvə-tərəvəz saxlama anbarı fəaliyyətə başlayıb. Burada iyirmidən artıq soyuducu kamera işləyir. Kartof, soğan, kələm və digər meyvə-tərəvəzlə yanaşı, ət və süd məhsullarının mühafizəsi üçün hər şərait yaradılıb. Bura əsasən Qərb bölgəsinin məhsulları gəlir. Bununla yanaşı Belarusdan və digər ölkələrdən də ərzaq gətirilir. Bu obyekt hər cəhətcə faydalıdır. Əvvəla, yığım dövründə - yəni alıcı az olanda tökülüb-qalan məhsul mühafizə edilir. Digər tərəfdən də qış aylarında bazarda kasadlıq olanda bəzi işbazlar tərəfindən süni surətdə qiymətlərin qaldırılmasının qarşısı alınır.

Hər gün bir yenilik

Gəncədən asfalt yolla günbatan tərəfə -Samux şəhərinə gedirsən. Hər yan tikinti meydanına bənzəyir. Hara baxırsan yeni-yeni obyektlər ucalır. Yollara, küçələrə asfalt döşənir, səkilər düzəldilir. Milli ornamentli naxışlar hər yanı bəzəyir. Xüsusən Heydər Əliyev prospekti və Xatirə parkı göz oxşayır. Təkcə rayonun mərkəzində yox, ən ucqar qəsəbə və kəndlərdə də bu cür geniş miqyaslı işlər gedir.

Ölkə başçısının tapşırığı ilə görülən abadlıq və quruculuq işləri küçələrə və yollara bəzək verir, binalara, abidələrə dönərək göz oxşayır. Heydər Əliyev və Kolayır prospektləri, Əsgər Zeynalov, Elçin Məmmədov, Səməd Vurğun küçələri əsl seyrangaha çevrilib.

Samuxda gözəl ənənə yaranır. Ayrı-ayrı təşkilatlar üçün müasir quruluşlu inzibati binalar tikilir. Son vaxtlarda notariat kontoru və qeydiyyat şöbəsi üçün hər şəraiti olan yaraşıqlı bina ucaldılıb. Ağır atletika kompleksində isə tamamlama işləri görülür. Heydər Əliyev parkı, Ulu Öndər muzeyi yaradılıb. "Samux şəhidləri" kompleksi inşa edilib. Rayon mərkəzində, qəsəbə və kəndlərdə bir neçə istirahət guşəsi və idman-əyləncə mərkəzi təşkil olunub. Onlarca ticarət, iaşə obyekti açılıb, Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün yaşayış binası istifadəyə verilib.

Rayon mərkəzində, Qarayeri qəsəbəsində və Lək kəndində elektron ATS-lər quraşdırılıb. Lək, Zazalı və Çobanabdallı kəndlərində poçt şöbələri üçün yeni binalar tikilib. Əhalinin elektrik enerjisi və təbii qazla təmini sahəsində də görülən işlər fərəh doğurur.

Ötən il qəsəbə və kəndlərin qazlaşdırılması sahəsində daha çox iş görülüb. Çobanabdallı, Lək, Bağbanlar, Yuxarı və Aşağı Ağasıbəyli, habelə Əhmədli kəndlərinə yeni qaz xətləri çəkilib. Əlibayramlı kəndinə, Qaraarx qəsəbəsinə qaz verilməsi təmin edilib.

Yeni ilin ilk

töhfəsi - yeni məktəb

Sarıqamış kənd məktəbinin vəziyyəti o qədər də xoşagələn deyildi. "Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb" proqramı bu yerlərə də işıq saldı. Yeni ilin ilk günlərində rayon mərkəzindən bir qədər kənarda yerləşən bu yığcam kənddə hər cür şəraiti olan məktəb binası istifadəyə verildi.

Respublikanın hər yerində olduğu kimi, Samux rayonunda da məktəblərin maddi-texniki bazasının yaxşılaşdırılması sahəsində geniş tədbirlər həyata keçirilir. Son illərdə Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə onlarca məktəb binası tikilib, yaxud əsaslı təmir edilib. Təkcə keçən il Qovlarsarı kənd orta məktəbi üçün yeni bina ucaldılıb. Yuxarı Ağasıbəyli və Əlibayramlı kənd məktəblərinin binaları bərpa olunub.

Cari ildə qarşıda daha böyük üfüqlər açılır. On məktəb binasının yenidən qurulması gözlənilir. İl ərzində müasir idman kompleksi ucaldılacaq, müxtəlif idarə və müəssisələr üçün beş inzibati bina tikiləcəkdir. Hazırda Lək kəndində beş yüz kilovoltluq yarımstansiya inşa olunur. Bu, bütövlükdə Qərb bölgəsinin elektrik enerjisi ilə təminatına güclü təkan verəcəkdir.

Qırmızı Samux qəsəbəsində balıq yetişdirmə müəssisəsinin yaradılması, balıq konserv zavodunun tikilməsi, Poylu kəndində camışçılıq kompleksinin, Qarayeridə yunun ilkin emalı sexinin təşkili, habelə Kəsəmən kəndində bitum zavodunun inşası, Burunqovaqda sutəmizləyici qurğunun quraşdırılması nəzərdə tutulub.

Samux həmçinin səfalı guşələri, müalicə suları ilə tanınır. Təbii imkanlar xarici investorların da diqqətini cəlb edir. Müxtəlif ölkələrlə danışıqlar gedir. Yaxın gələcəkdə Ağasıbəyli kəndi ərazisində müasir quruluşlu İstisu sanatoriya kompleksinin, habelə, Kürün sahilində turizm mərkəzinin yaradılması gözlənilir.

Əhməd İsayev

Azərbaycan.-2009.-8 fevral.-S.3.