Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qarşısında Serj Sarkisyan çox zəif mövqedə olacaq

Bunu etiraf edən erməni ekspertlər ölkələrində baş verən proseslərlə bağlı böyük beynəlxalq təzyiqlə üzləşəcəklərini də bildirirlər

2009-cu ilin ilk günündən etibarən Ermənistanda siyasi və iqtisadi vəziyyət daha da pisləşərək, gərgin mərhələyə keçmişdir. Elə bunun nəticəsidir ki, ölkədə müxalifət və iqtidar, hakimiyyət və cəmiyyət arasında qarşıdurma günü-gündən güclənməkdədir. Hələlik Ermənistan hakimiyyəti güc yolu ilə xalq və rəqib qüvvələr üzərində nəzarəti saxlamağa çalışır. Məhz bu səbəbdən Ermənistanda hakimiyyətin tətbiq etdiyi repressiv metodların miqyası bir qədər də genişlənməkdə və Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞ PA) qış sessiyası ərəfəsində siyasi məhbusların sayı artmaqdadır.

Ermənistan mediasının bildirdiyinə görə, siyasi məhbus kimi saxlanan yeni şəxs 18 yaşlı hərbi çağrışçı Karen Ayrapetyandır. Onun saxlanmasına əsas səbəb müxalifət liderlərindən olan parlamentin deputatı Miasnik Malxasyana qarşı təzyiq yolu ilə verdiyi ifadələrdən imtina etməsi olub. Bildirilir ki, əslində, işi aparan müstəntiq əyalətdən olan bu gənci aldadaraq onu boş kağızı imzalamağa vadar edib. Bunun ardınca müstəntiq Miasnik Malxasyanın əleyhinə istədiyi ifadəni boş kağıza köçürüb. Sonradan isə Karen Ayrapetyan buna etiraz etdiyi üçün müxtəlif işgəncələrə məruz qalıb. Məhkəmədə də ifadəsindən imtina etdiyi üçün o, bir il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Ermənistanın qeyri-hökumət təşkilatlarının məlumatlarına görə, Karen Ayrapetyanın həbsə alınması ilə ölkədə siyasi məhbusların sayı 60-a çatıb.

Ermənistan Milli Konqresi isə bildirir ki, hakimiyyət siyasi məhbus problemini həll etmək istəmir və sifarişli məhkəmə hökmləri vasitəsilə bu problemi bir qədər də dərinləşdirir. Konqresin koordinatoru Levon Zurabyan qeyd edir ki, əgər hakimiyyət siyasi məhbuslar məsələsinə bu qaydada yanaşmağa davam edərsə, onda müxalifət özü bu problemi həll etməli olacaq. Onun sözlərinə görə, Avropa Şurasının insan hüquqları üzrə komissarı Tomas Hammarberq də Ermənistanda siyasi motivli xeyli sayda həbslərin olduğunu bəyan edib və bu səbəbdən müxalif qüvvələr sözügedən problemin həllində AŞ PA-nın onların mövqeyini dəstəkləyəcəyinə ümid edir.

Müstəqil ekspertlərin rəylərinə görə isə ölkədə siyasi məhbusların artması AŞ PA-nın Ermənistana qarşı sanksiyalar tətbiq etməsini qaçılmaz edir. Ancaq əsas maraq doğuran məsələ bu sanksiyaların Ermənistan hakimiyyətinə, ölkədə mövcud ictimai-siyasi vəziyyətə göstərəcəyi təsirdir. Belə hesab olunur ki, sanksiyaların tətbiqi, ilk növbədə, Ermənistanın beynəlxalq imicinin daha da pisləşməsinə gətirib çıxaracaq. Ermənistan parlamentinin sabiq spikeri Tiqran Torosyan da bildirir ki, ölkənin nüfuzu ciddi təhlükə altındadır: "Ermənistan heç vaxt bu vəziyyətə düşməmişdi. Ölkənin imici çox ciddi təhlükə altındadır. AŞ PA-nın sanksiyaları iqtisadiyyatdan tutmuş siyasətə qədər bütün istiqamətlərdə ölkənin inkişafına mənfi təsir göstərəcək".

O da xüsusi vurğulanır ki, AŞ PA sanksiyaları həm də Ermənistanda hakimiyyət piramidasının parçalanmasında katalizator rolunu oynayacaq. Ekspertlərin qənaətincə, məhz bu təhlükə Ermənistan parlamentinin sədri Ovik Abramyanın Avropa Şurasına üzv dövlətlərdən olan həmkarlarına ölkəsi üçün aldadıcı məktub göndərməsinə səbəb olub. Həmin məktubda Ovik Abramyan Avropa Şurası ölkələrinin spikerlərindən xahiş edirdi ki, onlar AŞ PA-nın Ermənistana qarşı sanksiyalar tətbiq etməsinin əleyhinə çıxsınlar.

