Azərbaycan iqtisadi inkişaf tempinə görə dünyada liderdir

Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişaf potensialı çox böyükdür. Azərbaycan iqtisadiyyatına çox böyük təkan verilmişdir və o, bu gün də davam etdirilir. Bütün bunlar, əlbəttə ki, növbəti illərdə iqtisadiyyatımızın daha da şaxələndirilməsinə gətirib çıxaracaqdır. Azərbaycanın uzunmüddətli, dayanıqlı inkişafı təmin ediləcək, neft-qaz amilindən asılılıq daha da aşağı düşəcəkdir. Beləliklə, ölkə öz inkişafını uğurla davam etdirəcəkdir və Azərbaycan xalqı, Azərbaycan vətəndaşları bundan sonra da ildən-ilə daha da yaxşı yaşayacaqlar.

İlham Əliyev

2008-ci ildə də ölkəmiz yüksək iqtisadi inkişaf dinamikasını və bu sahədə dünyada liderlik mövqeyini qoruyub saxlamağa müvəffəq oldu. Ötən il ölkəmizin çağdaş tarixinə Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2003-cü ildə müəyyən edilmiş iqtisadiyyatın inkişaf tempinin sürətləndirilməsi strategiyasının həyata keçirilməsinin növbəti uğurlu mərhələsi kimi daxil oldu.

Eyni zamanda 2008-ci ildə iqtisadi sferada sistemli və düşünülmüş şəkildə davam etdirilən irimiqyaslı islahatlar Azərbaycanın həm də bütün dünyada ən islahatçı ölkə olduğunu sübut etdi. Həyata keçirilən iqtisadi islahatların miqyası, dərinliyi və keyfiyyəti ölkəmizin dünyada bu sahədə də liderlik mövqeyinə çıxmasına və özünü lider islahatçı dövlət kimi təqdim etməyə imkan verdi.

Məlum olduğu kimi, dünyanı bürüyən maliyyə və iqtisadi böhran müxtəlif ölkələrin iqtisadiyyatında tənəzzülə, müəssisələrin fəaliyyətinin dayanmasına, işsizliyin artmasına gətirib çıxarıb. Maliyyə böhranının törətdiyi fəsadlar iqtisadiyyatın real sektoruna mənfi təsiri gücləndirib, iqtisadi artım templərinin aşağı düşməsinə və nəticə etibarilə qlobal iqtisadiyyatın tənəzzül dövrünə keçməsinə, istehlakın və tələbatın beynəlxalq miqyasda kəskin enməsinə səbəb olub. Qlobal iqtisadi və maliyyə böhranı istisnasız olaraq, bütün ölkələri, o cümlədən Azərbaycan iqtisadiyyatını da ciddi sınaqlarla üz-üzə qoydu. Böhranın fəsadları Azərbaycan iqtisadiyyatına sirayət etsə də, ölkə Prezidentinin tapşırığı ilə həyata keçirilmiş qabaqlayıcı tədbirlər nəticəsində onun mənfi təsirləri respublikamızda hiss olunmadı. Ölkəmiz qlobal böhran şəraitində nəinki özünün iqtisadi tarazlığını qorudu, hətta qeyri-neft sektorunda 16 faizə qədər artım müşahidə edildi. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2008-ci ildə də Azərbaycan iqtisadiyyatı yüksələn xətlə inkişaf etdi, yeni müəssisələr açıldı, həm dövlət investisiyaları, həm də özəl sektorun fəaliyyəti nəticəsində böyük, nəhəng infrastruktur layihələri icra olundu. 2008-ci ilin ikinci yarısından dünyada dərinləşən maliyyə böhranının təsiri nəticəsində hətta bir çox aparıcı ölkələrin iqtisadiyyatında yaranan durğunluğa baxmayaraq əlverişsiz xarici mühit şəraitində Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafı davam etdi.

Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2008-ci ilin sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş iclasında qlobal iqtisadi böhrana baxmayaraq ötən ilin ölkəmiz üçün uğurlu olduğunu bildirib: "2008-ci il dünya tarixində maliyyə və iqtisadi böhran ili kimi qalacaqdır. Azərbaycan üçün isə 2008-ci il növbəti uğurlu il olmuşdur. 2008-ci ildə nəzərdə tutulmuş bütün proqramlar uğurla icra edilmişdir. Azərbaycan iqtisadiyyatı yüksək sürətlə inkişafını davam etdirmiş və ölkədə infrastruktur və digər layihələr vaxtlı-vaxtında icra olunmuşdur. Bir sözlə, Azərbaycanda son illər ərzində aparılan uğurlu iqtisadi islahatlar 2008-ci ilin yekunlarında da özünü göstərmişdir".

2008-ci ildə Azərbaycan iqtisadiyyatı təxminən 11 faiz artıb. İl ərzində ÜDM-in real artımı 10,8 faiz, o cümlədən neft sektoru üzrə 7 faiz, qeyri-neft sektoru üzrə isə 15,7 faiz olmuşdur. ÜDM-də özəl sektorun payı 84,5 faizə yüksəlib. ÜDM-in adambaşına düşən nominal həcmi 2003-cü ilə nisbətən 5 dəfə artaraq 4.440 manat təşkil edib. İqtisadi yüksəlişin əsas bazası olan sənaye sahəsində 2008-ci ildə istehsal olunan məhsulların həcmi 28 milyard manat təşkil etməklə, il ərzində 7 faiz, son beş ildə isə 2,5 dəfə artıb. Yeni neft strategiyasının uğurla davam etdirilməsi nəticəsində ötən il Azərbaycanın tarixində rekord səviyyədə - kondensat da daxil olmaqla, 44,5 milyon ton neft hasil edilib və 16,3 milyard kubmetr qaz təhvil verilib. Bundan başqa ötən il əhalinin pul gəlirləri 36 faiz artıb, yoxsulluğun səviyyəsi 13,2 faizə enib. Minimum əməkhaqqı və minimum pensiyaların baza həddi 50 faiz artırılıb. İndi Azərbaycanda orta əməkhaqqı 335 dollar, orta pensiya 120 dollar səviyyəsindədir. Ölkəmizdə son beş ildə 766 min, təkcə ötən il isə 120 mindən çox yeni iş yeri açılıb.

