Gələcəyin təməli həm də tədris auditoriyalarında qoyulur

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin respublikamızın paytaxtında M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin filialının açılması haqqında sərəncamı sanki yaxın vaxtlarda dərc edilmişdi. Yeni təhsil ocağının açılışı ilə əlaqədar təntənələr də elə bil, dünən olmuşdu...

MDU-nun Bakı filialının rektoru, filologiya elmləri doktoru professor Nərgiz Paşayeva həmin təntənəli açılış mərasimində bir qədər həyəcanlı halda çıxış edərək demişdi:

- Bu universitetin yaranması mədəniyyət, elm naminə, xalqlar arasında dostluq naminə əməkdaşlığın rəmzi, böyük bir işin başlanğıcıdır.

Yadımdadır, mərasimdə çıxış edənlərin hamısı bu fikri dəstəkləmiş, Azərbaycan Prezidentinin xüsusi rolunu minnətdarlıq hissi ilə qeyd edərək bildirmişdilər ki, Bakıda yaranmış və MDU-nun rəhbərliyi tərəfindən dəstəklənmiş bu ideya dövlətimizin başçısının bilavasitə dəstəyi sayəsində həyata keçirilmişdir. Yüksək zövqlə və ciddi üslubda yenidən qurulmuş və təmir edilmiş binanın akt salonunda səslənən nikbin ruhlu çıxışlar hələ də xatirimdədir.

...Budur, ilk tədris semestri artıq arxada qalmışdır. İndi isə imtahan vermək, ilk semestrə yekun vurmağın vaxtıdır - həm öyrənənlər, həm də öyrədənlər üçün.

Bu günlərdə bütün ali məktəblərdə olduğu kimi, MDU-nun Bakı filialında da xüsusi bir ab-hava duyulur. Bunu isə ilk növbədə tələbələr yaradır. Binaya daxil olan hər kəs onları görəndə özünü daha gümrah, daha nikbin hiss edir. İmtahan sessiyası günlərində isə bu duyğulara bir həyəcan hissi də əlavə olunur.

Məlumdur ki, müəllimləri əsasən MDU-nun öz pedaqoqları olan Bakı filialında hələlik cəmi üç fakültə - filologiya, tətbiqi riyaziyyat və kimya fakültələri fəaliyyət göstərir, onların hərəsində 25 nəfər təhsil alır. Bu, çox deyil, lakin nəzərə almaq lazımdır ki, hələ işin başlanğıcıdır, ilk təcrübəni hərtərəfli təhlil etmək, dərindən dərk etmək lazımdır.

Bəs tələbələr özləri bu ilk təcrübəni necə qiymətləndirirlər? Axı, tədris prosesinin təşkili barədə ilk növbədə tələbələr - əksəriyyətinin 17-18 yaşı olan gənclər mühakimə yürüdə bilər. Gənclərdən bir neçəsi ilə söhbət etdik...

Filologiya fakültəsinin roman-german bölməsinin birinci kurs tələbəsi Aliyə Faradova: - Burada hər şey yaxşıdır (yeri gəlmişkən, məlum oldu ki, Aliyə MDU-da təhsil alan üçüncü nəslin nümayəndəsidir, onun nənəsi və atası da bu ali məktəbi bitirmişdir). Müəllimlərimizin çox yüksək səviyyəsi, onların zəngin bilikləri, necə dərs keçmələri, biliklərini bizimlə bölüşmələri xoşuma gəlir. Çalışıram ki, onların heç bir sözünü diqqətdən qaçırmayım, hərçənd, bu, o qədər də asan deyil. Bizə mühazirələri Moskva proqramları üzrə oxuyurlar. Mənim bildiyimə görə, bizim öyrəndiyimiz kursların bəziləri yerli ali məktəblərdə ümumiyyətlə keçilmir. Bir sözlə, Moskva Dövlət Universitetinin Bakı filialında bizə klassik filoloji təhsil verməyə çalışırlar. Bu imkandan istifadə etməmək səhv olardı...

