Hamımızın bir evi var: Azərbaycan...

Ağacın kökü torpağa bağlıdır. Onu torpaqdan ayırsan, dərhal məhv olub gedər. Şaxəli bir ağac heykəli yonqarlanıb adicə odun parçasına çevrilər. Ondan üç-beş il ömrü olan bir xatirə qalar sadəcə. Kök, özül, qaynaq həm insanların, həm ağacların, həm heyvanların, həm də başqa yaradılmışların taleyində mühüm rol oynayır. Onların özünü itirməməsini tənzimləyir. İnsan öz kökü üstə ayağa durur, böyüyür, hərəkət edir, cəmiyyətdə öz yerini tutur.

Bütün xalqların öz törəniş hadisəsi, pöhrələndiyi şəcərə ağacı var. Hər xalq öz canında, qanında, genlərində öz kodunu, milli mənsubiyyətini daşıyır.

Əski türk soy-kökünə mənsub olan azərbaycanlıların da bir xalq kimi dünya ilə ülfəti çox-çox qədimlərə dayanır. Elə bir dövr yoxdur ki, orada biz olmayaq və öz sözümüzü deməyək, gücümüzü göstərməyək. Bəşər sivlizasiyası mövcud olandan biz də var olmuşuq. Əksər qədim xalqlar kimi bizim də özümüzün Vətənimiz, ana yurdumuz olub. Baxmayaraq ki, aqillər Yer kürəsini bütün insanların doğma evi sayır. Şəfqət hissilə cilalanan belə ifadələr kifayət qədər olsa da, hər bir insanın əcdadlarının doğulduğu yer onun ilk yuvasıdır. Görürsüz, quş quşluğu ilə başqa quşun yuvasını özünə vətən saymır. Gedib özünə yuva qurur və balalarını da orada böyüdüb pərvazlandırır.

Bütün insanlar öz evini dünyanın cənnəti sayır. Həqiqətən də, hara getsən axşam evinə qayıdırsan və rahatlığın tam bərpa olunur.

Yurdumuz həm isti ana qucağıdır, həm də doğma evimiz. Vətənimizi sevməyi, ona sadiq qalmağı evdə anamızdan öyrənirik. Ömrü boyu bu tələbə riayət etməyə qərar veririk. Hər bir xalqın borcudur ki, öz evini sevsin, qorusun, nə qədər uzaqlara getsə də günün birində öz ocağına dönsün.

Yunan şairi Homerin gözəl bir sözü var: "Vətənin tüstüsü də şirindir". Həqiqət var bu ifadədə. Torpağın pisi də, yaxşısı da bu yurdda doğulan insanlar üçün dəyərli olmalıdır.

Hamımızın bir evi var-Azərbaycan. Dövlətlər içində dövlətçiliyi olan, şanı-şöhrəti olan ana yurdumuz həmişə öz övladlarını öz qoynuna səsləyib. Dünyada 50 milyondan artıq azərbaycanlının olması faktdır. Onlar göydəki ulduzlar kimi bütün Yer kürəsinə səpələnib. Elə bir qitə, materik, məmləkət yoxdur ki, orada soydaşlarımız yaşamasın. Hər yerdən səsləri eşidilir onların. Azərbaycanlıların dünyaya yayılması prosesi hər bir dövrdə baş verib. Dünən də həmvətənlərimiz müxtəlif səbəblər üzündən ölkədən gedib, bu gün də gedir. Buna pis baxmaq lazım deyil. Əsas məsələ odur ki, başqa məmləkətləri seçən azərbaycanlılar nə dilini, nə milli, nə dini kimliyini, nə dövlətimizə, nə də dövlətçiliyimizə bağlılığını itirsin. Bütün xalqların, dövlətlərin vətəndaşlarının həyatında miqrasiya halları olur. Artıq dünyada belə şeylərə təbii baxılır.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bir neçə dəfə öz çıxışında böyük fəxrlə "biz dünyada əlli milyonuq. Bizim bir vətənimiz var-Azərbaycan" deyib. O bununla dünyanın hər bucağında yaşayan azərbaycanlıları bir ocaq başına səsləyir, onların arxasında qüdrətli Azərbaycanın dayandığını bəyan edir.

