Bakıda "Əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatı"mövzusunda seminar keçirilmişdir

Oktyabrın 23-də Bakıda "Park İNN-Azərbaycan" mehmanxanasında Azərbaycan Respublikası Müəllif Hüquqları Agentliyinin və İsveçrənin Əqli Mülkiyyət üzrə Federal İnstitutunun birgə təşkilatçılığı və İsveçrənin İqtisadi Məsələlər üzrə Dövlət Katibliyinin (SECO) maliyyə dəstəyi ilə "Əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatı" mövzusunda seminar və "Azərbaycan Respublikasında əqli mülkiyyət hüquqları" məlumat kitabçasının təqdimatı keçirilmişdir.

Tədbiri giriş sözü ilə açan Azərbaycan Müəllif Hüquqları Agentliyinin sədri, professor Kamran İmanov bildirmişdir ki, seminar və kitabçanın təqdimatı əqli mülkiyyət hüquqlarının müdafiəsi üzrə İsveçrə-Azərbaycan birgə layihəsinin son mərhələsidir. İkiillik layihənin məqsədi İsveçrə hökumətinin Azərbaycanda əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatına dəstək verməkdir. Son 20 ildə dünyada ən çox nəzərə çarpan və sürətlə inkişaf edən fenomen əqli mülkiyyətdir, ictimai rəyi cəlb edən isə əqli mülkiyyətin dəyişmiş iqliminin idarə edilməsidir. Çünki betona və dəmirə əsaslanan iqtisadiyyat ardıcıl olaraq ideya və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyata çevrilərək "biliklər iqtisadiyyatı", "kreativ industriya", "rəqəmli mədəniyyət formaları"nı yaradır. Bu gün inkişaf etmiş ölkələrin 80-90 faizinin ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalının artımı texnika və texnologiyalarda öz əksini tapmış yeni biliklərin hesabınadır.

Diqqətə çatdırılmışdır ki, müəlliflik hüququna əsaslanan sənayenin (kreativ industriya) ÜDM-dəki payı bir sıra ölkələrdə 15 faizə qədər təşkil edir. Ümumiyyətlə, kreativ industriya dünya iqtisadiyyatında 8 faizə qədər olduğu halda trilyonlarla ABŞ dolları ilə ölçülür və illik artımı 5-6 faiz arasındadır. Eyni zamanda, mikroiqtisadi səviyyədə cərəyan edən proseslər də diqqəti cəlb edir. Belə ki, şirkətlərin əqli mülkiyyətə əsaslanan qeyri-maddi aktivləri maddi aktivləri sıxışdırmış və öz xeyrinə 3:1 nisbətinə gətirib çıxarmışdır.

Biz mədəniyyət ifadələrinin əksəriyyətinin rəqəmləşdirilərək internetə miqrasiyasının şahidiyik. Musiqi, filmlər, xəbərlər proqramı, ədəbiyyat və incəsənət nümunələri - bütün bunlar artıq virtual bazardadır. Yalnız məşhur "Youtube" portalına hər dəqiqə daxil olan rəqəmli kontent 10 saatlıq videoproqramlardan ibarətdir. İnformasiya texnologiyaları və əqli mülkiyyət cütlüyü hazırda elektron kommersiya vasitəsilə daha da gücləndirilmişdir. Belə ki, internetdə, virtual bazarda satılan malların 50 faizdən çoxu əqli mülkiyyətə əsaslanan məhsullardır və bunların hər beşindən dördü müəlliflik hüququ ilə qorunur. Bəs, sözügedən əqli mülkiyyət qorunub geniş istifadə edildiyi halda onun sahiblərinin hüquqları necə təmin olunur?

Dünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatı Baş Assambleyasının bu yaxınlarda keçirilmiş tədbirində qurumun baş direktoru Frensis Qarrinin hesabatından göründüyü kimi, hüquqların pozulması beynəlxalq bəlaya çevrilmiş və artıq illik beynəlxalq ticarətin 200 milyard dollarını təşkil edir. Bu qeyri-qanuni biznesin ən böyük iştirakçısı mütəşəkkil cinayətkarlıqdır. Ötən il dünyada yalnız rəqəmli şəbəkədə 40 milyarddan çox qeyri-qanuni musiqi fayllarının mübadiləsi həyata keçirilmiş və bu transaksiyanın piratçılıq səviyyəsi 95 faiz olmuşdur. Belə bir şəraitdə hüquqların təminatına həsr olunmuş bugünkü tədbirin əhəmiyyətindən danışmaq artıqdır.