Aliyə italyan dilini öyrənən beş tələbədən biridir. Necə deyərlər, sıfırdan başlamışdır. Lakin özünün dediyi kimi, qeyri-standart və intensiv tədris metodları sayəsində cəmi iki aydan sonra o və kurs yoldaşları orta çətinlikli mətnləri italyan dilindən tərcümə etməyi öyrəndilər, sanki bu dilin məcrasına düşdülər. Aliyənin fikrincə, bu, həm pedaqoqun, həm də tələbənin uğur qazanmaqda qarşılıqlı marağının olmasının nəticəsidir. O, məşğələlər prosesində italyan müəlliflərindən birinin pyesini səhnələşdirmələri barədə də maraqla söhbət açdı. Onların indiki müəllimi Mariya Yevgenyevna Osokina bu yaxınlarda internet vasitəsilə öz tələbələrini məşhur müğənni, Azərbaycanda da çox populyar olan Albano ilə "calaşdırmış", tərəflər bir-birinə suallar vermiş, cavab almışlar. Bu, çox maraqlı idi və ən başlıcası, tələbələr italyan dilini nə dərəcədə yaxşı mənimsədiklərini yoxladılar.

Mariya Yevgenyevnanı "indiki müəllim" adlandırmağım təsadüfi deyil: o, MDU-nun bakılı tələbələrinə italyan dilindən dərs deyən ilk müəllimə deyil. Əvvəllər xəbər verdiyimiz kimi, moskvalı müəllimlər Bakıda növbə ilə işləyirlər. Onlar təqribən bir ay müddətinə ezamiyyətə gəlir, sonra bir-birini əvəz edirlər. Lakin xoşbəxtlikdən, bu əvəzlənmə prosesi çox rəvan, dinamik, demək olar ki, hiss olunmadan baş verir.

Söhbətimizə tətbiqi riyaziyyat fakültəsinin tələbəsi Emil Mirəliyev də qoşuldu:

- Düzdür, əvvəlcə biz çox həyəcanlanırdıq. Razılaşın ki, bir qədər qeyri-adi vəziyyətə düşmüşdük, fənni bir müəllim tədris etməyə başlayır, sonra isə başqası davam edir. Sonra başa düşdük ki, narahat olmağımız əbəs imiş. Varislik prinsipinə əla riayət edilir. Amma ümumiyyətlə, etiraf etməliyəm ki, bizim fakültədə oxumaq heç də asan deyil. Biz daha sürətli, buna görə də daha gərgin proqram üzrə məşğul oluruq. Moskvalı tələbələrin beş ildə öyrəndiyi kursu biz dörd ilə keçməliyik.

Emil şikayətləndi ki, bəzən mühazirələrdə müəyyən məsələləri başa düşməkdə çətinlik çəkirlər. Tələbə bu vəziyyəti bizim məktəblərdə riyaziyyat üzrə baza təhsilinin zəif olması ilə izah edir. Zənnimcə, o, haqlıdır. Burada tələblər çox yüksəkdir. Emil sözünə davam edərək deyir:

- Əlbəttə, biz başa düşürük ki, burada dünya şöhrətli MDU-nun səviyyəsindən söhbət gedir. Ona görə də bu cür ciddilik yalnız xeyrimizədir. Zənnimcə, zəiflər axıra qədər davam gətirməyəcəklər...

Analitik həndəsə fənnindən dərs deyən Semyon Antonoviç Boqatıy MDU-nun daha bir neçə müəlliminin iştirak etdiyi görüşdə dedi:

- Tələbə düz deyir. Mən ciddi adamam və təhsildə səy göstərməyənlərə qarşı sərt tədbirlər görürəm. Amma açığını deyim ki, burada belə tələbələr azdır. Elə bilirsiniz, Moskvada belələri yoxdur?! Ümumiyyətlə, mən öz tələbələrimdən razıyam. Görürəm ki, onların biliklərə yiyələnmək həvəsi yüksəkdir, əsas məsələ də budur. Materialı qavramaq, onu təhlil etmək, ümumiləşdirmək bacarığına gəldikdə isə, bu, tələbələrin təqsiri yox, bəlasıdır: bizim məktəblərin heç də hamısında şagirdləri düşünməyə öyrətmirlər, uşaqlar, ilk növbədə, texniki fənlər üzrə çox şeyi, sadəcə əzbərləyirlər...

