Yaman günün ömrü az olar

Düz on yeddi ildir ki, respublikamızın 59 şəhər və rayonuna səpələnmiş laçınlılar yurd həsrəti ilə yaşayırlar. O da aydındır ki, Azərbaycan torpaqlarının 20 faizini, habelə keçən əsrlərdə itirilən torpaqları ermənilər məlum himayədarlarının köməyi ilə işğal etmişlər.

Həmişə tarixi çevrilişlərdən, siyasi dəyişiklikdən məharətlə bəhrələnən ermənilərin SSRİ-nin zəifləməsindən istifadə edərək 1988-ci ilin fevralında Dağlıq Qarabağı Ermənistana birləşdirmək uğrunda Moskvadakı havadarlarının köməyi ilə Azərbaycana qarşı başladığı müharibə ölkəmizdə ictimai-siyası vəziyyəti daha da ağırlaşdırdı. Dağlıq Qarabağda Ermənistandan, Livandan, Suriyadan və digər ölkələrdən erməni diasporunun maliyyə yardımı ilə gətirilmiş silahlı dəstələr Şuşa rayonunun ermənilər yaşayan Qaladərəsi, Böyükkənd, Onverst kəndlərində yerləşdirilmişdi. 1991-ci ilin noyabrında Laçın-Şuşa yolunun Qaladərəsi ərazisində jurnalist Salatın Əsgərova və iki nəfər hərbçi məhz həmin silahlı dəstələr tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirildilər.

Laçın rayonunun Ermənistanla sərhəd kəndləri vaxtaşırı erməni silahlılarının hücumuna məruz qalsa da, əhali öz doğma torpağını mərdliklə müdafiə edirdi.

Coğrafi mövqeyinə görə Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasında yerləşən Laçın rayonu ölkədə yaranmış bu mürəkkəb ictimai-siyasi cərəyanın ən qaynar nöqtəsinə çevrildi.

Laçınlılar iki cəbhədə - həm Ermənistanla, həm də Dağlıq Qarabağdakı erməni silahlı qüvvələri ilə mübarizə aparmaq məcburiyyətində qaldılar.

Bəs Laçın nə üçün müdafiə oluna bilmədi? 1905-ci və 1918-ci illərdə Laçın ermənilərə məğlub olmamışdı. Niyə 1992-ci ildə yurd yerlərimizi qoruya bilmədik?

1918-1920-ci illərdə ermənilər Bakıdan Naxçıvana qədər Azərbaycan torpaqlarını azərbaycanlılardan və müsəlmanlardan təmizləyərək "Dənizdən dənizə - böyük Ermənistan dövləti yaratmaq" istəyirdilər. Lakin mərkəzi Şuşa şəhəri olmaqla Qarabağ qubernatorluğuna rəhbərlik edən Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin ilk nazirlərindən biri Xosrov bəy Sultanovun Qarabağda ermənilərə layiqli cavab verdiyindən, Azərbaycan milli ordusunun böyük bir dəstəsinin Qarabağa göndərilməsi, Laçında isə Sultan bəyin rəhbərliyi ilə xalqın möhkəm birliyinin olması Laçını, Qarabağı 1918-1920-ci illərdə erməni təcavüzündən qorudu. Ermənilər Zabux dərəsində laçınlılardan aldığı ağır zərbədən məğlub olmuş, "Qanlı dərə" və "Tat dərəsi" əməliyyatını nəsildən-nəsilə çatdırmaqla azərbaycanlılardan çəkinmişlər. Biz bu gün ulu babalarımızın qəhrəmanlığı qarşısında baş əyməklə tarixdən dərs almalıyıq.

Qarabağ müharibəsində Laçın 267 nəfər şəhid verdi. 5 nəfər Milli Qəhrəman adına layiq görüldü.

Lakin Şuşanın - Qarabağın müdafiəsi olmadan Laçını ikitərəfli hücumlardan qorumaq olmazdı. Laçın Azərbaycanda hökumət böhranının, hakimiyyətsizliyin, AXC-Müsavat cütlüyünün hakimiyyət hərisliyinin qurbanı oldu.

Laçının süqutu şəhərin, 1 qəsəbə və 125 kəndin, 13745 fərdi yaşayış evinin, 48 sənaye, 63 kənd təsərrüfatı obyektinin, 101 məktəbin, 5 məktəbdənkənar, 2 məktəbəqədər müəssisənin, 142 səhiyyə, 217 mədəni-maarif, 460 ticarət obyektinin, 30 rabitə qovşağının, peşə məktəbinin, xalq teatrının, Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin itirilməsi, dağıdılması, məhvi deməkdir.

Ümumilikdə Laçın rayonunun 34 min hektar meşə massivi, 72 min hektar yaylaq sahəsi erməni tapdağı altında qaldı. 200-dən çox tarixi abidə erməni vandalizminin qurbanı oldu. Bütövlükdə əhaliyə dəyən ziyan 7,1 milyard ABŞ dollarına bərabərdir. Rayonda 1992-ci ildə olan 58227 nəfər əhali respublikanın müxtəlif rayon və şəhərində məskunlaşmışdır.