Həm mərhum prezident Heydər Əliyevin, həm də hazırkı ölkə başçımız İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə bir neçə dəfə dünyanın ayrı-ayrı yerlərində yaşayıb fəaliyyət göstərən nüfuzlu azərbaycanlılar Bakıya toplaşıb. Onlar bütün çıxışlarında Azərbaycanın onların doğma evi olduğunu deyiblər. Bəli, yurdumuz həm vətəndaşlarımız olanların, həm də Vətəndən kənarda yaşayan soydaşlarımızın dədə-baba evidir. Onlar hara getsə də bir vaxt bu evə dönüb öz həyatını davam etdirmək istəyəcək. Çox şahidi olmuşuq, bir ailənin övladı hansısa bir səbəb üzündən ata ocağından gedir, özü olmasa da nəvə-nəticələri bu yurda qayıdıb ailə ənənələrini davam etdirir. Bu da o deməkdir ki, doğma evin çırağı yanır, ocağı tüstülənir.

Azərbaycan türklərinin dünya miqyasında yayılması tarixinin uzaqlara gedib çıxdığı bəllidir. Məlumatlara görə, əsrlər əvvəl də ticarət, təhsil, iş tapmaq ümidi ilə karvanlara qoşulub yad məmləkətlərə güzar edən azərbaycanlılar çox olub. Onlardan bəziləri istədiyini əldə etdikdən sonra Azərbaycana qayıtsa da, geri dönməyənlər də olub. Xaricdə qalanların əksəriyyəti burada ailə həyatı qurub, oğul-uşaq sahibi olub. Təəssüflə qeyd etməliyik ki, azərbaycanlıların bir çoxu öz dilini, dinini, milli kimliyini yeni ailəsində təbliğ edə bilməyib. Onun övladlarının genində azərbaycanlı kodu yaşasa da, damarlarından azərbaycanlı qanı axsa da onlar başqa kimlik altında böyüyüb. Bu faktlara həm keçmiş, həm də müasir alimlərin qeydlərində rast gəlirik. Ancaq nə yaxşı ki, bu tale ilə üzləşənlərlə yanaşı, öz milli kimliyini qoruyan, dilini unutmayan, Azərbaycanı yaddan çıxara bilməyən soydaşlarımız da çox olub. Onlar özlərindən sonrakı nəslə Azərbaycan adlı doğma bir evə sahib olduqlarını deyib. Yeni azərbaycanlılar baba evini ziyarət etmək üçün cəhdlər göstərib. Bu gün yüzlərlə insan vahid Evə gəlib onu gözlərilə görür.

Azərbaycanlıların çoxu İran, Türkiyə, Gürcüstan, Rusiya, Amerika, Avropa ölkələrində və s. yaşayır. Bir çox soydaşlarımız İran, Türkiyə, Gürcüstan və başqa məmləkətlərdə tarixən yaşayıb, onlar aborigen xalq statusu daşıyıb. Həmvətənlərimizin bir qismi isə miqrasiya edib. Miqrasiya xalqları, dövlətləri bir-birinə yaxınlaşdıran bir aktdır. Hazırda başqa ölkələrdən Azərbaycana miqrasiya edənlər də, ölkəmizdən xaricə gedənlər də çoxdur.

Dünyada elə xalqlar olub ki, dili, tarixi haqda geniş bilgilər olsa da, onların özü dünya səhnəsindən gedib. Yaşdaş olduğu xalqlarla çiyin-çiyinə yaşamır. Bunun da başlıca səbəbi o toplumların vətəninin, torpağının olmamasıdır. Hetlər, etrusklar, latınlar, elamlar, şumerlər, hurilər, lulibilər, urartular ölü xalqlar sırasına aiddir. Bu xalqların böyük mədəniyyəti, tarixi yazılarda yaşasa da onlar bir toplum kimi məhv olub. Onların vətəni olsaydı, yəqin ki, başqa xalqların içinə qarışıb, əriyib məhv olmazdı. Vətən insanları həm də ölmək, məhv olmaq, yoxa çıxmaq, assimilyasiyaya məruz qalmaqdan qoruyur.

