"İnpeks" Azərbaycanda hələ uzun illər çalışacaq

2002-ci il sentyabrın 18-də Səngəçal terminalında Bakı-Tbilisi-Ceyhan kəmərinin təməli qoyularkən mərasim iştirakçıları bir şad xəbər də eşitdilər: "Yaponiyanın "İnpeks" şirkəti kəmərin səhmdarları sırasına qoşulub". Ümummilli lider Heydər Əliyev təməlqoyma mərasimindəki çıxışında həmin hadisəni də xüsusilə qeyd etdi və vurğuladı ki, artıq BTC-nin səhmdarları sırasında gündoğar ölkənin iki şirkəti var.

"İnpeks" BTC-nin onuncu səhmdarı idi. Onun qədəmləri uğurlu oldu. Bir neçə aydan sonra layihəyə daha bir səhmdar - ABŞ-ın "KonokoFilips" şirkəti qoşuldu.

Getdikcə "İnpeks" Azərbaycanda öz fəaliyyətini genişləndirməyə başladı. BTC-yə qoşulduqdan sonra o, Rusiyanın "LUKoyl" şirkətinin "Azəri-Çıraq-Günəşli" layihəsindəki payını satın aldı. Beləliklə, "İnpeks" "İtoçu"dan sonra Azərbaycanın ən qlobal neft layihələrində fəal iştirak edən ikinci şirkətə çevrildi.

Bu yaxınlarda Bakıda keçirilən XVI beynəlxalq Xəzər neft-qaz sərgisində Yaponiyanın neft, qaz və metallar üzrə milli korporasiyası (JOGMEC) də iştirak edirdi. JOGMEC-in məsul işçisi Dayske Harada Yaponiya şirkətlərinin Azərbaycandakı fəaliyyətindən qürur duyduğunu və korporasiyanın onlara daim kömək göstərdiyini bildirdi.

"İnpeks" neft-qaz ehtiyatlarının kəşfiyyatı və işlənməsi ilə məşğul olan dünya şöhrətli şirkətdir. Hazırda "İnpeks" qrupunun çoxsaylı törəmə müəssisələri dünyanın müxtəlif neft-qaz regionlarında çalışır. Lakin şirkətin əsas biznesi neft-qaz yataqlarının işlənməsi və hasilatla bağlı olsa da, o, fəaliyyətini şaxələndirməyə çalışır. Şirkət neft-qaz təchizatı sahəsində öz işini təkmilləşdirməyə və qeyri-ənənəvi enerji mənbələrinin işlənməsində iştirak etməyə təşəbbüs göstərir.

Bununla belə, "İnpeks"in fəaliyyətindən söhbət açarkən onun müxtəlif ölkələrdə həyata keçirdiyi ən iri neft-qaz layihələri yada düşür. Əlbəttə, bu, ilk növbədə şirkətin öz vətənindəki layihələrə aiddir. Onlardan ən önəmlisi "Minami-Naqaoka" qaz yatağı və boru kəmərləri şəbəkəsidir. Yaponiyada ən iri qaz yatağı olan "Minami-Naqaoka"dan yanacaq Tokioya ötürülür. "İnpeks" ölkədə qaz kəmərləri şəbəkəsini də genişləndirir, yeni xətlər çəkir, stansiyalar tikir.

İndoneziyadakı "Abadi" yatağını "İnpeks" bütövlüklə özü işləyir. Burada 2016-cı ildən başlayaraq qaz hasil ediləcək. Həmin ölkədəki "Naxakam" dəniz blokunda isə "İnpeks" 50 faizlik paya malikdir. Bu, şirkətin əsas gəlir mənbələrindən biridir. Buradan qaz birbaşa Bontanqdakı qaz emalı zavoduna göndərilir.

"İnpeks"in 70 faizlik paya sahib olduğu "İktıs" layihəsi (Avstraliya) çərçivəsində qaz hasilatına 2014-2015-ci illərdə başlanacaq. Şirkətin bu yataqdan ildə 1,6 milyon ton sıxılmış qaz və gündə 100 min barel kondensat çıxaracağı gözlənilir.

Əlbəttə, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi zəngin neft regionu və "İnpeks" kimi nüfuzlu şirkət bir-birinin diqqətindən kənarda qala bilməzdi. Odur ki, şirkətin bu ölkədəki ADMA layihəsində çalışması təsadüfi deyil. Buradakı iki blokda şirkət müvafiq olaraq 12 və 40 faizlik pay əldə edib. Bu nəhəng bir neft mənbəyidir və "İnpeks" buradan xeyli miqdarda neft sata bilir.

Şirkət Xəzər regionunda da öz dəst-xəttini göstərə bilib. Belə ki, o, Qazaxıstanın böyük perspektivlər vəd edən "Kaşaqan" yatağında da işləyir. Məlum olduğu kimi, yaxın gələcəkdə "Kaşaqan"dan çıxarılan neftin bir qismi BTC kəmərinə qoşulacaq (Kəmərə hələlik çox da böyük olmayan həcmdə "Tengiz" nefti vurulur).

"İnpeks"in Qazaxıstan və Azərbaycan layihələrindəki bağlılıq bir növ qanunauyğun haldır. Belə ki, "Kaşaqan" konsorsiumunun üzvlərindən dördü - "Total" (Fransa), "Eni" (İtaliya), "KonokoFilips" (ABŞ) və "İnpeks" eyni zamanda BTC-də tərəfdaşdırlar. Onlar Qazaxıstan neftinin BTC vasitəsilə nəqli ideyası yaranan vaxtdan bu fikrə tərəfdar çıxıblar və həmin istiqamətdə "KazMunayQaz"ı dəstəkləyirlər.

"Azəri-Çıraq-Günəşli"də 10, BTC-də 2,5 faizlik payla iştirak etməsi, "Kaşaqan"da konsorsium üzvü olması, Azərbaycanın və Qazaxıstanın neft-qaz sənayesi sahələri arasında əməkdaşlığın inkişafına dəstək verməsi göstərir ki, "İnpeks" Xəzər regionunda hələ uzun illər işləmək qərarındadır.

F.SADIQLI

Azərbaycan.- 2009.- 19 iyun.- S. 6.