Lakin AŞ PA Monitorinq Komitəsinin Ermənistan üzrə həmməruzəçiləri Con Preskottun və Jorj Kolombyenin yanvarın 14-15-də Yerevana səfərləri və keçirilən görüşlərdə nümayiş etdirdikləri mövqe Serj Sarkisyan iqtidarının sanksiyaların tətbiq edilməyəcəyi ilə bağlı ümidlərini alt-üst edib. Həmməruzəçilər səfər zamanı Serj Sarkisyan da daxil olmaqla bir çox rəsmi şəxslərlə görüş keçiriblər. Con Preskott və Jorj Kolombye ilə görüşən ölkənin baş prokuroru Aqvan Ovsepyan isə iki saat ərzində ölkədə siyasi məhbusların günahının nədən ibarət olduğunu həmməruzəçilərə başa salmaq istəsə də, heç bir nəticə hasil olunmayıb. Həmməruzəçilər baş prokurorun gətirdiyi sübutların əsassız olduğunu və Ermənistanda siyasi motivlərlə həbslərin olduğunu bir daha yerində araşdırıblar. Siyasi məhbusların həmməruzəçilərə göndərdikləri məktubda isə açıq qeyd olunur ki, əgər AŞ PA Ermənstana qarşı sanksiyalar tətbiq etməsə, bu, Avropa Şurasının ikili standartlara yol verdiyini meydana çıxarmış olacaq.

Moskvada yerləşən Miabanutyun Erməni Milli Klubunun rəhbəri Smbat Karaxanyan isə qeyd edir ki, Ermənistanda hakimiyyət piramidasının dağılmasını şərtləndirən amillər sırasında təkcə AŞ PA-nın mümkün sanksiyaları yer almır. Onun sözlərinə görə, bu gün Ermənistan iqtidarının problemlərindən biri də hakimiyyət dəhlizlərində professional və intellektual şəxslərə nadir hallarda rast gəlinməsi ilə bağlıdır: "Bunun nəticəsidir ki, Ermənistan hakimiyyəti istər daxili, istərsə də xarici siyasi sferalarda daim biabırçı məğlubiyyətlərlə üzləşir. Hakimiyət bu və ya digər məsələni rüşvət, şantaj yolu ilə həll etməyə çalışır. Ancaq belə metodlar Ermənistan üçün əlavə problemlər yaradır. Hadisələrin bu cür inkişafının əsas səbəblərindən biri də hakimiyyətin savadlı kadr baxımından çox ciddi korluq çəkməsidir".

Smbat Karaxanyan belə hesab edir ki, ölkədə siyasi məhbusların olması Ermənistan üçün utancverici bir haldır: "Ölkədə siyasi məhbusların mövcudluğu Avropa Şurasının Ermənistana qarşı daha sərt tədbirlərə əl atmasına gətirib çıxarır. Bu həm də Avropanın Ermənistanda öz təsirini genişləndirməsinə şərait yaradır. Eyni zamanda, bu vəziyyətdə Avropa Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində də əsas söz sahiblərindən birinə çevrilmək istəyir. Ermənistanda öz təsirini genişləndirən Avropa bu münaqişənin həllində Yerevanın qəti addımlar atmasını istəyir. Bu səbəbdən mən belə hesab edirəm ki, Davosda Serj Sarkisyanla İlham Əliyevin görüşündə Ermənistan çox zəif mövqedən çıxış edəcək".

Smbat Karaxanyan onu da bildirir ki, Azərbaycan sözügedən münaqişənin həllində öz mövqeyindən geri çəkilmək fikrində deyil: "Hadisələrin gedişi vəziyyətin daha çox Azərbaycanın xeyrinə olduğunu göstərir. Beynəlxalq aləmdə isə bunun əksinə olaraq Ermənistanın mövqeləri sürətlə zəifləməkdədir. Deməli, beynəlxalq ictimaiyyət münaqişənin tez həll olunması üçün daha çox Ermənistana təzyiq edəcək".

Onun sözlərinə görə, Qarabağ münaqişəsinin həllində hadisələrin bu səpkidə inkişafı Ermənistan hakimiyyətinin sonunu daha da yaxınlaşdıracaq: "Vəziyyətdən çıxışın və yarı məhv olmuş dövlət müstəqilliyini xilas etməyin yeganə yolu Qarabağla bağlı indiki danışıqların mahiyyətini xalqa açmaq və sonrakı fəaliyyət üçün xalqdan mandat almaqdır. Aydın görünür ki, yaxın aylarda, xüsusən də, mart ayından iyuna qədər olan dövrdə baş verən hadisələr Ermənistan üçün taleyüklü olacaq. Həmin müddət ərzində beynəlxalq arenada bir sıra prinsipial qərarlar qəbul oluna bilər ki, bu, regionda hadisələrin inkişaf istiqamətini, o cümlədən Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı yaranmış vəziyyəti ciddi şəkildə dəyişdirəcək. Bu dəyişikliklər isə Ermənistanın maraqlarına cavab vermir". Smbat Karaxanyan qeyd edir ki, belə vəziyyət Ermənistan daxilində silahlı toqquşmalara da yol aça bilər.

Bütün bunlar isə qarşıdan gələn ayların Ermənistan üçün nə dərəcədə ağır olacağını bir daha aydın təsəvvür etməyə imkan verir. Digər tərəfdən, Ermənistanın belə çətin duruma düşməsi onun artıq Azərbaycan torpaqlarını işğalını davam etdirmək gücündə olmadığını da göstərir. Bu da öz növbəsində Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həlli perspektivini daha da sürətləndirir.

Rasim Bayramov

Azərbaycan..-2009.-27 yanvar.-S.2.