MHA-nın sədri Kamran İmanov Azərbaycanda əqli mülkiyyətin qorunması sahəsində görülən tədbirlərdən də danışmışdır. Bildirilmişdir ki, Azərbaycan dövləti əqli mülkiyyət sahəsini və əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatını prioritet sahə kimi qəbul edərək çoxsaylı kompleks tədbirlər həyata keçirir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin səyləri və dəstəyi nəticəsində ölkəmizdə zəngin qanunvericilik və normativ-hüquqi baza, çevik milli idarəetmə institutu və geniş beynəlxalq mübadilə və əməkdaşlıq sistemi yaradılmışdır. Bu sahədə islahatlar və yeniliklər davam etdirilir.

Bununla yanaşı, hüquqi maarifləndirmə, əqli mülkiyyət mədəniyyətinin formalaşması və səviyyəsinin artırılması gücləndirilir, bazarın tənzimlənməsi, ədalətli rəqabətin düşmənləri olan piratçılıq və saxtakarlığa qarşı mübarizənin yenidən qurulması zərurətinə müvafiq cavablar hazırlanmışdır. Məqsədimiz Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, qara qızılı insan sərvətinə çevirməkdir.

Çıxışının sonunda professor Kamran İmanov layihənin vacibliyini bir daha vurğulamış, göstərilən köməyə görə İsveçrə nümayəndələrinə təşəkkürünü bildirmişdir.

İsveşrənin Azərbaycandakı səfirliyinin birinci katibi, bu ölkənin Cənubi Qafqaz üzrə Əməkdaşlıq Ofisinin Bakıdakı rəhbəri Filipp Keller və Əqli Mülkiyyət üzrə İsveçrə Federal İnstitutunun əməkdaşı, layihə üzrə əlaqələndirici Arno Hold əqli mülkiyyət hüquqlarının müdafiəsi üzrə İsveçrə-Azərbaycan birgə layihəsi barədə ətraflı məlumat vermişlər. Diqqətə çatdırılmışdır ki, SECO-nun maliyyəsi ilə 2007-ci ilin noyabrından icrasına başlanmış ikiillik layihənin büdcəsi təxminən 300 min dollardır. Layihə çərçivəsində müxtəlif təlim kursları və simpozium keçirilmiş, mövzu ilə bağlı Azərbaycan hökumətinə tövsiyələr təqdim edilmişdir.

Sonra MHA-nın sədri Kamran İmanov "Azərbaycanda əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatının təkmilləşdirilməsi zərurəti" məruzəsi ilə çıxış etmişdir.

Tədbir iştirakçıları "Azərbaycanda müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar sisteminə baxış - qanunvericilik və müzakirələr", "Azərbaycanda ticarət markaları və coğrafi göstəricilər sisteminə baxış - qanunvericilik və müzakirələr", "Azərbaycanda qeyri-ənənəvi əqli mülkiyyət hüquqları sisteminə baxış - qanunvericilik və müzakirələr" mövzusunda məruzələri də maraqla dinləmişlər.

Birgə layihə çərçivəsində nəşr edilmiş "Azərbaycan Respublikasında əqli mülkiyyət hüquqları" məlumat kitabçasının təqdimatı olmuşdur. Bildirilmişdir ki, əqli mülkiyyət hüquqlarının həyata keçirilməsi və müdafiəsi üzrə İsveçrə-Azərbaycan birgə layihəsi tərəfindən nəşr edilmiş kitabça Azərbaycan Respublikası Müəllif Hüquqları Agentliyi və Standartlaşdırma Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi ilə sıx əməkdaşlıq şəraitində hazırlanmışdır. Məlumat kitabçasında əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunmasının bir neçə mühüm prinsiplərindən bəhs edilir.

Nəşr mövzu üzrə bır çox məsələlərin aydın başa düşülməsinə, həmçinin təsəvvürlərdə olan bəzi yanlışlıqların aradan qaldırılmasına kömək edəcəkdir. Hələlik ancaq Azərbaycan və ingilis dillərində nəşr edilmiş kitabçanın rus versiyası da qısa müddətə hazır olacaqdır.

AzərTAc

Azərbaycan.- 2009.- 24 oktyabr.- S. 3.