Ölkədə aparılan iqtisadi islahatlar aqrar sektorun inkişafını sürətləndirir

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2008-ci ilin sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş iclası Avratlantik məkana inteqrasiya kursunu uğurla davam etdirən, transmilli enerji və kommunukasiya layihələrinin aparıcı qüvvəsinə çevrilən, demokratikləşmə yolunda atdığı ardıcıl addımlarla Cənubi Qafqazın ən nüfuzlu ölkəsi kimi tanınan respublikamızın bütün sahələrdə dinamik inkişaf etdiyini bir daha təsdiqləmişdir.

2008-ci ildə xalqın iradəsi ilə ikinci müddətə Azərbaycan Prezidenti seçilmiş cənab İlham Əliyevin keçən il ölkənin sosial-iqtisadi, siyasi-hüquqi və mədəni sahələrdə inkişafı üçün bütün zəruri tədbirləri həyata keçirməsi nəticəsində respublika iqtisadiyyatında dinamik iqtisadi artım tempi qorunub saxlanılmışdır. Şəhərlə regionların inkişafındakı fərqi mümkün qədər azaltmaq, qeyri-neft sektoruna, o cümlədən kənd təsərrüfatının inkişafına dəstək vermək 2008-ci ildə də ölkə Prezidentinin sosial-iqtisadi siyasətinin başlıca istiqamətlərindən biri olmuşdur.

2008-ci ildə icrası uğurla yekunlaşmış "Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)" regionların inkişafına təkan vermişdir. Dövlət proqramı çərçivəsində həyata keçirilmiş tədbirlər nəticəsində ümumilikdə 2004-2008-ci illərdə 760 mindən çox yeni iş yeri açılmışdır. Yalnız 2008-ci ildə 120 mindən çox yeni iş yerinin açılması ölkədə qeyri-neft sektoruna göstərilən diqqətin sayəsində mümkün olmuşdur.

Görülmüş tədbirlərin nəticəsidir ki, ötən ilin yekunları bazar iqtisadiyyatı yolunu seçmiş Azərbaycanda sosial məsələlərin həllini daim diqqət mərkəzində saxlamağa imkan vermişdir. 2008-ci ilin dövlət büdcəsində sosialyönümlü xərclər əhəmiyyətli dərəcədə artmış, yoxsulluğun və işsizliyin aradan qaldırılması istiqamətində əhəmiyyətli nəticələr əldə olunmuşdur.

Dünyada gedən maliyyə və iqtisadi böhrandan bəhs edən dövlət başçısı Azərbaycanın maliyyə-bank sektorunda görülən tədbirləri təqdirəlayiq sayaraq qeyd etdi ki, "...bütövlükdə bizim maliyyə sektorunda, bank sistemində vəziyyət normaldır, yaxşıdır... Ona görə maliyyə və bank sektorunda görülən tədbirlər və Milli Bank tərəfindən aparılmış ciddi və ağıllı siyasət çox yüksək qiymətə layiqdir. Bu, davam etdirilməlidir. Maliyyə-bank sektoru iqtisadiyyatın əsasıdır".

Görülmüş tədbirlər nəticəsində 2008-ci ildə ölkənin strateji valyuta ehtiyatları 18 milyard manata yüksəlmiş, ümumi daxili məhsulun adambaşına düşən həcmi ötən illə müqayisədə 36,2 faiz artaraq 4440 manat, orta aylıq əməkhaqqı 335 dollar təşkil etmişdir. Bu dövrdə əhalidə 18 milyard manat və ya ötən ildəkindən 42 faiz çox vəsait qalmışdır. 2003-cü il ərzində əhalinin adambaşına düşən gəlirləri inflyasiyanın səviyyəsini 11,3 faiz üstələdiyi halda, 2008-ci ildə 15,4 faiz üstələmişdir. Həyata keçirilmiş genişmiqyaslı tədbirlər nəticəsində ölkədə yoxsulluğun səviyyəsi 2003-cü ildəki 44,7 faizdən 2008-ci ildə 13,2 faizə enmişdir. Milli iqtisadiyyat nəinki öz tarazlığını qorumuş, hətta qeyri-neft sektoru son illərdə 16 faizə qədər artmışdır. Qlobal amillərin, o cümlədən düzgün olan daxili siyasətin nəticəsində inflyasiya səviyyəsi proqnozlaşdırılan səviyyədən 20 faiz aşağı olmuş, iqtisadiyyata kredit qoyuluşu 46 faiz, əmanətlər 32 faiz artmışdır. Şübhəsiz ki, hər bir dövlətin davamlı və sabit inkişafının ümdə şərtlərindən biri də onun lazımi infrastruktura malik olmasıdır. Əgər 2006-cı ilin dövlət büdcəsində investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsinə 600 milyon manat ayrılmışdısa, 2009-cu ildə bu məqsədlə 5,6 milyard manat vəsait ayrılmışdır. Ötən il bu məqsədlə ayrılmış vəsaitlər regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş məqsədlərin gerçəkləşdirilməsinə, ilk növbədə infrastrukturun yeniləşdirilməsinə yönəldilmişdir. 2008-ci ildə bölgələrdə genişmiqyaslı tikinti-abadlıq, sosial-mədəni quruculuq işlərinin həyata keçirilməsi, mədəniyyət və incəsənət abidələrinin bərpası, yeni məktəblərin, səhiyyə ocaqlarının inşası, mövcudların bərpası və digər mühüm tədbirlər məhz investisiya xərclərinin artması sayəsində mümkün olmuş, görülən tədbirlər ilk növbədə ölkə vətəndaşlarının firavan yaşayışına xidmət etmişdir.

