Referenduma hazırlıq prosesi uğurla davam edir

Milli Məclis rəhbərinin tapşırığına əsasən, parlamentin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu məsələləri və İnsan hüquqları daimi komissiyaları bu təkliflərin hamısını öyrənərək ümumiləşdirdilər və Konstitusiyaya əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında Referendum Aktının layihəsini hazırlayaraq parlamentin iclasına təqdim etdilər. Parlamentin dekabrın 19-da keçirilmiş plenar iclasında Referendum Aktı layihəsinin Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 153-cü maddəsinin tələbinə əsasən rəy alınması üçün Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsinə göndərilməsi barədə qərar qəbul edildi. 2008-ci il dekabrın 24-də isə Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu təklif olunmuş əlavə və dəyişikliklərə mahiyyəti üzrə baxaraq onların Azərbaycan Konstitusiyasının 155-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olması haqqında rəy qəbul etdi.

Milli Məclis insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının daha səmərəli qorunması, Azərbaycan vətəndaşlarının layiqli həyat səviyyəsinin təmin edilməsi, demokratiyanın genişləndirilməsi, yerli özünüidarənin inkişafı ilə bağlı müddəaların Konstitusiyada əks etdirilməsi zərurətini əsas tutaraq, Konstitusiyanın 3-cü maddəsinin II hissəsinin 1-ci bəndinə və 95-ci maddəsinin I hissəsinin 18-ci bəndinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əlavələr və dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Referendum Aktının layihəsinin ümumxalq səsverməsinə (referenduma) çıxarılması barədə qərar qəbul etdi. Ümumxalq səsverməsi (referendum) 2009-cu il martın 18-nə təyin edildi.

Artıq həm siyasi partiyalar, həm də aidiyyəti dövlət orqanları tərəfindən referenduma hazırlıq işlərinə start verilib. Referenduma hazırlıqla bağlı həyata keçirilən tədbirlərdən biri referendum üzrə təşviqat qrupunun yaradılmasıdır. Referendum üzrə təşviqat qrupunun yaradılması seçki qanunvericiliyində və Mərkəzi Seçki Komissiyasının dekabrın 30-da təsdiq etdiyi Təlimata əsasən tənzimlənir. Seçki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş sayda aktiv seçki hüququna malik olan Azərbaycan vətəndaşları referendum üzrə təşviqat qrupu yarada bilərlər. Referendum üzrə təşviqat qrupunu yaratmaq üçün ilkin olaraq referendum üzrə təşəbbüs qrupunun yaradılması zəruridir.

MSK-nın Təlimatının 1.1-ci bəndinə əsasən təşəbbüs qrupunun yaradılması seçki qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş sayda (500-dən çox, 2000-dən az və ya 2000-dən çox) seçicilərin iclasında bilavasitə və ya həmin saydan az olmayan seçicilərin müəyyən etdikləri nümayəndələrin iclasında mümkündür. Təlimatın 1.2 - bəndinə əsasən isə seçki hüququ olan hər bir vətəndaş, yaxud vətəndaşlar referendum üzrə təşəbbüs qrupunun yaradılması üçün öz nümayəndələrini müəyyən etməkdən ötrü 50 nəfərdən az olmayan sayda seçicilərdən ibarət ilkin təşəbbüs qrupu yarada bilərlər. Nümayəndələrin sayı iştirakçıların hər 10 nəfərinə 1 nəfər olmaqla müəyyənləşdirilir. Hər bir halda nümayəndə müəyyən etmək üçün yaradılmış ilkin təşəbbüs qruplarında olan seçicilərin ümumi sayı təşəbbüs qrupu yaratmaq üçün bu Təlimatın 1.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş müvafiq saylardan az olmamalıdır. Bunun üçün onlar öz yığıncağını keçirməlidirlər. Təlimatın 1.3-cü bəndində isə bildirilir ki, təşəbbüs qrupu üzvlərinin müxtəlif ərazi vahidlərində yaşamaları faktı onların təşəbbüs qrupunun üzvü olmasına maneə ola bilməz. Təşəbbüs qrupu yaratmaq istəyən seçicilər bələdiyyə qurumunun rəhbərliyinə, ərazi üzrə icra hakimiyyətinin yerli nümayəndəsinə və ya buna imkanı olan digər subyektə yığıncaq keçirmək üçün yer ayrılması barədə yazılı müraciət edə bilərlər. Həmçinin nümayəndələrin müəyyən olunması üçün seçicilərin təşəbbüs qrupunun yığıncağı seçicilərin yaşayış yeri üzrə, icra və bələdiyyə qurumlarının, o cümlədən digər hüquqi şəxslərin ərazi və binalarında keçirilə bilər. Müvafiq yer ayrıldıqdan sonra nümayəndələr müəyyən etməklə təşəbbüs qrupu yaratmaq istəyən seçicilərə yığıncağın keçirilməsi üçün ayrılmış yer və vaxt barədə məlumat verilir.