17 il məcburi köçkünlük həyatı yaşamalarına baxmayaraq, laçınlıların dövlətə, dövlətçiliyə, ulu öndər Heydər Əliyev siyasi xəttinə, bu xətti uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevə sadiqliyi daimidir.

Əhalisi öz adət-ənənələrini qoruyub saxlayır, yaşadır. Kimliyindən asılı olmayaraq hər bir ölkə vətəndaşının, xüsusilə məcburi köçkünlərin problemlərinə yardımçı olmağı respublika Prezidenti İlham Əliyev həmişə özünün prioritet vəzifəsi olduğunu bəyan etmişdir. Dövlət başçısının qayğı payından laçınlılara da yetərincə çatır. Rayon əhalisinin məskunlaşdığı 84 obada, eləcə də respublikanın 59 rayon və şəhərində köçkünlərlə mütəmadi görüşlər keçirir, onların sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində bir sıra zəruri tədbirlər görürük.

Laçınlıların yaddaşına həkk olan tarixi günlərdən biri də 21 fevral 2009-cu ildir. Çünki Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə Laçın şəhərinin 85 illiyinin dövlət səviyyəsində qeyd edilməsi biz laçınlıları bir daha əmin etdi ki, işğal altındakı torpaqlarımız işğalçılardan tezliklə azad olunacaq. Bu sərəncamdan irəli gələn vəzifələrə uyğun olaraq müxtəlif tədbirlər həyata keçirilmiş, Laçın haqqında sənədli film çəkilmiş, foto-albom hazırlanaraq Vətən həsrətli laçınlılara ərməğan edilmişdir. Bu işdə əməyi olan bütün həmvətənlərimizə nəcib əməllərinə görə minnətdarlığımızı bildirir, hər birinə çox sağ ol deyirik.

Ölkəmizin müxtəlif bölgələrinə səpələnmiş laçınlıları bir araya gətirmək, rayonun işğalından sonra doğulmuş uşaqlarda Laçın haqqında geniş təsəvvür yaratmaq, laçınlıların bu gün də öz torpaqlarının həsrətilə yaşadıqlarını və möhtərəm Prezident İlham Əliyev tərəfindən Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində həyata keçirilən uğurlu daxili və xarici siyasət nəticəsində məcburi köçkünlərin tezliklə öz doğma yurdlarına dönəcəklərinə inam hissini bütün dünyaya bəyan etmək üçün bu yubileyin keçirilməsi məqsədəuyğun idi. Bu tədbir həm Laçında yeni yaşayış evləri, inzibati binalar, kilsə və s. tikərək erməniləri zorla orada məskunlaşdıran, Laçın şəhərinin adını da "erməniləşdirən" erməni separatçılarına ciddi bir xəbərdarlıqdır.

Bütün Azərbaycan xalqı kimi, laçınlılar da inanırlar ki, Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti və səmərəli fəaliyyəti nəticəsində bir nömrəli problemimiz olan Ermənistan - Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ problemi Azərbaycanın milli mənafeyinə uyğun həll olunacaq, doğma torpaqlarımız erməni işğalçılarından azad ediləcəkdir.

Yetişməkdə olan yeni nəslin Laçını unutmaması üçün rayonun ümumtəhsil məktəblərində şagirdlər arasında milli vətənpərvərlik hisslərinin daha da gücləndirilməsi "Laçını necə təsəvvür edirəm?", "Vətənə getməyim gəlir" adlı inşa yazı müsabiqələri, "Laçın rayonu haqqında bildiklərimiz" mövzusunda disputların keçirilməsi, "Laçın şəhidləri and yerimizdir", "Laçınlı Milli Qəhrəmanlar" adlı fotostendlərin hazırlanması, rayonun şəhid ailələri və Qarabağ müharibəsi iştirakçıları ilə mütəmadi görüşlərin keçirilməsi və "Laçın rayonunun işğalı erməni faşizminin azərbaycanlılara qarşı növbəti deportasiya və soyqırım siyasətinin nəticəsidir" mövzusunda ümumrayon yığıncağının keçirilməsi artıq ənənə halını almışdır.

Laçın tarixən hər bir Azərbaycanlının qəlbində, yaddaşında qürur və məğrurluq, vüqar və əyilməzlik rəmzi olmuşdur. Bu torpağın mərd və cəsur oğulları zaman-zaman öz qəhrəmanlıqları ilə bu adı doğrultmuş, xalqımızın igidlik salnaməsinə şərəfli səhifələr yazmışlar. Biz laçınlılar inanır və ümid edirik ki, Laçın, eləcə də işğal altında olan digər ərazilərimiz düşmən tapdağından azad ediləcəkdir. Bu inamı bizdə respublika Prezidenti, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin yeritdiyi müdrik, uzaqgörən, qətiyyətli siyasət doğurub.

Ramiz Cəbrayılov,

Laçın Rayon İcra

Hakimiyyətinin başçısı

Azərbaycan.-2009.-17 may.-S.6.