O, 1943-cü ildə
Ukraynanın Kremençuk ərazisi uğrunda vuruşlardan
birində ağır yaralanaraq huşsuz halda əsir
düşmüş, əvvəlcə Almaniyada, sonra isə Fransada
məşəqqətli günlər yaşamışdı. Həmin
vaxtlarda fiziki və mənəvi əzab-əziyyətlərə
məruz qalan döyüşçü əsirlikdən
qurtulmaq, faşizmə qarşı mübarizə aparan partizan
hərəkatına qoşulmaq üçün plan
cızır və istəyinə çatır. Fransadakı
koloniyaların birindən qaçaraq buradakı Milli
Müqavimət Hərəkatına qoşulur.
Haqqında söhbət
açdığımız Qasımağa Qasımov
müharibədən sonra doğma kəndindəki kolxozda
işlədi. O dövrdə indiki texnika yox idi. İşlərin
çoxu əl ilə görülür, biçilmiş
taxıl dərzləri arabalarla kolxozun xırmanına
daşınır, ata qoşulmuş vəllərlə
döyülüb sovrulurdu. Su kanalları əllə
qazılıb təmizlənir, ot tayaları əllə
qurulurdu. Hələ gənc yaşlarında ad-san
çıxaran kolxoz sədri Qüdrət Səmədovla
işləmək, onun tapşırıqlarını yerinə
yetirmək heç də asan deyildi. Q.Qasımov təhsilini də
yaddan çıxarmadı. İşləyə-işləyə
qiyabi yolla Salyan Kənd Təsərrüfatı Texnikumunun
aqronomluq şöbəsini bitirdi.
Gecə-gündüz
işləməsinə baxmayaraq, qabaqcıllara orden-medallar,
mükafatlar veriləndə o, "yaddan"
çıxırdı. Kənddə müəllim işləyən
oğlu Firdovsinin də üzünə atası əsirlikdə
olduğuna görə bir çox qapılar bağlı
qalmışdı. Amma Qasımağa kişi heç bir
qapını döymədi, heç kimi narahat etmədi,
başını aşağı salıb sadə kəndli əməyi
ilə məşğul oldu.
İllər keçdi,
Azərbaycan müstəqilliyə qovuşdu. Dünyanın
bir çox ölkələrinin, eyni zamanda, Fransanın
respublikamızda səfirliyi açıldı. Əsl həqiqət
1997-ci ildə Q.Qasımova Fransa səfirliyindən gələn
məktubdan sonra üzə çıxdı. Məktubda onun səfirliyə
gəlməsi xahiş olunurdu. Diplomatik korpusun nümayəndələri
onu mehribanlıqla qarşılayıb Fransanın
azadlığı uğrunda mübarizədə yaxından
iştirak etdiyinə görə öz təşəkkürlərini
bildirdilər. Həmin vaxtdan etibarən keçmiş
döyüşçü hər il 14 iyul - Fransanın
Müstəqillik Günü münasibəti ilə
keçirilən bayram tədbirlərinə dəvət
alır. Bundan sonra Q.Qasımov mənəvi rahatlıq
tapdı. Heç nəyin, heç kimin
unudulmadığını şəxsi taleyində
görüb uşaq kimi sevindi. Hətta Fransanın
Bakıdakı baş konsulu Jan Lui Jilber onun 80 illik yubileyində
iştirak etmək üçün yaşadığı
Salyan rayonunun Sarvan kəndinə gəldi.
Bu günlərdə
oğlu Firdovsi müəllimlə söhbətimiz zamanı o
bildirdi ki, atası ulu öndər Heydər Əliyevlə
görüşünün ömrünün ən xoş və
mənalı günü olduğunu həmişə iftixar
hissi ilə deyirdi. İlk görüş 1999-cu ilin iyul
ayının 14-də Gülüstan sarayında Fransanın
Müstəqillik Gününə həsr olunmuş mərasimdə
baş vermişdi. Tədbir qurtardıqdan sonra ulu öndər
veterenlarla bir-bir görüşüb onların arzu və istəklərini
öyrənirdi. Veteranların bir çoxu mənzil, şəxsi
problemlərindən danışırlar. Q.Qasımov
ümummilli liderdən imkan daxilində müharibə
veteranlarının pensiyalarının
artırılmasını xahiş edir. Heydər Əliyev
üzünü veteranlara tutaraq: - Siz hamınız öz
problemlərinizdən danışdınız, bu kişi isə
bütün veteranlara aid olan mühüm bir məsələyə
toxundu - dedi.
Sonra Heydər Əliyev əlini
Qasımağa kişinin çiyninə qoyaraq hansı rayondan
olduğunu soruşdu. Biləndə ki, o, Salyan rayonunun Sarvan kəndindəndir,
azacıq fikrə gedərək 1971-ci ildə orada
pambıqçılarla görüşdüyünü, o
zaman kolxoz sədrinin Sosialist Əməyi Qəhrəmanı
Qüdrət Səmədov olduğunu xatırladı. Elə
həmin il müharibə veteranlarının pensiyası iki dəfə
artırıldı. Fransa Milli Müqavimət Hərəkatının
iştirakçısı Q.Qasımovun ulu öndərlə
ikinci görüşü 2000-ci ildə yenə də
Fransanın Müstəqillik Günündə oldu. Bayram şənliyində
Amerika, Rusiya, Böyük Britaniya, Türkiyə və digər
ölkələrin diplomatları iştirak edirdilər. Heydər
Əliyev tədbirdə Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ müharibəsinin acı nəticələrindən,
fəlakətlərindən ətraflı danışaraq
problemin sülh yolu ilə həll olunması üçün
əlindən gələni etdiyini bildirdi. Bundan sonra icazə
istəyib söz alan Qasımağa kişi üzünü səfirlərə
tutaraq dedi ki, İkinci dünya müharibəsində qüdrətli,
güclü dövlətlər birləşərək
dünyanı faşizm taunundan xilas etdi. İndi heç nəyi
olmayan, kasıb və miskin Ermənistan öz
havadarlarının köməyi ilə meydan sulayır.
Azərbaycanda öz dədə-baba
torpağından qovulmuş 1 milyondan çox qaçqın və
köçkün vardır, torpağının 20 faizi ermənilər
tərəfindən zəbt edilmişdir. Sülhdən, ədalətdən,
demokratiyadan dəm vuran ölkələr niyə buna
qarşı susur, etirazlarını bildirmirlər?! Ulu öndər
Q.Qasımovun cəsarətli çıxışını bəyənib
onun əlini sıxdı.
Q.Qasımov 2008-ci il
dekabrın 24-də 89 yaşında haqq dərgahına
qovuşmuşdur. İndi də onun ömründən
acılı-şirinli xatirələr qalmışdır.
Övladları, nəvələri, yaxınları,
el-obası Qasımağa kişini tez-tez yad edir, ulu öndər
Heydər Əliyev kimi tarixi şəxsiyyətlə bir
neçə dəfə görüşdüyündən
qürur hissi duyurlar.
Seyran CAVADOV
Azərbaycan.- 2009.- 21 may.-
S. 5.