2010-cu ilin dövlət büdcəsi zərfinə daxil olan məsələlərin müzakirəsi başa çatdı

Noyabrın 13-də Milli Məclisin növbəti iclası keçirildi. Spiker Oqtay Əsədov 2010-cu ilin dövlət büdcəsi zərfinə daxil olan məsələlərin müzakirəsinin davam etdirildiyini bildirdi. İlk olaraq "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun 2010-cu il büdcəsi haqqında" qanun layihəsi müzakirə edildi.

Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli dedi ki, ölkəmizdə vətəndaşların güzəranının yaxşılaşdırılmasına xidmət edən sosial siyasət inamla həyata keçirilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ötən ilin sonunda imzaladığı "2009-2015-ci illərdə sığorta-pensiya sisteminin inkişafına dair Dövlət Proqramı" məhz bu məqsədə xidmət edən sənədlərdəndir və bu sistemin daha dərin strukturlaşmasına və sistemləşməsinə yönəlmişdir. Komitə sədrinin sözlərinə görə, ölkəmizdə sığorta sisteminin müavinət sistemindən ayrılması, sosial müdafiənin ünvanlılığının təmin olunması dövlət quruculuğunun böyük uğurlarındandır. 2006-cı il yanvarın 1-dən ölkədə sığorta sisteminin həmrəylik prinsipi fərdi uçot prinsipi ilə əvəzlənmiş və bütün bu işlər informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tələblərinə uyğun Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda ardıcıl həyata keçirilir. Pensiya və sığorta ödənişlərinin bankomatlar vasitəsilə əhaliyə çatdırılması ölkə üzrə 97 faizi ötmüşdür. Bütün pensiya sənədləri kompüter bazasına köçürülmüş, hesablanma və nəzarət sistemi sadələşdirilmişdir. Sığortaya cəlb olunanların sayı ilbəil artmış, yayınmalar xeyli azalmışdır.

Hadi Rəcəbli DSMF-nin 2010-cu il büdcə layihəsinin gəlir və xərcləri barədə məlumat verdi. Qeyd etdi ki, DSMF-nin büdcəsinin mədaxil hissəsi əsasən məcburi sığorta yığımları hesabına formalaşdırılacaq. Sevindirici haldır ki, bu yığımın sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərdən olan hissəsi ilbəil artaraq 30 milyon manata çatdırılmışdır.

Komitə sədri onu da bildirdi ki, son illərin büdcə layihələrinin müzakirəsi təcrübəsi göstərir ki, deputatların tənqidi qeydləri, fikir və mülahizələri diqqətsiz qalmır, layihəyə düzəlişlər və dəyişikliklərlə müşayiət olunur. Bu tendensiya Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsində də öz əksini tapmışdır.

Hadi Rəcəbli göstərilən müsbət meyillərə baxmayaraq, pensiyaçıları düşündürən bir məsələyə də diqqəti çəkdi. Qeyd etdi ki, eyni iş sahələrində çalışan və göstəriciləri fərqli olmayan 90-cı illər ərzində və 2005-ci ilin sonuna qədər pensiyaya çıxmış vətəndaşlarla 2006-cı ildən pensiyaya çıxan vətəndaşların aldıqları vəsait arasında hiss olunan fərqlər bu gün də mövcuddur.

Çıxışının sonunda Hadi Rəcəbli dedi ki, DSMF-nin 2010-cu il üçün büdcə layihəsi bugünkü reallıqlara cavab verir, məqbul və tarazlaşdırılmış formadadır.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sədri Səlim Müslümov bildirdi ki, DSMF-nin 2010-cu il üçün büdcəsinin gəlir və xərcləri 1 milyard 757,2 milyon manat proqnozlaşdırılır ki, bu da cari ildə fondun büdcəsinin icrası üzrə gözlənilən nəticədən 3,7 faiz çoxdur. Bu vəsaitin 10,4 milyon manatının əmək pensiyaçılarının sayının artımına, 4,6 milyon manatının sosial sığorta haqları hesabına maliyyələşdiriləcək müavinətlərin artımına, 7 milyon manatının pensiyaların əhaliyə çatdırılması və sığorta-pensiya sisteminin inkişafı üzrə Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlərə, 40 milyon manatının isə pensiyaların baza hissəsinin artımına yönəldiləcəyi nəzərdə tutulur.

DSMF-nin büdcəsi balanslaşdırılmış, yəni kəsirsiz büdcə olduğundan onun tərtibi xərclərin proqnozlaşdırılmasından başlanır. Gələn il fondun xərclərinin 1 milyard 688,3 milyon manatı əhaliyə ödənişlərə sərf ediləcək. Bütün xərclərin 1 milyard 634 milyon manatı və ya 93 faizi pensiya ödənişlərinə yönəldiləcək. Pensiya xərclərinin 1 milyard 139 milyon manatı və ya 69,7 faizi pensiyaların baza hissəsinin, 495 milyon manatı və ya 30,3 faizi sığorta hissəsinin maliyyələşdirilməsi üçün nəzərdə tutulur.

