Referendumda səsvermənin nəticələri haqqında dairə seçki (referendum) komissiyasının yekun protokolunun doldurulması qaydasına dair İzah

Ümumxalq səsverməsində (referendumda) səsvermənin nəticələri haqqında dairə seçki (referendum) komissiyasının (bundan sonra - dairə seçki komissiyası) yekun protokolunun (bundan sonra - dairə seçki komissiyasının protokolu) (bu İzaha 1 saylı əlavə) doldurulması qaydası Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin (bundan sonra - Seçki Məcəlləsi) 107-ci və 137-ci maddələrinə, habelə bu İzaha uyğun olaraq müəyyənləşdirilir.

Referendum üzrə səsvermənin nəticələri haqqında məntəqə seçki (referendum) komissiyalarının (bundan sonra - məntəqə seçki komissiyaları) protokollarının 1-ci nüsxələri və onlara əlavə edilmiş digər müvafiq sənədlər məntəqə seçki komissiyalarının sədrləri və müxtəlif siyasi partiyaları təmsil edən iki üzvü tərəfindən dairə seçki komissiyasının sədrinə təqdim edildikdən dərhal sonra, DSK sədrinin tapşırığı ilə dairə seçki komissiyasının üzvləri bu sənədlərin Seçki Məcəlləsinin 106.7-ci maddəsinin tələblərinə cavab verməsini, səsvermənin nəticələrində uyğunsuzluğun olub-olmamasını yoxlayırlar. Bundan sonra səslərin hesablanmasına aid məlumatlar seçki dairəsi üzrə səsvermənin nəticələrinin yekun cədvəlinə daxil edilir.

Dairə seçki komissiyasının protokolu məntəqə seçki komissiyalarının protokollarında olan bütün məlumatların ümumiləşdirilməsi əsasında səsvermə günündən 2 gün keçənədək tərtib edilir. Göstərilən məlumatların ümumiləşdirilməsi fasiləsiz aparılır.

Qeyd: protokol tərtib edilərkən hər bir bəndin məlumatı ayrı-ayrılıqda göstərilir, saylar sözlə və rəqəmlə yazılır. Protokolun karandaşla yazılmasına və onda hər hansı bir düzəliş edilməsinə icazə verilmir. Rəsmi protokolda düzəliş edilməsinə icazə verilmədiyinə görə, əvvəlcə onun mütləq q a r a l a m a nüsxəsi tərtib edilməlidir.

Dairə seçki komissiyasının protokolu tərtib edilərkən protokoldakı "Dairə seçki komissiyası səsvermənin nəticəIəri haqqında məntəqə seçki komissiyalarının protokollarındakı bütün məlumatları ümumiləşdirərək seçki dairəsi üzrə səsvermənin nəticəIərini müəyyən etmişdir" ifadəsindən sonra gələn aşağıdakı bəndləri müvafiq ardıcıllıqla doldurmalıdır.

"Seçki dairəsi üzrə məntəqə seçki komissiyalarının sayı" sətrində müvafiq seçki dairəsi üzrə mövcud olan və yeni yaradılmış seçki məntəqələrinin sayı göstərilir.

"Məntəqə seçki komissiyaları tərəfindən təqdim edilmiş protokolların sayı" sətrində səsvermənin baş tutmadığı seçki məntəqələri istisna olmaqla, digər məntəqə seçki komissiyalarından təqdim edilmiş protokolların sayı göstərilir.

"Dairə seçki komissiyası protokolunun tərtib edilməsi üçün əsas götürülmüş məntəqə seçki komissiyaları protokollarının sayı" sətrində səsvermənin baş tutduğu seçki məntəqələrindən daxil olan protokolların sayı göstərilir (səsvermənin nəticələri etibarsız hesab edilmiş seçki məntəqələri məntəqə seçki komissiyalarının təqdim etdikləri protokollar istisna olunmaqla).

"Səsvermənin nəticələri etibarsız hesab edilmiş seçki məntəqələrinin sayı" sətrində səsvermənin baş tutduğu, lakin səsvermənin nəticəsi etibarsız hesab edilmiş seçki məntəqələrinin sayı göstərilir.