Hazırda bütün yer üzünə səpələnən xalqlardan biri də yəhudilərdir. Bu xalqın nümayəndələri həm bəşəriyyətin inkişafına müsbət təsir göstərir, həm də bir sıra dünya əhəmiyyətli uğura, nailiyyətə imza atır. Bu xalq, dünyanın hansı guşəsində yaşamasından asılı olmayaraq, bütün zamanlarda bir xalq kimi öz varlığını qoruyub. Başqa millətlərin içinə qarışıb itməyib. Bunun da səbəbi bu toplumun müstəqil dövlətinin olmasıdır. Yəhudilər harada yaşayırlar yaşasınlar, onların ən başlıca dönüş, arxa-dayaq, istinad yeri İsraildir. Bu fikirləri mənfur qonşularımız ermənilərin xarici məmləkətlərdə yaşayan nümayəndələri barədə də demək olar. Xaricdə yaşayan ermənilər bütövlükdə öz fəaliyyətlərini Ermənistan dövlətinin tərəqqisi istiqamətində qurub. Erməni lobbisi əsrlərdir, erməni xalqının xaricdəki etibarlı səsinə çevrilib. Onların əriyib itməməsini şərtləndirən Ermənistan Respublikasıdır. Doğrudur, Avropada yaşayan ermənilərin yeni nəslinin öz dilini yaşatmadığı haqda məlumatlar dolaşır. Şərq ölkələrində yaşayan ermənilərin müəyyən qisminin isə öz milli kimliyini dandığı bildirilir. Gürcüstan Respublikasında yaşayan ermənilərin gürcüləşdiyi artıq faktdır. Bütün bu halların mövcudluğuna baxmayaraq, onlar tam olaraq əriyib başqa bir xalqa çevrilməyib.

Bu gün xaricdə yaşayan azərbaycanlılar yaxşı bilir ki, Vətən, ana yurd candan da şirindir. Çox müşahidə etmişik. Xaricdəki soydaşlarımız milli bayramlarda baba yurduna dönüb bu şad günləri Azərbaycanda qeyd edir. Yad ellərdə məskunlaşan həmvətənlərimizin əksəriyyəti məmləkətimizlə sıx əlaqəyə malikdir. Onlar başqa ölkələrin vətəndaşı olsalar da, fərqli həyat tərzi seçsələr də öz ana dilini yaddan çıxarmır. Xaricdəki soydaşlarımız bildirir ki, onlar hansı kökə mənsub olduqlarını yaxşı bilir və heç vədə bu kökdən qopmaq istəmirlər.

Xaricdə fəaliyyət göstərən qələm adamları da çoxdur. Onların əsas təbliğat obyekti onlarla çiyin-çiyinə yaşayan soydaşlarımız arasında milliliyi və vahid Azərbaycan Evini təbliğ etməkdir. Əsərlər yazılır xaricdə, Azərbaycan dövlətçiliyini tərənnüm edir onlar. XX əsrin əvvəllərində qırmızı imperiyanın ölkəmizi işğal etməsi nəticəsində Azərbaycanı tərk edən yazarlar, dövlət xadimləri, siyasilər, hüquqşünaslar və s. peşə sahibləri öz məqalə və kitablarında Azərbaycanı xatırlayırdı. Soydaşlarımızın ən böyük arzusu Azərbaycanın müstəqilliyinin yenidən bərpa edilməsi olub. Bunu onların övladları, nəvə-nəticələri dilə gətirir.

Soydaşlarımız bilir ki, heç bir vaxt Azərbaycan dövlətinin sınır qapıları onların üzünə bağlana bilməz. Bu qapı onların üzünə həmişə açıqdır. Buna dövlətimiz özü təminat verir.

Bəzi tarixçilərin fikrincə, Azərbaycan dövləti ikinci dəfə müstəqillik qazanmasaydı və ölkəmiz müstəqil olmasaydı, bəlkə də dünyanın müxtəlif yerində yaşayan azərbaycanlılar başqa millətlərin içində əriyərdi. Biz də əlli milyon olmağımızdan qürurlanmazdıq. Yəni Sovetlərin mövcudluğu uzun illər davam etsəydi, bundan xaricdəki azərbaycanlılar daha çox əziyyət çəkərdi.