Maraqlıdır ki, bu nəticələr dünyada dərinləşən iqtisadi və maliyyə böhranı şəraitində əldə olunub. Bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında reallaşdırılan, dərin milli maraqlara əsaslanan, hərtərəfli düşünülmüş iqtisadi strategiyanın və iqtisadi siyasətin məntiqi nəticəsidir. Mürəkkəb xarici risklər və çağırışlar şəraitində Azərbaycan iqtisadiyyatında ötən il sabitlik müşahidə olundu. Həyata keçirilən qabaqlayıcı tədbirlər sayəsində ölkəmiz qlobal maliyyə, iqtisadi böhranı kifayət qədər hazırlıqlı qarşıladı.

Hazırda dünyanı cənginə almış iqtisadi böhranla bağlı müxtəlif ölkələrdə tədbirlər görülür. İqtisadi təhlillər göstərir ki, bütün dünya ölkələrinin üzləşdiyi böhran ehtimal edildiyindən daha dərin, sarsıdıcı və uzunmüddətli olacaqdır. Azərbaycanda böhranın nəticələrinin yaxından hiss olunmamasına və hətta istehlak qiymətlərinin bir qədər aşağı düşməsinə baxmayaraq böhranın ölkəmizə mənfi təsir göstərməməsi üçün bu il də mühüm qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirilir. Nazirlər Kabinetinin 2008-ci ilin sosial-iqtisadi yekunlarına həsr olunmuş iclasında Prezident İlham Əliyev 2009-cu il üçün qarşıda duran əsas vəzifələrdən birinin qlobal iqtisadi böhranın ölkəmzə göstərə biləcək mənfi nəticələrinin minimuma endirilməsindən ibarət olduğunu bəyan edib: "Azərbaycan iqtisadiyyatı dünya iqtisadiyyatının bir parçasıdır və dünya iqtisadiyyatına uğurla inteqrasiya edir və bizim iqtisadi imkanlarımız, potensialımız güclənir. Bütün bu amillər istər-istəməz, Azərbaycana da mənfi təsir göstərə bilər. 2009-cu il üçün bizim əsas vəzifəmiz ondan ibarət olacaq ki, bu beynəlxalq dünya maliyyə və iqtisadi böhranının Azərbaycana ola biləcək mənfi təsirinin nəticələrini minimuma endirək".

Beynəlxalq Valyuta Fondunun və Dünya Bankının hesabatlarında Azərbaycanda həyata keçirilən sistemli iqtisadi islahatlar və 2009-cu il üçün ölkəmizin iqtisadi inkişaf perspektivləri, hazırlanmış büdcə sənədləri, dünya maliyyə böhranının ölkə iqtisadiyyatına təsirinin qarşısının alınması ilə bağlı görülən tədbirlər müsbət qiymətləndirilir. Beynəlxalq təşkilatların fikrincə, Azərbaycan iqtisadiyyatı böhrana davamlı ölkələrin aparıcı qrupundadır. Uğurla həyata keçirilən yeni neft strategiyasından əldə edilən gəlirlər hesabına ölkəmizin böhrandan etibarlı təhlükəsizliyini təmin etmək mümkündür. Bu gün Azərbaycanın valyuta ehtiyatları ortamüddətli dövrdə büdcə-valyuta sabitliyinin təmin edilməsi üçün yetərli səviyyədədir.

Böhran bütün ölkələr üçün bir növ sınaq da sayıla bilər. Bu, hər bir ölkənin nəyə qadir olduğunu göstərəcək. "Əminəm ki, Azərbaycan bu böhrandan daha da güclü çıxacaqdır. Yəni bu, bizi daha da səfərbər edəcəkdir. Biz həm maliyyə intizamının, həm istehlak bazarına nəzarətin gücləndirilməsi, həm də strateji istehsal sahələrinin sağlamlaşdırılması ilə daha da güclü olmalıyıq. Bütün bu görüləcək tədbirlər böhran başa çatandan sonra da Azərbaycan iqtisadiyyatına ancaq müsbət təsir göstərəcəkdir"-deyə Prezident İlham Əliyev bildirib.

Beynəlxalq iqtisadi böhranın hələ uzanacağı gözlənilir. Özünün iqtisadi konsepsiyasını, inkişaf strategiyasını düzgün müəyyənləşdirən dövlətlər qlobal böhranla mübarizədən qalib, itkisiz çıxacaqlar. Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiyasının son bir neçə illik nəticələri isə ölkəmizin dünya maliyyə böhranının törədə biləcəyi fəsadlara qarşı uğurla mübarizə aparacağından xəbər verir.

Cavanşir Abduləzimov,

"Bakısənayetikintitəchizat"

MMC-nin sədri

Azərbaycan.-2009.-12 mart.-S.4.