Sayı 2000-dən az olmayan seçicilərin təşəbbüs qrupu tərəfindən Mərkəzi Seçki Komissiyasına təşviqat qrupunun yaradılmasının təşəbbüs edilməsinə dair bildiriş, təşəbbüs qrupunun səlahiyyətli və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin siyahısı, təşəbbüs qrupu iclasının protokolu, referendum üzrə ilkin təşəbbüs qrupunun yaradılması və referendum üzrə təşəbbüs qrupu nümayəndələrinin müəyyən edilməsi üçün keçirilən yığıncaqların protokolları təqdim olunur. Sayı 500-dən çox, 2000-dən az olan seçicilərin təşəbbüs qrupu tərəfindən də müvafiq dairə seçki komissiyasına təşviqat qrupunun yaradılmasının təşəbbüs edilməsinə dair bildiriş, təşəbbüs qrupunun səlahiyyətli və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələrinin siyahısı, təşəbbüs qrupu iclasının protokolu və referendum üzrə ilkin təşəbbüs qrupunun yaradılması və referendum üzrə təşəbbüs qrupu nümayəndələrinin müəyyən edilməsi üçün keçirilən yığıncaqların protokolları təqdim olunmalıdır.

Referendum üzrə təşviqat qrupu qeydə alındıqdan sonra təşəbbüs qrupunun səlahiyyətli və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələri referendum üzrə təşviqat qrupunun qərarına əsasən həmin qrupun səlahiyyətli və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli nümayəndələri kimi öz səlahiyyətlərini saxlaya bilərlər.

Artıq Yeni Azərbaycan Partiyasının fəalları referendum üzrə təşviqat qruplarının yaradılması üçün təşəbbüs qrupları yaratmağa başlayıblar. Xatırladaq ki, hələ dekabrın 27-də YAP-ın rayon, şəhər təşkilatlarının sədrlərinin respublika müşavirəsində referenduma hazırlıqla, o cümlədən təşviqat qruplarının yaradılması ilə bağlı şəhər və rayon təşkilatlarının qarşısında duran vəzifələr müzakirə olunub, geniş fikir mübadiləsi aparılıb, təşkilati xarakterli məsələlərə dair lazımi tapşırıqlar verilib. Dekabrın 31-də referendum üzrə "Yeni Azərbaycan" təşəbbüs qrupu yaradılıb. YAP-ın sədr müavini Əli Əhmədov, partiyanın icra katibinin müavinləri Siyavuş Novruzov və Mübariz Qurbanlı təşəbbüs qrupunun səlahiyyətli nümayəndələri seçiliblər. Ölkənin ayrı-ayrı bölgələrində də referendum üzrə təşviqat üçün təşəbbüs qruplarının yaradılmasına start verilib.

MSK referendumun hazırlanıb keçirilməsi üzrə əsas hərəkət və tədbirlərin Təqvim Planını da təsdiq edib. Plana əsasən referendum üzrə təşviqat qrupunun qeydə alınması üçün zəruri olan seçki sənədləri referendum üzrə təşviqat qrupunun yaradılmasının təşəbbüsçülərinin səlahiyyətli nümayəndəsi tərəfindən səsvermə gününə azı 45 gün qalana qədər, yəni fevralın 1-i saat 18:00-dək müvafiq seçki komissiyasına təqdim olunmalıdır.

Rəşad CƏFƏRLİ

Azərbaycan.-2009.-8 yanvar.-S.1.