Ötən əsrin 80-ci illərinin sonunda Ermənistan adlandırılan tarixi dədə-baba yurdlarımızdan deportasiya edilən azərbaycanlılar tam olaraq məhv olmaq təhlükəsindən qurtardı. Çünki camaatı Azərbaycan məmləkəti öz aquşuna aldı. Onların öksuz, arxasız olmadığını soydaşlarımıza sübut etdi. Gürcüstanın Borçalı mahalında kompakt şəkildə yaşayan azərbaycanlılar da dar gündə də, gen gündə Azərbaycan dövlətinə arxalandığını, güvəndiyini deyir.

Azərbaycan dövlətinin mövcud vəziyyəti, iqtisadi cəhətdən inkişafı, mədəniyyət sahəsindəki oyanış respublikamızın qüdrətli obrazını canlandırır. Vətəndən kənarda yaşayan soydaşlarımız da Vətənimizin möhtəşəmliyini görüb sevinir.

Əlli milyonluq Azərbaycan xalqının, yəni bizim hamımızın bir evi var-Azərbaycan. Vətən bizə, biz də Vətənə gərəyik. Bu həqiqət bizim şüurumuzda, əqidəmizdə, yaşam tərzimizdə özünə möhkəm yer tutur. Azərbaycanın dünyada tanınmasında soydaşlarımız əməli işlər görüb. Başqa xalqlar görüb ki, azərbaycanlılar illər keçdikdə yadlaşıb başqalaşmır, dəyişmir, öz milliliyini, mənsub olduğu soy-kökü, şəcərəni qoruyur, onu övladlarına təlqin edir. Rusiyada, Amerikada, Gürcüstanda, Avropa ölkələrində, Baltikyanı respublikalarda məskunlaşan həmvətənlərimiz Azərbaycan torpağının müqəddəsliyini, əzizliyini unutmur. "Azərbaycan hamımızın Vətənidir", "ora bizim evimizdir" deyir soydaşlarımız hər zaman.

Böyük şairimiz Səməd Vurğunun "el bilir ki, sən mənimsən, yurdum-yuvam məskənimsən" misraları çoxlarının həyat devizinə çevrilib. Bu cür ruhlandırıcı şeylər insanlarımızı birləşdirir.

Məmməd Araz "Azərbaycan-dünyam mənim" deyirdi. Respublikamızı özünə ev-eşik, isti beşik sayan insanların sayı 50 milyondan artıqdır. Ümidvarıq ki, gələcəkdə bu insanların sırası daha da genişlənənəcək. Soydaşlarımız ocaq-yurd müqəddəsliyini əmanət kimi özlərindən sonrakılara ötürəcək.

Azərbaycan bütün dünya azərbaycanlılarının evidir. Hamımızın-50 milyonluq bir xalqın evi olan bu məmləkət bu missiyanı ədəbiyyata qədər daşıyacaq. Başqa cür də ola bilməz. Çünki bu missiyanı yurdumuza Tanrı bəxş edib. O bir dövlət kimi öz kökündən cücərən, şaxələnən insanların hər zaman doğma ocağı olacaq. Azərbaycanı neçə minilliklər əvvəl dünya azərbaycanlılarına Vətən seçən ulularımızın ruhu yurdumuzu hifz edəcək.

Dünya azərbaycanlılarının izinə, səsinə bütün bəşəriyyətdə rast gəlinir. Onlar Azərbaycan dövlətinin, xalqının təmsilçisi kimi öz mövcudluqlarını qoruyur. Xaricə yayılan Azərbaycan evinin, ocağının böyüdüb ərsəyə çatdırdığı, yaxud kökündən pərvazlandırdığı övladlarıdır. Onların ən böyük vəzifələrindən biri bu Evi abad etmək, çırağını yandırmaq, ocağını alışdırmaqdır. Bu ocağın istisi, bu evin mehribanlığı, doğmalığı hamımıza lazımdır.

İradə SARIYEVA

Bakı xəbər.- 2011.- 4 iyul.- S. 15.