Azərbaycan enerji siyasətini uğurla davam etdirir

Cəmiyyət həyatının müxtəlif sahələrində sosial rifahla, iqtisadi inkişafla və hər bir vətəndaşın taleyində müsbət dəyişikliklərlə müşayiət olunan demokratik islahatların dərinləşdirilməsi yolu ilə aparılan liberal islahatlar bugünkü inkişafımızı şərtləndirmişdir. Son beş il ərzində ictimai-siyasi sabitliyin möhkəmlənməsi, iqtisadi yüksəlişin təmin edilməsi insanların yaşayış tərzinə, sosial rifah halının daha da yaxşılaşmasına pozitiv təsir göstərmişdir. Ulu öndər Heydər Əliyevin yeni neft strategiyasının tərkib hissəsi olan Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft boru kəməri, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri istismara verilmiş, vaxtilə bir çoxlarına əfsanə kimi görünən bu layihələr reallığa çevrilmişdir. Xəzərin zəngin karbohidrogen ehtiyatlarının dünya bazarlarına daşınması təmin edilmişdir.

Xəzər dənizinin Azərbaycana aid sektorunda yerləşən "Azəri", "Çıraq" və "Günəşli" yataqlarının birgə istismarı ilə bağlı neft hasilatı üzrə ixtisaslaşmış, yüksək nüfuza malik dünya dövlətlərini təmsil edən 12 iri neft şirkəti arasında beynəlxalq müqavilənin imzalanması ilə yeni neft strategiyası uğurla həyata keçirilməyə başlandı. Bağlanmış müqavilələr Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən təsdiq edildi və 12 dekabr 1994-cü ildə qüvvəyə mindi. Neft hasilatının ilbəil artımı yeni ixrac boru kəmərinin çəkilişini də zərurətə çevirmişdi. Bu istiqamətdə müxtəlif variantlar nəzərdən keçirilsə də, ulu öndər Heydər Əliyev bütün iştirakçılar üçün səmərəli olan, ilk növbədə isə Azərbaycan dövlətinin və xalqının maraqlarına uyğun bir təşəbbüs irəli sürdü və Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac neft kəməri variantı seçildi.

Əsas ixrac neft boru kəməri Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxarılmasına imkan verməklə yanaşı, həm də İpək yolunun və türkdilli ölkələrin əsas magistral kəməri statusunu qazanmışdır. Ümummilli liderin siyasi iradəsinin təntənəsi olan Baki-Tbilisi-Ceyhan kəməri dünya neft kəmərləri sisteminə "arteriya" kimi daxil olmuşdur. Neft kəməri dünya dövlətləri ilə Azərbaycanın yeni münasibətlərinin yaranmasına, Avropa xalqları ilə əlaqələrinin yenidən qurulmasına təkan verərək Azərbaycan dövlətinin xarici siyasətinin güclənməsinə, beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artmasına, eləcə də onun iqtisadi baxımdan inkişaf etməsinə səbəb olmuşdur. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri təkcə Azərbaycan üçün deyil, ümumilikdə beynəlxalq aləmdə enerji təhlükəsizliyi sistemi və neft ixracı sahəsində ölkəmizlə uğurlu tərəfdaşlıq edən dövlətlər üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edən bir layihədir.

Azərbaycanın bu gün Avropanın enerji təhlükəsizliyi sisteminin əsas təminatçısı qismində çıxış etməsi danılmaz faktdır. Enerji təhlükəsizliyi hazırda dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin xüsusi diqqət yetirdiyi və intensiv müzakirə edilən məsələdir. Bu problem bir çox halda ölkələrin müstəqilliyini təhdid edən, müstəqil dövlətlərin demokratik inkişafına maneə yaradan çox ciddi əngələ çevrilir. Azərbaycan isə nəinki belə problemlərdən uzaqdır, üstəlik respublikamız Avropa regionunun enerji təhlükəsizliyinin təminatında əsas söz sahiblərindən biri kimi çıxış edir.