Yuxarıda göstərilən toplantıda ölkədə gedən iqtisadi uğurlardan danışan dövlət başçısı qeyd etdi ki, "bizim iqtisadi uğurlarımızın təməlində düşünülmüş siyasət dayanır, ölkənin milli maraqlarının qorunması dayanır, siyasi islahatlar, demokratik proseslər dayanır, iqtisadi islahatlar dayanır və bütün bunları görməmək mümkün deyildir. Əgər dünyanın ən birinci, ən qabaqcıl maliyyə qurumu olan Dünya Bankı Azərbaycanı 2008-ci ilin yekunlarına görə ilin bir nömrəli islahatçı ölkəsi kimi tanıyırsa və bunu bəyan edirsə, bu, özü-ozlüyündə göstərir ki, uğurlarımızın təməlində bizim siyasətimiz, düzgün xəttimiz və Azərbaycanda gedən müsbət proseslər dayanır".

Bütün bunlarla yanaşı, Azərbaycan Respublikasında əhalinin etibarlı ərzaq təminatı dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca istiqamətlərindən birini təşkil edir. Ərzaq təhlükəsizliyindən danışarkən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev qeyd etdi ki, "...həmişə olduğu kimi, ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinə çox böyük diqqət göstərilməlidir. Sahibkarlara kreditlərin verilməsi davam etdiriləcəkdir, indiyədək Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu, yəni dövlət tərəfindən yerli sahibkarlara 400 milyon dollara qədər kredit resursları verilmişdir... Biz bu yolla həm sahibkarları dəstəkləyəcəyik, həm də ki, kredit resurslarımız daha da artacaqdır. Gələn ilin planlarında sahibkarlara veriləcək kreditlərin həcmi daha da artmalıdır. 120 milyon manat həcmində olacaqdır. Bununla bərabər, fermerlərə subsidiyalar davam etdiriləcəkdir, güzəştli şərtlərlə gübrə veriləcəkdir. Yəni, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün bütün lazımi tədbirlər görüləcəkdir..."

Etibarlı ərzaq təminatı hər bir ölkənin iqtisadi sabitliyinin və sosial davamlılığının başlıca şərtidir. Ona görə də cəmiyyətin hər bir üzvünün əsas ərzaq məhsullarına tələbatının tam ödənilməsi üçün davamlı olaraq müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi çox vacibdir.

Bu bir faktdır ki, son dövrlərdə inkişaf etmiş ölkələrin maliyyə bazarında baş verən qeyri-sabitlik, maliyyə və iqtisadi böhran, habelə əhalinin sayının çoxalması nəticəsində ərzaq məhsullarına tələbatın yüksəlməsi, iqlim dəyişikliyi, su ehtiyatlarının məhdudlaşması və digər səbəblərə görə dünya bazarında əsas ərzaq məhsullarının qiymətləri artmağa başlamış, bəzi ölkələrdə ərzaq qıtlığı real təhlükəyə çevrilmişdir.

Bu problemi öncədən görərək hələ keçən əsrin 90-cı illərinin ortalarında ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Müstəqil Dövlətlər Birliyi məkanında ilk dəfə olaraq torpaq islahatları həyata keçirilmiş, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına yardım mexanizmi formalaşdırılmış, beynəlxalq təşkilatlarla birlikdə bu sahədə əhəmiyyətli layihələrin icrasına başlanılmışdır.

