Ölkə vətəndaşlarının sosial rifahının yüksəlməsinə xidmət edən siyasət

Heydər Əliyev siyasi kursunun Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsi ölkəmizdə bütün sahələrin inkişafında yeni keyfiyyət dəyişiklikləri ilə müşahidə olunmaqdadır. Xüsusən ulu öndərin əsasını qoyduğu iqtisadi islahatlar strategiyasının uğurla həyata keçirilməsi respublikamızın sosial-iqtisadi yüksəliş mərhələsinə qədəm qoyması ilə nəticələnib. Bu islahatların dərin iqtisadi əsaslara söykənməsinin nəticəsidir ki, hətta bütün dünyanı bürüyən qlobal iqtisadi böhran belə ölkəmizə ciddi təsir göstərə bilmədi.

Vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, əhalinin aztəminatlı təbəqələrinə kömək göstərilməsi, yoxsulluğun aradan qaldırılması Azərbaycanda dövlət siyasətinin başlıca istiqamətlərindən biridir. Son illərin reallıqları ondan ibarətdir ki, ölkəmizin dinamik iqtisadi inkişafı sosial sahənin də yüksəlməsinə səbəb olub. İqtisadiyyatda həyata keçirilən köklü dəyişikliklər makroiqtisadi sabitliyi təmin etməklə bərabər, əhalinin sosial müdafəsini də gücləndirmək üçün möhkəm zəmin yaradıb. Artıq iqtisadi inkişafın, uğurla həyata keçirilən yeni neft strategiyasının elə bir mərhələsini yaşayırıq ki, indi nəinki problemlərin həlli, o cümlədən yeni sosial layihələrin həyata keçirilməsi üçün dövlətin kifayət qədər maliyyə imkanları var.

Prezident İlham Əliyevin sosial siyasətinin fəlsəfəsi də ondan ibarətdir ki, ölkəmizdə aztəminatlı, yoxsul insan olmamalıdır. Fərəhli haldır ki, cənab İlham Əliyevin həm birinci prezidentlik dövrü, həm də ikinci prezidentlik dövrünün arxada qoyduğumuz bir ili regionların tarazlı inkişafına xidmət edən kompleks tədbirlərin işlənib hazırlanması və uğurla reallaşması ilə əlamətdar olub. Prezident İlham Əliyevin verdiyi bütün vədləri yerinə yetirməsi, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üçün zəruri addımlar atması ölkəmizin tərəqqisinə və möhkəmlənməsinə gətirib çıxarıb. Ölkəmizin maliyyə imkanlarının çoxalması adekvat olaraq xalqın sosial rifahının, güzəranının daha da yaxşılaşdırılması ilə müşayiət olunur.

Prezident İlham Əliyevin sosial sahəyə diqqət və qayğısı ölkənin əsas maliyyə sənədində də əksini tapır. Hər il dövlət büdcəsi təsdiq olunarkən sosialyönümlülük prioritet olaraq qalır. Məhz dövlət başçısının qətiyyətli siyasətinin sayəsində ölkədə yoxsulluğun səviyyəsi son altı ildə bir neçə dəfə aşağı düşüb. Mütəmadi olaraq maaşların və təqaüdlərin artması, qaçqınlara, məcbüri köçkünlərə, şəhid ailələrinə və müharibə veteranlarına verilən müavinətləin çoxalması dövlətin öz vətəndaşının sosial qayğılarına biganə yanaşmamasının göstəricisidir.

Aztəminatlı əhaliyə dövlət qayğısını əks etdirən göstəricilər içərisində ayrı-ayrı qrup vətəndaşlara müxtəlif güzəştlərin və imtiyazların verilməsi xüsusi qeyd edilməlidir. Son bir neçə ildə sosial müdafiəyə ehtiyacı olan insanların maddi durumunun yaxşılaşdırılmasına yönəldilən tədbirlərlə yanaşı, onların bəzi zəruri tələbatlarının ödənilməsi üçün də dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin miqdarı artırılıb. Bununla da müharibə əlilləri və şəhid ailələri üçün yaşayış evlərinin tikintisi, onların minik avtomobilləri ilə təminatı sürətlənib, əlillərin sanatoriya-kurort müalicəsinin təşkili, minlərlə ailəyə hər il pulsuz dərman preparatlarının verilməsi təmin olunub.