2008-ci ilin noyabrında Bakıda keçirilən IV Enerji sammiti Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə yüksək nüfuza malik olduğunu bir daha sübuta yetirdi. Bu sammit beynəlxalq enerji təhlükəsizliyi problemlərinə həsr olunmuş, əsasən Xəzər dənizi hövzəsində hasil edilən enerji daşıyıcılarının Qara dəniz, Baltik dənizi regionlarına və Mərkəzi Avropaya çatdırılması üçün Odessa-Brodı neft kəmərinin yaradılması müzakirə edilmişdi. Bu layihə Azərbaycan neftinin Avropa və dünya bazarlarına əlavə nəqletmə imkanlarını yaradacaq. Eyni zamanda layihə Xəzər-Qara dəniz-Baltik dənizi regionlarında yerləşən dövlətlər arasında səmərəli regional əməkdaşlığı daha da möhkəmləndirəcəkdir. Enerji sammitində iştirak edən dövlət və hökumət başçıları regional əməkdaşlığın mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini və bu əməkdaşlığın qurulmasında Azərbaycanın xüsusi rol oynadığını bəyan etmişdilər. Bu fakt ölkəmizin enerji təhlükəsizliyi məsələlərində müstəsna rola malik olduğunu bir daha təsdiq edir. Prezident İlham Əliyev Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə xalqa təbirikində bildirmişdir: "Azərbaycan 2008-ci ildə öz enerji siyasətini uğurla davam etdirmişdir. Biz enerji təhlükəsizliyi məsələlərinə nail olduq və bu gün başqa ölkələrin enerji təhlükəsizliyi üçün fəaliyyət göstəririk. Bu, bizə həm siyasi, həm iqtisadi dividentlər gətirir, bizim üçün yeni imkanlar açır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft-qaz kəmərləri uğurla fəaliyyət göstərir. Azərbaycan, demək olar ki, qarşıda duran bütün neft-qaz məsələlərini uğurla həll edibdir. İxracın şaxələndirilməsinə nail olubdur. Bu gün Azərbaycan nefti və qazı həm ölkəyə xidmət göstərir, - Azərbaycanda qazlaşdırma artıq 85 faizə çatıbdır, - eyni zamanda bu, bizə iqtisadi imkanlar yaradır, siyasi imkanlarımızı genişləndirir. 2008-ci ildə Bakıda keçirilən Enerji sammiti bunun bariz nümunəsidir. Bakıda qəbul edilmiş qərarlar nəinki Azərbaycanın gələcək enerji siyasətini möhkəmləndirir, eyni zamanda bölgədə, Avropada, geniş mənada dünyada yeni vəziyyətə gətirib çıxarılmasına xidmət göstərəcəkdir. Biz bu imkanlardan uğurla istifadə edirik və mən şübhə etmirəm ki, növbəti illərdə Azərbaycanın uğurlu neft strategiyası davam etdiriləcəkdir".

Azərbaycanın zəngin karbohidrogen ehtiyatlarının dünya bazarlarına nəql edilməsi ölkəmizə daha böyük həcmdə dividendlər gətirəcəkdir. Əldə olunacaq maliyyə vəsaitlərinin ölkənin hərtərəfli inkişafına yönəldilməsi Azərbaycanın tərəqqisinə, dövlətçiliyimizin möhkəmlənməsinə, xalqımızın rifah halının daha da yaxşılaşmasına gətirib çıxaracaqdır. Uğurla davam etdirilən yeni neft strategiyası Azərbaycanı inkişaf etmiş ölkələrin bərabər səviyyəli tərəfdaşına çevirməklə yanaşı, ölkəmizin dünyadakı yerini və rolunu gücləndirməkdədir.

E.HACIALIYEV

Azərbaycan.-2009.-7 yanvar.-S.3.