"Səsvermənin baş tutmadığı seçki məntəqələrinin sayı" sətrində təbii fəlakət, qarşısı alına bilinməyən digər hadisələrin baş verməsi nəticəsində, habelə referendumun keçirilməsi və ya səsvermənin nəticələrinin müəyyənləşdirilməsi zamanı yol verilmiş qanun pozuntuları seçicilərin iradəsini müəyyənləşdirməyə imkan vermədikdə və ya məhkəmənin qərarı olduqda yekun protokolunun tərtib edilmədiyi seçki məntəqələrinin sayı göstərilir.

1-ci bənd - dairə üzrə seçici siyahılarında olan seçicilərin ümumi sayı

(1=1a+1b)

a) seçici siyahılarındakı seçicilərin sayı;

b) əlavə seçici siyahılarında olan seçicilərin sayı.

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 1-ci bəndinin müvafiq olaraq "a" və "b" yarımbəndlərində göstərilən rəqəmlərin cəmi bu protokolun 1-ci bəndinin müvafiq yarımbəndlərində qeyd edilir. Həmin rəqəmlərin cəmi bu protokolun 1-ci bəndinin rəqəmini verir və bu rəqəm müvafiq qrafaya yazılır.

2-ci bənd - qeydiyyatdançıxma vəsiqəsi almış seçicilərin sayı

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 2-ci bəndindəki rəqəmlər cəmlənərək bu bənddə qeyd olunur.

3-cü bənd - məntəqə seçki komissiyalarına dairə seçki komissiyasından verilmiş səsvermə bülletenlərinin sayı

(3=4+5+6)

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 3-cü bəndindəki rəqəmlərin cəmi bu bənddə qeyd edilir. Bu rəqəm dairə seçki komissiyasından məntəqə seçki komissiyalarına müvafiq akt tərtib edilməklə verilmiş səsvermə bülletenlərinin sayına bərabər olmalıdır (əgər dairə seçki komissiyasının protokolu tərtib edilərkən seçki dairəsinə aid olan seçki məntəqələrinin hamısından daxil olmuş protokollar əsas götürülmüşdürsə).

Mötərizədəki hesablamada (3=4+5+6) göstərildiyi kimi, bu bəndin rəqəmi protokolun 4-cü (səsvermə bülleteni alan seçicilərin sayı), 5-ci (istifadə edilmədən ləğv olunmuş səsvermə bülletenlərin sayı) və 6-cı (korlanmış səsvermə bülletenlərinin sayı) bəndlərinin rəqəmlərinin cəminə bərabər olmalıdır.

4-cü bənd - səsvermə bülleteni alan seçicilərin sayı

(4=4a+4b+4c)

a) səsvermə otaqlarından kənarda;

b) səsvermə otaqlarında - seçici siyahıları əsasında [daimi (və ya müvəqqəti) və əlavə seçici siyahılarında olan imzaların sayı];

c) səsvermə otaqlarında - qeydiyyatdançıxma vəsiqəsi ilə.

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 4-cü bəndinin "a", "b" və "c" yarımbəndlərində göstərilən rəqəmlərin cəmi bu protokolun 4-cü bəndinin müvafiq yarımbəndlərində qeyd edilir. Həmin rəqəmlərin cəmi bu protokolun 4-cü bəndinin rəqəmini verir və bu rəqəm müvafiq qrafaya yazılır.

5-ci bənd - istifadə edilmədən ləğv olunmuş səsvermə bülletenlərinin sayı

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 5-ci bəndindəki rəqəmlərin cəmi bu bənddə qeyd edilir.

6-cı bənd - korlanmış səsvermə bülletenlərinin sayı

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 6-cı bəndindəki rəqəmlərin cəmi bu bənddə qeyd olunur.

7-ci bənd - səsvermə qutularında olan səsvermə bülletenlərinin sayı (müəyyənləşdirilmiş formada olmayan səsvermə bülletenləri* istisna edilməklə)

(7=7a+7b); (74)

a) daşınan səsvermə qutularında (7a4a);

b) daşınmaz səsvermə qutularında (7b4b+4c).

