"Mən torpaqla nəfəs alıram"

61 yaşlı Abbas Tağıyev ailəsi ilə birlikdə Culfa şəhərində yaşasa da, əkin-biçin adamıdır. Söz düşəndə deyir ki, mən torpaqla nəfəs alıram.

Onu da qeyd edək ki, şəxsi mülkiyyətində torpaq sahəsi yoxdur. Şəhərdə yaşayıb orada əmək fəaliyyəti ilə məşğul olduğundan bu səbəbdən doğma kəndində özəlləşdirilən torpaq sahələrindən ona və ailəsinə pay düşməyib. Söz düşəndə də deyir ki, kəndlərimizdə əkin dövriyyəsində olub əkilib-becərilməyən torpaq sahələri çoxdur. Onların bir hissəsi yerli bələdiyyələrin mülkiyyətindədir. Mən də icarə yolu ilə həmin torpaqların bir qismində əkin əkirəm. Bu işdə ona işgüzar dostları kömək edir.

Ötən il Abbasgil 40 hektar sahədə taxıl əkiblər. Hər hektardan orta hesabla 27 sentner məhsul götürülüb. Bu, dağ rayonu üçün heç də pis nəticə deyil. Təcrübəli torpaq mülkiyyətçisi söhbət əsnasında onu da bildirdi ki, keçən mövsümdə havalar quraq və yağmursuz keçməsəydi, su sarıdan çətinliklər az olsaydı, nəticə daha yüksək ola bilərdi. Bununla belə, Abbas taxıl emalı müəssisəsinə ötən il 113 ton məhsul satıb. Buğdanın hər kilosunun 40 qəpikdən mərkəzləşdirilmiş qaydada satışının təşkil olunması onu da qane edir.

Bu il 56 hektar sahədə taxıl əkilib. Fermer Abbas deyir ki, son illər əkinçilikdən yaxşı qazanc götürmək asanlaşıb. Sahibkarlığın inkişafına münbit zəmin yaranıb, bu səbəbdən də istehsalla məşğul olanlar artıq ziyana düşmürlər. O bunu ilk növbədə dövlətin maliyyə dəstəyi və qayğısı ilə əlaqələndirir. Təkcə bu mövsüm aqrolizinq xətti ilə 5,5 ton pulsuz gübrə ilə təmin olunublar. Yanacağa, sürtkü yağlarına görə verilən subsidiya da texnikanın tarlalarda normal işləməsini təmin edib. Suvarma sarıdan da çətinliklər yoxdur. Üstəlik, Sahibkarlığa Milli Kömək Fondu tərəfindən güzəştli şərtlərlə 10 min manat həcmində kreditlə təmin olunub. Məhsulun alıcı probleminin həlli də öz sözünü deyir. Bircə o qalır ki, əl-qolunu çırmalayıb əkin-biçinlə məşğul olasan.

Abbas kişinin rəhbərlik etdiyi fərdi təsərrüfatın üzvləri bu il kartofçuluqla da məşğul olur. Dizə kəndində 3 hektar sahədə kartof əkilib. Onların fikrincə, hər hektarda məhsuldarlıq orta hesabla 25 tona yaxın olacaq. Sahələrin indiki görünüşü də belə düşünməyə əsas verir. Təcrübəli təsərrüfatçı onu da deyir ki, gələn mövsüm kartof əkinlərini artırmaq fikrindədirlər. Artıq kartofçuluqda da becərmə tədbirləri texniki yollarla həyata keçirildiyindən burada əl əməyi azalıb. Üstəlik, daxili bazarda həmişə yerli istehsala üstünlük verilir. Muxtar respublikada daxili bazarın tələbatının qorunması istiqamətində aparılan tədbirlər də istehsalçıların ürəyincədir.

Abbasın şəxsi fermer təsərrüfatında kifayət qədər texnika var.

Artıq bir neçə gündür ki, Gal kəndindəki dəmyə yerdə becərilən taxıl biçilməyə başlanıb. İlkin nəticələr pis deyil. Hektardan 20-22 sentner məhsul götürülür.

Culfada torpaqla ünsiyyət yaradan təsərrüfat sahibləri, fermerlər az deyil. Yaycı kəndində Cəfər Kələntərov, Zakir Qurbanov, Bənənyarda Samiq Bağırov, Həsənalı Əsgərov, Şurudda Cəbrayıl Nuriyev və başqalarını misal göstərmək olar.

Ali təhsilli hüquqşünas Cəfər Kələntərov qardaşları ilə birlikdə 8 nəfərlə bu il 30 hektar sahədə taxıl, 15 hektarda digər bitkilər əkiblər. Onlar heyvandarlıqla da məşğul olurlar. Ailə üzvlərinə məxsus təsərrüfatda xeyli sayda texnika var. Əksəriyyəti birgə qazanılan gəlirlə alınıb. Onların ixtiyarında 2 şum və 3 ədəd rezin təkərli traktor var. "Niva" kombaynını lizinq yolu ilə alıblar. Ailə təsərrüfatını Qurban, Yavər və Elşad idarə edirlər. Qardaşlar, lazım gəldikdə, digər təsərrüfatlara da müəyyən işlərdə köməklik edirlər.

Artıq qardaşlar da biçinə başlayıblar. Hektardan orta hesabla 28-30 sentner məhsul götürülür.

Bütövlükdə bu mövsüm Culfa rayonunda 4071 hektar sahənin taxılı biçiləcək. Taxıl sahələrinin 1100 hektarı Yaycı və Bənənyar kəndlərinin payına düşür. 180 nəfər sakini olan Şuru kəndində isə 132 hektar sahədə biçin keçiriləcək. Dağ kəndi Teyvazda ilk dəfə olaraq 30 hektar sahədə taxıl əkilib.

Ümumiyyətlə, rayonda biçin kampaniyasına yaxşı başlanıb. Hazırda dəmyə şəraitində yetişdirilən zəmilər biçilir.

Məmməd MƏMMƏDOV

Azərbaycan.- 2009.- 1 iyul.- S. 6.