Fransız dili müəllimi Tatyana Savelyevna Makeyeva və italyan dili müəllimi, bayaq adını çəkdiyim Mariya Yevgenyevna Osokina isə öz tələbələri haqqında çox yüksək fikirdədirlər. Müəllimlərin fikrincə, tələbə gənclər səmimi və nikbin, onların mədəni səviyyələri kifayət qədər yüksəkdir.

Tatyana Savelyevna deyir:

- Onlar bizə baxanda gözlərindən hiss olunur ki, verə biləcəyimiz bilikləri qəbul etməyə hazırdırlar. Deməliyəm ki, bu, bizim özümüzü də səfərbər edir. Belə gənclərlə işləmək maraqlıdır. Düzdür, bəzi tələbələr məşğələdə deyilənləri yazmağa alışmayıblar. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, cəmi üç ay keçib. Şübhə etmirik ki, onlar bunu da öyrənəcəklər.

T.Makeyeva və M.Osokinanın söylədiyi fikri ispan dili müəllimi Dmitri Lvoviç Qureviç, qeyri-üzvi kimya müəllimi İvan Nikolayeviç Odin və başqaları da təsdiqlədilər. Əlbəttə, filialda oxumağa gələnlər ölkəmizin gənclərinin heç də ən pis nümayəndələri deyil. Müəllimlər də belə hesab edirlər. Ümumiyyətlə, gənclərin ilkin hazırlıq bazası pis deyil. İvan Nikolayeviç təəssüflənir ki, kimya fakültəsində oxuyanlardan yalnız yeddisi oğlandır. Axı, bu fakültədə neft kimyası, kataliz kimi predmetlər öyrənilir...

Təəssüf ki, moskvalı müəllimlərin hamısı ilə görüşə bilmədik. Onlardan bəzilərinin, məsələn, MDU-da çoxdan işləyən həmyerlimiz Qaraxan Mirzəyevin adını tələbələr özləri çəkdilər. Pedaqoqların arasında Moskva Dövlət Universitetini bitirmiş bakılılar da var. Onlardan biri latın dili müəllimi Müqəddin Əbdüləliyevdir. Tələbələrin fikrincə, onun səviyyəsi moskvalı həmkarları ilə müqayisədə heç də aşağı deyildir.

Beləliklə, M.V.Lomonosov adına MDU-nun Bakı filialında eşitdiklərimizi ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, təcrübə uğurlu olmuşdur. Hətta mövcud çətinliklərə, ən başlıcası, tələbələrin qısa müddətdə materialı mənimsəməsi, bir sıra zaçot və imtahanlar verməsi, pedaqoqların isə nəzəri mühazirələr oxuması, seminarlar, kollokviumlar, məsləhətlər keçirməsi üçün vaxtın az olmasına baxmayaraq, bu təcrübə baş tutmuşdur.

Lakin necə deyərlər, yolçu yolda gərək. Buna görə də yeni tədris ocağında birinci sessiyanın da ilk semestr kimi uğurla keçəcəyinə şübhə etməyə dəyməz. Burada dünyada ən nüfuzlu təhsil mərkəzlərindən birinin Bakı filialına rəhbərlik edən, 20 ildən artıq pedaqoji iş təcrübəsinə və təşkilatçılıq istedadına malik olan professor Nərgiz Paşayevanın çox böyük xidmətləri var. Birincisi, yəni, təcrübəsi rektorun tədris prosesinin tənzimlənməsində fəal iştirak etməsinə, ikincisi, məsuliyyət hissi, işgüzarlıq və mobillik keyfiyyətləri isə nəcib bir missiyanı yerinə yetirmək, bizim gənclərə təhsil vermək üçün şəhərimizə gələn insanların normal yaşayışı və işləməsi üçün zəruri şərait yaratmağa kömək etmişdir.

MDU-nun Bakı filialının açılışı münasibətilə təntənəli mərasimdə deyilmişdir ki, yeni tipli təhsil, yüksək təhsil standartları davamlı inkişaf və modernləşmə dövrünə qədəm qoymuş ölkə üçün çox vacibdir. Buna görə də biz əminik ki, gələcəyin təməli həm də tədris auditoriyalarında qoyulur...

Elmira ƏLİYEVA,

AzərTAc-ın müxbiri

Azərbaycan.-2009.-23 yanvar.-S.3.