Ölkədə ünvanlı dövlət sosial yardımı sisteminin yaradılması da aztəminatlı ailələrin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılmasına təkan verib. Ünvanlı dövlət sosial yardımının göstərilməsinin məqsəd və prinsiplərini, təyin olunmasının hüquqi əsaslarını və bu sahədə yaranan münasibətləri tənzimləyən "Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında" qanun qüvvəyə mindikdən sonra onun ünvanlılıq, ədalətlilik, bərabərlik kimi prinsiplərinə əməl olunur. Bu yardımın verilməsi minlərlə ailənin sosial vəziyyətinin yaxşılaşmasına səbəb olub. Minimum əməkhaqlarının, pensiya və müavinətlərin davamlı olaraq artırılması ilə yanaşı, ünvanlı sosial yardım mexanizminin tətbiqi nəticəsində ölkədə adambaşına düşən orta aylıq gəlirlər davamlı olaraq artmaqdadır. Hazırda ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayı bu sosial müdafiə sisteminin tətbiqinə başlandığı 2006-cı illə müqayisədə 3,4 dəfə çoxalıb. Xatırladaq ki, Azərbaycanda ünvanlı sosial yardım 2006-cı ilin aprelindən tətbiq olunur. Həmin il 48 min ailə bu sosial müdafiə formasından bəhrələnirdi. Son məlumatlara əsasən isə, Azərbaycanda 150 mindən artıq ailə dövlətdən ünvanlı sosial yardım alır.

Bu müddətdə bir ailəyə ödənilən yardımın orta aylıq məbləği 2,2 dəfə, hər ailə üzvünə düşən yardımın orta aylıq məbləği 2,2 dəfə, yardım alan ailələrin bir yaşadək olan uşaqlarına ödənilən müavinətin məbləği 2 dəfə, ehtiyac meyarının həddi 2 dəfə artıb. Yardım alan ailələrin 45,2 faizi 3 və daha çox uşağı olan, 0,5 faizi tərkibində müharibə əlili olan, 12,7 faizi digər səbəblərdən əlil olmuş üzvləri olan ailələr, 8,9 faizi isə məcburi köçkün ailələrinin üzvləridir. Ünvanlı sosial yardımla əhatə olunmuş ailələrdən 77,8 faizi dövlətdən ilk dəfə yardım alanlardır.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyində ünvanlı sosial yardım alan vətəndaşlarla bağlı korporativ məlumat bankı yaradılıb. Məqsəd dövlət büdcəsindən maliyyələşən yardımların təyinatında şəffaflığın təmin olunması və bu sahəyə nəzarəti gücləndirməkdir. Məlumat bankı yerlərdə ünvanlı sosial yardım almaq üçün əhalidən daxil olan müraciətlərin daha dəqiq araşdırılmasına imkan verir.

Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin son iclasında sosial məsələlərlə bağlı deyib: "Bu gün Azərbaycanda orta əməkhaqqı 370 dollar səviyyəsindədir. Pensiyalar artır, ünvanlı sosial yardım proqramı uğurla icra edilir və bu gün 150 min ailəyə ünvanlı sosial yardım göstərilir. Ümumiyyətlə, bu proqram 700 min nəfəri əhatə edir və hər bir ailəyə verilən yardım orta hesabla haradasa, 140 dollar səviyyəsindədir. Bu da ən imkansız insanlara Azərbaycan dövləti tərəfindən praktiki dəstəkdir. Əlbəttə ki, görülən bütün tədbirlər nəticəsində Azərbaycanda yoxsulluğun səviyyəsi daha da aşağı düşməlidir. Azərbaycan reallıqları onu göstərir ki, yoxsulların sayı getdikcə aşağı düşür".