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 7-ci bəndinin "a" və "b" yarımbəndlərində göstərilən rəqəmlərin cəmi bu protokolun 7-ci bəndinin müvafiq yarımbəndlərində qeyd edilir. Həmin rəqəmlərin cəmi bu protokolun 7-ci bəndinin rəqəmini verir və bu rəqəm müvafiq qrafaya yazılır. Protokolun 7a yarımbəndindəki rəqəm protokolun 4a yarımbəndindəki rəqəmdən, 7b yarımbəndindəki rəqəm isə 4b və 4c yarımbəndlərdəki rəqəmlərin cəmindən az və ya onlara bərabər olmalıdır. Mötərizədə verilmiş kiçik bərabərlikdə (74) göstərildiyi kimi, 7-ci bəndin rəqəmi protokolun 4-cü bəndindəki rəqəmdən az və ya ona bərabər olmalıdır.

8-ci bənd - ümumxalq səsverməsinə çıxarılmış referendum aktı layihəsi üzrə səslərin hesablanmasının nəticələri

Məntəqə seçki komissiyaları protokollarının 8-ci bəndindəki məlumatların cəmi bu bənddə qeyd edilir.

Protokol tam doldurulub qurtardıqdan sonra doldurulma tarixi və vaxtı həmin protokolda qeyd edilir.

Səsvermənin nəticələri haqqında yekun protokolu dairə seçki komissiyasının həlledici səs hüquqlu üzvləri tərəfindən imzalanır. Protokolun komissiya üzvləri tərəfindən boş və ya tam doldurulmamış halda imzalanması qadağandır. Protokolla bütövlükdə və ya onun ayrı-ayrı hissələri ilə razılaşmayan dairə seçki komissiyasının üzvü protokolu imzalayaraq ona özünün xüsusi rəyini əlavə edə bilər. Bu zaman buna dair protokolda müvafiq qeyd aparılır.

Aşağıda göstərilən seçki sənədləri Seçki Məcəlləsinin 107.4-cü maddəsinə uyğun olaraq səsvermənin nəticələri haqqında dairə seçki komissiyasının yekun protokoluna əlavə edilərək dərhal, lakin səsvermə günündən 2 gündən gec olmayaraq dairə seçki komissiyasının sədrinin və müxtəlif siyasi partiyaları təmsil edən iki üzvünün müşayiəti ilə Mərkəzi Seçki Komissiyasına göndərilir:

1) dairə seçki komissiyası protokolunun 1-ci nüsxəsi;

2) səsvermə günü dairə seçki komissiyasına Seçki Məcəlləsinin tələblərinin pozulması ilə əlaqədar daxil olmuş şikayətlər (ərizələr) və bunlar üzrə dairə seçki komissiyasının qəbul etdiyi qərarlar;

3) dairə seçki komissiyası tərəfindən səsvermə bülletenlərinin alınması haqqında akt (İzaha 2 saylı əlavə);

4) istifadə edilməmiş səsvermə bülletenlərinin ləğvi haqqında akt (belə bülletenlərin sayı göstərilməklə; İzaha 3 saylı əlavə);

5) səsvermə vəsiqələrinin verilməsi və istifadə edilməmiş səsvermə vəsiqələrinin ləğvi haqqında akt (həmin vəsiqələrin sayı göstərilməklə; İzaha 4 saylı əlavə).

Göstərilən aktlar dairə seçki komissiyasının sədri və katibləri tərəfindən imzalanır.

Şikayətlərin (ərizələrin), dairə seçki komissiyası qərarlarının və yuxarıda adları çəkilən aktların təsdiq edilmiş surətləri protokolun 2-ci nüsxəsinə tikilir.

*Səslər hesablanarkən səsvermə qutularından çıxmış müəyyənləşdirilmiş formada olmayan səsvermə bülletenləri sayılaraq aktlaşdırılır və həmin akt bu protokola əlavə edilir.

Azərbaycan.-2009.-25 yanvar.- S.6-7.