2001-ci ildə ölkə Prezidentinin sərəncamı ilə "Azərbaycan Respublikasının ərzaq təhlükəsizliyi Proqramı" təsdiq edilmiş və proqram çərçivəsində görülmüş işlər nəticəsində kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının istehsalı əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır.

Bununla yanaşı, "2003-2005-ci illər üçün Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və iqtisadi inkişaf üzrə Dövlət Proqramı", "Azərbaycan Respublikasında kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üzrə Dövlət Proqramı (2002-2005-ci illər)", "Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)" və digər qəbul olunmuş dövlət əhəmiyyətli sənədlərdən irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi, o cümlədən kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan sahibkarlara maliyyə və texniki dəstəyin göstərilməsi, sahibkarlığın inkişafı, regionlarda infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi, yerli məhsulların, xüsusən ərzaq məhsullarının xüsusi çəkisinin artmasını təmin etmişdir. Dünya ərzaq bazarında müşahidə olunan qeyri-sabitlik Azərbaycanda da ərzaq məhsullarının qiymətinə öz təsirini göstərir. Mövcud vəziyyət daxili bazarın idxaldan asılılığının maksimum azaldılması və ərzaq ehtiyatlarının yaradılması məsələsi kompleks yanaşma tələb edir. Məhz bu məqsədə nail olmaq üçün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamına uyğun olaraq hazırlanmış Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı 2008-2015-ci illər ərzində müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsini özündə əks etdirir.

Məlum olduğu kimi, 2003-2007-ci illərdə aqrar bölmədə real artım hər il orta hesabla 4,5 faiz təşkil etmişdir ki, bu artımda "Aqrarkredit" Səhmdar-Kredit Təşkilatının da özünəməxsus payı var.

Ötən illər ərzində təşkilatımız tərəfindən regionlarda sosial-iqtisadi inkişafin təmin edilməsinə köməklik məqsədilə kənd yerlərində çalışan sahibkarlara - fiziki və hüquqi şəxslərə kreditlərin verilməsi, yeni iş yerlərinin açılmasının təmin edilməsi, əhaliyə göstərilən maliyyə-kredit xidmətinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində xeyli iş görülmüşdür.

Əsası 1998-ci ildə qoyulmuş Dünya Bankının Təsərrüfatların özəlləşdirilməsi layihəsinin kredit komponenti doqquz ilə yaxın bir müddətə təşkilatımız tərəfindən icra olunmuş, kəndlərdə ilk özəl fermer təsərrüfatlarının yaradılmasında mühüm əhəmiyyət kəsb etmişdir. Bu layihənin əvvəlindən 5770 kəndli-fermer təsərrüfatına 11,1 milyon manatdan çox kreditlər verilmişdir.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafında Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına verilmiş güzəştli kreditlərin əhəmiyyəti xüsusi qeyd olunmalıdır. Biz müvəkkil kredit təşkilatı kimi Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına 330 sahibkarlıq subyektinə 5,2 milyon manat məbləğində kreditlər vermişik ki, bu da əsasən regionlarda istehsal, emal və infrastrukturun inkişafına yönəldilmişdir.

Ümumuyyətlə, 1 yanvar 2009-cu il vəziyyətinə kredit təşkilatı tərəfindən öz vəsaitləri, eləcə də Təsərrüfatların özəlləşdirilməsi layihəsi, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun, habelə Şimal-Şərq inkişaf layihəsi vəsaitləri hesabına 10,5 minə yaxın sahibkarlıq subyektinə 47,7 milyon manat məbləğində kreditlər verilmişdir. Bu isə, öz növbəsində, on minlərlə insanın faydalı əməyə cəlb edilməsi, eyni zamanda xeyli əlavə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı, emalının qurulması və kənd yerlərində infrastrukturun yaxşılaşdırılması deməkdir.

Böhranın təsirliyini azaltmaq üçün kiçik və orta sahibkarlara maliyyə dəstəyi göstərilməlidir. Hazırda kredit təşkilatı əlavə vəsaitlərin cəlb olunması üçün bir neçə beynəlxalq qurumla əlaqələri genişləndirir. Beynəlxalq audit şirkəti tərəfindən təsdiq edilmiş maliyyə hesabatları və balans hesabatı kredit təşkilatına marağı artırır.