Respublikamızda aparılan iqtisadi-sosial siyasətin məzmunu vətəndaşların sosial vəziyyətinin yaxşılaşması ilə bərabər, onların məşğulluğunun artırılması, daha yaxşı yaşamaları üçün əlavə pul gəlirləri əldə etməsindən ibarətdir. Hökumətin qəbul etdiyi bütün qərarlar konkret olaraq cəmiyyətin iqtisadi sifarişlərini özündə əks etdirir, xalqın sosial qayğılarının təmin olunmasına əhatəli şəkildə baza yaradır. Regionlarda yaradılan yeni müəssisələr, iş yerləri də məhz vətəndaşların yaxşı yaşamaları üçündür. Son beş ildə Azərbaycanın bütün regionları üzrə 20 mindən artıq yeni müəssisə yaradılaraq istifadəyə verilib. Bu müəssisələrin 40 faizindən çoxu rayonların payına düşür. 2003-cü ildən sonra həmin müəssisələrdə və digər istehsal və xidmət sahələrində iş yeri ilə təmin olunan vətəndaşların sayı isə yüz minlərlə ölçülür. Bu qədər işin görülməsi, həqiqətən də, cəmi bir neçə il üçün həddindən artıq böyük, müqayisəolunmaz göstəricidir. Əhalinin güzəranının yaxşılaşması yalnız əməkhaqlarının, pensiya və müavinətlərin artması ilə yekunlaşmır. Son illərdə yüzlərlə yeni müəssisələrin yaradılması və bərpa olunması nəticəsində 824 min yeni iş yeri açılıb ki, bu da əhalinin sosial vəziyyətini xeyli dərəcədə yüksəldib. Ümumiyyətlə, işsizliyin aradan qaldırılması həmişə əhalinin sosial güzəranını yaxşılaşdıran mühüm amillərdən biri kimi dəyərləndirilib. Burada önəmli hadisələrdən biri də odur ki, ölkəmizdə əhalinin işsizlik və digər sosial problemləri yalnız paytaxtda deyil, hətta ucqar rayonlarda da həllini tapır.

Azərbaycan hakimiyyəti məcburi köçkünlərin də yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsinə daim qayğı göstərir, onların yaşayış şəraitlərinin yaxşılaşması üçün əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirir. Ölkədə bir dənə də olsun çadır şəhərciyinin qalmayacağını bəyan edən Azərbaycan Prezidenti verdiyi vədi artıq yerinə yetirib. Bu müddətdə qaçqın və məcburi köçkünlərin işlə təmin olunmaları və həyat şəraitlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində xeyli iş görülüb.

Sosial siyasətlə bağlı qanunların qəbulu da ötən altı ildə əsas diqqət mərkəzində olub. Bu müddətdə pensiyaçıların, təqaüdçülərin, əlillərin, şəhid ailələrinin, milli qəhrəmanların ailələrinin, qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsi ilə bağlı çoxlu sayda hüquqi sənədlərin qüvvəyə minməsi sosial sahədə böyük irəliləyişə səbəb olub. Pensiya sisteminin təkmilləşdirilməsi, fərdi uçot sisteminin tətbiq olunması bu sahədə müsbət dinamika ilə müşahidə olunmaqdadır.

Ölkəmizin inkişaf strategiyasına əsasən, əhalinin sosial müdafiə və sosial təminat xərclərinin, o cümlədən yoxsulluğun səviyyəsinin azaldılmasında müstəsna əhəmiyyət kəsb edən minimum əməkhaqqının, pensiyaların baza hissəsinin, sosial müavinətlərin və digər sosial təyinatlı xərclərin mütəmadi olaraq artırılması qarşıya qoyulan əsas vəzifələrdir. Əhalinin sosial durumunun durmadan yaxşılaşması isə həm ölkədə sabitliyə, həm də davamlı inkişafa təminatdır. Sosial problemlərin yoluna qoyulması üçün çoxşaxəli tədbirlərin həyata keçirilməsi, bütün kateqoriyalardan olan vətəndaşların sosial rifahının yüksəlməsi respublikamızın ictimaiyyəti tərəfindən rəğbətlə qarşılanır.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan.- 2009.- 6 noyabr.- S. 4.