Səlim Müslümov onu da bildirdi ki, növbəti ildə pensiyaçıların sayının 1 milyon 307 min nəfər olacağı, bundan 850 min nəfərin yaşa görə, 317 min nəfərin əlilliyə görə, 140 min nəfərin isə ailə başçısını itirməyə görə pensiya alanlar olacağı proqnozlaşdırılır.

Gələn il DSMF xərclərinin 54,4 milyon manatı sosial sığorta haqları hesabına maliyyələşdiriləcək müavinətlərə ayrılacaq. Bu xərclərin 19,2 milyon manatı əmək qabiliyyətinin müvəqqəti itirilməsinə, 18,8 milyon manatı hamiləliyə və doğuma, 2 milyon manatı uşağın anadan olmasına, 9,9 milyon manatı dəfn mərasiminə, 4,5 milyon manatı isə uşağın 3 yaşına qədər olan qulluğa görə müavinətlərin maliyyələşdirilməsinə yönəldiləcəkdir.

DSMF xərclərinin 19 milyon manatı DSMF orqanlarının saxlanılmasına, 19 milyon manatı pensiya və müavinətlərin əhaliyə çatdırılması xərclərinə, 12,8 milyon manatı sığortaolunanların sağlamlaşdırılması, 10,7 milyon manatı məşğulluq, 3,7 milyon manatı əlillərin sosial müdafiəsi tədbirlərinə yönəldiləcəkdir. Fondun saxlanılması xərcləri 2009-cu ilə nisbətən 2 milyon manat azaldılmışdır.

Səlim Müslümov daha sonra bildirdi ki, növbəti ildə DSMF-nin gəlirlərinin 1 milyard 221 milyon manatını məcburi dövlət sosial sığorta haqları təşkil edəcəkdir. Bu, fondun bütün gəlirlərinin 69,5 faizi həcmindədir. Gəlirlərin 2,5 milyon manatı isə sanatoriya-kurort yollayışlarının dəyərinin qismən ödənilməsindən, keçmiş Məşğulluq və Əlillərin Sosial Müdafiəsi fondlarının verdikləri kreditlərin qaytarılmasından və sair daxilolmalar hesabına formalaşacaq. Xərclərin qalan 533,7 milyon manatı isə dövlət büdcəsinin transferti hesabına ödəniləcəkdir.

DSMF sədri çıxışının sonunda bildirdi ki, fondun 2010-cu il üçün büdcəsi ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin həyata keçirdiyi pensiyaçıların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi sahəsindəki ardıcıl tədbirlərin etibarlı maliyyə təminatını ifadə edir.

Müzakirələr zamanı deputat Mübariz Qurbanlı bildirdi ki, Azərbaycan hakimiyyəti hər zaman sosial məsələlərə böyük həssaslıqla yanaşır və DSMF-nin gələn il üçün büdcə layihəsi bunun əyani təsdiqidir. Bu layihə bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan vətəndaşlarının sosial təminatı daim dövlətin diqqət mərkəzindədir.

Mübariz Qurbanlının sözlərinə görə, DSMF MDB üzvü olan ölkələrin bu cür qurumları arasında ən təkmil orqandır. Son illərdə DSMF-də ciddi islahatlar aparılıb, onun regional mərkəzləri yaradılıb. Hazırda bu qurumun ölkənin sosial siyasətinin həyata keçirilməsində xüsusi yeri var. Ona görə DSMF-nin başqa bir dövlət orqanı ilə birləşdirilməsi təklifi məntiqə uyğun deyil.

DSMF-nin gələn il üçün büdcə layihəsinin xalqın maraqları üzərində tərtib edildiyini deyən deputat Siyavuş Novruzovun sözlərinə görə, ölkəmizdə sosial sferada aparılan ciddi islahatlar bəhrəsini verir. Azərbaycan bu sahədə bir çox ölkələrdən qabaqdadır. Ölkəmizin sosial sistemi elə bir səviyyədə qurulub ki, heç bir neqativ təsirə məruz qala bilməz.

Siyavuş Novruzov bankomatlardan istifadəyə dair fikirlərini də söylədi.

DSMF-nin 2010-cu il üçün büdcə layihəsi göstərir ki, sosial siyasət Azərbaycanda dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Bunu isə deputat Rafael Cəbrayılov dedi. Onun sözlərinə görə, 2003-cü ildən bu yana büdcədən DSMF-yə ayırmaların dəfələrlə artması da təsdiqləyir ki, vətəndaşların sosial müdafiəsinin daha da gücləndirilməsi ən ümdə məsələlərdən biridir. DSMF-nin 2010-cu il üçün büdcəsi gələn il də sosial sferada dövlət siyasətinin uğurla həyata keçirilməsinə imkan verəcək.

Deputat Əli Əhmədov bildirdi ki, DSMF-nin büdcə layihəsi ölkəmizin reallıqları ilə səsləşir və Azərbaycan hakimiyyətinin əhalinin sosial rifahının daha da yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar həyata keçirdiyi siyasətə uyğundur. Bu layihənin əsasında dayanan göstəricilər, rəqəmlər reallıqla üst-üstə düşür. Əli Əhmədov daha sonra bildirdi ki, sosial sahədə keçmişdən qalan bəzi elementlərdən imtina etməyin zamanı çatıb. O, uşaq pulları ilə bağlı ünvanlılıq prinsiplərinin tətbiqi və digər məsələlərə dair təkliflərini diqqətə çatdırdı.