Yaponiya hökumətinin qrantı hesabına alınaraq lizinq qaydasında icarəyə verilmiş, eləcə də həmin texnikanın istifadəsindən "Tərəfdaşlıq Fondu" hesabına toplanmış vəsait hesabına alınmış 17,0 milyon manat dəyərində 1125 kənd təsərrüfatı texnikasının idarə olunması ilə bağlı agent funksiyalarını yerini yetirir.

Əsas məqsədimiz Azərbaycanın kənd yerlərinə maliyyə xidməti göstərən və mənfəətlə işləyən bir maliyyə qurumuna çevrilməkdir. Bunun üçün "Aqrarkredit" Səhmdar-Kredit Təşkilatının respublikanın bütün ərazisini əhatə edən texniki bazası möhkəmləndirilmiş filiallar şəbəkəsi ölkə daxilində və xaricində treninqlər keçirərək müasir iş üslubunu mənimsəmiş, işi günün tələbləri səviyyəsində qurmaq bacarığına malik olan kadr potensialı yaratmışdır.

Fəaliyyət göstərdiyimiz dövr ərzində qazandığımız uğurlardan biri də kreditin qaytarılmasında ödəniş əmsalının yüksəldilməsidir. Çalışırıq ki, ədalətli əməkhaqqı, mükafatlandırma və digər həvəsləndirmə sistemlərindən, düzgün faiz siyasətindən istifadə etməklə, müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi və menecmentin təkmilləşdirilməsi nəticəsində müştərilərimizlə aramızda olan münasibətlər tərəflərin biznes maraqlarına əsaslansın. Bu gün kredit təşkilatı üzrə qayıdış əmsalının yüksək olması müştərilərimizlə bizim aramızda olan səmimiyyətdən, bərabər və şəffaf işbirliyindən, etibara əsaslanan tərəfdaşlıq əlaqələrindən xəbər verir və bizi daha yaxşı işləməyə sövq edir.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanın son beş ildəki inkişaf dinamikasına nəzər saldıqda belə qənaətə gəlmək olar ki, ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş dövlətçiliyimizin daha da möhkəmləndirilməsi, ölkəmizin siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni və bütün başqa sahələrdə inkişafının təmin olunması, əhalinin rifah halının, sosial vəziyyətinin daha da yaxşılaşdırılması Prezident İlham Əliyevin dövründə yüksək templə inkişaf edir. Keçen qısa dövr ərzində nəinki mərkəzi şəhərlərdə, eləcə də regionlarda sosial-iqtisadi inkişaf sürətləndirilmiş, abadlıq, quruculuq işlərinin aparılması ilə bağlı genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilmişdir. Ölkəmizdə aqrar-sənaye kompleksini inkişaf etdirmək və ərzaq təminatını yaxşılaşdırmaq üçün ilk növbədə bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə uyğun olan qanunvericilik bazası yaradılmış, torpaq islahatları həyata keçirilmişdir. İşğal altında olan rayonlarda təsərrüfat subyektlərinin borclarının silinməsi, onlara digər güzəştlərin edilməsi, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarının torpaq vergisi istisna olmaqla, qalan bütün vergilərdən azad olunmaları, daxili vəsaitlər və beynəlxalq maliyyə qurumları tərəfindən regionlarda mühüm kənd təsərrüfatı layihələrinin həyata keçirilməsi, fermerlərə yanacağın, sürtkü yağının və gübrənin alınmasına çəkilən xərclərin 50 faizinin dövlət tərəfindən verilməsi, taxıl əkininə görə subsidiyaların verilməsi, texniki təminatın yaxşılaşdırılması üçün "Aqrolizinq"in yaradılması, istehsalçılara lizinq yolu ilə güzəştli şərtlər əsasında texnika və gübrə verilməsi belə qənaətə gəlməyə əsas verir ki, "Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı (2008-2015-ci illər)" uğurla yerinə yetiriləcəkdir.

Biz isə "Aqrarkredit" Səhmdar-Kredit Təşkilatı olaraq Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strateji vəzifələrin uğurla və vaxtında həyata keçirilməsi üçün əzmkarlıqla çalışaraq kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının artırılması, regionlarda rentabelli istehsal müəssisələrinin yaradılması və inkişaf etdirilməsinə kömək göstərməklə bundan sonra da regionların sosial-iqtisadi inkişafına və əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına nail olunmasına öz töhfəmizi vermək üçün bütün qüvvəmizi sərf edəcəyik.

Məmməd Musayev,

"Aqrarkredit" Səhmdar-Kredit

Təşkilatı İdarə Heyətinin sədri

Azərbaycan.-2009.-27 fevral.-S.5.