Deputat Səttar Möhbalıyev dedi ki, DSMF-nin gələn il üçün büdcəsi Prezident İlham Əliyevin bu sahədə qarşıya qoyduğu bütün vəzifələri yerinə yetirməyə imkan verir. Sosial sferada aparılan islahatları təqdir edən Səttar Möhbalıyevin sözlərinə görə, sosial sığorta ilə bağlı aparılan işlər, xüsusilə 10 mindən artıq xarici vətəndaşın sosial sığortaya cəlb edilməsi müsbət haldır.

Deputat Fəzail İbrahimli DSMF-nin büdcəsinin ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafının fonunda olduqca mükəmməl tərtib edildiyini bildirdi.

Milli Məclis Sədrinin müavini, parlamentin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri Valeh Ələsgərov bəzi müxalifətçi deputatlara müzakirə olunan məsələnin mahiyyəti barədə danışmağı tövsiyə etdi. Onun sözlərinə görə, büdcə layihəsini hazırlayanlar onu məhz xalqın maraqlarına uyğun tərtib ediblər.

Milli Məclisin Təhlükəsizlik və müdafiə komitəsinin sədr müavini Aydın Mirzəzadə də DSMF-nin büdcə layihəsinin növbəti ildə əhalinin sosial rifahına xidmət edəcəyini dedi.

Deputatlardan Nazim Məmmədov, Elmira Axundova, Fazil Mustafa Hikmət Atayev, Əli Məsimli, Aydın Həsənov, Astan Şahverdiyev və Əhməd Vəliyev müzakirə olunan məsələyə dair fikirlərini bildirdilər.

Qısa fasilədən sonra DSMF-nin sədri Səlim Müslümov müzakirələr zamanı səslənən fikirlərə münasibət bildirdi.

İclasda "Azərbaycan Respublikasında 2010-cu il üçün yaşayış minimumu haqqında" və "Azərbaycan Respublikasında 2010-cu il üçün ehtiyac meyarının həddi haqqında" qanun layihələri də müzakirə edildi. Hər iki məsələ barədə Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə məlumat verdi. Bildirdi ki, qanun layihələrinə əsasən, 2010-cu il üçün yaşayış minimumu ölkə üzrə 87 manat, əmək qabiliyyətli əhali üçün 96 manat, pensiyaçılar üçün 68 manat, uşaqlar üçün 72 manat məbləğində, ünvanlı dövlət sosial yardımın təyin edilməsi məqsədilə ehtiyac meyarının həddi 65 manat məbləğində müəyyən edilmişdir.

Parlamentin Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirinin müavini İlqar Rəhimov müzakirə olunan məsələlər barədə fikirlərini bildirdilər.

"Azərbaycan Respublikasının 2009-cu il büdcəsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə" qanun layihəsi də iclasın müzakirəsinə çıxarıldı. Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə bildirdi ki, dəyişikliyə əsasən, bu qanunun 14-cü maddəsində Azərbaycan Respublikasının 2009-cu ildə daxili dövlət borclanma limitinin yuxarı həddinin 2 milyon 250 min manat olması təklif edilir.

Bundan sonra qanun layihəsi qəbul edildi.

Milli Məclisin İşlər müdiri Firudin Hacıyev "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 2010-cu il üçün xərclər smetası haqqında" Milli Məclisin qərar layihəsi barədə məlumat verdi. Qeyd etdi ki, layihəyə əsasən, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və onun Aparatının 2010-cu il üçün xərclər smetası 16 milyon 827 min 33 manat məbləğində müəyyən edilmişdir. Firudin Hacıyev Milli Məclisin və onun Aparatının 2010-cu il üçün xərclər smetasının istiqamətləri barədə ətraflı məlumat verdi.

İclasda son olaraq "Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının 2010-cu il üçün xərclər smetası haqqında" Milli Məclisin qərar layihəsi müzakirəyə çıxarıldı. Layihə ilə bağlı Hesablama Palatasının sədri Heydər Əsədov məlumat verdi. Bildirdi ki, layihədə Hesablama Palatasının 2010-cu il üçün xərclər smetası 3 milyon 727 min 21 manat müəyyən edilmişdir. Heydər Əsədovun sözlərinə görə, bu vəsait Hesablama Palatasına növbəti ildə qarşısında duran bütün vəzifələri həyata keçirməyə imkan verəcək.

İclasın sonunda Milli Məclisin Sədri Oqtay Əsədov büdcə zərfinə daxil olan məsələlərin müzakirəsinin başa çatdığını bildirdi. Qeyd etdi ki, Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsinin layihəsinə və büdcə zərfinə daxil olan digər məsələlərə səsvermə Milli Məclisin növbəti iclaslarının birində keçiriləcək.

Azərbaycan.- 2009.- 14 noyabr.- S. 4.